Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza txakur bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Esaera zaharrak
Bi etxetako txakurra, goseak jan. Txakurraren haginkada, txakurrak osatu. Txakur zaunkariak hozkarik ez.Aztergaia: txakur
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau105 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:HBB | 1996-10-30 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: txakur : Canis familiaris + Cynomys sp. + Nyctereutes sp.; txakur-arkakuso : Ctenocephalides cani; txakur-mihi : Cynoglossum officinale; txakur-tenia : Echinococcus granulosus
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
tx- 438 (B 102, G 69, IE 3, EB 222, EgAs 42); z- 361 (B 1 , G 72, IE 24, EB 225, EgAs 39); x- 18 (B 1, G 5, IE 4, EB-EgAs 8); txakur eta konposatuak (ardi txakur, artzain-txakur, polizi-txakur, txakur aundi, txakur txabola...) 425: B 97 (1900-39: Kk Ab 2, Euzkerea 1930, Otx 7, A BeinB, Laux BBa, I. Enbeita; 1940-68: Onaind 3, K. Gallastegi 3, Abeletxe GaziG 3, J.G. Etxebarria; 1969-1990: M. Olazar, Habe 2, F. Zubiaga 16, J. Artaraz 2, X. Kaltzakorta, Onaind 2, A. Lasarte, B. de Arrizabalaga, Bizkaiko herri iturriak, J.L. Beobide 4, I. Zubiri 7, Ker Salbaziño/2, B. Otazua 4, NEtx, J.G. Etxebarria, K. Gallastegi, Erkiag 2, F. Zubiaga, Osk DavidCo; 1991> I. Gaminde 2, J. Ibarra 4, E. Urkiola 11, Zubk, Larrak 5, KatuenTest); G 67 (1900-39: J. Arrue 2, T. Garbizu, Urruz 2, B. Gerra, J.M. Azkue, Ol IB, Elizdo Atzetorkia, E. Mujika, Muj, JBDei 7, A. Arozena 2; 1940-68: Onaind Virgil, NEtx 4, P. Iztueta, J.M. Bergara, Bidea, Ugalde Iltz, Bide izkutua, Gure mixioak, Salav Neronek 2, Jaukol 2, YAzp 3; 1969-1990: A. Albisu 3, Zeleta, Lek, F. Zubiaga 4, JKort Erl, YAzp, Ataño Eltz, M.M. Zubiaga, B. Estornes 3, R. Murua, Berron Kijote, B. Albizu, J.M. Lertxundi 4; 1991> M. Lasarte, J.M. Lertxundi 4, S. Zapirain); IE 3 (1900-39: A Aezk; 1969-1990: P. Saragüeta, Etxahun Iruri); EB 217 (1969-1990: Susa 1989, J. Etxeberria, P. Xarritton, Baietz/2, HizkLiter/BBB/3, EuskararenProg 1981, DurangoIpuin 1985, J.A. Aduriz, F. Rodriguez 5, Irakur/3, Saioka/4, J.M. Sarasola 3, I. Sarasola, HezkSaila 1981 2, Baietz/3, Satr 13, F. Arbizu, X. Mendiguren B. 10, UZEI, J.A. Berriotxoa, Zeu Zeutara, M. Azurmendi 5, I. M. de Lezea 4, M. Zarate 3, P. Sastre 5, X. Gereño, I. Elias, X. Galarreta 5, Ugalde, I. Bernaola 13, A. Ormaetxea 4, Txill, M.E. Ituarte, K. Navarro 2, X. Olarra 2, K. Santisteban, F. Telleria, Txiliku 3, J.M. Mendizabal, X. Monasterio 10, L. Iriondo 5, E. Berazubi, L. Azkune, J.L. Lekunberri, A. Lertxundi, I. Tapia, J.M. Apalategi; M. Pagola, Aingura/4, Gte, K. Santamaria, J.M. Zunzunegi, Egoeraren definizioa, J.M. Irigoien, J. Altuna; 1991>: K. Biguri 2, LEF 3, Bene-benetan/1 3, HizkLiter 12, L. Anselmi, Sirimiri/6, Bakarka/4 2, U. Ruiz 6, Ekintza/3, Esaizu/BBB1 2, Zipristin/7, AEK, Elhuyar 2, H. Cano 20, J. Eizagirre 3, I. Unzurrunzaga, Garm 2, X. Olarra 2, X. Letona, J. Kalzada, I.E. Odriozola, Amerikaren aurkikuntza, A Cazabon, X. Mendiguren B., I. Mendiguren, J. Muguruza 9, EUSTAT 1990, X. Arregi, Larrak); EgAs 41 (1900-39: Lek, Kk 5, Tx. San Sebastian, El Día 3, Argia 1931, Gipuzkoarra; 1940-68: A EY 4; 1969-1990: Lore kontu, Egin 2, X. Kintana 3, Anait 3, B. Atxutegi, I. Goikoetxea, P. Larretxea 4, Aizu! 1988, I. Uharte; 1991>: Deia 1991, BAO 5, DNoticias, Jakingarriak); txakurkume 3: B 1 (1969-90: F. Zubiaga), EB 2 (1969-90: I. Mendiguren, X. Mendiguren B.); txakurlandia B 1 (1969-90: F. Zubiaga); txakurño EB 1 (1969-90: P. Sastre); txakurrada EB 1 (1969-90: Txill); txakurtegi EB 2 (1969-90: L. Azkune; 1991>: H. Cano); txakurtoki B 1 (1969-90: B. Otazua); txakurtxo/u 7: B 3 (1940-68: Etxba Ibilt; 1969-90: J.L. Beobide, K. Gallastegi); G 2 (JBDei 1922; 1940-68: Jaukol); EB 2 (1969-90: A. Ugidos, X. Euskitze); zakur eta konposatuak 361: B 1 (Osk Kurl); G 72 (1900-39: J. Iturria 2, J.I. Uranga, Muj PAm 5, Ol IB, A. Arozena; 1940-68: Gure mixioak, Zait 3, Or, Sorarrain 3, Ibiñ Virgil, Zubill Lardasketa 3, TAg Uzt 3, Lab 2; 1969-1990: R. Murua 20, I. Begiriztain 2, A. Albisu, A. Zavala, J. Gaztañaga, B. Latiegi 10, I. Linazasoro, I.M. Atxukarro, JJIrazusta 2, PMuj Mendi, J. Azpiroz, Ataño MLanak, Lab TOE 2, Uxola); IE 24 (1900-39: Lander, JE Bur 3, Zby 7; 1940-68: Othoizlari 1959, JEtchep, GH 2, Larz 3, Monzon; 1969-1990: SoEg 2, Otoizlari, B. Mendisco, 1991> Leon); EB 221 (1969-1990: P. Zabaleta, BAtx Nikol, X. Odriozola, Zabal 1973, Habe, I. Urbieta 2, J.L Davant, Aingura/4 6, Oihenart Taldea, Kuxkux/2, MatHast 6, Matematika/OHO, Txill 3, Saioka/1, Zipristin 3, TeknolMekan, J. Setien 2, K. Igea, Euskara lantzen/1, Mekanogr, Irakur/4 5, UZEI 2, M. Zalbide, Satr, HU Aurp, Lasa, A. Urcelay, Bizia lurrean 8, Programazioa 1983, B. Otaegi, OinEntz/3, J.K. Igerabide, G. Muro, K. Santisteban, J.M. Zabaleta 3, J. Sarrionandia, I.M. de Lezea, Peillen, A. Urretabizkaia 2, J.A. Irigarai 4, P. Berasategi 3, Hiriart-U 3, J.M. Sarasola 4, A. Lertxundi, J. Zabaleta, J.M. Sarasola, I. Mendiguren, M.E. Ituarte 3, J.M. Mendizabal 6, F. Juaristi, X. Olarra 2, J.M. Irigoien, Etxde Begia 2, M. Altuna 3, I. Urbieta 9, J.A. Ormazabal, Oihanaren deia 6, A. Sarriegi 2, G. Etxeberria, X. Mendiguren E., J.M. Azurmendi, Satr 2, A. Uranga 8, A. Letamendia 6, D. Urbistondo, X. Gartzia, X. Mendiguren B. 5, A. Pontesta 4, M. Altuna 19, Etxde, I. Tapia, Zelina, A. Berasategi; 1991>: G. Markuleta, LEF 2, Zipristin/7, Islam-a, Azurm, PPer 2, Gizakia, Matekariak 2, LurE/3, K. Perez 2, M. Sarriegi, I. Irazabalbeitia, L. Anselmi, Txelis Uhaldean 2, J.A. Sagastizabal, M. Garikano 4, BAtx Gizona 2, M. Gonzalez, A. Arkotxa, P. Elizegi 2, A. Cazabon, J.M. Irigoien 4, Txiliku, K. Izagirre, J. Etxarri, K. Biguri 3, K. Linazasoro 2, L. Auzmendi, J. Ziganda, F. Juaristi); EgAs 39 (1900-39: Lek, El Día 1933, Argia 1923, Eskual 2; 1969-1990: Egin 7, E. Larre, J. Sarrionandia; ZArg 1978, MAtx, Egunk 1990, SM, Herr 1987, X. Arzelus, J. Arostegi, A. Egaña, X. Lekuona 2; J. Sarasua, HerrizH 1988 2, Aburu 2, R. Idiart 2, Ere 1980, Herria 2000 Eliza, P. Larretxea; 1991> TTipi-ttapa, Egin 1992, Tx. Garmendia, R. Iraola 2); zakurtegi EB 1 (Gabai/8); zakurtu EB 2 (M. Etxezarreta); zakurtxo EB 1 (F. Juaristi); xakur 18: B 1 (J. Ibarra); G 5 (J.I. Uranga EE 1909, Elizdo EEs 1911 2, Iraola, Onaind); IE 4 (Dass-Eliss, J-L. Davant, A. Arkotxa, D. Landart: "xakurtei"), EB-EgAs 8 (MAtx, Ardoy GH 1973, Lf, Hitz 1976, Zahar hitz, SoEg, Herr 1984 2); tzakur G 1 (JBDei 1922).
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Canis familiaris / txakur(-)amets, txakur(-)eztul, txakur handi, txakur txiki.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
adibide gisa gehituz: txakur arra; txakur emea.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
txakur handi, txakur txiki; txakur-eztul; ardi-txakur, ehiza-txakur, erbi-txakur, jan-txakur.
Lexemen erregulartasuna
tx-/x-/z- banaketaz ohar berria egin da: a) bi sistema bateraezin daude aurrez aurre: tx- bakarrik dute Bizk. eta Gip. gehienak; z- (neutroa) / (t)x- (markatua) oposizioa egiten dute Ipar.-Naf.etan; b) irtenbideak dira: b1) tx- hasia neutrotzat eta besteak markatutzat eman (3 kideren iritzia da, batez ere hiztunen kopuruari begiratuz, eta zailtasun teorikoa aitortuz); b2) beste 3 kideen ustez, ordea, batzordeari dagokiona da, tx-/x- auzian tx- hobestea, gainerakoan bi sistema daudela aitortzea, eta areagoko batasuna EBB nahiz Euskaltzaindiaren esku uztea (Cf. txapel, txekor, txerri formak ere).
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Canis familiaris.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: [ik. oharra s.u. zakur] (1997-12-01)
- [K201]: "izond. hauxe eguraldi txakurra!" (2009-10-23)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: BAgiria (1999-12-16): txakur Canis familiaris; zakur, batez ere BN, L eta Naf. 'txakurra'; xakur BN, L, eta Naf. Adkor.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
