Iduri luke testu honetan aipatu gertakaria Zuberoan agitu zela eta ez hain aspaldi. Baina Aintzinateko idazle batek (Akitaniakoa ahatik) jadanik ematen zuen kontu baten oihartzuna dugu hemen: gizon bat nork hil zuen nolabait salatzen dute zeruan pasatzen diren khürlo edo lertxun deitutako hegaztinek.

Entzuleak kontuan har beza ere inkestaren testingurua. Lekukoek Etxahun-Barkoxek 1854ean ondu "Amodio gati" kantorea aipatu dute eta kantore horren pertsonaiak diren Etxandi eta Iraxibau izenak ematen dituzte.

2 LEK.: Etxandi, eta bestia nur zen?

INK.: Ba zen Etxandi eta hua Mendikotan etzen.

2 LEK.: Ez, Gotañeko Iraxibau.

INK.: Etxandi hilik edo?

2 LEK.: Etxandi hilzali eta Iraxibau hilik.

1 LEK.: Badakizie nunti atzaman zien hura? Hil atz…

2 LEK.: Ez hoi, ez hoi hoi hoi jin ziozün geo, beste bat…

1 LEK.: Ah! Gaindañeko istoia eta.

2 LEK.: Ez, ez, ez, Etxandin eta Iratxibauena geo, haek atzeman zizün.

1 LEK.: Ba bena beste batek, atzaman zizien.

2 LEK.: Ah bai.

1 LEK.: Gaindañen züzün hua eta zea.

2 LEK.: Zuñ erran nahi ordin, zuñ erran nahi düzü?

1 LEK.: Hil abantzü zen gizona eta khürloak igaiten ziren gañen eta erran zon: - "Zik ene jakile zirateke!" eta hantik urthiaen bürian boogatzen tü ehuak igaiten eta: - "Bazuzte zeaen", haik ehuan, "haen jakilik bazuzte oai", erran zin eta hartaik atzaman zien.

INK.: Nola nola nola? eztut…

2 LEK.: Soizü: eho zizün batak bestia.

INK.: Garindañen.

2 LEK.: Gaindañen eta hil beh..

INK.: Hiltzen ari zenak.

2 LEK.: Hiltzen ai zenak erran zizün khürluk igaiten beitziren: - "Zik ziateke ene jakile!" eta geo hantik eta urthiaen bürian arra entzün zitzün eta geo: - "Khürluak entzüten tützie?" Eta hiltzale haek: - "To badutzak oai zeaen jakilik!".

1 LEK.: Bai.

INK.: Bere buria saldu?

2 LEK.: Bee büia.

1 LEK.: Bee büia salatü zin hartaik.