1.
(AN, Sal, S, R; Lar, Aq 1141, H; -kh- SP, VocBN, Gèze, Dv, H),
orkaitz (-kh-Urt III 268, H),
orkatx (AN-burg, Ae, Sal)
Ref.:
VocPir 413;
A;
Mdg 144;
EAEL 90
. Corzo; aplicado tbn. a otros animales como rebeco, ciervo o gamo."Chevreuil"SP, VocBN y Gèze."Cabra montés"Lar.
"Chamois, isard; cerf (Gy)"Dv.
"Gamuza, corzo"A.
"Corzo [...] si es macho basaintz, y si es hembra orkatz
"Mdg 144.
Cf. Andre Orqhaxa en una carta de Seinich (157), alusión a una tal madame de Chevreuse. Hala nola mendietan orkhatz lasterlaria / [...] ioaten baita aitziña. EZMan I 74.
Orkhatzak egarri denian hura eta ithurria desiratzen baitu. TtOnsaRIEV 1909, 623.
Eztut antsia zer atzeman, / otsoa edo orkhatza. Gç 203.
Eta izatu zituen arteraño bestiaki xehe eta larri eta orkhaitz hauñitz. 'Familiae'
.UrtGen 26, 14 (sin duda, confusión de serf con cerf).
Orkhatz batek [...] üthürrietako hur freskak [desiratzen]. UskLiB 107.
Non hekien gostu ona maiz hobeagoa baita ezen ez orkhaitzen beren gostua. JaurAndreB 129 (ap. DRA
).
Orkatzen herrian behin orkatz bat eritu zen. "Cerf"
.Gy 99.
Badakizu orkhatzak noiz erditzen diren harkadietan. DvIob 39, 1 (Ker, BiblE basahuntz).
Othoizten zaituztet [...] orkhatzez eta oihanetako orenez. "Capreas"
.DvCant 2, 7 (CantCS (V y G), Echn basauntz).
Izki orien azpian Urdanibitarren ezagutailuak: basurde ta orkatz ta oreiñ adarbakardunak. LhYol 4.
Biga bost orkatz eta basahüntz eraitzi dütü bortütik. Const 36.
Orkatzak eiztariengandik iges. 'Chamois'
.OrMi 54.
Orkatz bati behin hurbildu direnek badakite leher egiteko usain bat baduela. Dass-ElissGH 1931, 325.
Guk, orkatz eiztariok, ba-zekiagu. GoenY 1934, 94.
Orkatza eiztariarengandik bezela [...] itzuri. OlProv 6, 5 (BiblE orein
).
Leoi, basauntz, orein, orkatz jauzkari. "Ciervos, gamos saltadores"
.Onaind(
inGaztMusIx 207
).
Abaillari bira eragiñaz orkatzak zaurtzeko. "Dammas"
.IbiñVirgil 76.
v. tbn. Arch Fab 153. Mde Pr 306. Orkhaitz:CantIzp (1813), 34.
azpiadiera-1.1
(-kh- L ap. A), orkatx (AN ap. A). "Macho cabrío" A. Es posible que su fuente sea Lacoizqueta (60): "Orkatxa, macho cabrío".
sense-2
2."(Sc), mogotes, ramas secundarias que de las principales nacen al corzo anualmente"A.
sense-3
3.orkatx (BN-baig ap. Satr VocP; Lcq 60 A). "(Hypericum androsamum)" Lcq. "Planta que se usa para usos medicinales" Satr VocP. v. ORKATZ-BELAR.
azpisarrera-1
ORKATZ-ADAR.
"Orkhatz-adar (S), raclette de vétérinaire" Lh.
azpisarrera-2
ORKATZ-BELAR(orkhatz-belhar AN, L, S; SP, Dv, H; orkatx-belar AN-5vill). Ref.: A; Lcq 60. "Maillée, sorte d'herbe" SP (s.v. belharra). "Androseme, toute-saine, millepertuis" Dv. "Langue de cerf, plante; chèvre-feuille" H. "Todabuena, androsemo (Bot.)" A.
azpisarrera-3
ORKATZ-HOSTO(-kh- Dv (S), Alth Bot
A, Dass-Eliss GH 1931, 325). "Androseme" Alth Bot 3. "Todabuena, androsemo" A. Platero, ene astoko, gozo, takatari ori, ainbestetan nire gogoa eroan ukana, indiapiko, ziguin eta orkatzostozko bide sakon aietan barna. AmezPlat 105.