urtzaile
1.
(-ille V, G; Urt III 419; -alle VP
92r (
-rz-
), Lar, Añ),
urtzailla (V),
urtzale (L, B),
hurzale
Ref.:
A (urtzailla)
.
"Fundidor"
Lar,
VP
, A.
"Herrero, otro que llaman fundidor"
Lar.
"Refinador"
Ib.
"Herrero, el fundidor"
Añ.
"Fondeur (de cloches, etc.)"
Lh.
Cf. Lar Cor 71: "El otro acercándose a la fragua con una palanca gruesa y larga de hierro, [...]; llámase urtzallea, fundidor, derretidor".
Urtzalliak bete biar dau sutegija miaz.
Mg PAb 126.
Alan igunpian ta mallupian apainduten dau agoia urtzalliak.
Ib. 127 (129 urtzalle batak; 125 urtzalla bi
).
Zeñu hurzalia bezain triste da jaun hura.
Eskual 7-2-1908, 3.
Nik burnia meetu edo igezten detalako igela izena det. Burnia urtzen dutenai urtzallea esaten zaie.
Garayalde Elezar 75.
Ni naiz urtzalleetan / aurrena kantatzen; / izerdia dariot / burni-salda urtzen.
NEtx Antz 18.
Peru nekazari edo Matxin urtzailerena.
MIH 166.
En DFrec hay 3 ejs. de urtzaile.
2.
urtutzaile.
(Lo) que consume, debilita.
Izerdi aundi eta urtutzalle, edo odol korrimentu bildurgarri batzuen itxuran ere azaldu oi da [gaitza]
.
Aran-Bago ManMed 215.
3.
"Elur-urtzalerik oberena iduzkia da (B), el mejor fundidor de la nieve es el sol" A
URTZAILE-PALANKA.
"La barra o palanca mayor [...], otras 2 barras llamadas urzaillepalancas
"
(1804).
GoiBur
290.