isilean
1.
(
V, G, AN; Lar),
ixilean (
Lar <ig->, Añ, H; ixilien V-ger)
Ref.:
A;
Ort Voc (
ixilien
)
.
En secreto.
"(De) callada"
Lar.
"Privadamente"
Añ.
v. isilik
(2).
Nekaldi asko asmau leiz ixilian ta agirian.
Añ
EL1
60.
Urteten dabee argitara isilian egiteko obe zirian gauza askok.
Astar II 30.
Isilean Jesusi jarraitzen zitzaiona.
Lard 463.
Alderatu ziran ikasleak Jesus gana ixillean.
Ur Mt 17, 18 (Ur (V), Ker ixillean; He, Dv, ixilik).
Baña, gauz au eukizu / Mitxel ixillean.
AB AmaE 241.
Ixillean euki bear dan ipuña.
Ag Kr 56.
Ixillean atzeman [...] olloa.
TAg Uzt 116.
Aita-amaren ixillean.
Zait Sof 79 (Plat 10 isil-).
Erregek ixilean eta bestela-baitakoan eskatu zion ordezkariari.
Zait Plat 19 (ib. 10 isil-).
Atsekabe guzti aek berak bakarrik isilean eroatea.
Erkiag Arran 172.
Herritarrak ixilian hitzartürik.
Casve SGrazi 110.
Prantzira ixillean joateko.
Ataño
TxanKan
60.
Ixilian juateko asmoz.
Gerrika 205.
Agerian nahiz isilean.
MEIG VI 44.
(III 100 ixilean)
v. tbn. Itz Azald 111. Mde HaurB 13. Lab SuEm 174. Ixilean: Kk Ab II 137. Or Aitork 165. Bilbao Ipuin 28. Etxba Ibilt 458. NEtx LBB 12. Larre ArtzainE 107.
(Tras gen.). A escondidas de.
"
Andrearen isilean ioan (V-arr, G-azp, BN-arb)"
Gte Erd 170.
Aita-amaren ixillean, Pizonera yoan nintzan.
Zait Sof 79.
Guztien isilean maitatutako gazte koloregorria.
Erkiag Arran 191.
Bitarte ortan, aien ixillean egindako lanak itun guziak.
Ataño
TxanKan
224.
An joango giñan, aitona ta gaiñontzekoen ixillean.
AZink 19.
v. tbn. Mde HaurB 95. Ixilean: Etxba Ibilt 457.
(Vivir, etc.) retirado.
Zaude ixilean eta goza zaite zure jainkoaz.
SP Imit IV 12, 4 (Ch zoaz aparterat, Mst zihauren xokuan).
Egürüki zien, othoitzian eta ixilian, jaits lekien [...] Espiritü Saintia.
Ip Hil 189.
2.
En silencio.
v. isilik.
Ixillean morroiak ezkaratzeko aulkietan iarririk, zer esan ezekiela.
Ag AL 81.
Mendija dago ixillean.
Laux AB 53.
Otsa ta azaratakin oitu ta ezin ixillean etsi.
Anab Poli 75.
Gogarketa sakonean murgiltzen dira pizkaka piz-
kaka: bakotxak egia bat irauli daroa ixillean.
Onaind STeresa 78.
3.
Privadamente, particularmente.
Ixillean jarduten diran Ikastolak, bere izaeraren berri Lenen-mallako Irakaskintza Zuzendaritza Nagusiari eman dezaiotela.
"Escuelas de carácter privado"
.
EAEg
26-3-1937, 1367.
ISILEKO (V; H; ixileko V-gip),
ISILEANGO.
Ref.: A; Elexp Berg (ixilleko).
a)
Secreto; reservado, privado. "Ixilleko nobixia i dauka" Elexp Berg. Cf. isileko.
Zein baitzen Jesusen diszipulu ixillakoa [sic] ordean, juduen beldur baitzen. He Io 19, 38. Pekatu isillekua. CrIc 94. Iñoen famia galdu dabenez, edo isileko gauzarik agertu dabenez. Oe (ed. 1825) 139. Norberaren bizitza isilekoan. Itz Azald 211. Ixilleko poliziya. Kk Ab II 96. Ixilleko batzarretan. Otx 52. Ixilleko jokoetxearen jabe. TAg Uzt 173. Ixillekoa izango da ordea argibide au. "De índole secreta". EAEg 2-3-1937, 1188. Ixiliango maitetsu biren zoritxarra. Etxba Ibilt 475 (485 ixileko). Nere alaba ixillekoa. NEtx LBB 125. Norbaitek emendik azaldu eutsen nire ixileko asmo ori. Gerrika 205. Bere ixileko bizieran. "Vida privada". MEIG IX 133 (en colab. con NEtx).
v. tbn. A BeinB 73. Mde HaurB 62. Erkiag BatB 47. Ixileko: Ag Kr 158. KIkV 72. Ldi IL 110. SM Zirik 14. Berron Kijote 86. Ataño TxanKan 13.
b)
Silencioso.
Orazio ixillekoa. Mg CC 187. Erdi-isilleko otoitza. Or Eus 285. Ixilleko otoitzean
lortu eban Teresak Jainko-arnasaren galda. Or STeresa 128.
c)
Privado, de titularidad privada.
Ixilleko eta ordaindutako Osategiak irazi ditzakete. "Sanatorios de asistencia médico-quirúrgica, privada y remunerada". EAEg 1-6-1937, 1742.
ISILEKOAN.
En secreto.
Ixillekuan pozian bizi zaralako.
Etxba Ibilt 481.
ISILEKOETAN.
En secreto.
Deitzen detsa kanpoko lagunari, ixillekuetan.
SM Zirik 46.
ISILEKO POLTSATXO.
Dinero escondido. v. ISIL-POLTSA, isileko
(3).
Berak pe okikodxok arek ixilleko boltsatxue.
Ort Oroig 24.
ISIL-ISILEAN.
Discretamente.
Isill isillean bere obligazioak betetzen bizi izatea.
Ag Serm 272.
En secreto.
Ixil-ixilean esandako itzak, ixilka belarriri esandako kontuak.
Ir YKBiz 277.
Zokil-pean sartu ixil-ixillean.
Bilbao IpuiB 120.
(Con gorde, etc.).
[Mariak] gordeko du ixill ixillean gertatzen zaion miraria.
Ag Serm 260.
ISIL-ISILEKO.
Secreto, callado.
Etxe barruan bere umeen erdian lana galanki egiten dik arek. Lurrean dan lanik aspergarriena, ixil-ixilleko lana.
Ataño
TxanKan
147.
ISIL-MISILEAN.
En secreto.
Ixil-mixillean maitezko kiñu batzuk egin.
Bilbao IpuiB 80.