zali
1.
(
V, G, AN, L, BN, Ae, R; Aq 444 (AN); -lh- VocBN , Dv, H, Mdg 145, Zam Voc
),
zalu (
V-oroz),
sali (
AN-egüés-ilzarb-olza, S; -lh- SP),
salhe (
SP)
Ref.:
Bon-Ond 162;
A (zalhi, zalhu);
EI
141;
Lh (salhi, zalhi);
Iz Ulz
.
Cucharón; cuchara.
"Cuillère de bois"
SP.
"Cucharón para escudillar el caldo"
Aq 444.
"Cuiller à pot"
VocBN y Bon-Ond 162.
"Cuiller à pot. Zalhi anciennement signifiait 'cuiller'"
Dv.
"
Zali es el cujar que hace el uso del cucharón en la mesa"
Mdg 145.
"
Zalia ebilten digu zuku erkiteko (R-vid)"
A.
"Louche"
Lh.
"El cazo"
Iz Ulz. Cf. txali. v. burduntzali.
.
Zalia.
Izt C 224 (en una lista de utensilios de pastor).
Zalhitzat eta tresna egiteko ez du [akaziak] bertze zuhamu baten minik.
Dv Lab 322.
Ixurazu gainera bi zalhi edo kullera handi salda ogiaren trenpatzeko.
ECocin 3.
Zidarrezko zali eder bat eskuan artuta.
A Latsibi 148.
Sendagaia zali batian Pantxikari eskeñiaz.
Alz Ram 69.
Zalhiaz erakusten ziozkan kontra-esposak ederki aphainduak.
Lf Murtuts 53.
Zali, urtxillo ta labanak ez ziran denentzat irixten, baño gazteak zurezko zalikin naiko zuen.
JAIraz
Joañixio
156.
Eskuetan zituen zur-zali ta talo erdikia.
Ugarte Obaria 50.
Metalezko zalia edo kutxara erabiltzen bazuten ere.
Garm EskL I 90.
"
Dupin guzietako zalhia, touche à tout, brouillon, tracassier"
Lh.
"
Salhi (S), [...] écumoire"
Lh.
2.
"
Zali también se llama a la sartén pequeña que sirve para freír el aceite para el guiso de las comidas"
Mdg 145.
3.
(BN, R-uzt; -lh- VocBN, Dv, H),
sali.
Ref.: A; A Apend.
"Roue de moulin en bois que l'on fait tourner et qui met l'usine en action" VocBN. "Turbina, rueda que pone en movimiento un molino o fábrica" A. "Sali [...]. Aquí se trata de instrumento de molino" HerVal voc. v. EIHERA-ZALDI.
Sali berri bat.
HerVal 174.
4.
"(R-vid) [...]. Llamamos también zali a unos tumorcitos duros que salen en las manos"
A.
XALI.
a)
(AN-ulz-arce-erro, L-sar, Sal, R; -lh- L, BN),
TXALI (G-to)
Ref.: A; Lh; EI 141. (Forma con palat. expr.). "Cucharón. Dim. de zali" A.
"Salda begidun" gozotsu artaz beteriko xali edo "kutxara"
ezpaiñetaratu zuten bezaiñ laixter.
Lh Yol 22.
Mutil bakoitzak ezpel-xaliz babak aterata bere txaliña beteaz ari zen.
Or Mi 6.
Xemartien xahatzen hasten dirade, hur ephelian ezaririk, ganibet gibelaz eta xalhi hegiaz kharrakatuz bortako bat bezala.
GH 1931, 110.
Hipopotamu letagiñetan landutako txaliak (cuchara) eta orraziak.
Etxde Egan
1961 (1-3), 74.
b) (BN-baig ap. A; -lh- H). "Turbina, rueda de molino" A.
ZALI-UZTAI.
Aro de una turbina.
Lau sali ustai einik.
HerVal 189.