Contact

    Hiztegia letraka
    Ikus halaber
    Azpisarrerak (sarrerak) (90)
    iretargi.
    Etim. De irargi + argi, con duplicación de argi, de donde *irartargi > iratargi > iretargi .
    (V-ger-ple-arr-oroz-m-gip; Añ (V), VocCB (V-och), Dv (V)), iratargi (V-gip), iletargi (V-ger-gip, G-azp, AN-gip), ilatargi (G-azp), ietargi (V-gip, G-azp), idetargi (V-gip), idatargi (V-gip), iditargi (V-arrig), igetargi (V-ger), igitargi (V-ger), itargi (V-ger-arr-arrig-m), egitargi (V-oroz) Ref.: A (iretargi); EI 381; Iz ArOñ (iétargixa, idátargi (pág. 135)) UrrAnz (irétargixa); Etxba Eib (iratargi); Holmer ApuntV (igetargi); EAEL 117; Elexp Berg (iretargi); Gte Erd 164 .
     Luna; luz de la luna. "Luna, su luz" Añ. "La luna está sobre el horno, iretargia laba-ganean dago (Vc). Se dice de una persona muy alegre" A EY III 242. " Gaur gabian iratargixa dago, zortziretatik aurrera " Etxba Eib. " Bart illetargi ederra egon da (V-gip, G-azp, AN-gip), [...] atzo itargi ederra egon zen (V-arr)" Gte Erd 164. v. ilargi; ilartargi. Tr. Documentado desde finales del s. XIX en autores vizcaínos, fuera de los cuales sólo lo hemos encontrado en BasoM . Hay un ej. anterior muy dudoso de itargi en Añibarro (EL 2 226), que tal vez debería mejor leerse irargi . La variante más empleada es iretargi; hay iratargi en Arrese Beitia; igetargi en Akordagoitia, en un ej. vizc. de EgutAr y en Bilbao; illetargi en BasoM ; itargi en Onaindia (EEs 1931, 57) y Auspoa 39, 104.
    Iratargia / eguzkiari eskean / ibilten dala aren argiaz / zuzendu gaizan gabean. AB AmaE 84. Iretargien atzea ikusi ete dodan? A BGuzur 156. Ibai garbijan ixilik dabil iretargija. Laux BBa 38. Ietargixa ederra euen. (V-gip). Gand Eusk 1956, 220. Igetargia nun dagon badakik? Baietz uste yoat, gabaz or goian egoten dok eta. EgutArg 7-12-1959 (ap. DRA ). Igetargi eder-eder bat euken irri-barrez zeru-goian. Bilbao IpuiB 212. Iretargian gizonak? SM Zirik 108. Zer dalata baña gizonak iretargira juateko ainbeste amorru? Ib. 23. Gurari-itxasoko / ustezko ondarrean, / iretargi-apar / anpuluz guztia, / geldi-geldi nire / begion ontzia. Gand Elorri 219. Gorritxu dator iretargia. Alzola Atalak 81. Illetargia ez baldin bazan, txabolara beti illunpetan allegatu. BasoM 106.
    v. tbn. Otx 42.
    IRETARGI BERRI (iratargi barri V-gip ap. Etxba Eib; igetargi b. V-ger ap. Holmer ApuntV). Luna nueva. "Noiztik dogu iratargi-barrixa?" Etxba Eib.
    IRETARGI BETE. Luna llena.
    Arik eta amaboskarren eguna edo igetargi bete igaroarte. Akordagoitia EEs 1914, 5. Iretargi bete, zuri, / iretargi garbi. Gand Elorri 176.
    IRETARGI-IZPI. Rayo de luna.
    Zelan iretargi-izpijai / barre-egijen lur-ganian! Laux AB 83.
    IRETARGI OSO. "Iratargi-osua, luna llena. Aprilleko iratargi osuagaz Aste Santua eta Paskuak" Etxba Eib.
    IRETARGITAN (irátargittan V-gip ap. Iz ArOñ). A la luz de la luna.
    Ietargitan txakurra zaunka. (V-gip). Gand Eusk 1956, 220. Gabaz eta iretargitan, / bidea erratu neban. Gand Elorri 97 (v. tbn. 155).
    Kaleko arriak eurak baiño ere, aize-eguzki-iretargitan egote geiago egiten ekien.Erkiag Arran 44.
    IRETARGI ZURI. "(V-ger-m,...), claridad de la luna. Amaika bidar zuen amamak iretargi-zuritan atxurren egin dau soloan!" A.
    Iretargi zuritan iatzi zirean bide barrira. A BGuzur 151. Biotz bigunberaak [...] iretargi zuritan, isil-misil [...] izaten ditue euren maitetasun inkesa ta asperenak. Erkiag Arran 160. Iretargi zuria dago zeruan. Erkiag BatB 143.
    Iretargi zuripean doazan morroe bien gerize ingururantz, danba! irugarren zartakoa erantsi dau.Erkiag BatB 144.

    Siège social

    • B
    • BISCAYE
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBAO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Centre de recherche

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 SAINT SÉBASTIEN
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Represéntations

    • A
    • ALABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 VITORIA-GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GUIPUSKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 SAINT SÉBASTIEN
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAVARRE
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 PAMPELUNE
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    L'association

    • P
    • PAYS BASQUE NORD
    • Château Neuf
      15, place Paul Bert
      64 100 Bayonne
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Liens

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper