Etim. De *morrone (forma antigua de morroe, morroi ...) + suf. -sko, con reducción de *morronsko a morrosko .
sense-1
1.
(V; Añ(V), Izt 75v, ZamVoc),
morrozko (V-gip)
Ref.:
A;
IzUrrAnz;
EtxbaEib(morrozkua);
ElexpBerg
. "Muchacho [...] fornido y robusto"Añ.
"Rudo"EtxbaEib.
"
Morrosko majua, muy fornido"IzUrrAnz.
Cf. Zav RIEV 1924, 338: "Para que veamos un morrosco que trasmita el apellido de Sagarminaga". Cf. tbn. VocNav s.v. morrosco (Pamplona y Montaña) y morrosca (Montaña). Ze gitxi egingo leukeen alako neskaak dantzan... Morrosko bategaz! Zegaiti? Morroskuagaz olgau gura ez dabeelako. fB Olg 114. Egia da artoak mutill morroskuak / azitzen dituala. AB AmaE 400. Morrosko gorri sendoak. Azc PB 79. Eztagoz berton mutil morrosko eder on bana-banakoak? A BeinB 64. Mutil morrosko andija. Kk Ab I 92. Ez bakarrik urietako señoritak, baita baserrietako gizon eta morrozkoak ere. JBDei 1919, 176. Zarandona Otxoaz / orra morrosko bi. Enb 129. Sansonek zuan ainbat indarra / duan morroskua. MendaroTx 392. Morrosko eder batzuk. Ldi IL 44. Mendigiro garbiak gogortutako morrosko sendo ta zaintsua. Etxde JJ 14. Urte bete geroago iñoizkorik morroskoen egoan Praisku. Bilbao IpuiB 85. Gizon morrozko bati. SM Zirik 90. Paisano jantzita egoan morrosko ori. Gerrika 231. Idi-probetan itzai jokatzen ibiltzen zan gizon morrosko aundi bat zan. Albeniz 211. Auzoko morrosko horrek. MEIG I 144. En DFrec hay 3 ejs. de morrosko. v. tbn. Echta Jos 39. Ag G 125. Mok 17. Or Mi 62. Otx 169. Erkiag Arran 49. BEnb NereA 46. Osk Kurl 159. Etxabu Kontu 174.
sense-2
2.
(V-gip ap. IzArOñ),
morroxko (H),
morrozko (H),
morrotzko (H),
moskorro (V-gip ap. IzArOñ). "Qui est un peu trop écourté, diminué, coupé, taillé"H(que lo relaciona etimológicamente con murritz).
"
Moskorro bat, un (hombre) bajo y grueso. Morrosko bat
"IzArOñ.
Cf. Morroxko Harriague en HU Aurp 102.
sense-3
3.morroizko (R-uzt), morroixko (R-uzt), morroxko. Ref.: A; ContR 521. "Muchachito" A. "Un chiquillo" ContR 521. Paper-zarrak saltzera morrosko bat etorri zitzaion. "Muchacho" (Quijote IX). Anab RIEV 1928, 609 (AIr ib. 601 mutil, Or RIEV 1929, 7 mutiko, Ldi ib. 208 mutil-koskor). Nire aita-orde baltzak morroxkuagaz lanean iñarduela. "Mozuelo"
.OrTormes 9.
sense-4
4.
(V-ple). "En contraposición a andra o emakume, con la significación de 'varón'"ZamVoc.
sense-5
5.(Uso adj.).Grande (no ref. a personas). Galtzak eratsi eta... korotz morrosko baltza utzi eban. ErkiagBatB 96.