1.
(G, AN, L, BN ap. A),
alkartasun (ZamVoc). Alianza, pacto.(Se emplea sobre todo con egin
).v. elkargo, elkarte (4), elkartze. [Jainkoak] Israeldarrakin egin zuan alianza edo alkartasuna. Ub 47.
Ona nik egingo det nere elkartasuna zuekin. UrGen 9, 9 (Urt alientzia, Dv patu, Ol itun, Ker Alkartasun, Bibl elkargoa).
Elkartasuneko kutxa. Lard 82.
Saldu-erosiaren gañeko elkartasun bat egitea. Ib. 263.
Eta zabaldu zan Jaungoikoaren tenploa zeruan, eta ikusi zan aien elkartasuneko utxa.UrApoc G, 11, 9 (Ker alkartasun-kutxa; Lç alianzazko arkha, He alienziako arka, TB alientzako arkha, Echn testamentain arka, Ip patoko arka, Dv bat-tasuneko khutxa, Ur (V) testamentuko utxia, Ol Itun-kutxa, IBk elkargo-kutxa, IBe elkargoaren kutxa
).
Elkartasun kutxa. ArgiDL 115.
Alkartasuna egiña zuten / beti zitezen aiskide. OrEus 204.
v. tbn. Ir YKBiz 445. Alkartasun Barria. Ker 1445 (Ol Itun Berria).
sense-2
2.
(Añ),
alkartasun (V ap. A, que cita a Mg; Añ),
arkaltasun (V-oroz-ger-gip-al ap. A). Relación."Concomitancia"Añ.
"
Arkaltasun, 1.º (V-oroz-ger), relación; 2.º (V-gip-al), parentesco"A.
Euskeriak ez dauka ezagututen dirian beste berbeetakaz alkartasunik. MgPAb 186.
Itzen alkartasunak. "Relaciones de palabras"
.AGram 289.
v. tbn. Zink Crit 35 (alkar-). Liburu guztijak aratuaz ia zer alkartasun eukan azurretako gatxak guntzurrunekaz. Kk Ab I 22.
sense-3
3.(-kh- H), alkartasun (V-gip, BN), arkaltasun,alkartarzun (S). Ref.: Lh (alkhartarzun); Etxba Eib (alkartasun). Unión, solidaridad. Es frec. la expresión elkartasunean 'en unión', tbn. en ocasiones con adjs. como on o eder. "Signifiant au propre un état d'union, de réunion" H. "Solidarité" Lh. "Unión, solidaridad, reciprocidad. Langillien alkartasunak ekarri dau obeto bizi izatia" Etxba Eib. v. elkarte. Tr. Es sobre todo meridional, siendo muy común en el s. XX. Al Norte sólo lo hemos encontrado en Arbelbide y Casenave. En DFrec hay 80 ejs. de elkartasun y 25 de alkartasun, todos ellos meridionales, y 4, septentrionales, de elgartasun .
Iraun eragin gurarik Jesukristoren artaldiyan arimako arkaltasunari, bakeko soka, katia eta estugarriyakaz. UrBulaAl 17.
Iganderik ez balitz, ez ginduke laster gutarteko elkartasun egiazkorik. ArbIgand 66.
Jaungoikoagazko alkartasun edo batutasunean. ItzAzald 199.
Merenda ori egin genduen / elkartasun ederrian. TxB I 76.
Belardi goxo batean exerita Martin eta Mirele, biak alkartasunik onenean. AnabUsauri 134.
Langille alkartasuna. EguzkGizAuz 194.
Askoz ederrago baita guzia atal ederrez eratutako korputza, atal bakoizka baiño; aien elkartasun txit bikaiñetik egiña baita guzia, aiek bakoizka eder dirala ere. "Ordinatissimo conventu"
.OrAitork 414.
Anai hauen arteko elkartasuna izugarria zan. OskKurl 148.
Indarra alkartasunean dagola. ErkiagBatB 158.
Yesus Aurrak eman dezaigula grazia elkartasun onean bizitzeko. IzetaDirG 96.
Erleak soilik azi oi ditute elkartasunean beren ondorengoak. IbiñVirgil 110.
Nire ustez, estropadetan egon zan alkartasunak, ezek baiño geiago ori lortu eban.EtxabuKontu 104.
Garai bateko alkartasunik ez uan aien artean. AtañoTxanKan 250.
Pozez beterik ikusi zendun / etxeko alkartasuna. FEtxeb 109.
Maitasuna ta alkartasuna bukatzen ari dira. BBarand 170.
Elkartasunaz ari gara eta ez ezinezko litzatekeen batasunaz. MEIG IX 64.
v. tbn. Zait Plat 146. Alkartasun: Ag Kr 146. Inza Azalp 103. Enb 62. Kk Ab II 97. Zait Sof 177. Etxde JJ 226. Akes Ipiñ 10. Bilbao IpuiB 209. Anab Aprika 59. Vill Jaink 88. NEtx LBB 94. Olea 153. Lasarte in Uzt Noiz 114. Alkhartarzün: Casve SGrazi 118.
Alianza, concurso, colaboración. Hura [otoitzezko espiritua] onen [ilduraren] alkartasun leiala bage legezkotzat etzedukalako. 'Sin la alianza fiel'. Aran SIgn 46s.
sense-4
4.(Lh), elgartasun,alkartasun (Zam Voc).Asociación, sociedad, unión; compañía, sociedad mercantil; congregación."Société, syndicat, coopérative"Lh.
v. elkargo (2), elkarte (2). Fraide eskola-emailen kongregazionea edo elgartasuna. ArbBok 41.
San Agustinen elkhartasuneko Jaun Desclee. ArbIgand 3.
San Francisco Javier, Jesusen Alkartasuneko goraldia eta edertasuna. ItzAzald 70.
Katoliko-Lugin-Bazkunen Alkartasunak. "Federación de Sindicatos Agrícolas Católicos"
.ForuAB 103.
Kristauen alkartasunetik boteak. KIkG 25.
(similar en KIkV 38)"Cruz Roja" ori, elkartasun errukitsua zala zaurituentzat. OrSCruz 73.
Gipuzkoako nekazariak olakoxe Bazkun edo Alkartasuna egin dabe. EguzkGizAuz 128.
Baimena ematea, Bizkaiko Osalarien Alkartasunari dagokio."Colegio Oficial de Médicos"
.EAEg 14-4-1937, 1497.
Bizkaiko Langilleen Alkartasun Orokarraren izenean. "Unión General de Trabajadores"
.Ib. 18-1-1937, 834.
Alkartasunei dagokiena ematea bearturik daude."A las Cooperativas"
.Ib. 10-12-1936, 507. "Federation of old Cornwall Societies" izeneko elkartasunaren buruzagi. MdePr 258.
Ezkontza, alkartasun bat da. VillJaink 156.
Beste adiskide batzuk bere baditu alkartasunekoen artean. ErkiagBatB 149.
Gure bertsoak ontzat badatoz / zuen Alkartasunean.MMant 96.
Emendik laster asi zan beste mobimentu bat: Euzko Nekazarien Alkartasuna.Gerrika 52.
Elgartasun bat baginuen oraino, denen artekoa, Hazparneko, Paueko eta Akizeko misionestek.LarreArtzainE 265.
Elkartasunean sartzeko, zin egin behar dute "galesez mintzatuko direla nonnahi, lotsarik gabe, beren artean". MIH 185.
Santiago Carrero jauna, Madrid eta Donostiako Jaiotzen aldeko elkartasunen sortzaileetakoa. MEIG I 75.
v. tbn.
Alkartasun: A BGuzur 125. Inza Azalp 8. Jaukol Biozk III. Etxabu Kontu 112.
azpiadiera-4.1
Santuen alkartasuna.Itz Azald 43 (tbn. en KIkV 12, KIkG 23, ArgiDL 15 e Inza Azalp 102).
azpiadiera-4.2
(Como primer miembro de compuestos). Gipuzkoako Orniketa Alkartasun Batzak. "Unión Cooperativa de Aprovisionamiento de Guipúzcoa"
.EAEg 13-11-1936, 285.
Euzkadiko Alkartasun Bazkunak. "Las Sociedades Cooperativas del País Vasco"
.Ib. 10-12-1936, 506.
sense-5
5.Unión (entre hombre y mujer).v. elkarte (3). Ez badago Sakramenturik, ez dago ezer, naste edo alkartasun loi bat ezpada. ItzAzald 171.
[Ezkontzako Sakramentuak] egiten dau alkartasun urratuezingarri bat ezkonduen artian. Ib. 174.
Loikerizko alkartasun onen arnari izan ziñan zeu. EtxdeJJ 245.
sense-6
6.Reciprocidad. Pakearen oñarri dan alkartasuna austea."La reciprocidad"
.EAEg 10-12-1936, 508.
azpisarrera-1
ELKARTASUNEZKO.
Alkartasunezko Bazkunei babesa eman bearrean da. "Sociedades Cooperativas"
.EAEg 10-12-1936, 506.