(...)
COM. LING.- MICH. opina que, en concreto, este topónimo de Ituren proviene de asuri 'cordero' [AV, nº 125]. Sin embargo, resulta extraño que el sufijo -di acompañe a nombres de animales. Se tiene, por otra parte, constancia de la existencia de topónimos similares en Navarra, como p. ej. Asurdoya datado en el año 1665 en Ezcaroz, o Asurdin cuyo étimo parece ser haitz 'peña' más urdin (v. ARRIURDIÑETA en el presente capítulo) o Asurdieta datado en 1678 en Undiano, perteneciente a la cendea de Zizur [JIMENO JURÍO, J.M. OV-1, p. 431]. (V. AXURDINTXA en el presente capítulo).
DESCR.- Conocido también por la denominación Asurdiko Bagadegia, es el hayedo más grande y compacto de todo el término municipal. Se encuentra en el centro de la ladera ascensional a la cumbre del monte MENDAUR, con la que linda por la parte N y con AITZURRA por el S.
(...)
(...)
125. paragrafoa.- azur «hueso» (vizc., otras variantes (h)ezur, roñe. enzur): Asurcia, Asurduy, Asurmendi; Azurmendi, Azurza; Amechazurra. Muy dudoso, sobre todo porque a y s aparecen fuera de la zona de habla vizcaína: top. Asurmendi, monte de Roncal, Asurdi, monte de Ituren. Resulta preferible como base asuri «cordero», como propone A. Irigaray (BRSVAP X, 102). Como generalmente se emplea la forma expresiva axuri, el punto de articulación de la sibilante original está mal determinado en el nombre vasco del «cordero». Ajuria nada tiene que ver con esto. La forma vasca del nombre de la población tiene una sonora, no -x-, in situ.
(...)
(...)
Lengo batez emen esan bezala, -di atzizkiaz xehetasun zonbait bildu ditut, eta zuen baimenarekin irakurriko. -Di botanika atzizkia? Galdera nagusia auxe izango litzake. Au zen, izan ere, gure zuzendari jaunak eskatu zigun azterketa. // Alare, joera asko ditu atzizki onek eta banaka banaka aipatu beharra izango ditugu. [...] 6.- ZUGAITZ EZ DIRENAK [...] Zugaitzez landako itzetan ere zernahi joskera mota ba da. Goazen pixkaka: // a) Toponimia’ko itzak. Askotan ez da aisa jakiten zugaitz erroko itzak diren ala bestelakoak. Gañera etimoloji kontuan sartzea istillu gaiztoan sartzea izango litzake. Botanikakoak ala ez, toponimi itzak diren bezala emango ditugu; ala, // Loidi // Balerdi // Guridi // Berridi // Emaldi // Gabadi // Arbadi (Luzaide’n) // Txopordi (Urdiain) // Anbulodi // Berazadi // Arbeldi, Alberdi, Arbildi // Txertudi, Chaurtudi // Capayndi // Galardi (Aralar mendian) // Asurdi (Ituren’go mendia) // Belandia (Araba’n)
(...)
(...)
COM. LING.- MICHELENA opina que , en concreto, este topónimo de Ituren proviene de asuri 'cordero' [AV, nº 125]. Sin embargo, resulta extraño que el sufijo -di acompañe a nombres de animales. Se tiene, por otra parte, constancia de la existencia de topónimos similares en Navarra, como p. ej. Asurdoya datado en el año 1665 en Ezcaroz, o Asurdin cuyo étimo parece ser haitz 'peña' más urdin (v. ARRIURDIÑETA en el presente capítulo) o Asurdieta datado en 1678 en Undiano, perteneciente a la cendea de Zizur [JIMENO JURÍO, J.M. OV-1, p. 431]. (V. AXURDINTXA en el presente capítulo).
DESCR.- Conocido también por la denominación Asurdiko Bagadegia, es el hayedo más grande y compacto de todo el término municipal. Se encuentra en el centro de la ladera ascensional a la cumbre del monte MENDAUR, con la que linda por la parte N y con AITZURRA por el S.
(...)
(...)
OBS.- Según Andrés Íñigo, siguiendo a Luis Michelena, proviene de asuri 'cordero'. En el término está Asurdiko Bagadegia, el hayedo más compacto del término municipal.
(...)
(...)
Ituren (1004 m).
Comentario. Nombre de etimología oscura que Andrés Iñigo relaciona con topónimos como Asurdoya y Asurdin de Undiano, que según este autor es equivalente a Aitzurdin 'Peña Gris'. Cita también a Michelena quien relaciona el nombre con vasco axuri 'cordero'.
(...)
Collection: Nafarroako Artxibategi Nagusia, Protokolo saila
Revue:
Maison d'édition:
Lieu: Iruñea
Date:
Référence:
Notes: Doneztebeko protokoloak: gazt. Protocolos de Santesteban.
Type: artxibategia
Origine: partziala
Domaine: dokumentazioa
IÑ.TOP.SANTL - Toponomástica Histórica del Valle de Santesteban de Lerín (Regata del Ezkurra)
Abréviation: IÑ.TOP.SANTL
Auteur: IÑIGO ARIZTEGI, Andres
Titre: Toponomástica Histórica del Valle de Santesteban de Lerín (Regata del Ezkurra)
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Nafarroako Gobernua
Lieu: Iruñea
Date: 1996
Référence:
Notes: Doktore tesiaren argitalpena.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
BEL.DEMR - Diccionario etimológico de los nombres de los montes y ríos de Navarra
Abréviation: BEL.DEMR
Auteur: BELASKO ORTEGA, Mikel
Titre: Diccionario etimológico de los nombres de los montes y ríos de Navarra
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Pamiela
Lieu: Iruñea
Date: 2000
Référence:
Notes: Erreferentzietan orrialde zenbakia ematen da aditzera.
Helena Pérezek eskaneatu eta ECO zerbitzuko Patxi Galék datu-taula itxurara isuritako datuak.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: hizkuntza azterketa
UA.ITU.KAT - Katastroa
Abréviation: UA.ITU.KAT
Auteur:
Titre: Katastroa
Note:
Élaborateur:
Collection: Iturengo Udal Artxibategia
Revue:
Maison d'édition: Iturengo Udala
Lieu: Ituren
Date:
Référence:
Notes:
Type: artxibategia
Origine: partziala
Domaine: dokumentazioa
M.AV - Apellidos vascos
Abréviation: M.AV
Auteur: MITXELENA ELIZALT, Koldo
Titre: Apellidos vascos
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Txertoa
Lieu: Donostia
Date: 1997 [1953, 1955, 1973...]
Référence:
Notes: Minotauro, Madril, 1964.
Txertoaren lehen edizioa, Donostia, 1971.
ECO zerbitzurako Helena Pérez-ek egindako eskaneatzearen bidez lortu, egituratu eta migraturiko datutegia.
Erreferentzietan liburuko aurkibidean ematen diren paragrafo zenbakiak adierazten dira eta Testuinguruan, paragrafo hauen testu osoa ematen da.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: hizkuntza azterketa
SATR.DI - -Di botanika atzizkia?
Abréviation: SATR.DI
Auteur: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose María
Titre: -Di botanika atzizkia?
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue: 620
Maison d'édition:
Lieu:
Date: 1968
Référence: XIII (1968), 93-101
Notes:
Type: artikuluak
Origine: guztizkoa
Domaine: hizkuntza azterketa
IÑ.TOP.SANTL.PR - Toponomástica Histórica del Valle de Santesteban de Lerín (Regata del Ezkurra)
Abréviation: IÑ.TOP.SANTL.PR
Auteur: IÑIGO ARIZTEGI, Andres
Titre: Toponomástica Histórica del Valle de Santesteban de Lerín (Regata del Ezkurra)
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Doktore tesia (oraindik argitaratu gabea)
Lieu: Iruñea
Date: 1994
Référence:
Notes: Doktore tesia argitaratu aurretik zenbait autorek erabili zuten eta lan horretatik ateratako datuak agertarazi. 1996. urtean Nafarroako Gobernuak argitara eman eta behin-betiko bertsioa agertu zen (ikus 194 iturria: IÑ.TOP.SANTL).
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: hizkuntza azterketa
NA.TM - Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Abréviation: NA.TM
Auteur: JIMENO JURÍO, José María (zuz.)
Titre: Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Note: 59 liburuki
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Nafarroako Gobernua & Trabajos Catastrales S.A.
Lieu: Iruñea
Date: 1992-1999
Référence:
Notes: Nafarroa. Toponimia eta Mapagintza: gazt. Toponimia y Cartografía de Navarra.
Erreferentzia gisa liburuki zenbakia ematen da aditzera eta apurka-apurka, orrialdea ere gaineratuz joango da.
Lan honen iruzkin kritikoa argitaratu zen in FLV, 64 (1993).
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: ofizialtzea
NA.TOF - Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Abréviation: NA.TOF
Auteur: ZZ. AA.
Titre: Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Nafarroako Gobernua
Lieu: Iruñea
Date: 2019tik
Référence:
Notes: 2019. urtetik datutegi osoa deskargarako eskaintzen da: https://gobiernoabierto.navarra.es/eu/open-data/datos/toponimia-oficial-navarra
Type: datu baseak
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
Siège social
B
BISCAYE
Plaza Barria, 15. 48005 BILBAO
+34 944 15 81 55
info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
V
LUIS VILLASANTE
Tolare baserria. Almortza bidea, 6. 20018 SAINT SÉBASTIEN
+34 943 42 80 50
donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
A
ALABA
Gaztelako atea, 54 01007 VITORIA-GASTEIZ
+34 945 23 36 48
gasteizordez@euskaltzaindia.eus
G
GUIPUSKOA
Tolare baserria. Almortza bidea, 6 20018 SAINT SÉBASTIEN