(En casos locales de declinación, en sing.).
(En, de, a, etc., la) noche; (fig.) (en, de, etc., la) oscuridad.
Hunkiz argiratzeko gaupetik itsuak.
Ox 67.
Gaberik gabeen-gaupean bai'ago.
'Pues que la noche sufres de una atroz privación'
.
Ldi BB 82.
Oherat gabe, gaupean eta ixil ixila.
Iratz 160.
Gaupetik oihuz nagola.
Ib. 127.
Gaupean zaitugu-ta [= 'estás ciego']
.
Zait Sof 67.
Aidoneu! Aidoneu! gaupekoen errege orri!
Ib. 150.
Gaupean, neska julis alai ta daldaxekin jolastu.
Erkiag BatB 171s.
Oi gaupean kanposantua.
Azurm HitzB 55.
(Con demostrativos, adjetivos, etc.).
Noiz gaitu joanen gaupe hautarik Piztearen goiz ederrak?
Iratz 150.
Gaupe hotz huntan.
Ib. 174.
(Como sust. pleno).
Noche.
Gaupeak urra ditzatan.
Iratz 137.
Elhur, iphar-haize, gaupe hodeizu / hor dituzu.
Mde Po 71.