txantxangorri
1.
(
V-m-gip, G-azp-to-bet; VP 13r, Izt C 197, Arzdi Aves 162),
txantxagorri (
V-gip, AN-araq; Lar, Añ (G); <ch-> Hb y H (G)),
xantxagorri (
Dass-Eliss)
Ref.:
A (txantxagorri, txantxangorri); Zt; Iz ArOñ, To ; Etxba Eib (txantxagorri); SM EiPaj (txantxagorri); Elexp Berg; ZestErret
.
Petirrojo.
"Pechicolorado"
Lar,
Añ.
"Moscareta"
Lar, Añ e Izt C 197.
"Gorrión [sic]"
VP
.
"Rouge gorge, oiseau"
H.
"Petirrojo (pájaro)"
A.
"
Txindorra, beste ixenez labatxori, papar gorri, txantxangorri
"
Altuna Euzk
1930, 448.
"
Papogorriak badu bertze izenik ere: antxagorria, papatxa, xantxagorria
"
Dass-Eliss GH
1924, 229.
"Chardonneret"
Lh (parece tratarse de confusión).
"Petirrojo. Kukuak, txantxagorrixen abixan ipintzen dittu bere arrautzak
"
Etxba Eib.
.
v. antxagorri.
Tr. Documentado sólo en textos meridionales. La forma
txantxagorri se encuentra en San Martin y Ataño (en éste junto a
txantxangorri).
Dala Arranoa ta naiz txantxangorria, / lurrera izango da plostetz eroria.
Izt C 201.
I az, ba, txori, / urretxiñol ain ospetsu ori! / Eta ni, barriz, nok txantxangorri.
Enb 191.
Txantxangorri kantari Melquiades da, nonbait, araxeagoko ura. Marañon ospetsua, urrengoa.
Ldi IL 22.
Kukua txantxagorrien abia artzera zoiala.
SM Zirik 82.
Etxe ondoko intxaur gaiñian / txantxangorria kantari.
BEnb NereA 138.
Eguneroko diana / txantxangorriak emana.
Uzt Sas 70.
Nere kinto-lagunak aruntz ta onuntz sakabanatu ziranean, txantxangorriarena egin bear nik: betiko txuloan geratu [...] mundurik ikusi gabe.
Ataño
TxanKan
122 (9 txantxagorri, seguramente errata).
Ikusi det txantxangorria gaztain zulo batetik ateratzen.
BBarand 42.
v. tbn. Sor Bar 17. Ag G 281. MendaroTx 66. Or Eus 57. EA OlBe 11. Gand Elorri 162. LMuj BideG 84. MItziar Txoriak 108. NEtx LBB 130. BasoM 83.
"
Txantxangorriak baño buru geiago eztik orrek, buru ariña, kaskariña"
(AN-araq).
Inza NaEsZarr 87.
"
Txantxangorriya bezela ibilli, kaskarina bezala ibili"
ZestErret
.
2.
"
Xantxagorri, tourment. Xantxagorriak ikusarazi, faire souffrir le martyre"
Lh.
TXANTXANGORRIARENAK.
"Txantxagorrixanak, nidada de petirrojo. Arta baten agiri genduzen txantxagorrixanak, en una encina descubrimos una nidada del petirrojo" Etxba Eib.