Azpisarrerak (4)
intsentsu
intsentsu.
(G-azp, S; Urt, Arch VocGr, Gèze, H),
inzensu (SP, Ht VocGr, Lar, Añ, Lcq 68 (inzensula), H),
isentsu (Dv),
isensu,
insensu,
enzensu,
inzenso (Añ),
inzeso (Lcc),
intzen(t)su,
i(n)zentsu,
intxentsu,
inxen(t)su (Chaho),
inzienso
Ref.:
Lrq;
ZestErret
.
Incienso. "Encensio" Lcc. " Inzensu kopa, navette à encens" SP. "Abiga, lur, lurreko intsentsua " Urt I 24. "Adolere thura, intsentsua errétzea " Ib. 214. Tr. La forma mejor documentada parece ser in(t)sen(t)su .
Urrhe, enzensu eta mirrha. Lç Mt 2, 11 (He insensu, Ip intsentsü, Echn intsentsu, Leon isentsua, IBk intzentsu; Ol lurrin). Airean gora bezala khe insensuarena. EZ Man II 97 (Noel 122 isensu). Insens' urh' eta mirrazko / emaitz' asko / eskeni deraukate. O Po 62. Mirrak du siñifikatzen / gizon dela gu bezala, / Jainko dela insensuak, / urreak errege dela. Gç 79 (94 inzensu). Zeiñaren urriña hobeago baitzaitzu insensu eta bertze usain on guziena baiño. Ch III 52, 4. Jeroboam intsentsu erre-arazten hari zen ordu berean. Lg I 343. [Oraziño gogozkoa] da Jangoikoaren aurrerako inziensorik estimakizunena. Añ LoraS 68 (v. tbn. 66). Imajiñaren aurrean belauniko eta inzensu erretzen. AA III 412. Oferendatzat emakozue / mirra edo izentsia. Bordel 68. Jaunaren Aingerua Zakariasi agertu zitzaioen isentsuko aldarearen eskuinean xutik. Dv Lc 1, 11 (Leon isentsuko, BiblE intsentsu-aldare; Lç enzensamenduko, Ol lurrin-mai). Zunbat lege egile eztira, ezpeitakie zer den Eliza, haboroziz huntzak zer den intxensia. ArmUs 1906, 80. Aguratxoen pipetako keiari, eztakit zegaitik, arrantzale zarrok, zerura eskiñitako eliz-lurrun edo intzentsua neritxon nik. Ag Kr 225. Heien argi goxo eta usain onak, isensuarenarekin batean, arraitzen daut barnea. JE Bur 74. Gu euskaltzainok intzentsu-usaina artzera yoanaz Euskaltzaindiko aulki onek emakume astitsuentzat itziko geukez. A LEItz 131. Zubi hunen buruan, zoin eder Itsasu, / dena osto ta lore, argi ta intsentsu. Lf Murtuts 20 (ELit 130 insensu). Emen bear neban / arratsalde ontan, / intzensu-gandua / lo dagon lekuan! Gand Elorri 175. Pankaia-ko suak, intzentsua, alegia, lurralde artatik ekartzen baitzuten. Ibiñ Virgil 119. Apezgai gazteenek aldareko berettergoa eginez, argiekin bai eta kurutze, liburu eta intsentsuekin. Larre ArtzainE 199. Intzentsua ta mirra, / urrea ere bai. Insausti 152.
v. tbn. Gy 106. CatS 99. Ag Serm 559. Insensu: CatLav 371 (V 179). Ip Hil 93 (-sü). Insentsu: Lap 194 (V 86). Intxentsu: Mst III 52, 4. Intzentsu: Goñi 14. Inza Azalp 42 (119 inzentsu). Balad 196. Arti MaldanB 204. NEtx LBB 277. AZink 174. Zendoia 40. Inxensü: Bp I 144. UNLilia 21 (13 inxentsü). Inzensu: SP Imit III 52, 4. He Lc 1, 9. Ub 63. Mg PAb 89. JJMg BasEsc 230. Echag 103 (57 intzensu). Lard 362. EE 1882c, 586. Inzenso: Mb IArg I 159. CrIc 64. Inzentsu: CatLan 38 (-tsü). Inxensu: Tt Arima 19. Isentsu: MarIl 113. Jnn SBi 158. Zerb IxtS 83. Isensu: Mong 593.
Incienso. "Encensio" Lcc. " Inzensu kopa, navette à encens" SP. "Abiga, lur, lurreko intsentsua " Urt I 24. "Adolere thura, intsentsua errétzea " Ib. 214. Tr. La forma mejor documentada parece ser in(t)sen(t)su .
Urrhe, enzensu eta mirrha. Lç Mt 2, 11 (He insensu, Ip intsentsü, Echn intsentsu, Leon isentsua, IBk intzentsu; Ol lurrin). Airean gora bezala khe insensuarena. EZ Man II 97 (Noel 122 isensu). Insens' urh' eta mirrazko / emaitz' asko / eskeni deraukate. O Po 62. Mirrak du siñifikatzen / gizon dela gu bezala, / Jainko dela insensuak, / urreak errege dela. Gç 79 (94 inzensu). Zeiñaren urriña hobeago baitzaitzu insensu eta bertze usain on guziena baiño. Ch III 52, 4. Jeroboam intsentsu erre-arazten hari zen ordu berean. Lg I 343. [Oraziño gogozkoa] da Jangoikoaren aurrerako inziensorik estimakizunena. Añ LoraS 68 (v. tbn. 66). Imajiñaren aurrean belauniko eta inzensu erretzen. AA III 412. Oferendatzat emakozue / mirra edo izentsia. Bordel 68. Jaunaren Aingerua Zakariasi agertu zitzaioen isentsuko aldarearen eskuinean xutik. Dv Lc 1, 11 (Leon isentsuko, BiblE intsentsu-aldare; Lç enzensamenduko, Ol lurrin-mai). Zunbat lege egile eztira, ezpeitakie zer den Eliza, haboroziz huntzak zer den intxensia. ArmUs 1906, 80. Aguratxoen pipetako keiari, eztakit zegaitik, arrantzale zarrok, zerura eskiñitako eliz-lurrun edo intzentsua neritxon nik. Ag Kr 225. Heien argi goxo eta usain onak, isensuarenarekin batean, arraitzen daut barnea. JE Bur 74. Gu euskaltzainok intzentsu-usaina artzera yoanaz Euskaltzaindiko aulki onek emakume astitsuentzat itziko geukez. A LEItz 131. Zubi hunen buruan, zoin eder Itsasu, / dena osto ta lore, argi ta intsentsu. Lf Murtuts 20 (ELit 130 insensu). Emen bear neban / arratsalde ontan, / intzensu-gandua / lo dagon lekuan! Gand Elorri 175. Pankaia-ko suak, intzentsua, alegia, lurralde artatik ekartzen baitzuten. Ibiñ Virgil 119. Apezgai gazteenek aldareko berettergoa eginez, argiekin bai eta kurutze, liburu eta intsentsuekin. Larre ArtzainE 199. Intzentsua ta mirra, / urrea ere bai. Insausti 152.
v. tbn. Gy 106. CatS 99. Ag Serm 559. Insensu: CatLav 371 (V 179). Ip Hil 93 (-sü). Insentsu: Lap 194 (V 86). Intxentsu: Mst III 52, 4. Intzentsu: Goñi 14. Inza Azalp 42 (119 inzentsu). Balad 196. Arti MaldanB 204. NEtx LBB 277. AZink 174. Zendoia 40. Inxensü: Bp I 144. UNLilia 21 (13 inxentsü). Inzensu: SP Imit III 52, 4. He Lc 1, 9. Ub 63. Mg PAb 89. JJMg BasEsc 230. Echag 103 (57 intzensu). Lard 362. EE 1882c, 586. Inzenso: Mb IArg I 159. CrIc 64. Inzentsu: CatLan 38 (-tsü). Inxensu: Tt Arima 19. Isentsu: MarIl 113. Jnn SBi 158. Zerb IxtS 83. Isensu: Mong 593.
Beingoan Yaunaren Aingeru bat agertu zitzaion intzentsu-aldarearen eskuin-aldean.
Ir YKBiz 2.
(Con -zko, adnom.).
Egiten diote urrezko, inzensozko ta mirrhazko present andi eder zegokan gisako bat. Mb IArg I 160.
Egiten diote urrezko, inzensozko ta mirrhazko present andi eder zegokan gisako bat. Mb IArg I 160.
INTSENTSU-BELAR
(Alth Bot 6 A). "Cinéraire, insentsu belharra" Alth Bot 6. "(Cineraria), isentsu-belharra" Zerb GH 1933, 115.
Artzamendin urhats guziz ikus ditake itsentsu-belharra, brana zangar guzien ondoan. Zerb GH 1933, 115.
Artzamendin urhats guziz ikus ditake itsentsu-belharra, brana zangar guzien ondoan. Zerb GH 1933, 115.
INTSENTSU-EGUNEKO.
"Intzentzu-egunekua, el vestido para los días más solemnes" Iz ArOñ.
INTSENTSU EMAN,
INTSENTSUA EMAN.
Incensar.
Agurra egina zion Murtutsi, eta isentsuaren emaiterat ari zen. Lf Murtuts 27.
Agurra egina zion Murtutsi, eta isentsuaren emaiterat ari zen. Lf Murtuts 27.
(Fig.).Lisonjear.
Behar dereigü intsents apür bat heben eman, diogülarik kasta hartarik zen Romulus Errumaren ondekidarra. Egiat 275. Horla direnean ikhusten gaizo bi / intsentsu ahurka emaiten elkharri [...]. Gy 295. Arantzazu agerkarian lotsagarriro eman zionaten intsentsua Matxiñ orri, ta itsuski maxiatu zunaten euskalduna. Or QA 85.
Behar dereigü intsents apür bat heben eman, diogülarik kasta hartarik zen Romulus Errumaren ondekidarra. Egiat 275. Horla direnean ikhusten gaizo bi / intsentsu ahurka emaiten elkharri [...]. Gy 295. Arantzazu agerkarian lotsagarriro eman zionaten intsentsua Matxiñ orri, ta itsuski maxiatu zunaten euskalduna. Or QA 85.
INTSENTSU-ONTZI
(G-azp ap. ZestErret;
-untzi T-L; inzensu-o. Lar, H (V, G); inzensontzi Añ; isentsuntzi Dv; inzensuntzi H). Incensario.
Jaiki zaite, inzensu-ontzian sua ipiñi eta jende ari zoazkio. Lard 96. Urhe garbienetik eginen dituzu azpilak eta gorgoilak, isentsuntziak eta xatak. Dv Ex 25, 29. Jaun erretora jin zitzaion aintzinera, insentsu-untzia eskuan. Lf Murtuts 27. Haren pintzetak eta isentsuntziak, urre garbizkoak. Bibl Ex 25, 38 (Dv mukiaren hil-tokiak, Ker autsontziak, Ol mukontziak ).
Jaiki zaite, inzensu-ontzian sua ipiñi eta jende ari zoazkio. Lard 96. Urhe garbienetik eginen dituzu azpilak eta gorgoilak, isentsuntziak eta xatak. Dv Ex 25, 29. Jaun erretora jin zitzaion aintzinera, insentsu-untzia eskuan. Lf Murtuts 27. Haren pintzetak eta isentsuntziak, urre garbizkoak. Bibl Ex 25, 38 (Dv mukiaren hil-tokiak, Ker autsontziak, Ol mukontziak ).
Intsentsu-ontziari eragitea ez da kritika.
MIH 137.
Sede principal
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Centro de Investigación
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Sedes
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Asociación
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
