Azpisarrerak (sarrerak) (25)
- ezpain
- AHO-EZPAIN (aho)
- AITZUR-EZPAIN (aitzur)
- ARROPA-EZPAIN (arropa)
- BEGI-EZPAIN (1 begi)
- BEGI-EZPAIN (ezpain)
- EZPAIN-BERDIN (berdin)
- EZPAIN-BERDIN (ezpain)
- EZPAIN-ERTZ (ezpain)
- ezpain-estutu
- EZPAIN-ESTUTZE (ezpain)
- EZPAIN-HAUTSI (ezpain)
- EZPAIN-HEGI (ezpain)
- EZPAIN-LODI (ezpain)
- EZPAIN-LODI (lodi)
- EZPAIN-LORE (ezpain)
- EZPAIN-MEHE (ezpain)
- EZPAIN-MIN (ezpain)
- EZPAIN-MOKO (ezpain)
- EZPAIN-OKER (ezpain)
- EZPAIN-ZAPI (ezpain)
- KAI-EZPAIN (kai)
- LARATZ-EZPAIN (1 laratz)
- MIHI-EZPAIN (mihi)
- TXARRO-EZPAIN (1 txarro)
1 laratz.
1.
(gral.; Volt 69, SP, Urt Gram 26, Ht VocGr 343, Lar, Añ (G), Arch VocGr , Dv, H, VocB
),
laratzu (V-ple-arr-arrig-oroz; Lar, Añ (V), H (V)),
latsu,
latzu,
laatz (V, G-azp-to, S; lahatz DBPT),
laaz (S),
latz (S),
labatz (G-to-bet, L-côte, B),
labatzu (V-ger),
lagatz (G-to, AN-ulz, B),
leatz (AN-gip),
legatz,
lekaratz (AN; Aq 636 (AN)),
elaratz (G-goi),
elatz (G),
elatzu (G-nav)
Ref.:
A (laratz, laratzu, laatz, labatz, lagatz, lekaratz, elaratz, elatz); A Apend (elaratz); AEF 1924, 16, 50; JMB AEF 1928, 29; Lh (laaz); Giese CasaS 12; Lrq (laatz); Iz Als (elatzuba), Ulz (lagátza), To (laatza); Etxba Eib; Ond Bac (elatzu); CEEN 1969, 143 y 1970, 337; Holmer ApuntV (labatzu); Izeta BHizt2 (labatz).
Llar. " Laratzu Arratian da Orozkon, laratz Bizkai geienean, gelaratz edo elaratz Gipuzkoan esaten dira" A Ezale 1897, 318b. "Llar, cadena de hierro en el hogar" A. " Etxe guztiyak labatza beltza (G-azp)" AEF 1921, 56. " Pazine labatzatik dilinden " Izeta BHizt2. v. gelaratz.
Oreina larrean, bertza laratzean. O Pr 369. Galde sukaldeetako laratzai. AA III 490. Etxian jazoten dirian [...] isilgauzaak, laatzak ezkutau biar [ditu] . fB Ic I 224. Esegi sugateko laratzuban. Astar II 38s. Dirala laratzak / errian diran etxe / guztietan beltzak. It Fab 26. Bat beintzat lagatzian / jarri zan zintzilik. Xe 199. Etxean ikusiten dalako barrua / [...] testigutzat nai leuke artu laratzua. AB Olerk 439. Gatina mail bat labatzain burdina bat. HerVal 158. Elatzean zintzilika dagoan abarka baña igarragoak. Apaol 66. Zelan egoten dan laratzuti beera dingilizka. A BGuzur 156. Labatzetik (laatz, gelatsua) bera zinzilika. Ag G 16 (228 lagatz). Pertza (galdarea) urez beterik latsutik eskegi ta sua ixetu. EEs 1928, 15. Kendu dabe galdaria laratzutik. Kk Ab II 33. Tximiniako labatza / bezin kontzientzi beltza. MendaroTx 99. Sukaldeko labatzean bi edo iru bira eman-erazten diote [ollo edo katuari] . JMB ELG 87. Aberatsa, ifernuko lahatza. Egunaria 27-8-1959 (ap. DRA ). Aberatsa, infernuko legatza. And AUzta 40. Sudur zapal, lagatza baño beltzagoa. Anab Aprika 30. Baditut emen laratza eta ler-abar guriak. Ibiñ Virgil 52. Laratzak muturra beltza du. (AN-gip). Inza NaEsZarr 829. Etxeko labatzak jakitten dittu etxeko berri(a)k. (AN-larr). Ib. 559. Asun guziak, lahatzaren gainean idor-arazi eta pipatzeko. Etchebarne 40. Andrak zelan dakik ik / zein obeak dian? / Andra ezagutzen dok / latzuen azpian. FEtxeb 129.
v. tbn. EEs 1917, 55. Or Mi 79. A EY I 41 (G-bet, AN-gip, L, BN-ciz, Sal). TAg Uzt 110. Etxde JJ 28. Laratzu: Akes Ipiñ 29. Lagatz: DicM (ed. 1877), 62. JAIraz Bizia 82. Uzt Sas 228. Lahatz: EZBB I 95.
Llar. " Laratzu Arratian da Orozkon, laratz Bizkai geienean, gelaratz edo elaratz Gipuzkoan esaten dira" A Ezale 1897, 318b. "Llar, cadena de hierro en el hogar" A. " Etxe guztiyak labatza beltza (G-azp)" AEF 1921, 56. " Pazine labatzatik dilinden " Izeta BHizt2. v. gelaratz.
Oreina larrean, bertza laratzean. O Pr 369. Galde sukaldeetako laratzai. AA III 490. Etxian jazoten dirian [...] isilgauzaak, laatzak ezkutau biar [ditu] . fB Ic I 224. Esegi sugateko laratzuban. Astar II 38s. Dirala laratzak / errian diran etxe / guztietan beltzak. It Fab 26. Bat beintzat lagatzian / jarri zan zintzilik. Xe 199. Etxean ikusiten dalako barrua / [...] testigutzat nai leuke artu laratzua. AB Olerk 439. Gatina mail bat labatzain burdina bat. HerVal 158. Elatzean zintzilika dagoan abarka baña igarragoak. Apaol 66. Zelan egoten dan laratzuti beera dingilizka. A BGuzur 156. Labatzetik (laatz, gelatsua) bera zinzilika. Ag G 16 (228 lagatz). Pertza (galdarea) urez beterik latsutik eskegi ta sua ixetu. EEs 1928, 15. Kendu dabe galdaria laratzutik. Kk Ab II 33. Tximiniako labatza / bezin kontzientzi beltza. MendaroTx 99. Sukaldeko labatzean bi edo iru bira eman-erazten diote [ollo edo katuari] . JMB ELG 87. Aberatsa, ifernuko lahatza. Egunaria 27-8-1959 (ap. DRA ). Aberatsa, infernuko legatza. And AUzta 40. Sudur zapal, lagatza baño beltzagoa. Anab Aprika 30. Baditut emen laratza eta ler-abar guriak. Ibiñ Virgil 52. Laratzak muturra beltza du. (AN-gip). Inza NaEsZarr 829. Etxeko labatzak jakitten dittu etxeko berri(a)k. (AN-larr). Ib. 559. Asun guziak, lahatzaren gainean idor-arazi eta pipatzeko. Etchebarne 40. Andrak zelan dakik ik / zein obeak dian? / Andra ezagutzen dok / latzuen azpian. FEtxeb 129.
v. tbn. EEs 1917, 55. Or Mi 79. A EY I 41 (G-bet, AN-gip, L, BN-ciz, Sal). TAg Uzt 110. Etxde JJ 28. Laratzu: Akes Ipiñ 29. Lagatz: DicM (ed. 1877), 62. JAIraz Bizia 82. Uzt Sas 228. Lahatz: EZBB I 95.
(Fig.).Cadena.
Egun horietan lahatzari piko bat emana izan da, bai eta azkenian lahatzarekin donadoen lerroa trenkatu eta lau gazte plantako dira lerrotik atheratu. Herr 28-4-1960, 2.
Egun horietan lahatzari piko bat emana izan da, bai eta azkenian lahatzarekin donadoen lerroa trenkatu eta lau gazte plantako dira lerrotik atheratu. Herr 28-4-1960, 2.
(Fig.). (Fig.).Hogar, casa.
"
Laratzak ezagutuko du nor nolakoa den (AN-araq), la cremallera (es decir, la familia, el hogar) conocerá qué tal es cada uno"
A.
Zer dezakean naitasun itsu / batek laratzenganako! / Zer amodio irazekiak / jaioterrirenganako! Otag ( in FrantzesB II 132 ). Biek bethitikan laratz bera zuten. Gy 310.
Zer dezakean naitasun itsu / batek laratzenganako! / Zer amodio irazekiak / jaioterrirenganako! Otag ( in FrantzesB II 132 ). Biek bethitikan laratz bera zuten. Gy 310.
Hogar, sitio del fuego.
"
Laratza, hogar"
VP
53r.
2.
(H, Lh (S)).
"Petite échelle entre les degrés de laquelle on engage l'orga-haga sur le devant de la charrette" Lh.
"Petite échelle entre les degrés de laquelle on engage l'orga-haga sur le devant de la charrette" Lh.
3.
"(B), pieza de hierro en sentido vertical, que sostiene la viga sobre la que se apoya la rueda inferior del molino"
A.
4.
(L ap. Lh
),
naatz (Foix).
"Essieu" Foix.
"Essieu" Foix.
LARATZA BEZAIN SEGUR.
"Laratza bezin segür (Sc), laratza bikain segur (R), tan cierto como el llar, positivamente cierto" A.
LARATZA EMAN.
"Labatza eman, suspendre la crémaillère: commencer un ménage". Hb GH 1929, 87.
LARATZA MOZTU.
"Laratza mozten diat (Sc), desmocho el llar, indicando cuán extraño parece que una persona llegue a un punto, donde es esperado y no va casi nunca" A.
LARATZ-EGUR
(laatzegur G-azp ap. JMB AEF 1928, 29). Madera provista de varios orificios a los que se acopla el gancho del llar.
LARATZ-EZPAIN.
"Laaz-ezpaiñ (S-saug), crochet de crémaillère" Lh.
LARATZ-GERREN.
"Laaz-gerren (S-saug), barre transversale de la crémaillère" Lh.
LARATZ-KAKO.
"Larazkako (V-mu), gancho del llar" A. "Laaz-khako (S-saug), crochet de crémaillère" Lh.
LARATZ-LAGUN.
"Crémaillon" T-L.
Siège social
- B
- BISCAYE
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBAO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
- A
- ALABA
- Gaztelako atea, 54
01007 VITORIA-GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GUIPUSKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAVARRE
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 PAMPELUNE - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
L'association
- P
- PAYS BASQUE NORD
- Château Neuf
15, place Paul Bert
64 100 Bayonne - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
