Etim. De jaur- (< jaun) + suf. -go(a) .
(
SP,
Dv,
H,
A (que cita a Lç)),
jaurgoa.
Autoridad, dominio, soberanía.
"Seigneurie"
Dv.
"Autorité, empire, domaine. [...] Syn. iauretasuna
"
H.
v. jauntasun; cf. 2 jaungo.
Tr. Aunque el primer testimonio es de Leiçarraga, no vuelve a documentarse hasta el siglo XX.
Herioaz desegin lezanzát herioaren iaurgoá zuena.
Lç He 2, 14 (He nausitasuna, TB, Dv botherea, Ol, Ker a(a)l izatea
).
Iainkoaren Resuma eta iaurgoá zeruan eta lurrean exerzi dezanzát.
Lç
Ins
C, 4r.
Itsasoko arrainén eta aireko xorién gainean dominazione eta iaurgoa luenzát.
Ib. B, 5v.
Ez beldur izan, artalde txiki ori; zuei yaurgoa ematea atsegin izan du aitak.
Ir YKBiz 282.
[Giza-batzak] bata besteagaz alkartu, baña guztien buru izango dan jaurgo ta agintaritza barik.
Eguzk GizAuz 43.
Lo dago Jentil-aroa, / Mari-gaiztoren jaurgoa.
SMitx Aranz 24.
Dama ondatzalle: / zure jaurgoa jun da.
Ib. 34.
Bisigotarren jaurgoa birrindu.
Gazt MusIx 66.
Gobierno.
Euzko-jaurguak erri-bakia gogoz zainduko dau.
"Gobierno vasco"
.
EAEg
9-10-1936, 7.
Reino; territorio sometido a una autoridad.
v. jaurerri.
Erromako jaurgoa (imperio) lau alderrietan zatitua gelditu zan.
J.M. Tolosa EEs
1913, 208.
Zeruko yaurgo (erreinu) ori.
Ir YKBiz 175n.
Yaurgo bat bere aurka berezia badago, yaurgo arek ez duke iraupenik.
Ib. 161 (v. tbn. 182, 253 et passim).
Jaurgo-arazoak ondo ta zuzen erabiliaz.
Eguzk GizAuz 171.
Aideak-zear pasiatzen da / Mari-gaizto jaurgo osoan.
SMitx Aranz 19.
Oñatiko bere jaurgoan / kapillatxo bat autetsi.
Ib. 68.
AMA-JAURGO.
Matriarcado.
Nolanai dala, or dugu erriketa-eredu bikaña, gizartean beñere ezagutuko ez dugun bezain egokia ta osoa: ama-yaurgoa, amatasuna nagusi [txindurrien artean]
.
Ldi Y
1933, 87.
JAURGOAZKO
(Adnom.).
Yainkoaren yaurgoazko berri ona iragartzen da.
Ir YKBiz 307.
Batzuek yaurgoazko itz ori entzuten dute.
Ib. 173.