I.
(Sust.).
1.
(
Dv,
H),
litsa (
c. sg. A),
litx (
L-ain, BN-baig),
litz (
SP→A),
lets (
Hb)
Ref.:
A (
litsa, litx
);
ZestErret
(
litx
)
.
Fimbria, franja de vestido; (pl.) flecos.
"Frange. Kurtina litza, frange de lit"
SP.
"Frange"
Hb.
"Au pluriel, charpie. Litsak egitea, effiler une étoffe ou faire de la charpie"
H.
"
Litx: [...] cairel, franja o fleco de lienzo"
, "fimbria de vestido" A.
Aizeak [...] jira-bira oi darabilzkien geldo illaun ta litxen antzekoak.
Izt C 6.
Ukitu zioen soinekoaren litsa.
Dv Mt 9, 20 ((Leon litsa; Lç ezpain, He pertal, TB kantoin, Ip, Echn bazter, Ur (V, G), Arriand, Ker, IBk, IBe ertz, SalabBN zolako hatz, Ol mendel, Or barren
.
Kadira bat, marra urdin batzuekilako lonjera xuri bat, bere litsak dilindan.
Barb Piar I 144.
Damasko-oialki urdin yoriak / ertzeko litsean urre.
Ldi UO 51.
Larru-xerrenda zabalak eta soñeko-lits luzeak dituzte.
"
Magnificant fimbrias"
.
(Mt 23, 5)
Ir YKBiz 398s.
Franja.
Ate bat, odol-lits, / ametsentzat dager!
"En la lejanía tiene un arco, franja de sangre"
.
Laux AB 41.
Andaparan ura dago / --zidar-litsa markal-artez--.
Ib. 77.
Ortzeak berunezko zirudin eta osertzean lits (franja) bat nabari zen ubel-kolore.
Etxde Itxas 55.
Zuria goiak-zearka doian / ipar-odeien lits meia.
"Franja"
.
Gand Elorri 135.
Uin-litsean (franja) bein neuskan irakur.
Onaind MEOE 718.
2.
(
Lar, VocBN, Hb, H),
litsa (
AN, BN-baig),
litx (
V-gip, G, L-ain, B, BN; H (G)),
fits (
Aq 1067
(AN)),
pits (
L-ain, B, BN-baig; Aq 1067
(AN),
VocB
),
pitse (
B)
Ref.:
A (litsa, litx, pits);
Satr VocP (litsa);
Etxba Eib (litxa);
Iz UrrAnz (litxak);
Izeta BHizt (pitse);
Elexp Berg (litx)
.
Hilacha.
"Deshilachar [...] litsak [...] egin
"
Lar.
"Cabos, hilos que penden en las telas, fitsak, pitsak
"
Aq 1067.
"Espèce de frange que l'état de vétusté des étoffes fait former"
VocBN
.
"Hilacha. Zu beti pitsez betea
"
Izeta BHizt.
"
Litxez beteta daukazu jertsia
"
Elexp Berg.
"
Litxak darixola dauzkan prakamotz zar batzukin ibiltzen da
"
Ib.
Ari litsetan xahutzen ari den / marrazki beltz asaldatua.
Lasa Poem 66.
Kenduko nizkan ainbat / ilban ta ari litx.
Zendoia 167.
(Hb),
litx
(BN-ciz ap. A; H),
litz.
Pelusa.
"Corps menus et légers qui flottent dans l'air"
H.
"Tamo"
A.
Aizeak [...] darabiltzkien geldo, illaun ta litxen antzekoak.
Izt C 6.
Zenbait gauza austutakoak nola diran ikatza, arriak edo eunterietako litzak asnasean artzea.
Aran-Bago ManMed 249.
"Brins qui se détachent d'une planche mal rabotée"
H.
3.
(H),
litx (BN-lab ap. A
).
"
Lits bat, un peu, une petite parcelle. Oro eraman ditu lits bat utzi gabe
"
H.
"Matiz. Ahaide-lits bat, algún grado de parentesco, un matiz de parentesco"
A.
Otoitz-ondo onek / badu goxo-litsa.
"Su dejo de dulzura"
.
Or Poem 518.
4.
litsa,
litx
(FSeg ap. A). "Disco de luz" A.
Geldi-geldiro jeisten ari da / eguzki-litsa gorriya.
EA OlBe 65.
5.
"
Litx (BN-baig), crin"
A.
6.
"
Litx (L, B, BN-baig), flor de maíz"
A.
7.
"
Litx (AN), pocito de líquido caído al suelo"
A.
8.
Tallo (de hierba).
Badira belhar tzarrak, beren litsetarik ezagun direnak.
Eskual 21-2-1908, 2.
[Pentzean] goratzen dira janak ez diren belar litsak.
Gatxitegi Laborantza 88.
9.
"
Litsa, pámpano (BN-baig)"
A Apend.
10.
+
litz
(V-gip).
"Calina, nube muy tenue. Orélitza, la alta. Laiñólitza, la pegada a la tierra. Laiño litza, la nube transparente"
Iz
ArOñ
.
Odeiek lits urratu.
'Muestran desgarrados flecos'
.
Ldi BB 84.
Laiño-lits bat nauk, / beltzean urtua.
NEtx LBB 209.
11.
Matiz.
Cf. supra (3) la definición de Azkue.
Gizartekeri-zaleak euren eretxietan batera balebiltz, orrein irakaskintzen muga ta litsak bardiñak balira.
Eguzk GizAuz 37.
Erri bat nor dan adierazten duten lits oiei laugarrena sortzen zaie lagun.
Herr 24-5-1956, 4.
12.
Brillo.
Zelai ezeak, lore litsak ez geiago pozera eragingo!
"
Der Blumen Schmelz"
. Goen Y
1934, 180.