Etim. Para su relación con topa, etc., y sus pararelos románicos, v. SHLV I 114s.
sense-1
1.
(G-azp ap. GketxLoiola
; Lar, Dv, H). "Deseo"Lar.
Opa moldatsüari dago zorthü hona beha, ta desaraudia doa ihesi. Egiat 244.
Baita ere debekatzen dute gauza oek egiteko opa edo deseoa. EleizaldeGordairu 31.
Gure animak salbatzeko zeukan opa edo deseo irazekia. EE 1885b, 545.
Noiz nai gertu nago illtzeko, zergaitikan bete dira nere opa edo desirak. KortazarSerm 54.
Iñoiz ikusi bako maitale kutuna / neure opa samurrok laztanduten dabe. "Mis ansias de ternura"
.LauxBBa 42.
Zoruok, zuben opak eztira sakonak!"Deseos"
.Ib. 130.
Ordu-erdika, / yoaleak, laburki, / Yaunaren opa aldarrika...LdiUO 37.
Irakurtzen bai-dute Amaren betiko irriparrean baiezko erantzuna, erantzun opa guzizkoa. (Interpr?). SMitxAranz 243.
Ark asmo-aldarazi nindun. Nere otoitz, opa, naikari, Zugana aldarazi zitidan. OrAitork 58.
Ordurako iare zan ene anima opa eta ukan-kezkaen ausikietatik. Ib. 212.
azpiadiera-1.1
Ez zen ohartu haren heriotz opa gogoan nuela orain egiten. MdePr 105.
azpiadiera-1.2
"Par ext., bonté, bienveillance, bonne grâce, bon accueil, marque qu'on en donne"H.
"(G-azp-goi-to), intención. Opa txarrekoa ta onekoa, de mala y buena intención"A.
Ikasikizun oneetan ezagun da nire opa ona. fBIc I V.
Gorrotuaren ikusi ezinaren ta opa txaarraren senailia. Ib. 101.
Ain opa onagaz erantzuten deutsa Jaungoikuak kurutzian josita daguan lapurrari zein Jerusalengo juez nausijari. Ib. 51.
Amon-tarren erregeari oparik obenarekin mandatariak bialdu ziozkan, pakean egoteko bideak adieraztera. Lard 136.
sense-2
2.
(V-gip ap. Etxba Eib;VocCB
Dv, H). "Según Astarloa y el P. Uriarte, ofrenda, regalo"VocCB.
"Ce qu'on offre à Dieu dans les églises; offrande, ce qu'on offre à quelqu'un en signe d'amitié, de dévouement"H.
"Regalo, donación. Osasuna, zeruan opa bedinkatua!
"EtxbaEib.
Agirikoak dira, berriz, Sakramentuak, Mezaren opa edo eskeintza, [...]. InzaAzalp 103.
Zaldunak ezingo ebala ondo artu baño, bere edertasunan opa gozua. EtxbaIbilt 476.
sense-3
3.(
VocCB
Dv)."Empléase también con la significación de abundancia"VocCB.
sense-4
4.(Usado como interj.). Asabak edozeinen gorazarreari buruz zesatena, diogun ere: Lizardi-tar Xabier-en oroigarriari, opa! Berriz ere merezi baitu, opa!Markiegi(
inLdiIL 5
).
azpisarrera-1
OPA EGIN.
azpisarrerakoSense-1.1
a)Ofrecer.
Bere Seme Maitia gure amodioz ta pekatuben ordez sakrifikau edo opa egitia gura izan dabelako. CrIc 100.
Bere Aita Jangoikuari bere buruba sakrifiziuan eskini edo opa egiteko. Ib. 137.
Zeñ zurgarri dan euren Egilla dan Jehoba! / Nori aro ta eskuetako palmak etzunik, / itzalez egin oi deutsezan txit umill opa. ABAmaE 111.
Bazituten emaztegaiak, eta auek, ori entzutean, beuren garbitasuna Zuri opa egin zizuten. "
Dicaverunt"
.OrAitork 197.
azpisarrerakoSense-1.2
b)
"(V-och), gustar, satisfacer. Etxat opa egiten, no me satisface" A.
azpisarrera-2
OPA-ESKAINI.
Sacrificar. v. OPARI ESKAINI. Bertan uzten zaitut, agindu, opa eskeñi: nere ao gordiñari errurik ez egotzi. 'Haz el sacrificio'
.ZaitSof 27.
Opa-maian, itxas-Yainko ta Kolono-zaindariari opa-eskeintzen ari nintzala ekarri erazi bainauzute. 'Sacrificar'
.Ib. 132.
azpisarrera-3
OPA IZAN Tr. Documentado en textos meridionales. La forma de futuro es opako en casi todos los textos (AA III 305, Etxde JJ 239, Ibiñ Virgil 47 y Berron Kijote 91; opa izango en Zait Sof 61). En DFrec hay 23 ejs., meridionales.
a) (V, G). Ref.: A; Iz UrrAnz, ArOñ; Elexp Berg; ZestErret. (Aux. trans. tripersonal). Desear algo a alguien. "Desear. Berri onak izan omen ditu; izan bitza; opa dizkat (G-to)" A. "Opa jao orrek, se lo desea ése (V-gip)" Iz UrrAnz . "Suerte ona opa dotsut " Elexp Berg . v. 1 opatu. Iñori opa behar ez dio gaitzik. Ub 178.
Parkatuten deutsat, ez deutsat gatxik opa. MgCO 69.
Opa dan gaitza txikia bada. AA II 30.
Nere patua opa / iñori ez nion. ItFab 44.
Egiten ziozkan madarikatu arek, zakur amorratu bati opa bear ez zaizkonak. Apaol 94s.
Jaungoikoak opa daizula nik opa dizutana. AgG 149.
Merezi du ta opa diogu / zeruan goza dedilla. TxB I 44.
Geutzat nai eztogunik, / iñori ez opa. Enb 206.
Ni bezin ongi osasunez izatea opa dizut. LabEEguna 86.
Emakume gangar-dollorrik nere semiari ez zionat opa. ZaitSof 177.
Ala ere, zorion opa diñat bizimodu berri ortan. NEtxNola 20.
Alkarri arratsalde on bana opaz aldendu ziran jendarmak. EtxdeJJ 49.
Egun ona opa ostean, itaun au luzatu eutson: [...].BilbaoIpuiB 96.
Gabon eta Eguberri zoriontsu bat opa dizuet denei!IzetaDirG 96.
Suerte asko opa dizut. LabSuEm 178.
Nik opa diet zeruan gerta ditezela. UztSas 341.
Opa dio orrek amamai, ainbeste matte du-ta. 'Trata bien, muestra afecto'
.(G-azp, comunicación personal)Ta segi dezala bide ortatik urte askoan. Nik ola opa diot biotzetik. BAyerbe 83.
Iñori opa ezin leikio / olango suerte okerrik.FEtxeb 108.
Luzaroan dabilela opa diogu oin arinez abiatu den bidean. MEIG III 85.
Opa daitekeen etorkizunik onena opa diot nik gure hizkuntzari. MEIG VII 186.
v. tbn. fB Ic II 197. Izt C 119. Lard 201. Arr GB 4. Aran SIgn 105. Zab Gabon 27. Urruz Urz 54. Ezale 1897, 31a. Itz Azald 99. Kortazar Serm 75. KIkV 68. KIkG 56. ArgiDL 27. Anab Usauri 129. Lek EunD 50. Ldi IL 135. Or Eus 235. Basarri 77. BEnb NereA 199. MAtx Gazt 8. Ataño TxanKan 151.
azpisarrerakoSense-3.1
(Aux. trans. bipersonal).Desear, querer. Aramen bada non opa dogun gure biotz eskertuak idoroten daben gitxitxoa adierazoteko gure lealtasuna. (Interpr?). AñLoraS 4.
Bere laztan gozuan emon zituban azkeneengo arnasaak, beti opa izan ta Jangoikuari eskatu eutsan moduban. JJMgBasEsc 285.
Au da nik opa dedana guziontzat. AA III 406.
Biotz guzitik ondorengo bat opa zuen. Lard 29.
Opa dezun ezkero nik neronek erakutsi deizudan. EE 1885b, 547.
Beldur naiz, osaba, elduko ote naizen, nik txit opa izanagatikan...Apaol 76.
Lurrean eztozu geiago ezer opa?AgAL 117.
Jaungoikoari guretzat geien opa deguna eskeñi bear zaio. AgG 285.
Ordu zoriontsu! Zu zaitut nik opa adiskide deiez. OrPoem 530.
Opa nuen, opa, aspaldi Pazko au zuekin jatea, semeak!Ib. 536.
Opa baduzu, esan: [...].'Dínos si quieres'
.ZaitSof 26.
Maite zuenaren zoriona opa zuelakotz ororen gaiñetik. MdePr 175.
Urte gozo ta eztitsua da / nik opa dedan urtea. Basarri 67.
Eriotza opa du, ta alan deskaio Jaunari. Onaind(
inGaztMusIx 150
).
Orain opa det izan zazula / zeruetan deskantsua. UztSas 345.
Hori zuen opa, noski, artista trebe eta egiazko Lizardi-zale honek. MIH 177.
v. tbn. Izt C 509. A BeinB 79. Txill Let 102.
azpiadiera-1.1
(Con reduplicación intens.). Jesusek guziai begiratu zien, Aitak bere humeai bezala, eta esan zien: opa-opa nuen Pazkoa au zuekin egitea. Lard 438.
azpisarrerakoSense-3.2
b)(V-gip, G-azp; Añ (V)). Ref.: Etxba Eib; ZestErret. (Aux. trans. tripersonal). Ofrecer; dedicar. "Mandar, ofrecer" Añ. "Zeruak opa deigula izan osasuna eta eguneroko ogixa. Emoten dana opa izan biar da alaitasunakin, [...]" Etxba Eib. v. eskaini. Sazerdote iaun onek beti dote laburra opa eutsan, gero geituteko ustez. CbEBO 43.
Jangoikoak ofrezidu edo opa edo eskinduten deuskuna. Zuzaeta 125.
Ez galdu Jaunak opa deutsun denporau, obetuteko zeure bizitza gaistoa. AñEL1 24.
Begira ze humiltasun andiaz opa deutsezan Jesusi euren biotzak. AñLoraS 66.
Nori, Jauna, zeuri baino besteri eskini negijo nik, kartilla edo liburu txiki onetan lagunai opa deutsedan prutu gitxija?fBOlg 3.
[Mezia] opa leijo Jaunari onak gaitik obak izan deitezan [...], gestuak gaitik ondu deitezan. Astar II 210.
Opa izan jakan sakrifizijuagaz geratu zan gozaturik. Ib. 216.
Gure bijotzak loraz beterik / opa deutsuguz Marija. UrMarIl 123.
Jangoikuari burla egitia da ofrezidu edo opa gauzaen bat eta gero ez kunplietia. Oe(ed. 1787) 75 (en la ed. de 1763, 101 ofrezidu ta ez kunplietea
).
Arrotz ankerren bekatxak / betetiarren, opa eutsezan / aran, baso, mendi ta atxak. Enb 48.
Azi zuan Semia / Zeruko Erregiñak, / opa zizkiolako / bular-iraiñak. MendaroTx 108.
Euzko Araudiak Euzko Jaurlaritzari opa dizkion eskubideak erabilliaz. EAEg 10-11-1936, 262.
Aintza eta urrezko kollare eder bat [...] / opa dio [Arantzazuko Amari]. SMitxAranz 214.
Berari dagozkion apaingarriz ornituriko jantzi dotorerik ezin opa diogunok. EtxdeAlosT 7s.
Ene euskal adiskide zaharrei itzulpen hau opa diet. MdePr 304.
Salinasi opa ukan zion Oda artan. Or(
inGaztMusIx 40
).
Bere lumak nai-ta isiltzen bait-ditu ain zaldun zintzoari laudorioak opa aal eta bear lezazkiokenean. BerronKijote 112.
v. tbn. Mg CO 37. CatLlo 94. CatBus 55. Bil 76. AB AmaE 30. Azc PB 39. Ag Kr 156. Tx B I 259. JMB ELG 84. ABar Goi 27. Erkiag Arran 101. And AUzta 62.
azpiadiera-2.1
"Begiko makarra ere eztio opa, no le ha ofrecido ni la legaña del ojo (G-goi)" A EY III 339. "Opa ez, no tener voluntad de... Ez detsa opa tximinixako kedarria, no le tiene voluntad ni del negro de la chimenea" Etxba Eib. "Eztotsa iñoi begiko bekarraik pe opa" Elexp Berg. Projimoari artzen daben arnasa utsa ere opa ez deutsainak. msOñ 70r.
Iñork ez digu kia ere opa / eskatu arren meserez. MendaroTx 239.
azpiadiera-2.2
"Bere buruari opa ez (G-to), vivir miserablemente, no tratarse convenientemente" A. Bere buruari ezer opa ez ta eskalientzat dana bear. AgG 135.
Norbere buruari ezer opa ez, eta millaka duro bestentzat utzita iltzeko?NEtxAntz 104.
azpiadiera-2.3
Oraingoz geren baiezkoa opa izan diegu, oien bidez azken-erabakiak iritxiko ditugun ustean. JMBELG 10.
azpisarrerakoSense-3.3
(Part. en función de adj.). Milla ta milla zizta ainbeste kanetan, / maite ez-ezagunari opak ametsetan. OrEus 356.
azpisarrerakoSense-3.4
(Aux. trans. bipersonal). Zeruok beti dakustaz dollor, / odei bat bere bagarik, / iya sei urte onetan emen / ez dabe opa euririk. ABOlerk 36.
Lan-sarien eunetik 50 jaso al izateko baimena opa duten txartelak. EAEg 12-1-1937, 786.
azpisarrerakoSense-3.5
(Aux. trans. unipersonal).Ofrecerse. [Ofertorioak] adierazoten dau zelan bere borondatez ta gurariz opa zan Jesu Kristo eriotzara. AñEL1 102 (
EL2 111 bere burua eriotzara opetzi izan eban
).
azpiadiera-5.1
(Aux. intrans. bipersonal).Ofrecerse a alguien. Damu-dot Zu ofendidua: opa natxazu nasan guztiau. AñEL1 111 (
EL2 119 zure eskuetan iminten nas
).
Biotzez maite zaut beti, / Miren Deunagaz... opa natxatzu osuan apalki. Enb 109.
azpiadiera-5.2
Dedicar, emplear, destinar (tiempo, espacio, atención, etc.).
Euskalerriak Santa Klarari opa izan dion olerki-sorta polita. LekSClar 142.
Industriari ere ez dio leku handirik opa bere poema nagusian. MIH 293.
Gure kritikoek bere eginkizunari [...] begiralditxo labur bat opako baliote, ez lukete, noski, gehiegikeriarik egingo. Ib. 322.
Euskal idazle bakoitzari liburu batean opa nizkion edo ez nizkion lerroak. MEIG III 83.
azpisarrerakoSense-3.6
c)(Aux. intrans. bipersonal).Gustar, apetecer.
Zer dala-ta ezin emon negixu nik zuri opa dakixunik?Otx 14.
Eskatuko dautsat zeruko Jaunari osasunez jagon zagixan eta zeuri opa dakixuzan zorijon gustijak emon dagixuzan. Ib. 20.
azpisarrera-4
OPA-LURRIN.
Incienso. Uria ere, opa-lurrin, otoi-eresi ta negar-marraska yario dugu. ZaitSof 57.
azpisarrera-5
OPA-MAHAI.
Altar. v. opalmahai. Zure opamaien aurrean auzpezturik gauzkazu. ZaitSof 57.
Opamai edo aldarea Noe-ren oparian aipatzen da lenbizi. OrMB 24.
Opamahain alboan hamar ginen bakarrik / eta ez zen lorerik, ez kanturik. MdePr 288.
azpisarrera-6
OPA-ORDU.
Ofertorio. v. opalordu. Opa orduban legez, ari eta zezenen aragijak. Astar II 216.
azpisarrera-7
OPAZ(Precedido de gen.). En honor (de). Nik uste neban geu jaurtingo ginddubezala ezkonbarrijen opaz [txirringeak zizirikuari]. Altuna 77.
Alaz ere pittin bat / bederik lengoz gain / zuen guzion opaz / edango det orain. EAOlBe 92.
Sorturiko emakume lotsagabekoena ez balitz, ez lituke iñoiz ixuriketa gorrotogarriok eskeñiko lenago il zun beraren opaz. ZaitSof 23.
Euskalerria poema bat da / Andre-Mariaren opaz. SMitxAranz 185.
azpisarrerakoSense-7.1
amon-ek maita-gaia ezin menperaturik bere burua amiltzea erabakitzen du maitearen azken opaz. (Interpr?). IbiñVirgil 54.