(
V-ger-m-gip, AN-ilzarb-egüés-5vill-ulz, Sal, S, R; SP (-rz-), Añ app.),
partz (
G-azp-to-nav, AN-gip-olza, B, L-ain, BN (+ ph-); Lar, Añ, Dv (ph-), H (+ ph-)),
bartx (
Sal, S, R; H;
barx Arch (S) ap.
DRA
.),
fartz (
L; SP (+ farz),
Lar,
Añ,
H)
Ref.:
VocPir 514; Bon-Ond 146; A (bartx, fartz, partz, bertze); A Apend ; Lrq /barč/; Iz ArOñ, Als (partz), To (partz), Ulz, R ; Etxabu Ond ; Etxba Eib ; Elexp Berg; ZestErret (partza)
.
Liendre.
"
Barza (O), lense, farza
"
SP.
"Deslendrar, despartzatu, partzak kendu
"
Lar.
"
Bartzak astindu, sacudir las liendres (V-och)"
A Apend.
"
Bartx, oeuf de pou"
Lrq.
Bentura zadinak hartza, / etzaadinak ez eta phartza.
Saug 124 (O Pr 124 bartza
).
Geugan sortuten dira bartzak, edo zorrikaijak. Bartzetati urteten dabe, ta azten ditugu. Orretarako ainbeste orrazi.
Mg PAb 179.
Napoleon Bonapart: / ehun zorri ta mila partz; / taloz ase ta zalapart!
FrantzesB I 117.
Xikhiroaren hazteria, gizonarena bezala, horra da bartx ttipiño bizkharroi larrü gañen parrastaz bizi den batetarik.
"D'un très petit animal parasite"
.
Arch Gram 122.
Ikusten neban nik lengo urtean / bartza urruneti bizirik; / ta aurtengo urtean eztot ikusten / ardia eskuan geldirik.
Azc PB 350.
--Etzaite aztu gero, buruan zorririk ezpadaukazu, neuk lenago bartzak (ligarrak) ausi neutsuzalako dala. --Zeuk bartzak kendu neuri? Eztago toki txarrean. Nire buruan eztago bartzik.
Ag Kr 69.
--Noiz ikusi dun etxean / zorririk eta partzik? / --Aldegiñak oek ere / edari-kiratsetik.
Or Eus 66.
Orrela beti daiteke / arlote gure etxea, / zikiña, atza, zolda, partza, / ta beste jendaki txeea.
Ib. 66.
Ixtorio mixtorio hatz, / berrehun zorri eta berrehun fartz, / bizkarrean dituenak eginen du hatz.
(L).
A EY IV 330.
Amak, goizero orraztuko eutsan burua arrezkero; eta anartean, bartzen toki, zorri-abia ta noiznai zaiez betea izaniko buru orrek, sekulako aldakuntza ikusgarria izan eukean, seguru.
Erkiag BatB 27.
Bestin (Besteren) partzak ikusten ta norbianak (norberarenak) ez.
(AN-gip).
EZBB
I 69.
"
Bartzak daukaz orrek [...]. Se dice, en sentido figurado, por 'ese no tiene dinero'"
A.
"
Oba zeuke neure bartzak bazeunkaz, mejor le fuera a usted si tuviera mis liendres; es decir, mi carácter (V-ger)"
A EY III 258.
"
Aretxek dauke bartzak iltxeko modu. Se dice de quien tiene buena labia"
Etxabu Ond.
BARTZ-ORRAZI.
"Lendrera, peine, partzorrazi" Lar. "Phartz, partz, bartz, bartx
orrazea, peigne à lentes" H.