Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sense-1
1.
(
AN-gip-5vill, B, BN, S, R; SP, Arch VocGr (y- ), Dv, H ),
joale (
Lar ,
Añ (AN) ,
Dv ,
H ,
A ),
joaire (
S ),
juale (
AN-5vill-ulz; Aq 1108
(AN) ,
H ),
yuala ,
iualle (
L ),
juare (
AN-5vill, R; Ht VocGr 426; y- Lecl, VocBN
),
jaola (
Izt ),
xuale (
Aq 1108
(AN) ),
fale (
G-nav, Ae ),
fara (
G-nav ),
goale (
B; Lar ),
goare (
L, B; Lar ,
H ),
guale (
Aq 1108
(AN) ),
guare (
Lar ,
H ),
gare (
L, B; Lar ,
Dv ,
H ,
VocB
),
gari (
L-côte ),
gale (
BeraLzM )
Ref.:
A (joare, joale, iuale, iualle, juare, fale, goare, gare ) ;
Lh (joaire, gari ) ;
Ond Bac (fara ) ;
Iz Als (farí )
Ulz
(yualia ) ;
Satr VocP (ioale ) ;
Izeta BHizt2 (yoare )
.
Cencerro.
"Zumba, cencerro grande"
Lar .
"
Juare [...] es de las rarísimas palabras que en R se pronuncian con j española"
A .
v. bulunba, zintzarri.
Zoko gartaik soñatzen zue faleak .
(209).
LE-Ir .
Atzetika zintzillik / zeukan joaleak .
It Fab 133.
Ifar aize atsegin batek urrutitik zekartzkien joale soñuak .
Arzac EE
1884a, 11.
Behi joare .
HU Zez 167.
Hasiko dira mila oihu eta harramantza: tuta, goare, xilintxa, oihu, marraka eta garrasia.
Barb Sup 112.
Joareak, ardi eta bildotx marrakak ezagun dira noizik behin.
Ib. 51.
Joaren errepikak .
Etcham 173 (177 juare ) .
Joalerari eragin dio .
Or Eus 238.
Ardi joarez nahiago dut entseatu .
Larz Iru 54.
San Kristobal urtu ta yoariak egin .
(B).
NafEKZ
48.
Orduan astintzen du / bere joalia .
Uzt Sas 92.
Ahuntza baino lehen joalea .
EZBB I 50.
Ikusi ginuen zikiro andana bat biziki joare ederrekin.
Etchebarne 37.
Joare mihi-gabea .
MEIG VII 93.
v. tbn. Hb Egia 130. Ox 185. A EY I 30. Garm EskL I 94. Lf in Casve SGrazi 14. Larre ArtzainE 103. Joale: Zub 101. AZink 18. Juale: Xe 299. Juare: Herr 14-5-1964, 3.
azpiadiera-1.1
Cascabel.
Joare berria [gatuari] nork ezar .
Ox 122.
azpiadiera-1.2
Campanilla.
Besteirok [...] yoaleaz batzarrea azkendu du .
Ldi IL 26.
azpiadiera-1.3
Campana.
Juale jotzen jardun dira .
Zink Crit 52.
Eleiz Amagaz poztu, kistarroi, / yualak alai deitzen dagoz .
GMant Goi 105.
Elizako joaleak din-dan ituna ari zuala loak artu ninduan.
Anab Usauri 33.
Juale itunak danba dagije .
Laux BBa 78.
Joale antzeko edontziak .
JMB ELG 71.
Ikastetxeko joalea .
Osk Kurl 74.
Bedayoko elizaren joale edo kanpaia.
Zubill 26.
Kanpai txiki baten ots errimeak itxartu ditu uste bagarík [...]. Eta joale
pitiñaren otsak bultzatuta, ara doaz .
Onaind STeresa 69.
v. tbn.
Joale: Ldi UO 34. Goen Y 1934, 187. TAg Uzt 23. Zait Gold 161. SMitx Aranz 12. Erkiag Arran 170.
sense-2
2.
"(BN-mix), papera"
A .
Gaitza kanporat agertzean, izena du goloa; izen goitia, joarea .
Herr 10-2-1966, 2.
sense-3
3.
"Instrumento músico (neol.)"
A DBols .
Alde batean metalezko yoareak (instrumentuak): kornetin, bonbardino, tronboi ta abar .
A Y
1934, 9.
azpisarrera-1
JOARE-BULUNBA .
"Gare-bulunba (Lc), cencerro" A.
azpisarrera-2
JOARE-EGILE
(joaregile Dv; garegile B ap. Izeta BHizt ). Fabricante de cencerros.
Hor zen Lakelekutik berehala joare-egilearen labea .
Larre ArtzainE 103.
azpisarrera-3
JOARE-KUSKUILA .
"Joare-kuxkulla (Lc, BN-baig), cencerro" A. "Gare-kroxkoila, esquila, campanilla (L-côte)" Lander (ap. DRA ).
azpisarrera-4
JOARE-MIHI ,
JOAL-MIHI ,
JOALE-MI (AN-5vill ),
FARA-MI (G-nav ),
GALMI (
VocB; -mii B ap. A ),
GALBIN (B ).
Ref.: Ond Bac (fara-mi ); Iz Als (faramiya ); CarnIt 272; Izeta BHizt (galbine ). Badajo de cencerro.
Ezurrezko yoale-miian .
Or Mi 44.
Joal-mihia galdua .
Herr 17-12-1959, 3.
azpisarrera-5
JOARE-HOTS (joale-ots G-azp ap. ZestErret
, galots B ap. A
).
"Ruido de cencerro" A.
Larre-ardien joale otsak . Or Eus 239.
Artzain-txistu bizia sakon-zidorretan, / bere ogei artzarrak nunai gale-otsa . Ker in Onaind MEOE 764 (en la versión de Orbelak 52: arran-otsa ).
Sonido de campanas.
Eleiz-torrean juale-otsak . Enb 110.
v. tbn. Laux BBa 84 (juale ). Goen Y 1934, 187 (joale ).
azpisarrera-6
JOARE-SOINU .
"Juare-soiñu (AN-5vill), sonido del cascabel o del cencerro" A.