1.
(G-to, AN-5vill; VP 53v, Lar, MgNom 67 (G), Añ(G), Hb(V), H(V, G)),
legamia (G-azp),
lemami (L-sar; SP, Urt III 235, HtVocGr, Dv, H),
legamin (G),
leamin,
labamin (V-m),
legani (H(V, G)),
lebami (H),
lebamami (Hb),
lemani (HtVocGr 379, Lecl, ArchVocGr),
elemani (L-côte),
elemeni (H),
elemamia (vEys(L)),
lamiña (G-azp)
Ref.:
A(legami, lemami, elemani, lamina);
EchaideNav 156;
IzTo;
ZubkOnd(labamin);
ZestErret(
legamiya
)
. Levadura."Fermento, levadura"Lar.
Tr. Al Norte la forma más usual es lemami, mientras al Sur domina legami . Con -a constitutiva segura se encuentra en Ochoa de Arin y Astarloa; cf. legamiatu (aunque tbn. legamitu ) en Uriarte. En DFrec hay 5 ejs. de legamia .
Kenezazu lemami zaharrak zure arimatik. SPImit IV 12, 1 (Arbill y Ch lemami).
Hitzkuntza arrotzaren kutsua, zeina ohi baita ganbiaduraren orhantza eta lebamia. ES 137.
Lemamirik gabeko ogiak. UrtGen 19, 3 (v. LEGAMIGABEKO, s.v. legamigabe).
Lebamia du iduri [Jainkoaren Erresumak]. HeLc 13, 21 (HeH altxagarri).
Lemamiaren pare da. HeMt 13, 33 (Ur, IBe legami; Lç, Dv, SalabBN, Leon altxagarri, Ip altxatürazi, Hual, Samper, Ol, IBk orantz).
Ta da lurreko ogia, ezpadu ere gure artean legani edo azkarririk. MgCC 195.
Ze ederto dirudijan azkarri edo legamia onek Altarako Sakramentuba. Astar I XIIbis (sg. DRA, pero lo que encontramos en dicha pág. es azkarri, txantxadura edo lebaduria
).
Libera bat lemami. ECocin 39.
Ta ogiya egiteko / zuri mamiña; / baiña derrior biar / dana leamiña. MendaroTx 42.
Opilla ez da yaikitzen legamirik gabe. LdiIL 109.
Aizpari begiratu zionean, legamia bezelaxe zurbilkatuta oartu zun. TAgUzt 274.
Legamiñaren antzekoa da. KerLc 13, 21.
v. tbn. Ag G 16. Lemami: Ir YKBiz 235n.
azpiadiera-1.1
"
Gathuak lemamia ian, gogoetari iarri eta ohera etzin. (Norbait gelditzen denean tratuan galdurik ezin geiago)
"SP(s.v. gathua
)
sense-2
2.(Ref. a personas). Pegajoso, pelma. --Aizan, Madalen, ez adi asarretu [...] eta orrenbeste ur nola eraman dezaken? --Eta zuk ainbeste ogi, nola jan dezakezu? Auxe da legamiya!AnabDon 240.
Baninjoan ni aurrera, mutilla ere nere bidetik joaki. Ango mutillak eskale amorratuak dira [...]. Joateko andik geiago asarretuazi gabe. Ura legamia! Ala ere segi. AnabAprika 91.
azpisarrera-1
LEGAMI-ORE.
Masa de pan con levadura. Ogia egosteko gertutzen dan leami-orea bezelakorik bai al dek?TAgGaGo 95.