(...)
Eta *Katonek, prinzipalenetarik bat baitzen, erran zuen guztiak desegin, plaundu eta lurrarekin berdindu behar zuela, zeren bere gerla guztiak eta egitekoak hiri hartarik sortzen zeiztela, eta hura deseginez gero, bakean eta soseguan iarriko zirela
(...)
(...)
*Katon *Zensorino hartzaz irakurtzen da, zeiñek baitzuen alferren gaiñean esku eta bothere, ekhartzen zeraukatenean gizon bat bere aitzinera, akusaturik, erraiten zela ezen alferra zela, berehala lehenbiziko gauza eskuetako larrua hazkatzen, eta ferekatzen zioela: eta baldin latz, lodi eta gogor edireiten bazioen, ahalik eta arintkiena utzten zuela
(...)
(...)
*Katon hark berak erraiten zuen, hirur gauzetarik, bere mendean, ahal bezanbat, begiratu zela: Emazteari bere sekeretuak fidatzetik, lehiorrez ahal zihoakeiela, itsasoz ioaitetik, eta egun guztian alfer egoitetik
(...)
(...)
Bainan *M *Catonek dioen bezala, egia da, eta gauza hunen gainean iharduki duten guziek aithortzen dute, eszitiarrak direla lehenbizikoak; zeren *Justinok dioen eredura, *Noe bere etxatiarrarekin uholdeko urak jausten hasi zirenean, han ilkhi baitzen barkhatik, eta han bizi ere izan zen ehun, eta hogoi eta hameka urthez, munduan bertze jenderik etzen denboran
(...)
(...)
Hek guztiek bere hitzkuntzarentzat izan zuten bezanbat amodio, izan zuten halaber munduko zein-nahi bertze jendakik ere, zeinek bere erresumetako hitzkuntzak galtzera utzi gabe, begiratzeko, eta aitzinarazteko; ezen azken *Toscanak izan zuen erregea erromarrek garaitu bazuten ere, halere egundaino erromarren letrak, eta hitzkuntza ezin har-arazi zioten, handikan erran zuen *Catonek: qq
(...)
(...)
Eta *Katonek, lenenetatik bat, esan eban guztia desegin, banatu, apurtu ta lurraz bardindu bear ebela, euren gerrak, aserreak, erriertak, esamesak ta kirrimarra guztiak erri artarik sortuten zirialako ta, Uri a banaturik, bakean ta soseguan geldituko ziriala
(...)
(...)
Nola esan ala gerta zan: zerren, Szipionen konseju ta adibidea itxirik, artu eben *Katonena: banatu eben *Kartagoko Uria, jarri zirian euren ustez bakean
(...)
(...)
*Katon *Zensorino gaitik, zeñek eukan alperren ganean esku-bide ta agintaritza, irakurten da, ekarten eutsenean bere aurrera gizon bat salaturik, esaten zala alperra zala, bereala lenen egin oi ebana zala eskuetako azala ukutu, igortzi ta ikustea; eta baldin latz, lodi ta gogor idoroten bajakan, libre ta bakean itxiten ebala; baña baldin mee, biguñ, samur, leun ta beraa bazeukan, alpertzat kondenaturik falta gitxi gaitik bere latzkiro kastigetan ebala
(...)
(...)
*Katon beronek esaten eban iru gauzatarik albaitanez gordeten zala: Emakumeari bere sekretoak fiatzetik; leorrez joan al izanik, itxasoz joatetik eta egun guztian alperrik egotetik
(...)
(...)
In Catoica del nº 203 de San Millán, véase § 9, se corresponde con el actual Gatica. Se trata seguramente, en lo que se refiere al origen, del nombre de persona latino Cato, -onis, que a partir de Catoni, caso oblicuo de vocalismo -i(us) , recibiría el sufijo -ca, considerado bajo otro punto de vista como -íca, y así *Catonica perdería ulteriormente entre hablantes vascos la -n- intervocálica, y, naturalmente éstos adaptarían la consonante inicial a g- y reducirián las vocales en hiato, de donde Gatica
(...)
Katon Gaztea edo Katon Utikakoa -
(2014)
ARAUA.076, 20. or.
(...)
Catón el Joven / Catón de Útica (gaztelania); Caton le Jeune / Caton d'Utique (frantsesa); Cato the Younger (ingelesa); Marcus Porcius Cato Uticensis (latina)
(...)
Qué: Pertsona-izena [klasikoa] Dónde: Erromatar Inperioa Origen:
ARAUA.076
Katon Zaharra edo Katon Zentsorea -
(2014)
ARAUA.076, 20. or.
(...)
Catón el Viejo / Catón el Censor (gaztelania); Caton l'Ancien / Caton le Censeur (frantsesa); Cato the Elder / Cato the Censor (ingelesa); Marcus Porcius Cato / Cato Maior / Cato Censorius (latina)
(...)
Qué: Pertsona-izena [klasikoa] Dónde: Erromatar Inperioa Origen:
ARAUA.076
Notas: Aipatzen den edizioa Bordeleko bigarrena da, 1669koa. Patxi Altunaren edizio kritikoa ere erabili da lehenengo liburuki honetarako, Bilbo, 1981.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
OEH.ONOM - Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Abreviatura: OEH.ONOM
Autor: Euskaltzaindia
Título: Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Nota de trabajo: 2 liburuki
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Barne-erabilerarako dokumentua
Lugar: Bilbo
Fecha:
Referencia:
Notas:
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
Ax - Guero
Abreviatura: Ax
Autor: AGERRE AZPILIKUETA, Pedro de "Axular"
Título: Guero
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Bordele
Fecha: 1643
Referencia:
Notas: Luis Villasante, Bartzelona, 1964.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
ES.GG - Lau-urdiri gomendiozko carta edo guthuna
Abreviatura: ES.GG
Autor: ETCHEBERRI, Joannes d' "Sarakoa"
Título: Lau-urdiri gomendiozko carta edo guthuna
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección: Obras vascongadas del doctor labortano Joannes d'Etcheberri (1712), con una introducción y notas por Julio de Urquijo
Revista:
Editorial: Paul Geuthner
Lugar: Paris
Fecha: 1907 [1712]
Referencia: 0-200
Notas: RIEV, 1936ko edizioa aipatzen da. La Gran Enciclopedia Vascak era faksimilean berrargitaratua, Bilbo, 1976.
Tipo: liburu zatiak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
ES.EHast - Euskararen hastapenak
Abreviatura: ES.EHast
Autor: ETCHEBERRI, Joannes d' "Sarakoa"
Título: Euskararen hastapenak
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección: Obras vascongadas del doctor labortano Joannes d'Etcheberri (1712), con una introducción y notas por Julio de Urquijo
Revista:
Editorial: Paul Geuthner
Lugar: Paris
Fecha: 1907 [1712]
Referencia: 379-439
Notas: RIEV, 1936ko edizioa aipatzen da. La Gran Enciclopedia Vascak era faksimilean berrargitaratua, Bilbo, 1976.
Tipo: liburu zatiak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
fB.Olg - Euscal-Errijetaco olgueeta ta dantzeen neurrizco-gatz-ozpinduba
Abreviatura: fB.Olg
Autor: MADARIAGA, Frai Bartolome "de Santa Teresa"
Título: Euscal-Errijetaco olgueeta ta dantzeen neurrizco-gatz-ozpinduba
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Iruñea
Fecha: 1816
Referencia:
Notas: Argitaraldi faksimilea, Donostia, 1978. OEHk ohar hau eransten du: Patxi Altunaren edizioa erabili da, Bilbo, 1987. Hala ere, guk dakigula, edizio honi egiten dio erreferentzia: Luis Maria Mujika (ed.), Euskararen lekukoak 12, Euskaltzaindia & Bizkaiko Foru Aldundia, Bilbo, 1986.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
Añ.GGero - Gueroco Guero
Abreviatura: Añ.GGero
Autor: AÑIBARRO, Pedro Antonio
Título: Gueroco Guero
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista: 34
Editorial:
Lugar:
Fecha: 1830+
Referencia: 1923, 1925
Notas: Aipatzen den argitaraldia, RIEVekoa da (1923, 1925). Ondoren, Blanca Urgell Lázarok paraturiko edizioa ere kaleratu da, Euskararen lekukoak 22, Euskaltzaindia & BBK & Bizkaiko Foru Aldundia, Bilbo, 2001.
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
IRI.LVATM - Las lenguas de los vizcaínos: antroponimia y toponimia medievales
Abreviatura: IRI.LVATM
Autor: IRIGOIEN ETXEBARRIA, Alfontso
Título: Las lenguas de los vizcaínos: antroponimia y toponimia medievales
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Pracor
Lugar: Bilbo
Fecha: 1986
Referencia:
Notas: Ponencia presentada al Congreso de Estudios Históricos: Vizcaya en la Edad Media, Bilbao, 17-20 Diciembre 1984, organizado por la Sociedad de Estudios Vascos, DIputación Foral de Vizcaya, Universidad del País Vasco y Universidad de Deusto.
Haren barruan (54-86. orr.) Enkarterriko toponimiari buruzko eranskina sartzen da: Apéndice-nota sobre toponimia de Las Encartaciones
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
ARAUZ.076 - Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak euskaraz emateko irizpideei buruzko erabakia
Abreviatura: ARAUZ.076
Autor: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Título: Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak euskaraz emateko irizpideei buruzko erabakia
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista: 620
Editorial:
Lugar:
Fecha: 1997
Referencia: XLII (1997, 3), 447-485 (76. araua)
Notas: Hendaian, 1997ko irailaren 26an onarturiko zerrenda hau geroago 76. arau gisara ere eman zen argitara. Erreferentzian Euskera agerkariko alea eta orrialdea ematen ditugu, nahiz gero, parentesi artean, arau zenbakia ere jasotzen dugun.
ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako erauzketa eta migrazioa. Onomastika Zerbitzuko Mikel Gorrotxategik egokitutako datuak.
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
ARAUA.076 - Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak euskaraz emateko irizpideei buruzko erabakia. Arau osatua, eguneratua eta emendatua
Abreviatura: ARAUA.076
Autor: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Título: Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak euskaraz emateko irizpideei buruzko erabakia. Arau osatua, eguneratua eta emendatua
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Gasteiz-Baiona
Fecha: 2014
Referencia:
Notas: Arauaren bigarren bertsio hau, Euskaltzaindiak 2014ko ekainaren 27an, Gasteizen, eta urriaren 31n, Baionan, onartu zuen
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
Aviso legal
El presente corpus onomástico toma en consideración contenidos de obras de terceros, atendiendo a su prestigio y competencia en la materia. A dicho efecto Euskaltzaindia ha solicitado los correspondientes permisos y licencias, por lo que se han obtenido los derechos de propiedad intelectual necesarios, salvo error u omisión. En el caso de que observe la existencia de algún contenido que entendiera puede infringir derechos de terceros le rogamos lo ponga inmediatamente en conocimiento de Euskaltzaindia a través de la siguiente dirección de correo electrónico (info@euskaltzaindia.eus) al objeto de poder adoptar inmediatamente las medidas oportunas.