Etimologia iluna duen latineko Monnica izenetik. Batzuen ustez grezierako monakos 'eremutarra', 'bakardadean bizi dena' dukegu oinarrian. Beste batzuen ustez, berriz, latineko monna 'emaztea' hitzetik datorke, n bikoitza baitzuen. Santa Monika San Agustinen ama izan zen. Santuaren eguna abuztuan 27an da. Aldaera: Monike (Deun-ixendegi euzkotarra).
(...)
*Krispino, bere botiketan xoil debot izan ziren; Santa *Ana, Santa *Monika, *Akila, *Priszila, bere etxeko filden artean; *Kornelio, San *Sebastiano, San *Mauricio armen eta gerlateen artean
(...)
(...)
Santa *Monika izorra zenean San *Augustino handiaz, hainitz ofrezimenduz hura ordenatu zuen giristinoen legera eta iainkoaren loriako serbitzura, bera lekhuko den bezala erraiten duenean, Iadanik dastatu zuela iainkoaren gatza bere amaren sabelean
(...)
(...)
Horrela Santa *Monica hain beroki eta fermuki iarri eta hari izan zen San *Augustinen azta gaixtoen kontra gudukatzen, non hari itsasoz eta leihorrez iarraiki ondoan, hura zori hobeagoz egin baitzuen bere nigar minen ume, haren arima Iainkoa gana itzuliz, haren odolaren ume izan zen baino, hari gorputza emanez
(...)
(...)
Munduan bizi zian diren Birjina sainduek, Sain *Iosefek, Sain *Luisek, Santa *Monikak eta bertze ehun millak zure deia dute, eta bihotz emaiten derautzute
(...)
(...)
San *Augustino da lekuko eta ikusle san *Ambrosiok beregainki maite zuela Santa *Monika haren baita ikusten zituen paregabeko bertuteak gatik, eta Santa *Monicak ordainez onetsten zuela San *Ambrosio Iainkoa ganikako Angeru bat bezala
(...)
(...)
San *Augustino da lekuko eta ikusle san *Ambrosiok beregainki maite zuela Santa *Monika haren baita ikusten zituen paregabeko bertuteak gatik, eta Santa *Monicak ordainez onetsten zuela San *Ambrosio Iainkoa ganikako Angeru bat bezala
(...)
(...)
Ala bizitu ziran len *Ana, *Samuel juez ta profet andiaren ama, S, *Joachin ta Sant *Ana, *Jesusen Amaren ait-amak, S, *Joan Baptistaren ama S, *Isabel ta lege zarreko beste anitz eta asko, eta gero beste anitz mill-millaren erdian S, *Agustinen ama Santa *Monika, S, *Isidro nekazaria ta *Portugalko erregin S, *Isabel, guziak ezkondu onak eta humedunak, guziak Jangoikoak emen bere ondasunez beteak eta gero ongi illak eta guziak bere aldarean Eliz Ama santak ezarririk daduzkanak
(...)
(...)
Orretako jakin bear dezu *Monica guraso txit prestu, ta Kristau onen umea bezala, Jainkoaren bildurrean azi izan zala: txikietatik bera zetorren Jainkotia, modesta, ta txit deboziora emana
(...)
(...)
eta bera ondo azi zuenari bezala, *Monicaren aziera ona agindu zion: Santaren Ama *Kristoren sierba zan, dio San *Agustinek; baña edateko neskatx on au txit asko alabatzen du
(...)
(...)
Nola aur bizi ezertako, edo askotakoa, ta donzellatxo begiratua zan, gurasoak neskamearekin, edo bakarrik, ardo eske bialtzen zuten: ta *Monicak justatzen bezala, txarroan ardoa artu baño len, txurrut bat artzen zuen, ez geiago, zeren ardo zale etzan: lenengoan gustorik artzen etzion: eta bere bizitasun, ta jukin naiak, malizia gabe, eragiten zion
(...)
(...)
Baña mama gaxoa zan, ta uste, edo senti gabe, *Monicatxo oitu zan, ta gero ontzi, edo baso txiki bat betea edatera egin zan; ta onela zaletu, ta ardoaren deseo eragabea sartu zitzaiola, dio Santak
(...)
(...)
Etxeko mirabe, edo neskatxa gazte batek *Monicaren aurkeria onen berri bazekine; baña nola asko nai zioten, aurra gurasoak asti, edo zati etzezaten bildurrez, isillik estaltzen zuen
(...)
(...)
Alako batean, gutxien uste zanean, orra non *Monica, ta neskatx ori aserratu ziran, ta onek bere suan itz batetik bestera *Monicari besteen aurrean esan zion: Ken ortik, ordi txar ori, ta moxkortzeko ardoa edaten dezuna
(...)
(...)
Alako batean, gutxien uste zanean, orra non *Monica, ta neskatx ori aserratu ziran, ta onek bere suan itz batetik bestera *Monicari besteen aurrean esan zion: Ken ortik, ordi txar ori, ta moxkortzeko ardoa edaten dezuna
(...)
(...)
Onela bere txarkeriarekin arpegian eman, ta desonratu zuenean, añ lotsa, ta pena andia *Monicak artu zuen, non bere biziko ardoa ala edatea utzi zuen
(...)
(...)
Ta au guzia beste gauza on askorekin Ama santa *Monicak *Agustini, ta nere Santuak bere Konfesioetan guri kontatzen digu, gure kulpak ondo konfesatzen, ta erremediatzen guk ikasteko
(...)
(...)
Eta orrelako alabatxoa, *Monica bezala lotsatu, ta erremediatzen ezpada txikitan, gero azi, ta ekondu, ta ardoaren jabe danean zer izango da
(...)
(...)
baña bere denbora onean, Jainkoaren borondatea, ta gurasoena egiteagatik, ezkontzera sujetatu zan: eta *Patricio zeritzan, ta mundurako Gizon noblea zan batekin gurasoak ezkondu zuten: uso bat *Monica, ta otso bat zan *Patricio
(...)
(...)
Guzien gañean sentitzen zuen pena zan, *Patricio bere gizona Jentil, ta ez Kristau izatea: baña *Monicaren orazio, ta negarrak beti ziran indar andiagoak: ta Jainkoari bere Fede, ta Lege santura senarra ekarri ziozala, ta kasto, edo garbiago egin zezala beti erregutzen zion
(...)
(...)
Gizona aserre, edo kolera bvizian zegoenean, *Monica ixillik arria bezala, ta erausi gabe, beti egoten zan: era arako soseguan, ta beregan biurtzen zanean, humildade, ta modestia andiaz Santak arrazoia, ta kontu ematen zion
(...)
(...)
Lagun oiek baziekiten ondo *Patrizioren berri, ta zeñ latza, ta garratza zan; ta orregatik ere *Monica gaizki tratatu, edo gizonak eskurik ezarri ziola, iñork ere aditu etzuen; eta ala zan
(...)
(...)
Baña *Monicaren orazio, pazienzia, ta ejenplo santuak guzia erremediatu zuen, ta Ama giarrabak deabruaren gezurrak, ta erraña Santaren birtuteak ondo ezagutu, ta mirabe dollorrak kastigatu zituen, ta andik aurrera *Patriciok, eta Amak Santa txit estamatu zuten
(...)
(...)
Konsejeetan da Obispo Beneragarri bategaz, ta dirautsa onek; *Monika, artu indar, ta animua; ez da galduko ainbeste negar ta orazinoeren semia
(...)
(...)
Ezkondu santuben artian ez daukee lekurik txikarrena ez zeruban, ta ez eleisa ama santiaren altaretan san *Hermenejildo errege martirijak, san *Pernando, san *Luis, ta san *Esteban erregeiak, san *Enrike agintarijak, santa *Margaritak, ta santa *Isabel erreginak, santa *Monikak, santa *Paulak, ta santa *Pranziskak, ta geure san *Isidro nekezarijak
(...)
(...)
Emazte juizijozko isil, zintzo, Jaungoikozko batek, orazinoiagaz, pazienzijagaz, ta iraguagaz gizon gogor, sutsu, ordi, gaisto bat ekarriko dau bildots manso, bigun, maitegarri bat izatera, santa *Monikak bere senarra ekarri eban legez
(...)
(...)
Santa *Monikak bere erregu, ta bizitza onarekin iritsi zuan Jaunagandik, senarra gure fede Santara jartzea, eta bere seme *Agustin Santu andi egitea
(...)
(...)
Etimologia iluna duen latineko Monnica izenetik. Batzuen ustez grezierako monakos 'eremutarra', 'bakardadean bizi dena' dukegu oinarrian. Beste batzuen ustez, berriz, latineko monna 'emaztea' hitzetik datorke, n bikoitza baitzuen. Santa Monika san Agustinen ama izan zen. Santuaren eguna abuztuan 27an da. Aldaera: Monike (Deun-ixendegi euzkotarra). // Del nombre latino de etimología oscura Monnica. En opinión de algunos vendría del griego monakos 'eremita'. En opinión de otros procedería del latín monna 'esposa' y de ahí la doble n. Santa Mónica fue la madre de San Agustín. Variante: Monike (Santoral vasco). Su onomástica es el 27 de agosto.
(...)
AR.DIE - Deun-ixendegi euzkotarra, edo deunen ixenak euzkeratuta ta ixentzat ezarrten diran jayetako ixenan euzkerazko ikurrpenak
Abréviation: AR.DIE
Auteur: ARANA GOIRI, Sabino
Titre: Deun-ixendegi euzkotarra, edo deunen ixenak euzkeratuta ta ixentzat ezarrten diran jayetako ixenan euzkerazko ikurrpenak
Note: Pertsona izenak
Élaborateur: Eleizalde'tar Koldobika'k egindako itxaurre bategaz
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Euzko-Alderdi Jeltzalia'ren Euzkera'ren bizkai-Batzar Ordia
Lieu: Bilbao
Date: 1910 [1897]
Référence:
Notes: Obras Completas, Sabindiar Batza & Amorrortu, Buenos Aires, 1965; Sendoa, Donostia, 1980.
Erreferentzietan orrialde zenbakia ematen da aditzera. 52. orrialdetik aurrerako zerrendako informazioa jaso da, erdara-euskara hurrenkera ematen duena, alegia.
Transkripzioa, Euskaltzaindiko Onomastika zerbitzuko langile Begoña Amondarainek egin du, ECO zerbitzuak eskaturik.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
OB.AG - Batzar agiriak
Abréviation: OB.AG
Auteur: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordea
Titre: Batzar agiriak
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Onomastika batzordeko agiritegia
Lieu: Bilbo
Date:
Référence:
Notes:
Type: artxibategia
Origine: partziala
Domaine: arautzea
KINT.PI - Ponte-izenak
Abréviation: KINT.PI
Auteur: EGUZKITZA BILBAO, Andolin & KINTANA URTIAGA, Xabier
Titre: Ponte-izenak
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue: 620
Maison d'édition:
Lieu:
Date: 1994
Référence: XXXIX (1994, 3), 1377-1385
Notes: Euskaltzaindiaren XIII. Biltzarrean aurkeztutako txostena. Exonomastika lantaldeak, Miarritzen, 1994-7-1/2an antolatu V. Onomastika Jardunaldietan aurkeztutako txostena.
Type: artikuluak
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
ARAUZ.066 - Santutegiko izen ohikoenak
Abréviation: ARAUZ.066
Auteur: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordea
Titre: Santutegiko izen ohikoenak
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue: 620
Maison d'édition:
Lieu:
Date: 1997
Référence: XLII (1997, 1-2), 85-105 (66. araua)
Notes: Bilbon, 1996ko ekainaren 28an eta 1997ko urtarrilaren 31n onarturik, Euskera agerkarian ez ezik, 66. arau gisan ere argitaratu zen. Erreferentzietan agerkariko alea, orrialdea eta arau zenbakia ematen dira aditzera.
ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako erauzketa eta migrazioa.
Type: artikuluak
Origine: guztizkoa
Domaine: arautzea
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Abréviation: GOR.SAL.EIZ
Auteur: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Titre: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Note: Pertsona izenak
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Lieu: Gasteiz
Date: 2001
Référence:
Notes: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: arautzea
ARAUA.066 - Santutegiko izen ohikoenak
Abréviation: ARAUA.066
Auteur: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Titre: Santutegiko izen ohikoenak
Note: 66. arau emendatua, zuzendua eta osatua
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Euskaltzaindia
Lieu: Iruñea
Date: 2019
Référence:
Notes:
Type: artikuluak
Origine: guztizkoa
Domaine: arautzea
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
Siège social
B
BISCAYE
Plaza Barria, 15. 48005 BILBAO
+34 944 15 81 55
info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
V
LUIS VILLASANTE
Tolare baserria. Almortza bidea, 6. 20018 SAINT SÉBASTIEN
+34 943 42 80 50
donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
A
ALABA
Gaztelako atea, 54 01007 VITORIA-GASTEIZ
+34 945 23 36 48
gasteizordez@euskaltzaindia.eus
G
GUIPUSKOA
Tolare baserria. Almortza bidea, 6 20018 SAINT SÉBASTIEN