(...)
299. paragrafoa.- Hernando, Herrando n. pr.: Ernandosoro, Hernandorena, Hernandotegui; Errandonea. El dim. Cherran (Cherran de Gamboa fue muerto en una pelea de banderizos cerca de Bilbao en 1440), sirve hoy para designar al «diablo» en una zona del dialecto vizcaíno y en guip. de Iciar: txarran, txarren. Hay otras denominaciones del diablo humorísticas, al menos en su origen, como Matxin, Patxi, etc.
(...)
(...)
asimilación vocálica. con vizc. txarran 'nombre propio del diablo' < Cherran Fernandito, del que se conoce además otro variante txerren en guip. de Iciar y vizc.
(...)
(...)
Hay, sin embargo, pruebas claras de que tx (...) es el resultado de la palatalización expresiva de varias consonantes, sobre todo en posición inicial (...) En nombres de persona, como mostró F. del Valle Lersundi (22), tx podía sustituir en Guipúzcoa y Vizcaya a una consonante cualquiera o prefijarse a una inicial vocálica. Atestiguados desde el siglo XV por lo menos (Cherran de Gamboa, es decir, Herrán, muere en 1440 ...)
(...)
(...)
TXERRAN (Errando/Ernando/Fernando): amultsuki, adiskideki edo diminutibo bezala erabilia. Mitxelenak, Apellidos Vascos-en (99 p.) honela dio: "El dim. Cherran (Cherran de Gamboa fue muerto en una pelea de banderizos cerca de Bilbao, en 1440), sirve hoy para designar al "diablo" en una zona del dialecto vizcaino y en guip. de Iciar: txarran, txarren. Hay otras denominaciones del diablo humoristicas, al menos en su origen, como Matxin, Patxi, etc.". Gogora dezagun Apaolatzaren "Patxiko Txerren", Truebaren "El Judas de la Casa" itzultzeko.
(...)
(...)
Fernando, Ferrando, Ferrandiko, Ferrandilco, Ferranko, Ferrantx, Ferrantxo, Herrando, Errando, Txerran: dokumentazioan pertsona-izentzat Femando eta Ferrando ezagunez beste, Femandiko, Ferrandiko, Ferranko, Ferrantxo eta Txerran ere agertzen dira. Oikonimian, gainera, Ferrantx hipokoristikoa dokumentatzen da.
(...)
txerran (giz. hip.) -
(2001)
GOR.SAL.EIZ, 117 [s. v. Ferran]
(...)
Honen Txerran hipokoristikotik atera bide den Txerren deabrua adierazteko erabiltzen zen euskaraz.
La forma Txerren, procedente al parecer de Txerran, hipocorístico de Ferrando, se usó en euskera para designar al diablo.
(...)
(...)
Onomastika batzordeak Agurainen izandako bileran onartutako pertsona-izenen zerrenda: azken urteetan onartutako izen berrien emendakina (...) Txerran (gizonezkoa, hipokoristikoa)
(...)
Notes: Minotauro, Madril, 1964.
Txertoaren lehen edizioa, Donostia, 1971.
ECO zerbitzurako Helena Pérez-ek egindako eskaneatzearen bidez lortu, egituratu eta migraturiko datutegia.
Erreferentzietan liburuko aurkibidean ematen diren paragrafo zenbakiak adierazten dira eta Testuinguruan, paragrafo hauen testu osoa ematen da.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: hizkuntza azterketa
M.FHV - Fonética histórica vasca
Abréviation: M.FHV
Auteur: MITXELENA ELIZALT, Koldo
Titre: Fonética histórica vasca
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Julio Urquijo mintegia, Gipuzkoako Foru Aldundia
Lieu: Donostia
Date: 1985 [1961]
Référence:
Notes: Tesia 1959ko urtarrilaren 26an irakurri zen Unibertsitate Zentraleko Filosofia eta Letretako fakultatean. 1985eko edizioa erabili dugu eta data hori jartzen diegu "Adiciones y correcciones" eranskinetik ateratako era dokumentalei. Gainerakoek 1959 data daramate. Erreferentzietan paragrafoa eta orrialdea ematen dira aditzera
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: hizkuntza azterketa
SATR.EI.72 - Euskal izendegia
Abréviation: SATR.EI.72
Auteur: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Titre: Euskal izendegia
Note: Nomenclátor onomástico vasco
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Euskaltzaindia
Lieu: Iruñea
Date: 1972
Référence:
Notes: Euskaltzaindiaren izendegiaren lehen edizioa izan zen
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: arautzea
TXILL.EI - Euskal izendegia (1972)
Abréviation: TXILL.EI
Auteur: ÁLVAREZ ENPARANTZA, José Luis ("Larresoro", "Txillardegi")
Titre: Euskal izendegia (1972)
Note: Pertsona izenak
Élaborateur:
Collection: Euskara Batua zertan den
Revue:
Maison d'édition: Jakin Arantzazu
Lieu: Oñati
Date: 1974
Référence: 164-179
Notes: ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako datu-bilketa eta migrazioa.
Type: liburu zatiak
Origine: guztizkoa
Domaine: arautzea
SATR.EI.77 - Euskal izendegia
Abréviation: SATR.EI.77
Auteur: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Titre: Euskal izendegia
Note: Nomenclátor onomástico vasco / Nomenclateur de prénoms basques
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Euskaltzaindia
Lieu: Iruñea
Date: 1977
Référence:
Notes: Euskaltzaindiaren izendegiaren bigarren edizioa izan zen
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: arautzea
SATR.EI.83 - Euskal izendegia
Abréviation: SATR.EI.83
Auteur: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Titre: Euskal izendegia
Note: Nomenclátor onomástico vasco / Liste des prénoms basques
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Euskaltzaindia
Lieu: Bilbo
Date: 1983
Référence:
Notes: Euskaltzaindiaren izendegiaren hirugarren edizioa zen
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: arautzea
ETXDE.EPIZ - Euskal pontizen zahar batzuk aztarrikatuz
Abréviation: ETXDE.EPIZ
Auteur: ETXAIDE ITHARTE, Jon
Titre: Euskal pontizen zahar batzuk aztarrikatuz
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue: 620
Maison d'édition:
Lieu:
Date: 1985
Référence: XXX (1985, 2), 513-525
Notes:
Type: artikuluak
Origine: aztergai
Domaine: dokumentazioa
IÑ.SAL.NANTR - Nafarroako antroponimiaz XVI. eta XVII. mendeetan
Abréviation: IÑ.SAL.NANTR
Auteur: IÑIGO ARIZTEGI, Andres & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Titre: Nafarroako antroponimiaz XVI. eta XVII. mendeetan
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue: 620
Maison d'édition:
Lieu:
Date: 1994
Référence: XXXIX (1994, 3), 1415-1422
Notes:
Type: artikuluak
Origine: aztergai
Domaine: dokumentazioa
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Abréviation: GOR.SAL.EIZ
Auteur: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Titre: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Note: Pertsona izenak
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Lieu: Gasteiz
Date: 2001
Référence:
Notes: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: arautzea
OB.AG - Batzar agiriak
Abréviation: OB.AG
Auteur: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordea
Titre: Batzar agiriak
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Onomastika batzordeko agiritegia
Lieu: Bilbo
Date:
Référence:
Notes:
Type: artxibategia
Origine: partziala
Domaine: arautzea
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
Siège social
B
BISCAYE
Plaza Barria, 15. 48005 BILBAO
+34 944 15 81 55
info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
V
LUIS VILLASANTE
Tolare baserria. Almortza bidea, 6. 20018 SAINT SÉBASTIEN
+34 943 42 80 50
donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
A
ALABA
Gaztelako atea, 54 01007 VITORIA-GASTEIZ
+34 945 23 36 48
gasteizordez@euskaltzaindia.eus
G
GUIPUSKOA
Tolare baserria. Almortza bidea, 6 20018 SAINT SÉBASTIEN