Batetik, x letraren izena ixa dela dio Euskaltzaindiak; hala ere, nola ahoskatu behar da maileguetan bokal artean gordetzen den "x" hori? Adibidez, taxi: taksi?
Bestetik, t letra, hitz-amaieran, kontsonante-multzoa gertatzen denean nola ahoskatu: yogurt, Renault, Ford... D/T ahoskatu?
Euskaltzaindiak euskal alfabetoko letrak zein diren eta haien izenak nola diren argitu nahi izan zuen 17. arauan, eta ondo esana dago x letraren izena ixa dela.
Bokalarteko x-ren balioaz, 87. arauak bereizketa hau egiten du erregistro zaindurako:
a) Tradizioko euskal hitzek (mailegu zaharrak barne) euskarak berea duen soinu sabaikariari eusten diote: [axola, xoxo, Uxue…].
b) Azken urteotan maileguz hartutakoen kasuan, [ks] ahoskatzea hobesten du: [seksu, taksi, faksez…].
Hitz-amaierako t/d kontsonanteen ahoskeraren kasuan (158. eta 184. arauak):
a) Euskarazko grafiara ekarri direnetan (jogurt, bidet…), euskal hitzak balira bezala ahoskatu behar dira, euskal hitzak dira eta [jogurt, bidet…]
b) Euskaraz ere jatorrizko hizkuntzan bezala idazten direnetan, haien jatorrizko ahoskerari eustea da gomendioa (ahoskera jasoaz ari gara): Google > [gúgel], De Gaulle [degól], Cagliari > [kállari]…
Baina, euskararen egoera soziolinguistikoa halakoa delako, kontuan izan behar da eguneroko jardunean hitz batzuen ahoskera desberdina dela Hegoaldean eta Iparraldean [renol/reno, michelin/mixelen, leroi merlin /lerua merlen…]. Horixe da errealitatea eta Euskaltzaindiak ez du hori gaitzesten, nahiz eta hizkuntza zainduan jatorrizko ahoskera gordetzea gomendatzen duen.
Data: 2020-05-14
Informazio gehigarria:
Zalantza-mota: ahoskera
Unitate-mota: prosodia > hotsak, prosodia > kontsonante-multzoak
Orrialde honetako dokumentu, zerrenda eta datu-baseak Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten mende daude.