(...)
299. paragrafoa.- Hernando, Herrando n. pr.: Ernandosoro, Hernandorena, Hernandotegui; Errandonea. El dim. Cherran (Cherran de Gamboa fue muerto en una pelea de banderizos cerca de Bilbao en 1440), sirve hoy para designar al «diablo» en una zona del dialecto vizcaíno y en guip. de Iciar: txarran, txarren. Hay otras denominaciones del diablo humorísticas, al menos en su origen, como Matxin, Patxi, etc.
(...)
(...)
asimilación vocálica. con vizc. txarran 'nombre propio del diablo' < Cherran Fernandito, del que se conoce además otro variante txerren en guip. de Iciar y vizc.
(...)
(...)
Hay, sin embargo, pruebas claras de que tx (...) es el resultado de la palatalización expresiva de varias consonantes, sobre todo en posición inicial (...) En nombres de persona, como mostró F. del Valle Lersundi (22), tx podía sustituir en Guipúzcoa y Vizcaya a una consonante cualquiera o prefijarse a una inicial vocálica. Atestiguados desde el siglo XV por lo menos (Cherran de Gamboa, es decir, Herrán, muere en 1440 ...)
(...)
(...)
TXERRAN (Errando/Ernando/Fernando): amultsuki, adiskideki edo diminutibo bezala erabilia. Mitxelenak, Apellidos Vascos-en (99 p.) honela dio: "El dim. Cherran (Cherran de Gamboa fue muerto en una pelea de banderizos cerca de Bilbao, en 1440), sirve hoy para designar al "diablo" en una zona del dialecto vizcaino y en guip. de Iciar: txarran, txarren. Hay otras denominaciones del diablo humoristicas, al menos en su origen, como Matxin, Patxi, etc.". Gogora dezagun Apaolatzaren "Patxiko Txerren", Truebaren "El Judas de la Casa" itzultzeko.
(...)
(...)
Fernando, Ferrando, Ferrandiko, Ferrandilco, Ferranko, Ferrantx, Ferrantxo, Herrando, Errando, Txerran: dokumentazioan pertsona-izentzat Femando eta Ferrando ezagunez beste, Femandiko, Ferrandiko, Ferranko, Ferrantxo eta Txerran ere agertzen dira. Oikonimian, gainera, Ferrantx hipokoristikoa dokumentatzen da.
(...)
What: pertsona izena Situation: Origin:
IÑ.SAL.NANTR
txerran (giz. hip.) -
(2001)
GOR.SAL.EIZ, 117 [s. v. Ferran]
(...)
Honen Txerran hipokoristikotik atera bide den Txerren deabrua adierazteko erabiltzen zen euskaraz.
La forma Txerren, procedente al parecer de Txerran, hipocorístico de Ferrando, se usó en euskera para designar al diablo.
(...)
(...)
Onomastika batzordeak Agurainen izandako bileran onartutako pertsona-izenen zerrenda: azken urteetan onartutako izen berrien emendakina (...) Txerran (gizonezkoa, hipokoristikoa)
(...)
Notes: Minotauro, Madril, 1964.
Txertoaren lehen edizioa, Donostia, 1971.
ECO zerbitzurako Helena Pérez-ek egindako eskaneatzearen bidez lortu, egituratu eta migraturiko datutegia.
Erreferentzietan liburuko aurkibidean ematen diren paragrafo zenbakiak adierazten dira eta Testuinguruan, paragrafo hauen testu osoa ematen da.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: hizkuntza azterketa
M.FHV - Fonética histórica vasca
Abbreviation: M.FHV
Author: MITXELENA ELIZALT, Koldo
Title: Fonética histórica vasca
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Julio Urquijo mintegia, Gipuzkoako Foru Aldundia
Place: Donostia
Date: 1985 [1961]
Reference:
Notes: Tesia 1959ko urtarrilaren 26an irakurri zen Unibertsitate Zentraleko Filosofia eta Letretako fakultatean. 1985eko edizioa erabili dugu eta data hori jartzen diegu "Adiciones y correcciones" eranskinetik ateratako era dokumentalei. Gainerakoek 1959 data daramate. Erreferentzietan paragrafoa eta orrialdea ematen dira aditzera
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: hizkuntza azterketa
SATR.EI.72 - Euskal izendegia
Abbreviation: SATR.EI.72
Author: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Title: Euskal izendegia
Work note: Nomenclátor onomástico vasco
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia
Place: Iruñea
Date: 1972
Reference:
Notes: Euskaltzaindiaren izendegiaren lehen edizioa izan zen
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
TXILL.EI - Euskal izendegia (1972)
Abbreviation: TXILL.EI
Author: ÁLVAREZ ENPARANTZA, José Luis ("Larresoro", "Txillardegi")
Title: Euskal izendegia (1972)
Work note: Pertsona izenak
Elaborator:
Colection: Euskara Batua zertan den
Magazine:
Publisher: Jakin Arantzazu
Place: Oñati
Date: 1974
Reference: 164-179
Notes: ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako datu-bilketa eta migrazioa.
Type: liburu zatiak
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
SATR.EI.77 - Euskal izendegia
Abbreviation: SATR.EI.77
Author: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Title: Euskal izendegia
Work note: Nomenclátor onomástico vasco / Nomenclateur de prénoms basques
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia
Place: Iruñea
Date: 1977
Reference:
Notes: Euskaltzaindiaren izendegiaren bigarren edizioa izan zen
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
SATR.EI.83 - Euskal izendegia
Abbreviation: SATR.EI.83
Author: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Title: Euskal izendegia
Work note: Nomenclátor onomástico vasco / Liste des prénoms basques
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia
Place: Bilbo
Date: 1983
Reference:
Notes: Euskaltzaindiaren izendegiaren hirugarren edizioa zen
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
ETXDE.EPIZ - Euskal pontizen zahar batzuk aztarrikatuz
Abbreviation: ETXDE.EPIZ
Author: ETXAIDE ITHARTE, Jon
Title: Euskal pontizen zahar batzuk aztarrikatuz
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine: 620
Publisher:
Place:
Date: 1985
Reference: XXX (1985, 2), 513-525
Notes:
Type: artikuluak
Extraction: aztergai
Field: dokumentazioa
IÑ.SAL.NANTR - Nafarroako antroponimiaz XVI. eta XVII. mendeetan
Abbreviation: IÑ.SAL.NANTR
Author: IÑIGO ARIZTEGI, Andres & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Title: Nafarroako antroponimiaz XVI. eta XVII. mendeetan
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine: 620
Publisher:
Place:
Date: 1994
Reference: XXXIX (1994, 3), 1415-1422
Notes:
Type: artikuluak
Extraction: aztergai
Field: dokumentazioa
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Abbreviation: GOR.SAL.EIZ
Author: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Title: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Work note: Pertsona izenak
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Place: Gasteiz
Date: 2001
Reference:
Notes: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
OB.AG - Batzar agiriak
Abbreviation: OB.AG
Author: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordea
Title: Batzar agiriak
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Onomastika batzordeko agiritegia
Place: Bilbo
Date:
Reference:
Notes:
Type: artxibategia
Extraction: partziala
Field: arautzea
Legal notice
This onomastic corpus takes into account the contents of works by third parties, taking into account their prestige and competence in the field. To this end, Euskaltzaindia has applied for the corresponding permissions and licences, so that the necessary intellectual property rights have been obtained, except in the case of error or omission. Should you observe the existence of any content that you believe may infringe the rights of third parties, please inform Euskaltzaindia immediately by sending an e-mail to the following address (info@euskaltzaindia.eus) so that the appropriate measures can be taken immediately.
Headquarters
B
BISCAY
Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
+34 944 15 81 55
info@euskaltzaindia.eus
Research Center
V
LUIS VILLASANTE
Tolare baserria. Almortza bidea, 6. 20018 SAN SEBASTIAN
+34 943 42 80 50
donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Local offices
A
ÁLAVA
Gaztelako atea, 54 01007 VITORIA/GASTEIZ
+34 945 23 36 48
gasteizordez@euskaltzaindia.eus
G
GIPUZKOA
Tolare baserria. Almortza bidea, 6 20018 SAN SEBASTIAN