(...)
OBS.- Otsoportillo es, con variantes, un topónimo muy repetido en Navarra, desde Urbasa hasta Ollo Arakil, y la Améscoa, es decir, alrededor de las sierras de Urbasa y Andia donde hasta tiempos recientes ha existido la fiera. Según Rafael Carasatorre en trabajo en publicación, estos topónimos suelen estar en relación con el sistema ancestral de cazar lobos mediante loberas. "Se escogía el terreno por su configuración y por la querencia del animal. Construían dos paredes, que empezaban a una distancia una de otra de 100 a 200 metros; los muros podían tener dos metros de altura; su trazado era convergente, se iban juntando en forma de embudo hasta terminar en un hoyo profundo, disimulado con ramaje y hojas. Los muros abocaban a él sin juntarse y dejaban a la vista un espacio libre, un portillo. Organizaban resaques, tratando de hacer que huyeran en dirección a la lobera; una vez entre sus paredes corrían, pensando escapar por el portillo. Cuando caían en la trampa se les remataba desde arriba con lanzas, flechas y piedras".
El sistema dejó de utilizarse en el siglo XVII, con la extensión del uso de las armas de fuego. En documento de 1649 en Unanua, se menciona "el bocal donde se cogen los lobos hacia la peña de Berain". Al amojonar la misma peña medio siglo más tarde dicen: "bocal donde antiguamente los de Unanua cogían los lobos", y en 1714 "oio echo en lo antiguo por los de Unanua para cazar lobos". Entre esas fechas se produjo pues el abandono del sistema (RC).
(...)
(...)
OBS.- "El portillo de los lobos". Ver en el glosario PORTILLO [PORTILLO: 'Camino angosto entre dos alturas' (DRAE). Es castellano común, muy corriente en Navarra. En la Ribera aparece frecuentemente documentada la variante portil, portill, con apócope de -o típicamente navarroaragonesa (cf. cabez por cabezo, Castiltierra... etc). Ver PORTILU].
(...)
Author: JIMENO JURÍO, José María [Roldán Jimeno Aranguren & David Mariezkurrena Iturmendi]
Title: Estudios de toponimia navarra
Work note:
Elaborator: Roldán Jimeno Aranguren & David Mariezkurrena Iturmendi
Colection:
Magazine:
Publisher: Pamiela
Place: Iruñea
Date: 2004
Reference:
Notes: Liburuak Jose Maria Jimeno Juríok idatzitako zenbait artikuluren bilduma da, hil ondoan berrargitaratua. ECO zerbitzuak eginiko migrazioa. Liburuaren orrialdea (edota ohar zenbakia) ematen da erreferentzia gisa, baina edozein kasutan ere kontsulta daiteke jatorrizko artikuluaren identifikazioa "testuingurua"n jaso baita.
Badago Patxi Salaberrik eta Roldán Jimenok paratutako edizio eguneratua: Obras Completas de José María Jimeno Jurío 40, Pamiela, 2012.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
OV.03 - Toponimia de la Cuenca de Pamplona. Cendea de Olza
Abbreviation: OV.03
Author: JIMENO JURÍO, José María
Title: Toponimia de la Cuenca de Pamplona. Cendea de Olza
Work note: Onomasticon Vasconiae 3
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia
Place: Bibo
Date: 1989
Reference:
Notes: Badago Patxi Salaberrik paratutako edizio eguneratua: Obras Completas de José María Jimeno Jurío 44, Pamiela, 2013.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
NA.TM - Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Abbreviation: NA.TM
Author: JIMENO JURÍO, José María (zuz.)
Title: Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Work note: 59 liburuki
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Nafarroako Gobernua & Trabajos Catastrales S.A.
Place: Iruñea
Date: 1992-1999
Reference:
Notes: Nafarroa. Toponimia eta Mapagintza: gazt. Toponimia y Cartografía de Navarra.
Erreferentzia gisa liburuki zenbakia ematen da aditzera eta apurka-apurka, orrialdea ere gaineratuz joango da.
Lan honen iruzkin kritikoa argitaratu zen in FLV, 64 (1993).
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: ofizialtzea
JIM.SAL.OLTZ - Toponimia navarra, V Cuenca de Pamplona, Cendea de Oltza
Abbreviation: JIM.SAL.OLTZ
Author: JIMENO JURÍO, José María & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Title: Toponimia navarra, V Cuenca de Pamplona, Cendea de Oltza
Work note:
Elaborator: SALABERRI ZARATIEGI, Patxi (arg.)
Colection: Obras completas 44
Magazine:
Publisher: Pamiela
Place: Iruñea
Date: 2013
Reference:
Notes: Onomasticon Vasconiae bilduman 1989an argitaratutako Oltza zendeako toponimia ikerketaren berrargitalpena, Patxi Salaberrik eginiko arautze eta eguneratze lana jasotzen duena.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
NA.TOF - Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Abbreviation: NA.TOF
Author: ZZ. AA.
Title: Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Nafarroako Gobernua
Place: Iruñea
Date: 2019tik
Reference:
Notes: 2019. urtetik datutegi osoa deskargarako eskaintzen da: https://gobiernoabierto.navarra.es/eu/open-data/datos/toponimia-oficial-navarra
Type: datu baseak
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
Legal notice
This onomastic corpus takes into account the contents of works by third parties, taking into account their prestige and competence in the field. To this end, Euskaltzaindia has applied for the corresponding permissions and licences, so that the necessary intellectual property rights have been obtained, except in the case of error or omission. Should you observe the existence of any content that you believe may infringe the rights of third parties, please inform Euskaltzaindia immediately by sending an e-mail to the following address (info@euskaltzaindia.eus) so that the appropriate measures can be taken immediately.
Headquarters
B
BISCAY
Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
+34 944 15 81 55
info@euskaltzaindia.eus
Research Center
V
LUIS VILLASANTE
Tolare baserria. Almortza bidea, 6. 20018 SAN SEBASTIAN
+34 943 42 80 50
donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Local offices
A
ÁLAVA
Gaztelako atea, 54 01007 VITORIA/GASTEIZ
+34 945 23 36 48
gasteizordez@euskaltzaindia.eus
G
GIPUZKOA
Tolare baserria. Almortza bidea, 6 20018 SAN SEBASTIAN