kimatu
kimatu.
Tr. Documentado en algunos autores occidentales desde finales del s. XIX. La única forma atestiguada es kimatu .
1.
(V, G, AN-larr),
kimetu (AN-ulz),
kimaatu (V-arr-gip; Mg PAbVoc , Izt),
kimautu (Mg PAbVoc)
Ref.:
A (kimatu, kimaatu, kimau); A Apend ; Garate Cont RIEV 1935, 351; AEF 1955, 77; Asp Leiz; Iz Ulz (kimetu), ArOñ (kimaatu); JMB At; ZestErret.
Deshojar las ramas. "Kimautu o orriuldu, deshojar las ramas" Mg PAbVoc. "Uldu orrijak o kimaatu, quitar con la mano a las ramas las hojas y ramillas" Ib. 239. "Gastarse, deshojar" A Apend. "Subido al árbol lo deshoja (kimatu) rama por rama" AEF 1955, 79. Larramendi, sin duda debido a una mala interpretación, da además la siguiente acepción: "Desojarse, mirando, itsundu, kimatu, desbegitu". v. orriuldu, itzundu.
Belar pixka bat ekarri, arbastak kimatu. Ag G 134. Kima ditzan azpiko abarrak eta nik kimatuko ditiñat gañekoak. Or Mi 18. Abar erdi-kimatua. Ib. 19. Berezko errotik adarrak eta liliak kimatuta, ele-ederra arau utsetan ezarten zuten damurik [sofistak] . Zait Plat 153.
Deshojar las ramas. "Kimautu o orriuldu, deshojar las ramas" Mg PAbVoc. "Uldu orrijak o kimaatu, quitar con la mano a las ramas las hojas y ramillas" Ib. 239. "Gastarse, deshojar" A Apend. "Subido al árbol lo deshoja (kimatu) rama por rama" AEF 1955, 79. Larramendi, sin duda debido a una mala interpretación, da además la siguiente acepción: "Desojarse, mirando, itsundu, kimatu, desbegitu". v. orriuldu, itzundu.
Belar pixka bat ekarri, arbastak kimatu. Ag G 134. Kima ditzan azpiko abarrak eta nik kimatuko ditiñat gañekoak. Or Mi 18. Abar erdi-kimatua. Ib. 19. Berezko errotik adarrak eta liliak kimatuta, ele-ederra arau utsetan ezarten zuten damurik [sofistak] . Zait Plat 153.
Quitar (las hojas).
Orri txigortuak banaka kimatu. TAg Uzt 290s. Ostoak kimatu bearra. 'Éclaircir le feuillage' . Ibiñ Virgil 90.
Orri txigortuak banaka kimatu. TAg Uzt 290s. Ostoak kimatu bearra. 'Éclaircir le feuillage' . Ibiñ Virgil 90.
(kimetu B).Podar.
"
Sagarrondoa kimetu bear dugu
"
Izeta BHizt2.
.
Mendiak zuaitz gabe edo zuaitz oiek geiegi kimatuta dituztela gelditu ez ditezen. ForuAG 263. An ariko zan markesa, bateko kimatu, besteko txertatu, bere zugaitzak zaintzen. Ataño Auspoa 280, 101.
Mendiak zuaitz gabe edo zuaitz oiek geiegi kimatuta dituztela gelditu ez ditezen. ForuAG 263. An ariko zan markesa, bateko kimatu, besteko txertatu, bere zugaitzak zaintzen. Ataño Auspoa 280, 101.
(Fig.).
Gorputz guziko oñaziak osoro kimatu zituzten aren indarrak. Bv AsL 366. Batak mats-mordo bat; bestiak ale batzuek, mastia kimatu zuten. Ib. 182. Bazkalondoan, beintzat, ederki kimatu natxiotek jokoan. Anab Usauri 15. [Baroja] euzkotarren joera berdingabe kimatu dezakeana. TAg GaGo 52. Barojaren nobelak, behar bezala kimatuz gero, diren direnean agertzen zaizkigu. MIH 272.
Gorputz guziko oñaziak osoro kimatu zituzten aren indarrak. Bv AsL 366. Batak mats-mordo bat; bestiak ale batzuek, mastia kimatu zuten. Ib. 182. Bazkalondoan, beintzat, ederki kimatu natxiotek jokoan. Anab Usauri 15. [Baroja] euzkotarren joera berdingabe kimatu dezakeana. TAg GaGo 52. Barojaren nobelak, behar bezala kimatuz gero, diren direnean agertzen zaizkigu. MIH 272.
2.
Brotar, florecer.
Hilobi gainean hasi / dela kimatzen kardua. Arti MaldanB 212. Belenen gorputza kimatzen eta loratzen hasi zen. Arti Tobera 284.
Hilobi gainean hasi / dela kimatzen kardua. Arti MaldanB 212. Belenen gorputza kimatzen eta loratzen hasi zen. Arti Tobera 284.
Sede principal
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Centro de Investigación
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Sedes
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Asociación
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
