Una de las advocaciones marianas más conocidas y veneradas de Euskal Herria, desde 1918 patrona de Gipuzkoa. La Virgen se apareció una segunda vez solicitando la edificación de una iglesia, ya que la primera vez no se le hizo caso. En la segunda ocasión se le apareció a Rodrigo Balantzategi sobre un espino (en euskera 'arantza') y a este hecho se debe la etimología tan extendida como errónea según la cual Rodrigo le dijo a la Virgen ¿'Arantzan zu?' (¿Tú en el espino?). En realidad se trata de un topónimo compuesto de arantza y el sufijo abundancial -zu, equivalente a 'lugar abundante en espino'. Existe un convento de franciscanos, que originariamente perteneció a los mercedarios. De esta Virgen tomó el nombre la de Ainhoa; en Bizkaia existe una localidad llamada Arantzazu en el valle de Arratia. El nombre tiene la variante Arantxa, en origen un hipocorístico. En todo el Pirineo es normal la asociación de Nuestra Señora y los espinos.
(...)
Errosariokoa, *Karmengoa: Merzedetakoa: *Guadalupekoa: *Almudenakoa: *Atotxakoa: *Aranzazukoa: *Monserratekoa: *Konzepziokoa: Doloretakoa: Soledadekoa, eta beste ezin kontatu ala
(...)
Qué: Santutegia, auzoa Dónde: Oñati Origen:
OEH.ONOM
(...)
Daukaguz *Kristo *Lezoko, *Kristo *Brugosko, Ama Birjinia Errosarijoko, *Karmengo, *Begoñako, *Aranzazuko, *Arrateko, *Antiguako, San *Antonio *Urikiolako, eta beste asko
(...)
Qué: Santutegia, auzoa Dónde: Oñati Origen:
OEH.ONOM
(...)
*Aranzazu, *Arrate, edo *Urkiolan daguan irudi, taiju, edo bultuak, ezta eurak adi erazoten ditubezan santubak bere; Jaungoikua da bakarrik mirari, edo milagruak egiten dituzana bitarteko diriala, edo erregututen deutsela arako Santu, noren irudi dirian imajina, taiju, edo bultu altara orreetan dagozanok
(...)
Qué: Santutegia, auzoa Dónde: Oñati Origen:
OEH.ONOM
(...)
Hegoaldean frankismoaren garaiko legalitateak sortarazitako saihesbidea ere aipatu behar da. Ezagun denez, diktatura horren azkenengo urteotan gaztelaniazko ez ziren izenak erabil zitezkeen baldin eta hizkuntza horretan “itzulpenik” ez bazeukaten. Izen berezi baten itzulpena izeneko entitatea zer den inork gutik jakin ezarren, Jose Maria Satrustegi apezaren lanari esker batez ere, baldintza horrek Erdi Arotik gordeta zegoen tradiziotik, hainbat izen zahar ahazturen berreskurapena eragin zuen: Eneko, Maider, Otsanda, Unai, e. a. Era berean, eta arrazoi legal horregatik ere, lehenagotik bazegoen saindu berrien jaiolekuak edo eta andramarien kokaguneak ponte-izen bihurtzeko joera txikia oso zabaldu zen. Guti batzuk baino ez aipatzeko: Aitziber, Arantzazu, Berriotxoa, Garikoitz, Itziar, Xabier, e. a.
(...)
(...)
Euskal Herriko Andre Maririk ezagunenetako eta gurtuenetako bat dugu hau; 1918tik Gipuzkoako zaindaria da. Bitan agertu omen zen eliza eraikitzeko aginduz, dirudienez lehen aldian ez baitzuten haren manua aintzat hartu. Bigarrenean, berriz, Rodrigo Balantzategiri agertu omen zitzaion elorri edo arantza batean, eta honi zor zaio hain zabaldurik dagoen etimologia. Izan ere, kondairak dioenez, 'Arantzan zu?' galdegin omen zion artzainak Andre Mariari. Argi dago azalpen polita bezain okerra dela eta esanahia askoz ere arruntagoa dela: arantza + zu, hau da 'arantza-landarea ugari dagoen lekua'. Bertan frantziskotarren komentua dago, behinola mertzedariena izan zena. Oñatiko Arantzazutik hartu zuen Ainhoa-ko Andre Mariak izena; Bizkaiko Arratia ibarrean bada Arantzazu deritzan herria. Arantxa izen beregain bilakatu den jatorrizko hipokoristikoa dugu. Pirinio osoan agertzen zaizkigu arantza edo elorriari loturikako Andre Mariak. // Una de las advocaciones marianas más conocidas y veneradas de Euskal Herria, desde 1918 patrona de Gipuzkoa. La Virgen se apareció una segunda vez solicitando la edificación de una iglesia, ya que la primera vez no se le hizo caso. En la segunda ocasión se le apareció a Rodrigo Balantzategi sobre un espino (en euskera 'arantza') y a este hecho se debe la etimología tan extendida como errónea según la cual Rodrigo le dijo a la Virgen 'Arantzan zu?' (¿Tú en el espino?). En realidad se trata de un topónimo compuesto de arantza y el sufijo abundancial -zu, equivalente a 'lugar abundante en espino'. Existe un convento de franciscanos, que originariamente perteneció a los mercedarios. De esta Virgen tomó el nombre la de Ainhoa; en Bizkaia existe una localidad llamada Arantzazu en el valle de Arratia. El nombre tiene la variante Arantxa, en origen un hipocorístico. En todo el Pirineo es normal la asociación de Nuestra Señora y los espinos.
(...)
Una de las advocaciones marianas más conocidas y veneradas de Euskal Herria, desde 1918 patrona de Gipuzkoa. La Virgen se apareció una segunda vez solicitando la edificación de una iglesia, ya que la primera vez no se le hizo caso. En la segunda ocasión se le apareció a Rodrigo Balantzategi sobre un espino (en euskera 'arantza') y a este hecho se debe la etimología tan extendida como errónea según la cual Rodrigo le dijo a la Virgen ¿'Arantzan zu?' (¿Tú en el espino?). En realidad se trata de un topónimo compuesto de arantza y el sufijo abundancial -zu, equivalente a 'lugar abundante en espino'. Existe un convento de franciscanos, que originariamente perteneció a los mercedarios. De esta Virgen tomó el nombre la de Ainhoa; en Bizkaia existe una localidad llamada Arantzazu en el valle de Arratia. El nombre tiene la variante Arantxa, en origen un hipocorístico. En todo el Pirineo es normal la asociación de Nuestra Señora y los espinos.
Gco2 - Cristau docrriña guztiaren explicacioaren sayaquera II
Abreviatura: Gco2
Autor: GUERRICO, Jose Ignacio de
Título: Cristau docrriña guztiaren explicacioaren sayaquera II
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Tolosa
Fecha: 1858 [1805]
Referencia:
Notas: 1-91 orrialde tartea erauzi da bakarrik.
Tipo: bibliografia
Extracción: partziala
Campo: dokumentazioa
OEH.ONOM - Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Abreviatura: OEH.ONOM
Autor: Euskaltzaindia
Título: Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Notas: Zenbaki erromatarrez ematen da liburuki zenbakia (I edo II).
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
GOR.NLRD - Uso de nombres vascos y laicos en la República y su posterior censura en la Dictadura
Abreviatura: GOR.NLRD
Autor: GORROTXATEGI NIETO, MIKEL
Título: Uso de nombres vascos y laicos en la República y su posterior censura en la Dictadura
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Roma
Fecha: 2020
Referencia: Rivista italiana di onomastica, ISSN 1124-8890, Vol. 26, Nº. 1, 2020, págs. 107-126
Notas:
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: hizkuntza azterketa
EUS.NENP - Nomenclátor Euskérico de nombre de pila aprobado por la Academia de la Lengua Vasca. / Euskalzaindiak onartutako Euskal Izenlerroa
Abreviatura: EUS.NENP
Autor: Euskaltzaindia
Título: Nomenclátor Euskérico de nombre de pila aprobado por la Academia de la Lengua Vasca. / Euskalzaindiak onartutako Euskal Izenlerroa
Nota de trabajo: Pertsona izenak
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Bilbo
Fecha: 1966
Referencia:
Notas: OBSERVACIONES. —Los nombres propios que van entre paréntesis (Adameko, Antxoka, etc.) son diminutivos.—Las abreviaturas que van entre paréntesis. se refieren: (Ixen. 1897) al Santoral o lxendegi de Arana-Eleizalde, 1897-1910.—(Tol. 1458), a un documento del Archivo de Tolosa.—(Ark.) a un nombre arcaico: Bazkoare, Anakoz, etc.— (X-XV) a un documento de los siglos X al XV.—En las advocaciones de Vírgenes (Ntra. Sra.) los nombres entre paréntesis se refieren al pueblo respectivo: (Bérriz), Ntra Sra. de Andikona.
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: hizkuntza azterketa
IÑ.SATR.PV - Jose Mari Satrustegi: ereile eta lekuko
Abreviatura: IÑ.SATR.PV
Autor: IÑIGO ARIZTEGI, Andres
Título: Jose Mari Satrustegi: ereile eta lekuko
Nota de trabajo: Mendaur I
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia
Lugar: Iruñea
Fecha: 2005
Referencia:
Notas: Jose Mari Satrustegi euskaltzainak Príncipe de Viana hilabetekarian argitara emandako artikuluen bilduma da. Aurkibide onomastiko osoa erauzi da (283-299. or.).
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
SATR.EI.72 - Euskal izendegia
Abreviatura: SATR.EI.72
Autor: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Título: Euskal izendegia
Nota de trabajo: Nomenclátor onomástico vasco
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Iruñea
Fecha: 1972
Referencia:
Notas: Euskaltzaindiaren izendegiaren lehen edizioa izan zen
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
TXILL.EI - Euskal izendegia (1972)
Abreviatura: TXILL.EI
Autor: ÁLVAREZ ENPARANTZA, José Luis ("Larresoro", "Txillardegi")
Título: Euskal izendegia (1972)
Nota de trabajo: Pertsona izenak
Elaborador:
Colección: Euskara Batua zertan den
Revista:
Editorial: Jakin Arantzazu
Lugar: Oñati
Fecha: 1974
Referencia: 164-179
Notas: ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako datu-bilketa eta migrazioa.
Tipo: liburu zatiak
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
SATR.EI.77 - Euskal izendegia
Abreviatura: SATR.EI.77
Autor: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Título: Euskal izendegia
Nota de trabajo: Nomenclátor onomástico vasco / Nomenclateur de prénoms basques
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Iruñea
Fecha: 1977
Referencia:
Notas: Euskaltzaindiaren izendegiaren bigarren edizioa izan zen
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
SATR.EI.83 - Euskal izendegia
Abreviatura: SATR.EI.83
Autor: SATRUSTEGI ZUBELDIA, Jose Maria
Título: Euskal izendegia
Nota de trabajo: Nomenclátor onomástico vasco / Liste des prénoms basques
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Bilbo
Fecha: 1983
Referencia:
Notas: Euskaltzaindiaren izendegiaren hirugarren edizioa zen
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
KINT.PI - Ponte-izenak
Abreviatura: KINT.PI
Autor: EGUZKITZA BILBAO, Andolin & KINTANA URTIAGA, Xabier
Título: Ponte-izenak
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista: 620
Editorial:
Lugar:
Fecha: 1994
Referencia: XXXIX (1994, 3), 1377-1385
Notas: Euskaltzaindiaren XIII. Biltzarrean aurkeztutako txostena. Exonomastika lantaldeak, Miarritzen, 1994-7-1/2an antolatu V. Onomastika Jardunaldietan aurkeztutako txostena.
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Abreviatura: GOR.SAL.EIZ
Autor: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Título: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Nota de trabajo: Pertsona izenak
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Lugar: Gasteiz
Fecha: 2001
Referencia:
Notas: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
Aviso legal
El presente corpus onomástico toma en consideración contenidos de obras de terceros, atendiendo a su prestigio y competencia en la materia. A dicho efecto Euskaltzaindia ha solicitado los correspondientes permisos y licencias, por lo que se han obtenido los derechos de propiedad intelectual necesarios, salvo error u omisión. En el caso de que observe la existencia de algún contenido que entendiera puede infringir derechos de terceros le rogamos lo ponga inmediatamente en conocimiento de Euskaltzaindia a través de la siguiente dirección de correo electrónico (info@euskaltzaindia.eus) al objeto de poder adoptar inmediatamente las medidas oportunas.