Del nombre latino Damianus. En opinión de algunos hay que relacionarlo con la palabra damas 'domar' y en opinión de otros con la diosa Damia. Los santos de Siria San Cosme y San Damián, hermanos y médicos, son dos de los más antiguos en la Peninsula Ibérica. Según parece son los sucesores del dios romano Esculapio. Variante: Damen (Santoral vasco). Su onomástica es el 27 de diciembre.
(...)
Berez zetorkion ta nekerik bageko garbitasuna ta birjindadea etzen S, *Joanen birjinz garbi hau; berak bere gaztetasun beretik billatu zuen birjinza zen eta berak bere nai andiz ta kontuz billatu gordea; ta orregatik zen, *Euthimiok dionaz, zeruko aingeru garbiei atseginz andi bat ematen ziena; ta atseginz, horduko denbor aldietan gaurko gureetan baño agitz andiagoa ematen ziena; bada S, *Geronimok dionaz, Jangoikoa gizon egin ta mundura zen arte guzian, etzen munduan birtute ezaguna ezkontzara bage garbiro ta birjen bizitzea, ta al-ere garbiro ta birjen bizitu zela dio beti S, *Joan Ebanjelaria: qq; ta S, *Pedro *Damianok esaten digu betiko bere birjen-tasun garbi onen alde utzi ziola *Jesusek ilzeko hordu berean amatako bere Ama maite Birjen *Maria, ta Birjen *Mari bere Ama maiteari semetako ta bere ordez bezala birjen garbi S, Joan Ebanjelaria: qq
(...)
(...)
Emen dator ederto San *Antonino *Florenziakoak San *Pedro *Damiano gaz dirauskuna: diño, bada, bein gizon santu batek ikusi ebala bere espirituaz infernuko suaren erdian eskalera bat; ta eskalerako lenengo mallan edo pausuan Konde bat, Jaun andi bat
(...)
(...)
D, *Juan *Alonso *Emmanuel *de *Idiakez, seme D, *Alonsorena, Markes *de San *Damian, eta ill zitzaionean bere aita Duke *de *Ciudad *Real, Kapitan Jeneral *Galiziakoa, semetzat artu zeban Duke *de *Saboiak, zeñagandik izena gelditu zitzaion *Emmanuel
(...)
(...)
Geratu nai luke emen eta ez dio utzitzen dio S *Pedro *Damianok: qq; Atozea oraiñ, Kristaua, ezta ikaragarria era onetan arkitzen dan bekatariaren eriotza
(...)
(...)
Latineko Damianus izenetik datorkigu. Batzuen ustez, damas 'bezatu', 'abereak hezi' hitzarekin lotu behar da, eta, besteen ustez, Damia jainkosarekin. Siriako San Damian eta San Kosme anaia medikuak santurik zaharrenetakoak dira iberiar penintsulan. Badirudi Erromako Eskulapio jainkoaren ordezkoak direla. Santuaren eguna irailaren 27an da. Aldaera: Damen. // Del nombre latino Damianus. En opinión de algunos hay que relacionarlo con la palabra damas 'domar' y en opinión de otros con la diosa Damia. Los santos de Siria San Cosme y San Damián, hermanos y médicos, son dos de los más antiguos en la Peninsula Ibérica. Según parece son los sucesores del dios romano Esculapio. Variante: Damen (Santoral vasco). Su onomástica es el 27 de diciembre.
(...)
(...)
Toki-izenetan maiz gertatzen den beste fenomeno bat da toponimoa (toki-izena) hagionimo batek (santuen edo adbokazioen izena) ordezkatzen duela. Ermitak edo monumentu erlijiosoak daudela, izen handiko erromeriak ospatzen direla, herri debozioa dela… santuen izenak gailendu eta gaur egun toki horien izenak ahaztuak daude. Prozesu hori ezin dugu naturaltzat eta halabeharrezkotzat jo, euskara baztertuta egotearen eta ideologia kutsuko fenomenoaren ondorioa baita. José María Jimeno Jurío Artaxoako ikerlariak Nafarroako toponimia aztertzean argi utzi zuenez, Euskal Herri osoan gertatzen den fenomenoa da [10 Jimeno Jurío, 1985]. Honen argigarri, inguruko adibide ezagun bat jarriko dugu. Bada Gordexolan Berbikiz izeneko tokia eta haren ordez San Cosme erabiltzen da gaur egun, irailean, San Kosme eta San Damian egunean, erromeria ospetsua egiten delako bertan, nahiz eta, bitxia bada ere, ermita Done Joan Bataiatzailea edo Lepomoztuari eskainia egon. Horrelako kasuetan, tokiaren jatorrizko izena berreskuratzea gomendatzen du Euskaltzaindiak eta joera hori da egokiena ikuspuntu guztietatik. Gure adibidearen kasuan Berbikiz berreskuratu beharko litzateke tokia izendatzeko, santuen izenak dagozkien zereginetarako gordez: San Kosme (eta San Damian) egun horretako jaia aipatzeko eta Done Joan Bataiatzailea edo Lepomoztua toki horretan dagoen ermitaren adbokazio historikorako
(...)
Qué: Santu izena Dónde: Berbikiz [Gordexola] Origen:
IZ.03
Del nombre latino Damianus. En opinión de algunos hay que relacionarlo con la palabra damas 'domar' y en opinión de otros con la diosa Damia. Los santos de Siria San Cosme y San Damián, hermanos y médicos, son dos de los más antiguos en la Peninsula Ibérica. Según parece son los sucesores del dios romano Esculapio. Variante: Damen (Santoral vasco). Su onomástica es el 27 de diciembre.
FDMPV.004 - "Libro Becerro" del Monasterio de Santa María de la Oliva (Navarra). Colección Documental (1132-1500)
Abreviatura: FDMPV.004
Autor: MUNITA LOINAZ, José Antonio
Título: "Libro Becerro" del Monasterio de Santa María de la Oliva (Navarra). Colección Documental (1132-1500)
Nota de trabajo: Fuentes Documentales Medievales del País Vasco 004
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Eusko Ikaskuntza
Lugar: Donostia
Fecha: 1984
Referencia:
Notas:
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
FDMPV.007 - Colección diplomática de los reyes de Navarra de la dinastía de Champaña. Tomo II. Teobaldo II (1253-1270)
Abreviatura: FDMPV.007
Autor: GARCÍA ARANCÓN, María Raquel
Título: Colección diplomática de los reyes de Navarra de la dinastía de Champaña. Tomo II. Teobaldo II (1253-1270)
Nota de trabajo: Fuentes Documentales Medievales del País Vasco 007
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Eusko Ikaskuntza
Lugar: Donostia
Fecha: 1985
Referencia:
Notas: Dokumentu bilduma osoa FDMPV.011 (I. liburukia), 007 (II. liburukia) eta 062 (III. liburukia)
Tipo: bibliografia
Extracción: partziala
Campo: dokumentazioa
CAR.PNAXIV - La Población de Navarra en el siglo XIV
Abreviatura: CAR.PNAXIV
Autor: CARRASCO PÉREZ, Juan
Título: La Población de Navarra en el siglo XIV
Nota de trabajo: Colección Histórica de la Universidad de Navarra XXIX
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Nafarroako Unibertsitatea
Lugar: Iruñea
Fecha: 1973
Referencia:
Notas:
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
Harb - Devocio escuarra, mirailla eta oracinoteguia
Abreviatura: Harb
Autor: HARAMBURU, Jean de
Título: Devocio escuarra, mirailla eta oracinoteguia
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Bordele
Fecha: 1635
Referencia:
Notas: 1690ekoa Harizmendik zeharo aldaturiko edizioa da.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
OEH.ONOM - Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Abreviatura: OEH.ONOM
Autor: Euskaltzaindia
Título: Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Nota de trabajo: 2 liburuki
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Barne-erabilerarako dokumentua
Lugar: Bilbo
Fecha:
Referencia:
Notas:
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
EZ.Eliç - Eliçara erabiltceco liburua
Abreviatura: EZ.Eliç
Autor: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Título: Eliçara erabiltceco liburua
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Bordele
Fecha: 1636
Referencia:
Notas: Oro har bigarren ediziotik egiten dira aipuak, Bordele, 1665.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
O.NUV - Notitia utrisque vasconiae, tum Ibericae, tum Aquitanicae
Abreviatura: O.NUV
Autor: OIHENART, Arnaut
Título: Notitia utrisque vasconiae, tum Ibericae, tum Aquitanicae
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Eusko Legebiltzarra
Lugar: Gasteiz
Fecha: 1992 [1638]
Referencia:
Notas:
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
Ax - Guero
Abreviatura: Ax
Autor: AGERRE AZPILIKUETA, Pedro de "Axular"
Título: Guero
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Bordele
Fecha: 1643
Referencia:
Notas: Luis Villasante, Bartzelona, 1964.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
Mb.IArg1 - Mendibururen idazlan argiragabeak I
Abreviatura: Mb.IArg1
Autor: MENDIBURU, Sebastian
Título: Mendibururen idazlan argiragabeak I
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Bilbo
Fecha: 1982 [1760?]
Referencia:
Notas: Patxi Altunaren edizioa. 47-394 orrialdeak erauzi dira.
Tipo: bibliografia
Extracción: partziala
Campo: dokumentazioa
Egiat - Lehen liburua edo filosofo huskaldunaren ekheia
Abreviatura: Egiat
Autor: EGIATEGI, Jusef
Título: Lehen liburua edo filosofo huskaldunaren ekheia
Nota de trabajo: Euskararen lekukoak 6
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Bilbo
Fecha: 1983 [1785]
Referencia:
Notas: Txomin Peillenen argitaraldia.
157-283 orrialde tartea bakarrik erauzi da.
Tipo: bibliografia
Extracción: partziala
Campo: dokumentazioa
UskLiB - Uskara libru berria
Abreviatura: UskLiB
Autor: Izenik gabe
Título: Uskara libru berria
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Oloroe
Fecha: 1837?
Referencia:
Notas:
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
Añ.GGero - Gueroco Guero
Abreviatura: Añ.GGero
Autor: AÑIBARRO, Pedro Antonio
Título: Gueroco Guero
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista: 34
Editorial:
Lugar:
Fecha: 1830+
Referencia: 1923, 1925
Notas: Aipatzen den argitaraldia, RIEVekoa da (1923, 1925). Ondoren, Blanca Urgell Lázarok paraturiko edizioa ere kaleratu da, Euskararen lekukoak 22, Euskaltzaindia & BBK & Bizkaiko Foru Aldundia, Bilbo, 2001.
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
Izt.C - Guipuzcoaco provinciaren condaira edo historia
Abreviatura: Izt.C
Autor: IZTUETA ETXEBERRIA, Joan Ignazio
Título: Guipuzcoaco provinciaren condaira edo historia
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: La Gran Enciclopedia Vasca
Lugar: Bilbo
Fecha: 1975 [1847]
Referencia:
Notas: Lehen edizioa, Donostian 1847an egin zen. Gaztelaniazko bertsioa, komatxo bakunen artean, J.L. Apalategik egin eta edizio faksimilearekin batera ageri dena da (Bilbo, 1975).
0-255 eta 451-509 orrialde tarteak erauzi dira bakarrik.
Tipo: bibliografia
Extracción: partziala
Campo: dokumentazioa
AA3 - Jesu-Cristo eta Virgiña chit santaren misterioen, eta beste cembait gaucen gañean eracusaldiac
Abreviatura: AA3
Autor: AGIRRE Asteasukoa, Juan Bautista
Título: Jesu-Cristo eta Virgiña chit santaren misterioen, eta beste cembait gaucen gañean eracusaldiac
Notas: Obras Completas, Sabindiar Batza & Amorrortu, Buenos Aires, 1965; Sendoa, Donostia, 1980.
Erreferentzietan orrialde zenbakia ematen da aditzera. 52. orrialdetik aurrerako zerrendako informazioa jaso da, erdara-euskara hurrenkera ematen duena, alegia.
Transkripzioa, Euskaltzaindiko Onomastika zerbitzuko langile Begoña Amondarainek egin du, ECO zerbitzuak eskaturik.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
GOR.NLRD - Uso de nombres vascos y laicos en la República y su posterior censura en la Dictadura
Abreviatura: GOR.NLRD
Autor: GORROTXATEGI NIETO, MIKEL
Título: Uso de nombres vascos y laicos en la República y su posterior censura en la Dictadura
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial:
Lugar: Roma
Fecha: 2020
Referencia: Rivista italiana di onomastica, ISSN 1124-8890, Vol. 26, Nº. 1, 2020, págs. 107-126
Notas:
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: hizkuntza azterketa
IÑ.SATR.PV - Jose Mari Satrustegi: ereile eta lekuko
Abreviatura: IÑ.SATR.PV
Autor: IÑIGO ARIZTEGI, Andres
Título: Jose Mari Satrustegi: ereile eta lekuko
Nota de trabajo: Mendaur I
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia
Lugar: Iruñea
Fecha: 2005
Referencia:
Notas: Jose Mari Satrustegi euskaltzainak Príncipe de Viana hilabetekarian argitara emandako artikuluen bilduma da. Aurkibide onomastiko osoa erauzi da (283-299. or.).
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
KINT.PI - Ponte-izenak
Abreviatura: KINT.PI
Autor: EGUZKITZA BILBAO, Andolin & KINTANA URTIAGA, Xabier
Título: Ponte-izenak
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista: 620
Editorial:
Lugar:
Fecha: 1994
Referencia: XXXIX (1994, 3), 1377-1385
Notas: Euskaltzaindiaren XIII. Biltzarrean aurkeztutako txostena. Exonomastika lantaldeak, Miarritzen, 1994-7-1/2an antolatu V. Onomastika Jardunaldietan aurkeztutako txostena.
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
ARAUZ.066 - Santutegiko izen ohikoenak
Abreviatura: ARAUZ.066
Autor: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordea
Título: Santutegiko izen ohikoenak
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista: 620
Editorial:
Lugar:
Fecha: 1997
Referencia: XLII (1997, 1-2), 85-105 (66. araua)
Notas: Bilbon, 1996ko ekainaren 28an eta 1997ko urtarrilaren 31n onarturik, Euskera agerkarian ez ezik, 66. arau gisan ere argitaratu zen. Erreferentzietan agerkariko alea, orrialdea eta arau zenbakia ematen dira aditzera.
ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako erauzketa eta migrazioa.
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Abreviatura: GOR.SAL.EIZ
Autor: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Título: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Nota de trabajo: Pertsona izenak
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Lugar: Gasteiz
Fecha: 2001
Referencia:
Notas: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
IZ.03 - Aiarako toponimia nagusia / Toponimia mayor de Ayala
Abreviatura: IZ.03
Autor: GALÉ GARCÍA, Patxi & GORROTXATEGI NIETO, Mikel & MUGURUTZA MONTALBÁN, Felix
Título: Aiarako toponimia nagusia / Toponimia mayor de Ayala
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección: Izenak bilduma 03
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Bilbo
Fecha: 2013
Referencia:
Notas:
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
ARAUA.181 - Erdi Aroko pertsona-izenak
Abreviatura: ARAUA.181
Autor: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Título: Erdi Aroko pertsona-izenak
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Iruñea-Donostia
Fecha: 2016
Referencia:
Notas:
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
ARAUA.066 - Santutegiko izen ohikoenak
Abreviatura: ARAUA.066
Autor: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Título: Santutegiko izen ohikoenak
Nota de trabajo: 66. arau emendatua, zuzendua eta osatua
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Iruñea
Fecha: 2019
Referencia:
Notas:
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: arautzea
Aviso legal
El presente corpus onomástico toma en consideración contenidos de obras de terceros, atendiendo a su prestigio y competencia en la materia. A dicho efecto Euskaltzaindia ha solicitado los correspondientes permisos y licencias, por lo que se han obtenido los derechos de propiedad intelectual necesarios, salvo error u omisión. En el caso de que observe la existencia de algún contenido que entendiera puede infringir derechos de terceros le rogamos lo ponga inmediatamente en conocimiento de Euskaltzaindia a través de la siguiente dirección de correo electrónico (info@euskaltzaindia.eus) al objeto de poder adoptar inmediatamente las medidas oportunas.