(...) MENDIZ HONAINDIKO , MENDIEZ HONAINDIKO . Cismontano. Mendiez hunaindiko Eskualdunek . JE Ber 10. Haitz horren itzalean bizi zen, mendiz hunaindiko Nafarra guziarekin Doniane Garazi . Ardoy SFran 37. (...)

(...) zurzuriondo . zurxuriondo . Chopo. Aizkorekin ziren [...] hitzeman zaioten zuhar edo zur xuri ondo baten pikhatzeko. Elsb Fram 136. Haitz eta zurxuri-ondoz inguratu egoitza batetara buruz . GH 1971, 161. (...)

(...) HANKA-BESO (Pl.). Los pies (las piernas) y los brazos. Haitz gorri beltzetik / datorren arranoak / moldegaizki lotzen / dizkit anka-besoak, / eta laket bizian / etzaten da lotan. Arti MaldanB 191. (...)

(...) Eskoriatzako (Gipuzkoa) gailurra, eta Izki (Araba) basoko mendi komunitateetako baten izena. Osagaiak atx ‘haitza’ eta gorri dira. Esanahia, hala ere, ez da “haitz gorria”, “zuhaitzik gabeko haitza” baizik. (...)

(...) DETXEMA-LUR ( S-saug ap. Lh ), DETXIMAKO LUR . "Terre payant la dîme" Lh. Oilarburuko haitz handienaren puntan, detximako lurretik kanpo . Barb Sup 79. Ziberuko detxema lürrian sorthiak oro, sortzapenez "frank" libre dirade . Mde Pr 50s. (...)

(...) HARRI KOTOR (BN-ciz ap. AtSac 98; Dv). "Roche" Dv. Ezarri zuen [gorphutza] harri kotorrean egina zen hobi batean . "Excisum de petra" . Dv Mc 15, 46 (He, TB, Leon (h)arroka, Ol arkaitz, BiblE haitz ) . (...)

(...) aiztxori . ( V-gip ap. Iz ArOñ ; Lar ). "Bahari, especie de halcón" Lar . "Borni, ave de rapiña, aiztxori mota " Ib. . "Bahar [sic], halcón" Lar DVC 151. "Buztangorri de cuevas y ruinas. El colirrojo de tizón" Iz ArOñ. . Cf. haitz-xori. (...)

(...) atxanarro . (Se tratará probablemente de una variante, con metátesis, de atxarrano; v. HAITZ-ARRANO). Eta orixe esanaz batera atxanarro aundi-aundi bat egin zan ere elai txatxartxua, eta: --Ea bada Betargitxu --esan eutsan-- yezarri neure gaiñean (...)

(...) eta, gaioazan! Alt EEs 1912, 245. (...)

(...) istilka . 1. ixtilka ( Dv ) . (Sust.). "Augmentatif de ixtil, endroit qui est constantement mouillée et boueux" Dv . Ixtilkan barna, haitz eder batzuen aldetik bazoan beraz Piarres . Barb Piar I 126. 2. ixtilka. (Adv.). Salpicando. Ura bethi (...)

(...) marrumaz eta ixtilka errekari behera . GAlm 1960, 17. (...)

(...) Jugu (Araba) herriko Andre Mariaren ermita. Izena ondoko haitz-etik (mendebaldeko euskarazko atx-etik) eta Jugu toponimotik datorkio, hau da, 'Jugu (herri)ko atxa' dugu hemen. Andre Mariaren irudia XIII. mendekoa da. Santuaren eguna (...)

(...) iraileko bigarren igandean ospatzen da. (...)