Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Letra-estiloen araugai berrian erabilia, letra etzanen sinonimo gisa. Jaso azpisarrera eta ‘Letra etzana’ gisa definitu. Lehendik badago EHn italiko soila adiera horretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Sin. maiuskula.

Zerrendako euskal forma onartuaren pareko mailegua

maiuskula.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

letra sarrerari dagokion azpisarrera.

Jatorrizko forma

letra nagusi, (hizki nagusi).

Euskaltzaindiaren Arauak

letra nagusi* e. letra larri, maiuskula.

Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina

letra larri (eta maiuskula): letra larri eta letra xehe dira onartzekoak, Euskaltzaindiaren azken aldiotako erabileraren ildotik; horiekin batera, maiuskula eta minuskula ere onartu beharrekoak dira (maiuskula guztiak ez baitira larriak, ezta minuskula guztiak ere xeheak).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 83; ETC: 410.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: letra-tipo (Art. Graf.) fuente; Adorez: 0, Labayru: 0; NolaErran: police (de caractères) letra-tipo. / Euskalterm: letra-tipo (Inform. TN es fuente).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa letra eta tipo sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Sin. minuskula.

Zerrendako euskal forma onartuaren pareko mailegua

minuskula.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

letra sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

'legelaria' adierakoa B-G eta MEIG bakarrik da eta letra(d)u formetakoa; 'letraduna, ikasia' adieran B-G-EB da, eta E, Ax, SP; hiru hauek eta MEIGek letratu darabilte: a) 'legelaria': batez ere letradu erabili da, 25 ager.: B 6 (Zav Fab, Mg CO, Astar II, Azc PB), G 14 (It Fab, Mg CC, VMg, Izt C, Xe, Arr May, Bv AsL, Sor AKaik, Lab EEguna, Berron Kijote), MEIG (6 aldiz); honekin juez letradu ere erabili du Astarloak; eta sasi-letradu 3 ager. (Azc PB, Lab EEguna); letrau formak 20 ager. ditu, guztiak B: fB Ic II (14), Astar II, Ur MarIl; b) 'letraduna, ikasia': letradu hirutan erabili da, bi B (Or Tormes, Erkiag Arran) eta G behin (Berron Kijote); letratu 7 aldiz agertu da: IE 3 (E, Ax, SP Imit), MEIG (4); letrau behin, B (BEnb NereA); letraubaga (JJMg BasEsc) eta letraukeri (Urruz Urz) ere azaldu dira.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

'legelaria': letradu G-EgAs jaso da, 14 ager.ekin (Euskal Erria, Euzkadi, El Día, A.M. Labaien (10)); EB 1 (M. Pagola); letratu formak 2 ager. ditu (A. Urrutia eta BEO); letrau ere birritan agertu da (B. Arrizabalaga, A. Irigoien); b) 'letraduna, ikasia': ager. banakoak dira letratu (J.A. Arrieta); sasi letrau eta sasiletraukeria (Urruzuno), sasi letradu (X. Gereño), sasiletradu (Askoren artean: Pio Baroja. Bere ehunurteburuan).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: letradu 'legelari' (1); AB38: letratu 'letrado' (3); AB50: ø; Euskalterm: letratu 'letrado' (7); udal-letratu (2); HiztEn: letradu. ik. letratu. / letratu. 1. letraduna, ikasia. 2. Abokatua. / sasiletratu. LurEn: letradu. Legegizona. ik. letradun. / sasiletradu.

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. 'legelaria'.

Erabileremu dialektala

Heg.

Formen arteko bereizketa semantikoak

legelaria (cf. letratu 'ikasia').

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: letragabeko .

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gabe/-gabeko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

letragabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: 1 ik. transkribatu 2 ik. transliteratu / LurE: + / ElhHizt: ik. transkribatu / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

letralda, letraldatzen.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldatu.

Aditz-erregimena

du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

'ikasia, letraduna'.

Formen arteko bereizketa semantikoak

ikasia, letraduna (cf. letradu 'legelaria').

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: LETRAZ. a) Por escrito. Azkenik edozeinbere atxakiya edo gauzagaitik letraz edo berbaz atrebiduko balira berba egiten. Ur BulaAl 20. Gogorrak eta latzak esanik dago neregatik molde-letraz. Or SCruz 141. (Con ezarri, ipini, etc.). "Escribir, letraz ezarri" Izt. Gai onetan letraz ezarriak daude ezkonduen arteko gauz itsusi asko. AA I 571. Amar aginte edo mandamentuak letraz ezarri zituan Jaunak arrizko bi oletan. AA II 6. Letraz ezarritako legerik gabe mundua bizitu zan bitartean. Ib. 44. Irakurri bitza arretaz eskuaraz itz egin eta eskribatzeaz gañera, letraz ezarririk utzi digutena liburu galant ederretan. Aran SIgn 200. Nai neban ikustea letraz ipiñia, / askorentzat dalako ispiliu garbia. AB AmaE 245. Bere takigrafi-apunteak ondo eta garbi artzen zituan [...], urrengo egunean letraz idazteko. Alkain 95. b) Por carta. Maite nuke hango norbeitekin letraz gurutzatzea. Larz Iru 44

adib.: letra 1 iz. Hizkuntza-hots edo fonema bat idatziz adierazteko erabiltzen den ikurra. Ik. hizki. Fonemak ebakitzeko nahiz letrak irakurtzeko erregelak. Frantses alfabetoko 26 letrak. R letra. Bost letrako hitza. Letra gotikoz. Urrezko letretan idatzia. Moldezko letretan jasoa. Hasiera-letra. Hitzez hitz eta letraz letra aldatua. Hamar aginduak letraz ezarri zituen Jaunak harrizko bi oholetan.

letraz : Deia 3 (“Oriora itzulita, behin berritan erakutsi zenizkigun Txillidaren opariak, eskumutur baten litografia [1/50] eta Joxean Artzeren poema, Txillidak bere letraz altzairuan zizelkatua zure omenez”), Elkar (“Halaber, ile haiekin (beti izan baitut mekanikarako buru argia) ia bi metro luze zen diru-zorro txiki polit bat egin nuen, urrezko letraz Erreginaren izena ipiniz, eta Glumdalclitchi eman nion, Erreginaren baimenaz”), Consumer 3 (“Etiketa zuzen daukan arren, eduki garbia tamaina handiagoko letraz adierazi beharko luke”), Berria 10 (“Orain, atentatu baten lekuko izanak bizitza aldatzen dion neskatxak paperez eta letraz egindako soinekoa armairuan utzi, eta irudiz eta soinuz osatutako jantzi berria estreinatuko du”), Euskaltzaindia (“zenbait hizkuntzekin alderatuta oso goiz letraz baliatu dena idazlan profanoak moldatzeko”), Jakin (“Arantzazun elkarturiko idazle galego nahiz katalanei abegi egin nahi diegu geure letraz, pozaz bezainbesteko kezkaz, euskaraz idazten dugunok”), Argia (“Euskal gatazka literaturan: Oinazea letraz jansteko manerak”), Erlea (“Haren nondik norakoak luze eta zabal argitaratu ziren, letraz nahiz irudiz, Belokeko komentuetan urteetan (1957-1988) argitaratu zen Otoizlari aldizkari euskaldunean”), DiarioVasco (“Mandala ugari daude ikusgai, kolorez, letraz edota sinboloz jantziak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

letraz : Patxi Zubizarreta (“Eta bai istorio hau bai gainerakoak hain iruditu zitzaizkion liluragarriak, bere idazkarietako bati urrezko letraz idazteko agindu baitzion, eta bere altxorrean gordetzeko”), Juan Garzia (“Carlos Argentino Daneri, bere zoro-morokeria pendante eta guzti, ez da mundua letraz harrapatu nahi duen gizagaixoa baino”), Xabier Olarra (“Baina mundua ez da zenbakiz eta letraz egina”), Jon Muñoz (“Bera baino lehen, kantitate jakin batzuk letraz ordezkatzen ziren, han-hemen.”), Joan Mari Irigoien (“Liburuz inguratua bizi izan haiz orainokoan, baina, hemendik aitzina, liburuak alde baterat utzi eta heure bizitzaren liburua skribatzen hasi beharko huke, ez letraz, baina heure hatsaz eta heure odol-kolpeez...”), Felipe Juaristi (“ta zuek, Jaun Goikoari lotuta zaudetenok, zuen guztion jauna baita bera, zuek guztiok bizirik zaudete gaur, eta isilik: jakin behar duzue inork ezin hitz egingo diola, ez ahoz ez letraz ez doinuz ez musikaz, inork ezin mesederik egingo diola, inor ezin egon daitekeela teilatupe berean, ezta harengandik lau ukondora ere, inork ezin irakur dezakeela berak idatzitako edo argitaratutako paperik; inork ezin entzun dezakeela berak egindako hitz edo musikarik; inork ezin ikus dezakeela berak egindako”), Patziku Perurena (“Letraz eta numeroz, munduko izatea ordezkatu du gizonak, horixe da kultura”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kendu oharra eta adibide gehiago gehitu (oharreko letraz ipini, esaterako). (2021-11-23)

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa letra sarreran.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zale.