Euskaltzaindiaren Arauak

Zah. 'arriskua'.

Erabileremu dialektala

Ipar. batez ere.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: PERILEAN (Urt I 311, Lar; perillan Añ). En peligro (de). "Peligrar, perillean egon" Lar (Añ perillan egon). "Luego se abalanza al peligro, bereala perillean sartzen da" Ib. (s.v. abalanzarse). "Arriesgar, irriskatu, perillean ifini" Ib. v. infra PERILETAN. Sekulan gure bihotzetan pausurik ezgenduke, zeren bethiere haién perilean baikinande. Lç Ins C 2r. Fabore egiten enplegazak ahala, // perillean herori ere abillanaz geroztik. EZ Man I 126. Untzia bera galtzeko perillean dabillanean. EZ Man II 152. Perilean ibili nahi dena, galduko da. Ax 546 (V 351). Heriotzeko pontuan edo perilean ez egonagatik ere. Ib. 533 (V 342). Eta bere burua ezarten baitute asaldu handiren perillean. SP Phil 386. Perillean da ene arima. Ib. 463 (He 469 galzeko perillean da). Perillean ezarten baigaituzte. Ib. 86. Bearren batean, tentazio ta perillean [ikusi]. CatBurg 11. Kondenatzeko peril edo arriskuan dago. Gco II 12. Illtzeko perillean arkitzen danean. AA I 478. Perillean bizi nai duana, perillean bukatuko da. AA III 611. Premia, tentazio edo perillean ikusten geranean. Añ CatAN 13. Gerlara ethorri ginean, / gure bizien perillean. In Mg PAb 169. Zertako gu ere perilean (-loan) gare ordu guziez? TB 1 Cor 15, 30. Aurkitzen garenean beharra, tentamendu edo peilian. CatLuz 8. Diyo Elizako guraso batek M.S. eztubenak honratzen perillan aundiyan dagoala kondenatzeko (Larrainzar, 1905). FLV 1988, 275. Dakhusazun bezala, perilean nago Euskal Herrian demokratek urde faxistatzat atxikiko nautela. Mde Pr 64. v. tbn. Lar, carta a Gandara 161. Cb Eg II 141. Ub 183. Zab Gabon 101. EE 1880a, 111 y 1881b, 59. (Con determinantes). "(En gran) peligro está, perill-andian dago" Lar. Gure bizia peril handian uraren gaiñean dabilala. Mat 335. Bekhatu egiteko peril handian bere burua emaitea. Harb 159. Iakizu ezen peril handian bizi zarela. Ax 270 (V 180). Gaizki erorteko peril agerian da. SP Imit I 25, 7. Illtzeko perill urkoan arkitzen diranentzat. Ub 215. Kondenatzeko perill edo arrisku andian dago. Gco II 11. Arkitzen da bekatu askotan erorteko perill andi-urkoan. AA III 611. Eria perill andian arkitzen da. Ib. 561. Perill andian zaude or. It Fab 147. Ain perill-urkoan egoteari ondo derizkiotzu? Jauregui 239. Zure garbitasuna galbide eta perill andian dago. Arr May 17.

adib. peril iz. Zah. Arriskua. Peril handian bizi zarela. Peril handiko egitekoa. Perilean aurkitu, jarri. Ez du hiltzeko perilik.

Ez dugu aurkitu perilean formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

perilean 18: Berria (“Hizkuntza gutxituen bulegoa, perilean”), Joan Mari Irigoien 11 (“Ez, bertze joko tailu bat jokatu beharra nuen, neure burua perilean jarri gabe...”), Edorta Jimenez 5 (“Azkenean judua zarelako zabiltza perilean sartuta?”), Andres Urrutia (“Orduan ziren epaitegiak batzuen eta besteen erasiaren oihartzun, eta gizarte osoa eskandaluan eta perilean zen”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Inesiboan lexikalizatutako adberbioa da, eta azpisarrera gisa jasotzea komeni da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa peril sarreran.