Orotariko Euskal Hiztegia

Azpisarrerak (sarrerak) (2)

leungarri.

I . (Sust.).

1. (V-gip ap. Elexp Berg ), legungarri (V-gip ap. Etxba Eib ).
Lubricante. " Legungarri, grasa industrial. Legungarri apur bat eiñ biarko detsazu burdixari, ainbeste orrua ez deixan eiñ " Etxba Eib.
Leungarriarekin / zapata apaintzen / nere guztizkotxua / ari da oraintxen. Echag 76 (leun gomarekin en otra versión).

"Lubricum adolescentiae nostrae, gure gaztarasunaren leguntasuna, [...] gure gaztarasun legungárria, legunarazgarria " Urt I 216.

2. "Leungarri bat, golosina. Leúngarri, condimento (de comida)" Iz ArOñ. "Leungarri, koipia, urdaia ta... (todo lo que se echa al puchero con el fin de dar sabor a la comida)" Ib. 163n. "Etxeko axuarixok gastau xaku ta dendara fan biakoot. Ogia, txokolatea, azukarra, kafea ta olako leungarrixakgatik esan oi da" Iz (comunicación personal).

Aboaren azken-legungarri akeita ta koñak edo anisa aukeran.Etxde JJ 53. Ardo goxo ta pasta batzuk atera ondoren mingañaren legungarri. Ib. 22.

3. (Como segundo miembro de compuestos).Cosa que ablanda, enternece.
Naiz askotan asarretu [...] alkarrekin egon-bearrak adiskidetzen zituan. Ardoaren usaia, batez ere, biotz-legungarri bikaña zitzaien. Anab Usauri 10.

II . (Adj.).

1. (H), legungarri (H), leugarri (H).
"Qui sert à rendre lisse, poli, doux au toucher, glissant" H.

2. "Qui l'on peut rendre, qui peut devenir lisse, poli, doux au toucher, glissant" H.

Orotariko Euskal Hiztegia