(G-to, AN-ulz-egüés-ilzarb, B, Ae, Sal, S, R; Volt 110, Lar <-sya>, Añ (G) <-sia>, Dv, H, VocB , Mdg 163; ph- VocBN , H),
pix (G, AN-sept, L, B, Ae, Sal, S, R; Urt V 435),
pis (L, BN, S),
pisa (H(det.); ph- Gèze 354, H(det., S)),
piza (G-bet, AN),
piz (G-bet, AN, L)
Ref.:
Bon-Ond 140; VocPir 285; A (pis, piz, piza); Lh (pis); Lrq (phixa); Echaide Nav 169; Iz Ulz (pixe), Iz To. Pis, orina."Commingo, pix egiten dut, [...] pixa darit, [...] pixa jarieten zait
"Urt V 435.
Idiaren pixa odolaren gisa dohako. Mong 589s (590 pixa hura
).
Garbi zazue zauri hura goizetan eta arratsaldetan gernu, eta pixaz. Ib. 591.
[Lurra] ardiak egindako zimaur pisakin guriaturik. IztC 158.
Bardin pixa hemendik horrat ezin bota! Ox 204.
Eskute bat arta-bizar du lênik aukera / gernua (pixa) garbitzeko sendagai bedera. OrEus 59.
Pixez betetako botilla. EtxdeJJ 19.
Pixak du azotaren eta potazaren parterik gehiena.GatxitegiLaborantza 36.
Galtzak ere pixez bustita. Salav 32.
Jondoni Jonitan, gaztainek ez lukete busti behar xagu baten pixarekin ere.EZBB II 21.
Plazan apustua bukatu genduanean, pixa artzeko frasko billa. Albeniz 137.
v. tbn. Tx B I 228. Auspoa 39, 33.
azpisarrera-1
ASTO-PIXA.
a) "Au propre, pissat d'âne" H. b) "Sorte de champignon vénéneux" H. Cf. astaputz.
azpisarrera-2
PIXA-DEBEKU(H (+ ph-)). "Retention d'urine, dysurie" H.
azpisarrera-3
PIXA EGIN(B; pixegin G-to, L, BN, S; Urt V 435, Lar <pisyegin>, Añ (G) <pisiegin>, H; phixegin S; VocBN; pis egin G, AN, BN, S, R; Lar, Añ (V), H; phis L, BN, S; Gèze 354; piz egin G, AN, L). Ref.: A (pixa egin, pis egin, piz egin); Lrq (phixa); Lh (pis egin, pix egin). Mear, orinar. "Commingere, pix, gernu egin" Urt V 435. "Irriaren irriz pix egin, mear a fuerza de reirse" A. Idiak odolez pixa egiten duenean. Mong 589.
Anka altxatu eta, / txakurraren gisa, / egiten dio batek / zar zar goitik pisa. ItFab 76.
Aguro pixa egin da oiera. SorGabon 28.
Graxi horrek ümen dü xüti phixegiten. Xikito 10.
Belar gañera pixa egin zuben. TxB I 228.
Satorrari pixa egiñ / zion burutik. MendaroTx 212.
Ohean piz egiten duten umeak. OskKurl 42.
Pixa egiteaz ere luzaz mintzatu zen. LarzGH 1974, 370.
Nola pixa egiten zien baltsa barnean [mandoak]. ZMoso 39.
Kaka ta pixa ittea. (AN-gip). PPerFLV 1987, 193.
Parrez egin du pix. Zendoia 67.
azpisarrerakoSense-3.1
"Commictus, pix egiña, pix egiñikakoa, gernu egiña, [...] pix egin zaiona
"Urt V 432s.
azpisarrerakoSense-3.2
Pixa egin bearrean, ez dakit zer zan. Odola edo beltz-beltza egiten nuan. Albeniz 217.
azpisarrera-4
PIXA-ERREKA(pizerreka B ap. Izeta). "Meada grande. Anbateko pizerreka in duzu" Izeta BHizt. Cf. VocNav: "Pisarreca o pisharreca, meada (Montaña). // Charco de orina (Id.)".
azpisarrera-5
PIXA-JARIO(Lar, H (+ ph-)). a) "Meón" Lar. b) "Incontinence d'urine" H. v. pixeria.
azpisarrera-6
PIXA-NAHIKA.
Con intención de orinar. Oartzerako / garira egin du usuri. / Arek egiña bukatzerako / pixa-naika asi da Zuri. OrEus 340.
azpisarrera-7
PIXA-URRIN(pizurrin B). "Olor a orina. Au pizurrine! Etxe unten bada pizurrin aundie" Izeta BHizt2.
azpisarrera-8
PIXA-ZAPI(Lar; pisazapi Lar, Añ (G)). "Pañales" Lar y Añ. "Metedor, en los pañales de los niños" Lar. v. pixoihal. Egin zuen bere aurseme lenbizisortua, eta pisazapietan bildu zuen. (Lc 2, 7). Ur( inBOEg 2115 (He, Ol, Ker, BiblE oi(h)al, Oteiza, Brunet zapi, Dv, Leon xatar
)
).
azpisarrera-9
PIXA-ZULO.
Hoyo donde se recoge la orina. Beien atzean erreka txiki bat jarri bear da, bere kasa edo bere gisa, pixa pixa-zulora joateko. OñatibiaBaserria 23.