Eraulgo (Nafarroa) Andre Mariaren ermita. Irudia XVIII. mendean eraman zuten ermitatik herriko elizara, harenganako debozioa indartu eta kultua errazteko.

Izen usua Erdi Aroan. 842an Antso Gartzeitz erregearen emaztea honela deitzen zen. 1111n Leiren agertzen da ('Tota, filia de dona Auriola') eta 1254an Iruñeko Nabarreria burguan. XIV. mendean maizxko aurkitzen dugu Nafarroan. Aldaera: Dota. Honen Totakoxe hipokoristikoa, Totica itzultzen dena, 1596ko Refranes y Sentencias-en ageri da.

Trinidad (es)

Latineko Trinitatem 'hiruren bilera' hitzetik. Hirutasuna kristau erlijioaren dogmarik garrantzitsuenetakoa da, Jainkoa bakarra izanik ere hiru direlako (Aita, Semea eta Espiritu Santua). Dogma hau Nizeako kontzilioan finkatu zen, 325. urtean. Hirua sarri agertzen da kristau ikonografian eta ohikoa da elizek hiru abside izatea. Santuaren eguna Mendekoste ondorengo igandean ospatzen da. Aldaerak: Irune (Deun-ixendegi euzkotarra) eta Hirune.

Galdames (Bizkaia) herriko auzoa eta Andre Mariaren ermita. Jaia abuztuaren 15ean da.

XVI. mendean Getarian (Gipuzkoa) azaltzen den izena (Chopeiza).

Garesko (Nafarroa) Andre Mariaren adbokazioa eta izen arrunta. Txori batek garbitzen eta txukuntzen omen zuen herriko zubi ezagunean zegoen Ama Birjinaren irudia, eta hortik Txoriaren Andre Maria izena. Ikus Pui.

Andre Mariaren antzinako ermita, Altzan (Gipuzkoa). Ama Birjinaren laguntza hagitz eraginkorra omen da begietako eta buruko minak sendatzeko, bai eta ongi lo egiteko ere. Hau dela-eta Lo oneko Ama Birjina deitzen zaio. Hua izenaz ere ezagutzen da.

Andre Mariaren ermita, Ezkarain (Errioxa). Irudia herriko elizan dago.

Otobarren (Araba) kontzejuko ermita. Ikus Ugazi.