(...)
Para 1545 ouest, Mourenx [...] Ibarc, al nordeste de Ogenne-Camptort [...] cerca del cual está Daguère, que puede ser variante de Daguerre < de Aguerre, con preposición románica de, en relación con agerri, que tiene también, entre otros, ageri como variante, 'al descubierto, a la vista', siendo muy frecuente en toponimia vasca
(...)
Zer: Toponimoa, deitura Non: Euskal Herria Jatorria:
IRI.TVC
(...)
El pequeño elenco de voces vascas pretende ayudar al investigador que no conoce esta lengua; pero no es un vocabulario de toponimia conteniendo conceptos, definiciones y equivalencias axiomáticos, ni pretende recoger modalidades linguisticas o dialectales, ni definiciones puntuales, exactas, académicas, válidas para todo tiempo y todo el País. Si entre los adjetivos consta Abrigado (‘Beroki) no se pretende afirmar que todo Beroki sea un abrigo. Un labrador de la Ribera dirá que Abrigo es un alar; uno de la montaña, que fue Belar-toki, Beloki (‘lugar de hierba’). Agerri, Agirre aparece con el significado de ‘Cara a’, que sigue teniendo en toda Iruñerria, y no con el más original y generalizado de ‘lugar elevado y dominante’ (a veces fortificado con fines defensivos).
(...)
Zer: Leku-izenak Non: Euskal Herria Jatorria:
JIM.ESTN
(...)
IV. Encuesta toponomástica [en Euskera, núm. 33, Bilbao: Euskaltzaindia, 1988, pp. 289-301] (...) 14.1.1. Cara a... (Agerri, Agerru, Agirre. V. gr. Oiz agirre; San Migel agerru).
(...)
Zer: Leku-izenak, osagaia Non: Euskal Herria Jatorria:
JIM.ESTN
(...)
Aguerria 421 m comm. d'Ainharp. // L'étymologie de ce nom est évidente, c'est le cas de le dire, puisqu'on a ici agerri “visible, en vue” ou mieux agerre “id.” avec fermeture du e en i devant l'article basque (agerrea > agerria). Soit “la (hauteur) visible, en vue”.
(...)
(...)
La toponymie basque, tout comme le lexique qui a emprunté aire au roman, ne nomme pas directement l’air et les vents, mais un ensemble de réalités en relation avec l’exposition et les traits climatiques et thermiques caractéristiques de l’emplacement de la maison et du domaine: points cardinaux (lesquels en basque nomment aussi les vents), climat et température, degré de clarté et d’obscurité. Ces noms, le plus souvent associés à aguerre nommant une position dégagée, donc sensible à la variation climatique, restent, par rapport à l’ensemble de la domonymie, relativement peu répandus, et parfois d’identification incertaine
(...)
Zer: Toponimoa, deitura Non: Euskal Herria Jatorria:
ORP.MAISMED
IP.KAT.Z - Napoleonen katastroa edo Katastro zaharra
Laburdura: IP.KAT.Z
Egilea:
Titulua: Napoleonen katastroa edo Katastro zaharra
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Frantziako Estatua
Tokia: Paris
Data: 1830-1840
Erreferentzia:
Oharrak: Lekukotza batzuek TA erreferentzia daramate eta Tableau d'Assemblage (?) esan nahi du.
La planche TA correspond au tableau d'assemblage
LE CADASTRE NAPOLEONIEN, Origine historique :
La loi du 15 septembre 1807 donna naissance au cadastre parcellaire appelé communément « napoléonien », composé d’états de sections, de matrices de propriétés bâties et non bâties, et de plans. Napoléon voulait en faire à la fois un instrument juridique, pour établir la possession du sol, et un outil fiscal qui permettait d’imposer équitablement les citoyens aux contributions foncières.
La rénovation générale des plans cadastraux napoléoniens fut prescrite par la loi du 16 avril 1930, en raison de la transformation du paysage foncier. Elle n’intervint effectivement que quelques années plus tard, entre 1950 et 1970. Les plans napoléoniens ont donc été une référence pendant plus d’un siècle.
Dans les Basses-Pyrénées…
--------------------------------
L’élaboration de ces derniers, dans notre département, commença en 1810 et se poursuivit, dans un premier temps, jusqu’en 1818. Après une interruption de 10 ans, sauf pour le canton de Garlin où l’opération se déroula jusqu’en 1825, les travaux reprirent en 1828 pour s’achever en 1846.
Chaque commune fut morcelée en plusieurs sections portant individuellement une lettre alphabétique (A, B, C,…). A l’intérieur de chaque section les parcelles sont numérotées de 1 à n. La vue d’ensemble du territoire communal est appelée tableau d’assemblage (TA).
Les édifices publics (mairie, églises…) sont indiqués par la couleur bleue, les édifices privés (maisons, granges…) le sont en rose.
Au total, ce sont 1762 feuilles de plan pour 159 communes du Pays basque et 2763 feuilles de plan pour 398 communes du Béarn qui furent relevées.
Il convient de noter que les échelles utilisées furent variables, compte tenu des différences de morcellement des communes (1/1000, 1/1250, 1/2500, 1/4000, 1/10000, 1/16000, 1/20000, 1/24000).
Le cadastre napoléonien en ligne :
--------------------------------------
Les plans originaux, aquarellés pour la plupart, sont conservés au Service départemental des Archives. La fréquence de leur consultation en salle de lecture a provoqué des détériorations. C’est pourquoi, dans un souci de préservation des documents, le Conseil général a procédé en 2000 à la numérisation du cadastre.
Le cadastre napoléonien est utilisé par différents chercheurs intéressés, soit par le développement de l’industrie, de l’habitat et des voies de communication, soit par des renseignements plus concrets de limites de propriétés et de chemins de servitude.
Outre sa consultation en salle de lecture sur ordinateur, à partir duquel sont proposées des sorties papier couleur au format A3, le cadastre napoléonien est désormais accessible en ligne.
Mota: artxibategia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
IP.TOP.IKER - Iparraldeko Toponimia ikerketa
Laburdura: IP.TOP.IKER
Egilea: Askoren artean
Titulua: Iparraldeko Toponimia ikerketa
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia:
Data: 2005
Erreferentzia:
Oharrak: Erreferentzietan LLAP ageri denean, "lekuan lekuko arautze proposamena" esan nahi da: aholkulari gisa, nork bere jatorrizko inguru geografikoan, Jean Haritxelharrek, Piarres Xarritonek, Txomin Peillenek, Jean Louis Davantek eta Txarles Videgainek egin zituzten proposamen hauek.
BBAP ageri denean, ordea, hurrengo urratsa izan zen "behin-behineko arautze proposamena" esan nahi da: ikerketaren ondorioz, eta informazio guztia ikusirik, egindako lehenbiziko arautze proposamena izan zen, gero Onomastika batzordeari pasatu zitzaiona (egilea: Beñat Oihartzabal?).
Lan horretan emandako behin-betiko proposamenen kasuan, ordea, jatorrizko datu-basean erregistroak zuen zenbakia (Lekukodea) ematen da erreferentzia gisara, modu honetan, behar balitz, lotura hori berrezarri ahal izan dadin
Mota: datu baseak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
IGNF.25 - Carte topographique
Laburdura: IGNF.25
Egilea: Institut Géographique National
Titulua: Carte topographique
Lan oharra: 1:25000
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Institut Géographique National
Tokia: Paris
Data: 1981-1987
Erreferentzia:
Oharrak: Kuadrikula ofizialaren araberako mapetan errotulaturik ageri diren adierazpide guztiak jaso dira, mapa zehatzaren erreferentzia jasoz. ECO zerbitzuko Patxi Galék eginiko erauzketa.
Mota: kartografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
IRI.TVC - En torno a la toponimia vasca y circumpirenaica
Laburdura: IRI.TVC
Egilea: IRIGOIEN ETXEBARRIA, Alfontso
Titulua: En torno a la toponimia vasca y circumpirenaica
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskal Hizkuntza Atala, Deustuko Unibertsitatea
Tokia: Bilbo
Data: 1986
Erreferentzia:
Oharrak: Iruzkin laudagarria argitaratu zuen Ricardo Ciérbidek in FLV, 76 (1997).
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
JIM.ESTN - Estudios de toponimia navarra
Laburdura: JIM.ESTN
Egilea: JIMENO JURÍO, José María [Roldán Jimeno Aranguren & David Mariezkurrena Iturmendi]
Titulua: Estudios de toponimia navarra
Lan oharra:
Paratzailea: Roldán Jimeno Aranguren & David Mariezkurrena Iturmendi
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Pamiela
Tokia: Iruñea
Data: 2004
Erreferentzia:
Oharrak: Liburuak Jose Maria Jimeno Juríok idatzitako zenbait artikuluren bilduma da, hil ondoan berrargitaratua. ECO zerbitzuak eginiko migrazioa. Liburuaren orrialdea (edota ohar zenbakia) ematen da erreferentzia gisa, baina edozein kasutan ere kontsulta daiteke jatorrizko artikuluaren identifikazioa "testuingurua"n jaso baita.
Badago Patxi Salaberrik eta Roldán Jimenok paratutako edizio eguneratua: Obras Completas de José María Jimeno Jurío 40, Pamiela, 2012.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
MOR.MPB - Les noms de montagnes du Pays Basque
Laburdura: MOR.MPB
Egilea: MORVAN, Michel
Titulua: Les noms de montagnes du Pays Basque
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria: 1978
Argitaletxea:
Tokia:
Data: 1999
Erreferentzia: IV, 4 (1999), 167-190
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
ORP.MAISMED - Les noms des maisons médiévales en Labourd, Basse-Navarre et Soule
Laburdura: ORP.MAISMED
Egilea: ORPUSTAN, Jean-Baptiste
Titulua: Les noms des maisons médiévales en Labourd, Basse-Navarre et Soule
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Izpegi
Tokia: Baigorri
Data: 2000
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
IGNF.TDAT - Toponimia datutegia
Laburdura: IGNF.TDAT
Egilea: Institut Géographique National
Titulua: Toponimia datutegia
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Institut Géographique National
Tokia: Paris
Data: 2005
Erreferentzia:
Oharrak: Institut Géographique National delakoak emandako datutegia. Erreferentzia legez, kartografia ofizialaren orrialde-zenbakia ematen da
Mota: kartografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.