Tr. Usado por autores vizcaínos (en alguna ocasión, p. ej. en V. Moguel, en textos guipuzcoanos) desde Capanaga; en la segunda mitad del s. XX tbn. aparece en algún escritor guipuzcoano. En DFrec hay 11 ejs.
sense-1
1.
(V; Lar, Añ(V), Dv(V), H),
laarregi (V-gip)
Ref.:
A;
IzArOñ(lárrei, laárregi);
EtxbaEib
. Demasiado."(De) sobra", "extremadamente", "mucho, adverbio", "demasiado" &c.Lar y Añ. v. lar, gehiegi. Laarregi jan eta edanagaz. Cap 101.
Bart larregi apaldu genduban. MgPAb 119.
Gorputzeko gauzei laarregi begiratu. JJMgBasEsc 12.
Larregi sikatuten bada gaztaia. UrDial 89.
Ondasunak larregi ebana poztuten. ABAmaE 280.
Ori larregi esatea da. ABeinB 64.
Ixurki bat abe ustelduen gañean larregi etzinda zeukan. AgG 128.
Jokuan larregi ein. SMZirik 102.
Bizikletan larregi ibilli. ErkiagBatB 98.
Kartillu bat, zelogarri; asunberdi, konsolagarri; andik pasau ezkero, larregi.(V-arr). EZBB II 34.
Gitxigi edo larregi kendu / jazo laikena lantzean.FEtxeb 115.
Uste onegaz egin zan larregi trankildu. Gerrika 176.
Larregi opa baikenion politikari. MEIG VI 72.
v. tbn.
CrIc 121. Astar II 116. JJMg BasEsc 122. Zav Fab RIEV 1907, 541. JanEd II 18. Altuna 91. RIEV 1928, 654. Or Tormes 67. Enb 170. Eguzk GizAuz 59. Zait Sof 181. SM Zirik 15. BEnb NereA 210. Akes Ipiñ 24. Etxba Ibilt 473. Laa-: fB Ic III 263. Astar II 74.
azpiadiera-1.1
(En frases negativas).(No)mucho (con matiz irónico). Ez dugu larregi aurreratu bide horretarik. MEIG VI 126.
azpiadiera-1.2
(Con sust.)."Gasta mucha prosa, [...] zelotots geiegi, larregi dakar
"Lar.
"
Barriketa larregi dauka gauzonerako
"ElexpBerg.
Ondasun larregi gura izatea. Oe 115.
Badira kristinau larregi daukeezanak oker eginda konfesinuak. MgCO 13.
Kodizijak leku larregi ez ete daukan euren bijotzetan. fBIc II 169.
Aberastasun larregi gura genduelako. ABGuzur 142.
Penitenzia larregi egin izan dabeelako. ItzAzald 192.
Giza-pillo arek, maitasun larregi artean, deuna estutu ta itoko zan bildur ziran lekaideak. BelausAndoni 20.
Pekatu larregi egin. KIkV 100.
Zerga larregi menpekuai ez ezartian. Otx 100.
Eskolati argi larregi atara ezpaoan be. AkesIpiñ 33.
Eskale larregi ezagutzen dituan erria. ErkiagBatB 116.
Zoro-aize larregi, negarra dator atzeti. (V-m). EZBB II 144.
v. tbn. AB AmaE 226. Echta Jos 162. Altuna 56. Eguzk GizAuz 27. SM Zirik 117. Auspoa 39, 58. Alzola Atalak 140. Etxba Ibilt 455. Laar-: JJMg BasEsc 248.
azpiadiera-1.2.1
(Con sust. en caso partitivo). Larregi daukat miñik. MgPAb 77.
azpiadiera-1.3
(Con adj.)."Agigantado [...] larregi luze
"Lar.
Ikusi doguna [itxasoa] larregi gatz-tsua.Gerrika 253.
azpiadiera-1.4
(Ser, parecer, etc.) demasiado. Ez dira asko ta larregi bere beste pekatubak?MgCO 211 (195 laarregi).
Eskatuten badogu balijo dabena, laarregi deritzue. Astar II 166 (230 larregi).
Ori larregi da. EchtaJos 336.
Larregi litzake neretzat. TxillLet 141.
Au larregi iruditu-ta, oar bat bialtzeagaz naikoa zala uste eben. BilbaoIpuiB 41.
v. tbn. fB Ic II 260. Ag Kr 136. Erkiag BatB 90.
sense-2
2.
(Lar, Añ(V), H),
laarregi (H) . (Adj.)."Excesivo", "exorbitante", "nimio" Lar y Añ. Deboziño gitxiak eta konfianza larregiak. Cap 55.
Ordi batek nekez itxiko deutso edate larregijari. Zuzaeta 151.
Gastu alper larregijak. MgCO 164.
Neke larregi edo gogorregiak. VMg 63.
Karino laarregija. fBIc I 7.
Desesperazinoe edo esperanza larregiko tentazinoiak. Astar II 18s.
Ardura larregigaz arpegija garbitu. UrMarIl 93.
Largau zituen bada beste baterako, / zergatik larregiak ziran ordurako [gauzak]. ABAmaE 312s.
Galdu eztaizan jaunak edari larreiak. Enb 162.
Ondasunetan dagoan aldea be larregia ta gizarteko bakearentzat kaltegarria dala. EguzkGizAuz 35.
Lapurreta ez larregia. ErkiagBatB 195.
Kontu larregia kitatzeko erabili zuen burubideaz. MEIG IV 83.
v. tbn.
CrIc 114. Astar II 21. CatLlo 79. Itz Azald 117. Zait Sof 82. Laar-: JJMg BasEsc 223.
sense-3
3.
(V-ger; Lar, Añ(V), Izt),
laarregi (H, que cita a fB) . (Uso sust.)."Demasía", "exorbitancia" Lar y Añ."Demasías, gehiegiak, larregiak
"Izt.
"
Larregia monjetako artoa bere ezeida ona izaten, lo demasiado [...] (V-ger)"A EY III 44. Gitxitu larregia soñean. AñLoraS 32.
Laarregijak ta gitxijegijak eragotzita dagoz lege guztian. fBIc I 78.
Laarregija ta urrijegija, guztia da kaltegarrija. JJMgBasEsc 254
(ed. 1845)Larregia be larregi da ta itxi daiogun gauza orri bakean. AgKr 136.
sense-4
4.(Usado como pronombre). Ona beste tranpa edo ezkuteta larregik egin daruena. MgCO 161s.
azpisarrera-1
LARREGIAN.
Demasiado, en exceso. Larregian edanak. Cap 51.
Geratuko litzatekez geiegian eta larregian sariturik eta ordaiñdurik nire [...] alegin guztiak. ItzAzald 6.
Letrak buruan larregian sartzen jardun baiño. ErkiagBatB 27.
azpisarrera-2
LARREGIAZ.
Demasiado, en exceso. Batzuk emonak dira ardaora larregijaz. MgCO 224.
azpisarrera-3
LARREGI JAKIN.
Ser (tristemente) consciente. Larregi ekian berak, naiz tximiño jantzi edo odoloste jantzi [...] kalera azaldu orduko ezautuko ebena. SMZirik 103.
azpisarrera-4
LARREGIKO.
Excesivo. v. LARREGIZKO. Larreiko lana ta nekea. KortazarSerm 76.
Diru-egarri larregikoa sartu oan etzagunen biotzetan. AkesIpiñ 25.
azpisarrera-5
LARREGIRAINO.
Hasta el exceso. Larregiraño miña eginda luzatu. ABAmaE 252.
azpisarrera-6
LARREGIRIK.
a) (En oraciones negativas, precedido de sust.). Demasiado. Ez munduko gauzetara eraspen larregirik. Ur MarIl 103. Barre eiteko eztaula gogo larregirik. Enb 163. Ez lan larregirik egin. Erkiag BatB 71. Ea [...] neure burua edertzeko grinari amore larregirik ematen ez diodan. MEIG VIII 39. v. tbn. Itz Azald 187. Eguzk GizAuz 172. Ibiñ Virgil 34.
(En frases negativas). (No) mucho (en ocasiones con matiz irónico). Lotsa larregirik be ez eukan-da. Bilbao IpuiB 188. Etxean be ez eutsen emoten pentsu larregirik. Ib. 203. Ez dau alegin larregirik egiteko gogorik agertzen aspaldion. Erkiag BatB 148. b) (Con vb.). Etxeko jauna mindu ez daiten / enoa larregirik luzatuten. BEnb NereA 48.
azpisarrera-7
LARREGITAN.
Demasiadas veces. Larregitan dakuskuna da askok eta askok ordirik urteten oi dabela. Astar(ap. Egan 1957 (5-6), 316).
Esan dezakegu ez dutela eriek, larregitan, sendatzeko gogo sendoegirik azaltzen. MEIG VI 169.
azpisarrera-8
LARREGIZ.
Por exceso. Uts egin leite larregiz ta gitxiegiz. MgCO 19.
Ez bakarrik laarregiz uts egiten dabee emakumiak jantzijan [...], baita gitxiegijaz bere nos bait. JJMgBasEsc 194.
Larregiz ondo aitua / bearrean tzan urtua. ZavFab,
RIEV 1907, 96.
azpisarrera-9
LARREGIZKO.
Excesivo. v. LARREGIKO. Larregizko berritxukerietan. AgG 311.
Zetan edo atan gustijok dogu geure zorotasuntxuba. Baña emen ikusten doguna larregizkua da. Otx 173.
Lastai aren biguntasuna larregizkoa da arentzat. ErkiagBatB 110.