Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. arbustu / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Ligustrum vulgare.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

binper(rez) [binpher(raz)]: Prop 1898; A EY I 447; GAlm 1954, 40; ginper : Ol Ex 28; Ol Lev 13; Bibl; girbin(ez) : A EY I 446; Izeta BHizt; kinper [khinper]: Egiat

Euskaltzaindiaren Arauak

soineko guztiek badute beren ifrentzu edo binperra.

Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Soineko guztiek badute beren ifrentzu edo binperra

LBeh (2013-06-10): bioaniztasun 157: Elhuyar 5 (adib.: “zer garrantzitsua den Urdaibaiko bioaniztasunari eustea”), Consumer 18 (adib.: “Espainiak Europako bioaniztasunik ugariena dauka”, “baso birjinak eta horiek duten bioaniztasuna”), Berria 70 (“Euskadiko Bioaniztasun Zentroak izan dituen bisitak”, “Gipuzkoako kostako bioaniztasun aberatsa”), EiTB 23 (adib.: “Peruko bioaniztasunaren defentsaren aldeko aldarria”), Jakin 6 (adib.: euskal munduan bioaniztasuna areagotu da immigrazioa berriarekin”), Argia 26 (adib.: “Amazoniako paraje honek dauka irabazita bioaniztasunaren munduko saria”), DiarioVasco 9 (adib.: “urtean zehar aztertutako bioaniztasunaren gaiaren inguruan euren proposamenak”); biodibertsitate 244: Elhuyar 46 (adib.: turismoa handitzea, biodibertsitatea handitzea”), Consumer 26 (adib.: “populazioari natur parkea eta inguruko biodibertsitateari babestokia emango zaie”), Berria 42 (adib.: “Jaurlaritza ez da natura eta biodibertsitatea babesteko legea promulgatzeko gai izan”), EiTB 57 (adib.: “Biodibertsitatea izango dute aztergai”), Jakin 13 (adib.: “dibertsitate biologikoa edo biodibertsitatea osatzen dute”), Argia 35 (adib.: orduan badago araudi bat harekiko, biodibertsitatearen kontserbazioa dagoelako tartean”), DiarioVasco 25 (adib.: “Hainbat ekitaldi eskolan biodibertsitatea gaia hartuta”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bioaniztasun 79: Berria 77 (adib.: “Bioaniztasuna babesteko neurriak eztabaidagai“), Pello Zabala (“Ingurugiroa bera, bioaniztasun eta ingurumen zabal hedatuarena, alor bakoitzeko kontseiluekiko harremanak, kutsaduraren ondorio negargarrien erasana, Kyotoko protokolo aipatuaren nahiz beste aldarrikapenen ekarriak aztertzearena”); biodibertsitate 56: Berria 47 (adib.: “itsasoaren biodibertsitatearen inguruko ikerketa bat egin du”), Amaia Lizarralde 6 (adib.: “Annan jaunak bost gai proposatu zituen, lehentasun gisa: ura eta saneamendua, energia, osasuna, nekazaritza eta biodibertsitatea"), Iñaki Heras 2 (adib.: “klimari eta biodibertsitateari buruzko hitzarmen globalak hartu ziren”), Joxerra Garzia (“Ni, egia esan, ez naiz ez arranozale ez usozale, baina mezua ondo ulertu badut, biodibertsitatea omen da kontua, ala?”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: biodibertsitate* e. bioaniztasun; bioaniztasun (biodibertsitate*).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es biodiversidad / fr biodiversité: Elhuyar: - / Nolaerran: bioaniztasun, biodibertsitate / Zehazki: bioaniztasun / Labayru: - / Adorez5000:-.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta horren premia dago.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

biodegradagarri 3: J.A. Irabien ("Orokorki, hondar-urek materia organiko biodegradagarria daukate"), UZEI ("legearen arabera, garbiketan erabiltzen diren detergenteak biodegradagarriak izan behar dute"), FisKim/DBH ("energi iturri garbia eta hondakin gutxikoa da eta, gainera, hauek, biodegradagarriak dira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

biodegradable ">DFrec 1; biodegradagarri : AB38 2, HiztEn, Euskalterm 3; biodegradagarritasun : Euskalterm 1; biodegradatu : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

biodegradagarri : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

osaera gorabehera (biodegradatu bezalako oinarririk gabe eskaintzen da hiztegi honetan behintzat), erabili egiten da, eta beharrezkoa da adierazle bat.

Kategoria

izond.

LBeh (2014-04-03): biodibertsitate 396: Elhuyar 133 (adib.: turismoa handitzea, biodibertsitatea handitzea”), Consumer 43 (adib.: “populazioari natur parkea eta inguruko biodibertsitateari babestokia emango zaie”), Berria 62 (adib.: “Jaurlaritza ez da natura eta biodibertsitatea babesteko legea promulgatzeko gai izan”), EiTB 60 (adib.: “Biodibertsitatea izango dute aztergai”), Jakin 13 (adib.: “dibertsitate biologikoa edo biodibertsitatea osatzen dute”), Argia 42 (adib.: orduan badago araudi bat harekiko, biodibertsitatearen kontserbazioa dagoelako tartean”), DiarioVasco 43 (adib.: “Hainbat ekitaldi eskolan biodibertsitatea gaia hartuta”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biodibertsitate 56: Berria 47 (adib.: “itsasoaren biodibertsitatearen inguruko ikerketa bat egin du”), Amaia Lizarralde 6 (adib.: “Annan jaunak bost gai proposatu zituen, lehentasun gisa: ura eta saneamendua, energia, osasuna, nekazaritza eta biodibertsitatea"), Iñaki Heras 2 (adib.: “klimari eta biodibertsitateari buruzko hitzarmen globalak hartu ziren”), Joxerra Garzia (“Ni, egia esan, ez naiz ez arranozale ez usozale, baina mezua ondo ulertu badut, biodibertsitatea omen da kontua, ala?”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: biodibertsitate* e. bioaniztasun; bioaniztasun (biodibertsitate*).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es biodiversidad / fr biodiversité: Elhuyar: biodibertsitate, bioaniztasun / Nolaerran: bioaniztasun, biodibertsitate / Zehazki: bioaniztasun / Labayru: biodibertsitate, bioaniztasun / Adorez5000: biodibertsitate, bioaniztasun.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

lantaldeak bioaniztasun forma proposatua du (2013-09-10).

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa bioaniztasun proposatuarekin batera.

LBeh (2014-04-03): biodiesel 128: Elhuyar 49, Consumer 36, Berria 2, EiTB 5 , Jakin 7, Argia 8, DiarioVasco 3; bio-diesel 1, Consumer (“onek, produktu naturaletatik erdietsitako bio-erregaian, bio-dieselean edo gas naturalean oin harturik, korronte elektrikoa era garbian sortarazten du”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biodiesel 30: Berria 29 (adib.: “biodiesel ekoizteko planta bat”, “Gaur egun biodiesela ekoizteko erabiltzen den katalizatzailea behin bakarrik erabil daiteke”), Herria (“Biodiesela auto ala etxeko berogailuetan”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: biodiesel (bio-diesel*).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es biodiésel, biodiesel / fr biodiesel, biogazole: Elhuyar: biodiesel / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

LBeh (2016-10-26): biodinamiko 22: Berria 7, EiTB 2, Argia 10, DiarioVasco 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: Ez dugu aurkitu biodinamiko formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu biodinamiko formarik.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioartekoa da, eta beste gabe onartzekoa. Gaur egun asko dabil.

Kategoria

adj.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

nekazaritza biodinamikoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 89: Argia 8 (“Baina bioeraikuntza batez ere hirian da beharrezkoa, han behar delako osasuna, lurra eta ingurune naturala berreskuratu”), Berria 9 (“Antolatzaileen arabera, produktu ekologikoen, bioeraikuntzaren, energia berriztagarrien eta kontsumo arduratsuaren azokak «erantzun bikaina» jaso du, eta 167 erakustokik beteko dituzte azokaren hiru pabiloiak”), DiarioVasco 2 (“Bioeraikuntza edota energia berriztagarriei lotutako postuak ere izango dira bertan”), EiTB 5 (“Halaber, bioeraikuntzan eta energia berriztagarrien produkzioan aritzen diren enpresek erabiltzen dituzten materialak erakutsiko dituzte”), UEU 60 (“Garai berriei dagokienez, bioeraikuntzaren historiak nahiko ibilbide motza du”), Uztarria 4 (“Kimu Baten erakusketa bioeraikuntzaren eta landareen bidezko ur arazketaren inguruan”), ETC: 165 (UEU 50).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0, Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0; Euskalterm: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

LBeh (2013-06-10): bioerregai 151: Elhuyar 23 (adib.: “Mikroalgetatik datozenak bigarren belaunaldiko bioerregaiak direla esaten da”), Consumer 35 (adib.: “ekilore oliotik bioerregaia ekoizteko lantegi baten prezioa”), Berria 32 (adib.: “bioerregaien erabilera sustatuko du Bruselak”), EiTB 5 (adib.: “Landare-olioa bioerregai gisa aprobetxatzeko”), Jakin 33 (adib.: “Horren adibide egokia bioerregaien onuren eta desonuren eztabaida da”), Argia 23 (adib.: “bioerregai berriztagarriak bideragarriagoak dira”); bio erregai , Berria (“bio erregaiek ez dituzte negutegi efektuak sortzen dituzten gasak murrizten”); biokonbustible 0.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bioerregai 14, Berria (adib.: “Bioerregaia bultzatzeko neurriak aurkeztuko ditu Europako Batzordeak datorren astean”) biokonbustible 0.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: bioerregai. Biomasako materiaren batean oinarriturik sorturiko erregaia. 'Agroerregai' ere erabil daiteke, baina inoren esanetan bakarrik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es biocombustible / fr: Elhuyar: - / Nolaerran: / Zehazki: bioerregai / Labayru: - / Adorez5000: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta horren premia dago.

LBeh (2014-04-03): bioetanol 49: Elhuyar 24 (adib.: “Minnesotako Unibertsitateko ikertzaile batzuek artoarekin egindako bioetanola eta sojarekin egindako biodiesela konparatu dituzte”), Berria 11 (adib.: “Gaur egun, hainbat herrialdetan bioetanola lortzeko ahalegin handiak egin dira, eta horien artean aipatzekoak dira Brasil, Ameriketako Estatu Batuak eta Kolonbia”), Jakin 12 (adib.: “Lehen begiratu batean, bioetanola erretzeak energia-balantze positiboa du”), Argia 2 (adib.: “Helburua 10.000 hektareako saila azukre-kanaberaz landatzea zen, bioetanola ekoitzi eta Europara esportatzeko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu bioetanol formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es bioetanol / fr bioéthanol: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

etanol araua da.

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

LBeh (2013-06-10): bioetika 66: Elhuyar 8 (adib.: Nazioarteko Bioetika Elkartearen saria”), Consumer (“bioetika kasuetan espezializatua dago”), Berria 14 (adib.: “Frantziako Parlamentuak bioetikari dagokion legea bozkatu behar du aurki”), EiTB 26 (adib.: “beharrezkoa da gizartean bioetikaren inguruko eztabaida sortzea?”), Jakin 10 (adib.: “Estatu Batuetako presidentearen kontseilua bioetikaren inguruan garatzen ari zen politika aztertuz”), Argia 7 (adib.: “Juan Maria de Velascok bioetikaren jatorriaz eta garapenaz”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bioetika : Berria 43 (adib.: “Nazioarteko erakundeak bioetikaren alorrean egin dituen deklarazioen gaineko azalpenak eman zituen”), Filosofiako gida 3 (adib.: “Etika aplikatuaren esparruan bioetikak aipamen berezia merezi du”), Patxi Iturritegi (“Hori dela eta, bioetika arazo batek asaldatu ditu bigarren plantako erizain bihozberak”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es bioética / fr bioéthique: Elhuyar: - / Nolaerran: bioetika / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: bioetika.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta horren premia dago.

LBeh (2014-04-03): biofisika 33: Elhuyar 22 (adib.: “Europan lan egin duten eta biofisikaren esparruan ekarpen garrantzitsuak egin dituzten 40 urte baino gutxiagoko ikertzaileen lana aitortzen da”), Consumer (“Medikuntza Akademiako Urrezko Domina eta Saridun, Oinarrizko Ikerkuntzako Sari Nazionaldun, Fisiologiako Elkarte Espainiarreko Presidente eta, era berean, Espainiako Biofisikako Presidente da”), Berria 4 (adib.: “American Biophysical Society munduko biofisika elkarterik garrantzitsuena da; 8.450 kide ditu egun”), EiTB 4 (adib.: “Iturri berdinen arabera, 23 gazte bat biofisikako eraikinean sartu da eta, berehala, tiroka hasi da”), Jakin (“onartu beharrean gaude gehiegizko xahutzeak eta garapen-ereduen desorekak, etorkizun ez oso urrunean proiektatuta, egoera jasangaitzera eramango gaituela ingurumenaren eta biofisikaren ikuspegitik, eta horrek ere ekarri du iraunkortasunaren beharra”), Argia (“Ez dugu, haatik, gaitzari aurre egiteko txertorik lortu. EHUren Biofisika Unitatean helburu horrekin ari dira lanean”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biofisika 3: Berria (“Gaur, baina, Irvinen, Kaliforniako Unibertsitatean ari da, Fisiologia eta Biofisika Departamentuan”), Pello Salaburu (“EHUn sortu diren Materialen Institutua eta Biofisikako Institutua eredugarriak izan daitezke maila honetan.”), Edorta Jimenez (“Marcus izeneko biofisiko txiletarrak horrelaxe esan zigun astelehen gauean”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es biofísica / fr biophysique: Elhuyar: biofisika / Nolaerran: - / Zehazki: biofisika / Labayru: biofisika / Adorez5000: biofisika.

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 48 (Argia 4, Berria 6, Elhuyar 5, Elkar 1, Consumer 1, Espainiako Gobernua 1, Jakin 2, Laneki 2, UEU 23); ETC 108

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: biofisiko izond. biofísico, -a / Adorez: biofisiko adj. 1 biofísico/ca. 2 ikus biofisikari / Labayru: biofisiko 1adj. biofísico -ca. Konposizinoan: biofisika-* / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adjektibo erreferentzial beharrezkoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 38 (Aizu 3, Argia 6, Berria 16, EiTB 1, Elhuyar 1, Consumer 5, Laneki 2, UEU 4); ETC 85

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: biogas iz. (Teknol.) biogás / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: biogas biogaz // Euskalterm: biogas (TN, Ingurumena eta Industria).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

biogeografiko 3: Elhuyar 1983 ("Gasteropodoei eta kuskubitakoei buruzko lan berri batzuk [...] tenperatur mugak zonazio-mailaren, banapen biogeografikoaren, eta sasoi-aldaketen menpean daudela nabarierazi izan dute"), Lur eta Ingurugiro ("Hesi biogeografikoen eraketa"), Ingurugiro 1997 ("Mugatu eta ikertzea, sailkatu eta baloratzea, eskualde mailako testuinguru biogeografikoan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

biogeografiko : HiztEn (biogeografiari dagokiona), Euskalterm 4 (hauetan barrera biogeografiko; eskualde biogeografiko; probintzia biogeografiko) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

biogeografiko : ElhHizt (Biol. biogeográfico, -a) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

biografo: ø; biologo 1 (MEIG).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

biografo 5: J.A. Arana Martija; P. Zabaleta 3; P. Urkizu; biologo 6: P. Urkidi 2; M. Pagola; Saioka/7; Azurm; I.A. Berriotxoa.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

biografo : AB50 1; HiztEn; biologo : AB38 4; AB50 3; HiztEn; Euskalterm 1 // Ez ditugu aurkitu bestetan: DFrec; LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

biografo : ElhHizt; HiruMila; Casve EF; biologo : ElhHizt; HiruMila; Casve EF // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; XarHizt; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

LBeh (2014-04-03): biokimikari 32: Elhuyar 22 (adib.: “batzuk filosofoak dira, beste batzuk informatikariak, beste batzuk biokimikariak, neurologoak eta abar”), Berria 2 (adib.: “Aipatu izan nuen Calgaryko unibertsitatean eta proposatu ere biokimikariei hezur fosil horien biokimika aztertzea, eta posible balitz DNA aztertzea, baina ezina iruditu zitzaien Kretazeoko materia organikoak iraun izatea”), EiTB 7 (adib.: “Naroa Anabitarte Alzheimerra ikertzen ari den biokimikaria da”), Argia (“Árpád Pusztai Hungarian jaiotako biokimikaria da”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biokimikari 16: Berria 8 (adib.: “Saritutako hiru biokimikari hauei esker dakigu gaur zelulek zelan kontrolatzen dituzten prozesu erabakigarriak”), Juan Garzia 5 (adib.: “entzuzkoxeago dirudite kontakizun mitikoek, biokimikari eta biologo molekularren solasek baino”), Irene Aldasoro 2 (“Airearekin kontaktuan jartzean odolbildu babesgarri bat eratzeko odolak duen gaitasuna garrantzitsua da lehen laguntza gisa, baina gogaikarria gertatzen da odola aztertzeko lagin bat hartu behar denerako, zeren, prozesua aldatuko duen zerbait egin ezean, patologoak edo biokimikariak begiratzeko denbora izan aurretik gogortuko bailitzateke odola”), Fernando Morillo (“Frederick Sanger biokimikaria”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es bioquímico / fr biochimiste: Elhuyar: biokimikari / Nolaerran: biokimikari / Zehazki: biokimikari / Labayru: biokimikari / Adorez5000: biokimikari.

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa. biofisikari forma ere sar liteke.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 56 (Aizu 2, Argia 2, Berria 1, Deia 2, DiarioVasco 2, Euskal Herriko Agintaritza 2, EiTB 3, Elhuyar 8, Consumer 8, Espainiako Gobernua 1, HABE 1, Jakin 1, Laneki 2, UEU 21); ETC 162

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: bioklimatiko izond. (Biol.) bioclimático, -a arkitektura bioklimatikoa: arquitectura bioclimática / Adorez: bioklimatiko iz. (Ekol.) bioclimático / Labayru: bioklimatiko 1 adj. Biol. bioclimático -ca Arkitektura bioklimatikoa: Arquitectura bioclimática / NolaErran: 0. // Euskalterm: arkitektura bioklimatiko (Indus., Ingurum. TN da)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa. Adibide gisa arkitektura bioklimatikoa jaso liteke.

Jatorrizko forma

arrabita, biola

OEHko datuak [laburduren azalpena]

biolent 4: Tt Onsa ("Zonbat ahal baitzatekian azkar eta biolent, etzian uken aski indar haren kontre"), He Gudu ("Supherna biolentak"), Jaur 2 ("Gaitz bat, den gutiena izan dadin biolenta, ezin jasana iduritzen zauku", "Atakatze biolentak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

biolento 14: E. Antxustegi ("Biak plazer biolentoaz eta isurketa goxoaz gozatzen dira"), J.M. Kortazar ("Berriro doaz lagunengana, militarren jestuak gero eta zoroagoak, bortitzagoak, biolentoagoak dirala"), Egunk 1991-1997 arteko 8 ("Eskubide horren defentsan, euskal alderdi nazionalisten artean "ekintza bateratua" aurrera eramateak oztopo bat du Garaikoetxeak esan zuenez, "estrategia desberdinak, biolentoa eta baketsua"", "ETA eta Herri Batasunari eskatu zien "oztopo hori ken dezatela beren estrategia biolentoa etenez, eta autodeterminazioaren erreibindikazioa instituzioetara eramanez"", "Autodeterminazioaren erreibindikazioak "azpi gerra" asko dakarrela dio EAk, baina inoiz ez zaiola horri "estrategia biolentoen" bidez aurre egin behar", "Jonan Fernandezek azaldutakoaren arabera, une honetan "helburua elkarrizketaren gainean bakea eraikitzea da, biolento eta ez-biolentoen artean hesia altxatu barik"", "Oraintxe bertan estatuko kartzeletan gauden 335 intsumituok, [...] gizakien arteko harreman biolentorik gabeko gizarte baten alde egiteagatik", "Kazetariak fintasunez jantzitako sentikortasunezko adierazpenean talde biolento bihurtu zituen", "Hunkitu egiten gaitu euren barruetan daramaten samina bakea eta adiskidetasuna adieraziz kanporatu izanak, eta ez mendeku modura. Biolentoak lekutako distantzia moralean utzi dituzte", "Guzti honetarako, ez dugu metodo biolentorik erabiltzen, lehen esan bezala, helburua medioetan dagoelako"), E. Arana 2 ("guttiengo biolentoa eta, legitimitate osoa duen gehiengo demokratikoa", "Jarrera biolentoen ondorio txarrak"), E. Agirre ("Berak izango zuen, izatekotan, Knoxen izaera biolentoaren berri, beste inork baino hobeto"), NPAO 1999 ("Kolonbiak duela 30 urtetik gora bizi duen barne-gatazka biolentoan eragina duten funtsezko alderdi ugariak ulertu ahal izateko ahalegina ezinbestekoa da"); ezbiolento (eta ez-b., ez b.) 3, Egunk 1995 eta 1996 ("helburua elkarrizketaren gainean bakea eraikitzea da, biolento eta ez-biolentoen artean hesia altxatu barik", "Metodo ez biolentoen bidez gizarte hobekuntza sakon eta erradikala eragin zuen", "aldaketarako ordua iritsi dela uste dugu, bai gizarte hobekuntzan [...], baita bera lortzeko metodoetan ere, metodo ezbiolentotan, oinarrituta, alegia").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

biolento : AB50 8 (hauetan 1 ekintza b.; 1 delito b.; 1 delito biolentoen indize) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal violento / violent, e formen ordainak: HiruMila: 1 persona violenta: bortitz, gogor, zakar, gogortzale, suminkor, odolgaizto, odolgaitz; 2 comportamiento violento: gogor, bortitz; 3 desasosegado, -a: urduri, artega // ElhHizt: 1 adj. bortitz, gogor, zakar, mutiri, 2 adj. indartsu, bortitz, bizi; 3 adj. gogor, bortitz; 4 adj. indarkeriazko; 5 adj. larri, urduri, artega // Lur EG/CE: bortitz, mutiri; eta EF/FE: bortitz, mutiri, gogor, odolbero, zangar // Vox es-eu: bortitz, gogor, mutiri, indarkeriazko // XarHizt: bortitz, mutiri, zakar, gogor // Casve FE: gaitz, gogor, odolbero, odolgaitz, mitiri, zangar // HaizeG FB: odolgaitz, jauzkor, mutiri, bortitz, koleratsu // T-L LBF: borthitz, muthiri, gogor // PMuj DCV: 1 forzado no espontáneamente: bortxazko, gogorrezko, ez berezko; 2 impetuoso, vehemente: odol-bero, odolgaitz, zakar, zangar, mutiri, bortitz, oldarkoi, oldartsu; 3 hecho con repugnancia: gogoz-besteko, gogoz-kontrako, nai-gabeko; 4 iracundo, arrebatado: suminkor, suminkoi, zakar, sutsu, asarrekor, sukor; 5 tergiversado, torcido: okertu, aldatu, biurdikatu; 6 irregular, injusto: oker, bidegabezko, arrazoi-gabeko, arau-gabeko.

Erdaretako formak

fr (DLLF): violent, e; emporté, e; gêné, e; gênant, e; it (S. Carbonell): violento, a; a malincuore, con ripugnanza, contro voglia; fig. ingiusto, contro ragione e giustizia; fig. falso, arbitrario, storto, a; en (Collins): 1 violent, furious, wild; 2 awkward, unnatural, cramped, forced; 3 embarrassing, awkward; 5 embarrassed, awkward; 6 forced, distorted; de (Langenscheidts): 1 gewaltig, heftig, wuchtig; 2 aufbrausend, jähzornig; 3 gewalttätig, ...; 4 peinlich, sehr unangenehm.

biolento 35: Mikel Asurmendi 2, Juan Mari Arregi 2, Gorka Bereziartua, Igor Estankona, Urko Apaolaza, Izibene Oñederra, Pello Urzelai, Berria 2, Itxaro Borda 2, Ainhoa Oiartzabal, Pablo Sastre Forest, Ander Iturriotz, Mikel Rodriguez 2, Aitor Renteria, Martxel Izagirre, Gontzal Agote, Ekaitz Goienetxea, Xabier Lasa, Urtzi Urkizu, Gorka Erostarbe, EiTB.com 10.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biolento 5: Berria, Joxe Azurmendi 2, Xabier Mendiguren Elizegi, Harkaitz Cano.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, eta ez dagoela beti ordezkatzerik, uste lantaldeak; baina ez daki eremua zehazten.

Ez du "baldintza minimoa" betetzen, baina onartzekoa da

hedatua eta oso erabilia.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. indarkeria.

Euskara batuan hobestekoa

ik. indarkeria

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: bioleta; pentsamendu: Viola sp.; bioleta usaindun: Viola odorata.

Euskaltzaindiaren Arauak

Viola sp.

Landare eta animalien taxonomi izena

Viola sp.

Txostenaren laburpena

'musika-tresna' adierakoak dira guztiak; hots, ez dugu 'zerbait ukatu edo ezestean erabiltzen den oihu-hitza' adierakorik aurkitu; OEH / EEBS segidan, -b-dunak 7 / 9 dira, eta -b- gabeak 6 / 16.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

B-G dira guztiak: bibolin eta -ñ 7 (Enb eta "bibolin-ots"; Ag Kr; Ag G eta "bibolin jotzalle"; Anab Aprika); biolin eta -ñ 4 (fB Olg; VMg, Sor Gabon, Muj PAm); biolintxo 1 (Arr GB); biolintero 1 (Alz Txib); OEH argitaratuan, gainera: biboliñ : JBDei 1919; biolin : A LEItz, A Itzald: "biolin-jotzaile"; -ñ: Garit Usand).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bibolin B-EB 7 (M. Zarate; UZEI, J. Iturralde, I. Mendiguren, EHAA; Deia 1986: "bibolinjole"; J. Iturralde: "bibolinzale"); binbolin B-G 2 (A. Zubikarai; B. Latiegi); biolin B-G-EB 15 (J.A. Goiria; Eliz-Kantatxoac, A.M. Labayen eta "biolin jotzaille"; L.M. Mujika, P. Zabaleta, J.I. Lasa, Egin, La Voz de Euskadi, EHAA; J. Azurmendi: "biolin musika"); biolinista EB 1 (J. Azurmendi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bibolin : DFrec 8, AB38 3, HiztEn, LurE; bibolinista : HiztEn; bibolinjole : HiztEn; biolin : DFrec 4, AB38 2, AB50 2, HiztEn ("ik. bibolin"), LurE; biolinista : AB50 1.

Nazioarteko formaren hurbilena da hobestekoa

es violín, fr violon, en violin, de Violine

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: biolin-jotzaile .

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

biolinista 1, Azurm (“Suerte piska batekin beti da posible Matxinbentatik munduko biolinista hoberena ateratzea”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

biolinista : Euskalterm (eta biolin-jotzaile), Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

biolinista : ElhHizt, EuskHizt; ez dugu aurkitu ap. HiruMila.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

biolinista : ElhHizt, HiruMila (eta bibolinjole, arrabitari), Zehazki; biolin-jotzaile : ElhHizt, Zehazki.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. Sin. biolin-jotzaile.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

gehituz: iz. Sin. biolin-jotzaile .

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

LBeh (2014-04-03): biomediko (biomediku 4) 38: Elhuyar 20 (adib.: “Ander Ramos Fatronik Fundazioko ingeniari biomedikoa da eta doktoretza egiten ari da”), Consumer (“Bildumagileak, zoologikoak, ikerketa biomedikoetarako laborategiak, animalia-dendak eta barne kontsumorako ustiategiak izaten dira animalia horien azken helmuga”), Berria 8 (adib.: “Kutxak ikerketa biomedikorako egitasmo bat hasiko du bi urte barru Donostian”), EiTB 4 (adib.: “Rosalie David egiptologo biomedikuak zehaztu duenez, "gizarte industrializatuetan minbizia bigarren heriotza-eragilea bada ere, Antzinaroan oso gaixotasun arraroa zen"”), Argia 5 (adib.: “Hiperaktibitatea ikuspegi biomedikutik artatzen da gehiago, psikohezigarritik baino”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biomediko 15: Berria (“Eduard Rodriguez-Farre Bartzelonako Azterketa Biomedikoen Institutuko zuzendaria”), Irene Aldasoro 14 (“Ingeniari biomedikoak baditu, gaur egun, bere ikerketetan antzemandako diseinu - edo funtzionamendu-akats askori aurre egiteko baliabideak ere”); biomediku 2, Berria (adib.: “Lehia horren adibide gisa ikerketa biomedikuak aipatzen dira beti”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa. Bide batez, mediko izond. ere sartzea beharrezkoa litzateke.

LBeh (2016-10-26): biomedikuntza 37: Laneki (“Instituto de Salud Carlos III erakundeak (Osasun eta Kontsumo Ministerioaren mendekoa da) biomedikuntzako eta osasun-zientzietako ikerketa sustatzen du”), Elhuyar 11 (adib.: “Suitzako Biomedikuntzako Ikerketetarako Institutuko talde batek”), Consumer 4 (adib.: “Horiek ez ezik, gizakiaren eskubide eta biomedikuntzari buruz Europar Batzordeak izenpeturiko Hitzarmena 2000 urteko urtarrilean indarrean sartu zen Espainian”), Berria 17 (adib.: “Zentroaren SANBioNS proiektuak biomedikuntzarekin eta energia berriztagarriekin lotura dauka, nanopartikulak eta molekulak ikertzen baititu”), EiTB, Argia 3 (adib.: “Oso argi daukate Barne Produktu Gordinaren zati garrantzitsu bat biomedikuntzari zor dietela”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biomedikuntza 18, Berria (adib.: “Legearekin Espainiako ikerketa zentroak biomedikuntzaren «abangoardiara» eraman nahi dituztela esan zuen; «eta balio etiko eta moralen abangoardiara ere bai»”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu biomedikuntza formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es biomedicina / fr biomédecine: Elhuyar: - / NolaErran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: biomedikuntza.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioartekoa da, eta beste gabe onartzekoa.

LBeh (2016-10-26): biometanizazio 26: Consumer 3 (adib.: “Biometanizazioaren aurkakoek ingurunean sekulako kirats nardagarriak hedatzea, lur-azalera handiegia hartzea eta erraustegiak baino ikuspen-inpaktu larriagoa eragitea leporatzen diote”), Berria 21 (adib.: “Gainera, biometanizazio plantari dagokionez, eraikitzeko aukera baino ez da jasotzen”), Argia 2 (adib.: “hondakinon konpostatzea eta biometanizazioa lehenesten baditu, Stuart eta bere lagunentzako hori da bigarren soluzio egokiena”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biometanizazio 19: Berria 18 (adib.: “Donostiako alkateak biometanizazioa proposatu du erraustearen alternatiba gisa“), Edorta Agirre (“Horrelakoak ustiatzearen ordainetan, Ama Lurrari berea itzuli beharko zaio, errespetu osoz, zaborrak bereiziz, hondakin organikoak konpost bihurtuz, tamainako biometanizazio prozeduretara eginez”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm: biometanizazio (termino normalizatua).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es biometanización / fr : Elhuyar: - / NolaErran: / Zehazki: biometanizazio / Labayru: - / Adorez5000: biometanizazio.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu biometanizazio formarik.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Tekniko samarra, baina erabili da.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Teknol.

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

LBeh (2014-04-03): biometriko 42: Elhuyar 26 (adib.: “Datuen babeserako legeriak teknologia biometrikoak geldiaraziko dituen ala ez ikusteko dago, interes ekonomiko itzelak baitaude teknologia horien inguruan”), Berria 14 (adib.: “Bolivian errolda biometrikoa osatzea onartu dute, bozak egin ahal izateko”), EiTB 2 (adib.: “AEBetako Estatu Departamentuak informazio biometrikoa ere lortu nahi zuen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: biometriko 3, Berria (adib.: “Europako Batasunak datorren urterako jasoko ditu datu biometrikoak pasaporteetan”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es biométrico / fr biométrique: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: biometria-, biometriko / Labayru: - / Adorez5000: biometria-, biometriko.

Onartzekoa da, euskal osaerako ordainarekin batera

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa. Horrekin batera biometria forma ere onartzekoa da.

Txostenaren laburpena

corpusetan ez dugu salesia, ate-aurre, ate-orde formarik aurkitu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH argitaratuan bionbo 1 (Garm EskL I 136).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bionbo EB 4 (B. Urkizu 3, J.M. Irigoien).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bionbo : HiztEn.

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegietakoak: HiruMila: bionbo; ElhHizt: bionbo; PMuj DCV: ate-orde, ate-aurre, aize-geriza; Casve FE: aixolbe, axolbe.

Mailegu baztertzekoa da, ulertezina baita Euskal Herriaren alde batean

ez du baldintza minimoa betetzen, gaztelania eta frantsesa bide banatatik baitabiltza. Zerrendatik kentzea erabaki da

Zalantzazkoa da mailegua

ez da nazioartekoa (gaztelaniak japonieratik mailegatua omen da), baina lantaldeak ez du ordezko egokirik ezagutzen; galdera egin da, ea zilegi den honelakoetan aizolbe moduko forma bat berreskuratzea, berrezarpen lexikala eginez.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 32 (Argia 3, Berria 8, EiTB 15, Elhuyar 5, Elkar 1); ETC 60

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: bioniko izond. biónico, -a / Adorez: 0 / Labayru: bioniko 1 adj. Biol. biónico -ca / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

biopsia (eta heste-biopsia, hezur-biopsia) 6: J. Agirre 2 ("Teknika biokimikoak, entzimen iharduera likido biologikoetan edo ehunetan #mdash#gibeleko biopsia, heste-biopsia edo fibroblastoen kultiboaren bidez#mdash# neurtuz"), I. Egurbide 2 ("Biopsia tumoralen edo aztertutako likidoen azterketa zitologiko eta histologikoa", "Hezur-muinaren azterketa: hezur-muinaren aspiratua eta hezur-biopsia"), Tx. Txakartegi ("Hezur-muineko aspiratu edo biopsian muin hiperzelularra aurkitzen da"), Goli ("Eta azken hau espezialistarengana joateko baimen-agiria, ehunen biopsia egin diezazun").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

biopsia : HiztEn, LurE, Euskalterm 12 (hauetan larruazal-biopsia, biopsia aparatu, biopsi aparatu...) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

biopsia : ElhHizt, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 44 (Berria 4, Deia 1, Elkar 5, UEU 34); ETC 31.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: biorritmo iz. (Biol.) biorritmo / Adorez: biorritmo iz. (Biol.) biorritmo / Labayru: biorritmo 1 iz. Biol. biorritmo / NolaErran: 0 // Euskalterm: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +