Jatorrizko forma

biztu, piztu

Euskaltzaindiaren Arauak

biztu, bizten. Batez ere Bizk. da/du ad. h. piztu.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

batez ere Bizk. Ik. piztu

Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

biztu, bitz/biztu, bizten

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: blai egin.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: blai-blai , eta blai egin azpisarrera arautuari blai eginda gelditu adibidea erantsiz.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

blai egin

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adib. gisa gehituz: blai eginda.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bikoiztapenak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

blai sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

blaitu, blai(tu), blaitzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

blaitu, blai(tu), blaitzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu blankura, blanketa, blankera formarik.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

blankura 3 aldiz ageri da, Zubk ItxasA ("Blankuretan. #mdash# Arraiña azalean moltsoka banatuta agertzen danean ikusten diran moltsoei blankurak deitzen dautse", "Orrelako arrantzari blankuratako arrantza deitzen dautse").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

blankera : LurE [adlag. itsas. (Zetazeo bat), sabela gorantz duela] // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, Euskalterm.

Sektore jakin bateko informazioa

a) Zubk ArranD: "Blankurak. Urak berotu ondoren, antxoa azalera agertzen daki, eta urak zimurtu lez egin. Urrunetatik igarten da ori. Orrela agertzen diran pilloei, blankurak deitzen dautse" (32. or.); Zubk ItxasA EEBSko corpusekoaz gain beste hauek ere ageri dira: "Antxoa arrantzateko erak: / ardoran, blankuretan, manjubatan, gorrixetan, saretan. / lenengo lau eratan arraiña inguratuta arrantzaten da, moltso edo pilloetan batu eragin ondoren. / Bostgarren era, saretakua, oiturazko erabidea zan, gaur ia zearo galduta" (14. or.); "Saretako arraiña naigo izaten eben "fabrikanteak", arrain bardintsua izaten zalako eta itxasoan odoluztuta etorralako. Manjuba, gorri eta blankuretako arraiña, ittota etorten zala esaten eben." (16. or.); b) E. Barrutia (Bermeo eta Mundakako Arrantzaleen Hiztegia): ik. blankura eta blankuran sarrerak; c) A. Perez Bermeo: blankuré (blankurié).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

blanketa : PMuj DVC (L #mdash# cetáceo enseñando el vientre) // Ez ditugu aurkitu ap.EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Jakite-arloak

(Arrantzako teknizismoa).

Euskaltzaindiaren Arauak

blantyretar (herritarra).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ari/-tzaile.

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

biraolaria.

Euskaltzaindiaren Arauak

blasfematu, blasfema, blasfematzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

blasfematu, blasfema, blasfematzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

biraolaria.

blasfemia iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, blasfemia-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. birao].

blasfemia 12; birao 238 eta biraoka 73.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

blasfemia 7; birao 381 eta biraoka 96.

Forma zaharra da, beste batek ordezkatua

Euskaltzaindiaren Arauak

blasfemia* e. birao.

Baztertutako forma onartzea proposatu da. Izan ere, tradizio handiko forma da OEHn jasotzen denez, eta testuinguru jakin batzuetan blasfemia erabiltzea birao baino zehatzagoa izan liteke. Dena den, Zah. marka eranstea proposatu da.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. birao

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

biraoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan blasoi 'blasón': Izur JerOs ("Etxiak be, euren ikurdi edo blasoiak daukez").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu corpusean aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

blasoi : AB38 1, HiztEn (1 Armarria osatzen duten irudietako bakoitza; 2 Leinu, herri etab.en armarria eta honen konposizioa deskribatzen duen zientzia; 3 XVI. mendean indarrean zegoen poesi mota frantsesa), Euskalterm 1 (eta armarri 15, armarridun 1). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

blasoi : ElhHizt (escudo, figura del escudo), HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FB, DRA, PMuj DVC. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko blasón/blason beste hiztegietan: armarri (escudo de armas): ElhHizt, HiruMila, PMuj DCV; blasoi : ElhHizt, Lur EG/CE; erredola : Lur EF/FB, Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB; mazmarro (escudo de armas): HiruMila, PMuj DCV //Eta gainera: ElhHizt: 2 (fig) Ohore, ospe, fama // HiruMila: 1 (escudo de armas) enblema. 2 (honor) ospe, omen // T-L LFB: armak // PMuj DCV: 1 (heráldica) mazmarro-izti; 2 (escudo de armas) mairu-arri; 3 (honor, gloria) omen, aipu, ospe, aintza, aipamen // Azkue Aurkibidea: ø.

Erdaretako formak

fr (DLLF): blason; honneur, gloire; it (S. Carbonell): araldica; blasone (stemma, insegna gentilizia, scudo gentilizio); onore, gloria; ca (DCC): blasó; en (Collins): (escudo) coat of arms, escutcheon, bearings; (heráldica) heraldry; (fig. honor) honour, glory; de (Langenscheidts): 1 Wappen, Wappen-schild; fig. adlige Abkunft; 2 Wappenkunde; 3 fig. Ruhm, Ehre.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

baldintza minimoa betetzen du.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Zool.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Zool.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

blenda: LurE-Harluxet.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

blenda: ZTC 2 (Elhuyar, Geologia HE: "Termino zaharkitua. Ikus esfalerita") // Ez dugu aurkitu ap. EPG.

Erdaretako formak

es (RAE): blenda; fr (DLLF): blende; it (S. Carbonell): blenda; de (Langenscheidts): Blende // Ez dugu aurkitu ap. en (Collins).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Geologoen artean zaharkitua izan arren, ezaguna da forma (ohiko euskal testuetan jaso ez den arren), eta hiztegian jasotzekoa, amianto bezala.

Aski nazioartekoa da

es, fr, de.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kim.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Zool.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

blindatu 1 (Salav "Ango kañoi, mortero, ametralladora, mosketoi, fusil, tanke, automobil blindatu, esku-bonba eta abiazio!").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

blindatu 1 (J.L. Aramendi Garraioaren historia: "Asiriar gudariek beren gudu gurdietan erabili zituzten, halabaita blindaturiko dorre arietedunetan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

blindatu : AB38 1, AB50 3 (auto blindatu 1), HiztEn, LurE (eta blindatze), Euskalterm 2; blindaje : HiztEn, Euskalterm (blindaje-plaka). Ez dugu aurkitu ap. DFrec.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

blindaje : HiruMila, ElhHizt; blindatu : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Zerrenda osagarriak

PUrib:"blindaje / blindaia"

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-aia/-aje.

Aski nazioartekoa da

es, fr, de.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

blinda, blindatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'hegabera'.

Euskara batuan hobestekoa

Ipar. Ik. hegabera

Euskaltzaindiaren Arauak

bloemfonteindar (herritarra).

LBeh (2013-06-10): blog 1973: Elhuyar 40 (adib.: “Oso ohikoa da blog, aldizkari edo dena delako batean artikulu bat agertzea”), Consumer 102 (adib.: “Egun batean blog bat irekitzea pentsatu dut”), Berria 694 (adib.: “Orain nire blogaren bitartez saltzen ditut argazkiak”), EiTB 646 (adib.: “Martxan da gure bloga!”), Jakin 91 (adib.: “Blogak, webguneak, foroak...”), Argia 373 (adib.: “bloga daukat, hain zaharra al naiz?”), DiarioVasco 27 (adib.: “Elkartearen blogean dioten bezala“)

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: blog 89: Berria 82 (“gure blogean eta topaketan bertan ere hizpide izan dugu gai hori”), Iñigo Aranbarri 4 (adib.: “Iñaki Anasagasti senatari jeltzalearen bloga”), Ana Urkiza 2 (adib.: “Hori gazteek egingo dute: blogekin, taldeak eratuz, argitaletxeak txertatuz, sare txikiak eratuz...”), Pello Zabala (“Euskalduna, hasi itsaso eta hondartza, kale eta errepide, segi baserri eta landa, mendi eta parapente, txirringa edo mendi-bizikleta, barnealde eta erribera, hegoalde nahiz iparralde, gaurko euskalduna, irrati, telebista, egunkari eta blog, merezi duen beste zerbitzatuta dagoela deritzot”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: blog.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es blog / fr blogue: Elhuyar: blog / Nolaerran: blog / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: blog.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

LBeh (2013-06-10): blogari 260: Consumer 3 (adib.: “mezu elektroniko bat jaso du gure blogariak”), Berria 55 (adib.: “blogari guztiak adituak dira jorratzen dituzten gaietan”), EiTB 149 (adib.: “Asel Luzarraga idazle eta blogari euskalduna Txilen atxilotua dago”), Jakin 13 (adib.: “Blogak informazio asko ematen du blogariaren gainean”), Argia 37 (adib.: “egunean 30 artikulu idazten dituzten blogari profesionalen aurrean”), DiarioVasco 3 (adib.: “hor daude blogariak edo webguneak ere”); blogero 7: EiTB 4 (adib.: “etsita atera direla esan dute internautek eta blogeroek, eta lehen baino kezkatuago daudela gaineratu dute”), Jakin 3 (adib.: “Blogerook ere emozio eta pentsamendu pertsonalak adierazten ditugu”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: blogari 13, Berria (adib.: “Inbidia nion, hori bai, Xabier Mendigureni, bera baitzen idazle blogari bakarra”); blogero 0.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: blogari.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es bloguero / fr blogueur: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

baldintza minimoa betetzen duen forma da, eta onartzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu blokeatu, blokatu, blokeo, blokaje, blokaia formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira blokeatu 13 (F. Krutwig, J. Jauregi, Xake 2, J.A. Agirre, J.J. Brunet, X. Mendiguren B., Sagardoa, Elhuyar 3, I. Aldabe 2); desblokeatu 2 (M.A. Unanua, Egin 1987); eta blokeatzaile (Xake), blokeatze (I. Aldabe), blokeo leku (Egin 1987) bana.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

blokaia : AB38 2 ('bloqueo', eta blokaia mekaniko); blokaje : Euskalterm 1 (blokapen sinonimoarekin); blokatu : DFrec 2, HiztEn (hizkl. Glotala), Euskalterm 2 ('blocar', eta baloia blokatu); bloka(tu) : HiztEn (Kir. Futbolean, atezainak airetik datorren baloia harrapatu eta eutsi); blokeatu : DFrec 2, HiztEn (1 Kanpo-eragile baten eraginez prozesu baten funtzionamendua gelditu edo geldiarazi / 2 Ekon. Kreditu edo diru-kopuru baten jabeari hura erabiltzea eragotzi / 3 Kim. Konposatu organiko bat funtzio-talde batekin konbinatu (...) erreakzio batek suntsi dezan saihesteko / 4 Mil. eta pol. Blokeoa ezarri / 5 Psikol. Norbaitengan blokeo psikologikoa sortu), Euskalterm 14 (hauetan 1 giltzatu sinonimoarekin, eta beste bat behaztopatu sinonimoarekin); ez-blokeatu : Euskalterm 1 (ez-behaztopatu sinonimoarekin); blokeatzaile : Euskalterm 6; afektu-blokeatze : Euskalterm 1 ('bloqueo afectivo'); blokeatzeko : Euskalterm 4; blokeo : DFrec 2, HiztEn (1 Blokeatzearen ekintza eta ondorioa / 2 Kir. Kirol batzuetan, jokalari batek arerioari bidea eragotzi / 3 Meteorol. Depresio edo antizikloien ekialderanzko mugimendu normala zenbait egunetan trabatuta geratzean datza egoera edo fenomenoa / 4 Mil. eta Pol. Arerioaren garraiobideak eta komunikazioak moztea) / Psikol. Egoera jakin baten aurrean intelektualki erreakzionatzeko ahalmenik eza), LurE (Pol. Herrialde batek edo gehiagok beste herrialde bat bakartu nahiez hartzen dituzten neurrien multzoa), Euskalterm 44 (hauetan bat sarraila sinonimoarekin).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

blokaketa : HiruMila (Kirol. Bloqueo, blocaje); blokatu : HiruMila (Kirol. Bloquear); blokeatu : HiruMila (1 bloquear, cercar / 2 bloquear los créditos / 3 bloquearse una máquina), ElhHizt (Bloquearse), Casve EF (bloquer, faire le blocus); blokeo : HiruMila (1 bloqueo, cerco / 2 bloqueo de una máquina), ElhHizt (1 Bloqueo / 2 Kir. Blocaje), EskolaHE (Pol. Herrialde batek edo gehiagok beste herrialde bat bakartzeko asmoz hartzen dituzten neurrien multzoa), XarHizt (blocus), Casve EF (blocus). // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal bloquear, blocar / bloquer formen ordainak: HiruMila: 1 asediar: blokeatu, inguratu, setiatu; 2 impedir, mover, adelantar: blokeatu, oztopatu, zarratu / ø // ElhHizt: blokeatu / atxiki // Lur EG/CE: hesitu / ø // XarHizt: gelditu, geldiarazi // Casve FE: (cerner) üngüratü; (serrer) segürtatü, tinkatü; (se bloquer) üküratü, kolokatü // T-L LBF: (cerner) jauki, inguratu; (assiéger) setiatu; (arrêter) gelditu; (fixer) finkatu // PMuj DCV: inguratu, ertsitu, moitsotu / ø // Ez dugu aurkitu ap. Lur EF/FE, HaizeG FB, Azkue Aurkibidea. b) Erdal bloqueo, blocaje / blocage, blocus formenak: HiruMila: blokeo, inguraketa, blokaketa / blokaketa // ElhHizt: blokeo, blokeatze / atxikitze, blokeo // Lur EG/CE: hesialdi / ø // Lur EF/FE: hesialdi / setio // XarHizt: ø / setio, blokeo // Casve FE: eküraze, kolokatze; (bloc) atetze, metatze / üngüratze // HaizeG FB: ø /inguratze, setio // T-L LBF: ø / setio // PMuj DCV: moltso, erstura, esi-aldi, inguratze / ø // Azkue Aurkibidea: ez dugu aurkitu.

Erdaretako formak

es blocaje / blocar formen ordainak: fr (DLLF): blocage / bloquer; it (S. Carbonell): ø; bloccare, parare i colpi; ca (DCC): ez dugu aurkitu; en (Collins): dep. tackle, stop; mil. blockade; mek. gripping, locking / jugador: to tackle; balón: to stop, trap, catch; de (Langenscheidts): ez dugu aurkitu // es bloqueo / bloquear formenak: fr (DLLF): mar., mil. blocus; com. blocage / mar., mil.: bloquer, faire le blocus de; com. bloquer, geler / fig. bloquer; it (S. Carbonell): mil. blocco; comm. blocco, congelamento (di crediti); mar. forze che mantengono il blocco / mil. bloccare; comm. bloccare, congelare; ca (DCC): blocatge, bloqueig / blocar, bloquejar; en (Collins): mil. blockade; com. fin. freezing, blocking, squeeze; bloqueo mental: mental lock; bloqueo central de cerraduras: central locking / estorbar: to block, obstruct; jugador: to tackel; pelota: to stop, trap; mec. to block, jam; mil. to blockade; aut.: to brake, pull up, etab.; de (Langenscheidts): mil., pol. Blockade, Sperre; teknol. Sperrung, Blockierung, Verriegelung; kom. Stop(p) / mil., pol. sperren, blockieren; trenbidea: blocken; balaztak: scharf anziehen; mek. blockieren; bloquearse: mek. blocken, blockieren, festsitzen.

blokeatu 179: Argia 12, Berria 100, EiTB 67.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: blokeatu 323: Berria 261, Bernardo Atxaga 5, Antton Olano 4, Irene Aldasoro 4, Edorta Jimenez 4, Daniel Landart 3, Xabier Olarra 2, Joxemari Iturralde 2, Joan Mari Irigoien 3, Filipe Bidart 2, Koldo Izagirre 3, Koldo Biguri 2, Luis Elberdin 2, Jon Muñoz 2, Aritz Gorrotxategi 2, Martin Anso, Lopez de Arana, Karlos Zabala, Ana Urkiza, Patxi Iturritegi, Fernando Rey, Iñaki Mendiguren, Harkaitz Cano 2, Joanes Urkixo, Xabier Etxabe, Josu Zabaleta, Ramon Saizarbitoria, Juan Garzia, Rataplan, Piarres Aintziart, Iñaki Zabaleta, Jon Muñoz, Karlos Linazasoro, Joxan Elosegi, Joxe Azurmendi, Juan Kruz Igerabide.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bbehin: blokeo izena onartzekoa izan arren, aditzak zalantza handiagoak sortu ditu.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

erabilia da; onartzekoa, desblokeatu arautu denez.

Aditzoinaren erabilerak

blokeatu, blokea, blokeatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Zerrenda osagarriak

EEgunk

Geroago erabakitzekoa da

Bbehin: aski nazioartekoa da Politika eta Mekanika eremuetan, gutxiago Kiroletan. Onartzekoa dirudi, baina lantaldeak ez daki eremuak ongi mugatzen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan, ez ap. Harluxet-LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

NekHizt: Akitaniako blonda Sin. Akitaniako gorri // blonda: EHAA, 2008-04-22: "Euskal Autonomia Erkidegoan ohituraz hazi izan diren behi arrazetatik (herriko behi gorri edo pirenaikoa; limusina; suitzar arrea; blonda; txarolesa; haranetako asturiarra; mendietako asturiarra; terreña; montxina, betizua, eta frisiarra, bai eta haien arteko gurutzatzeak ere) datorren abelgorri okela freskoa" — lautan; "Blonda arraza gaztea da, eta Frantzian du jatorria. Euskadin 1970eko hamarkadako azken urteetan sartu zuten, eta oso ondo moldatu da lurralde honetara"; "Blonda eta gurutzatzeak"; blonda arraza: EHAA, 2008-04-22: "Blonda arraza ustiatzen erraza da, eta oso larrekoa eta otzana". 20.5: blonda: deia.com (“Blonda Akitaniako behien txapelketa”), uztarri.com (“Blonda Akitaniako ganaduaren erakusketa”); Hitza ("Blondak, Limusinak, pirenaikak... arraza desberdinetako behiak"); blonde: Urduña ("Behi azienda arrazako ganaduak [...] blonde : 6 buru"); Itzulpen teknikoak ("Lurralde historikoan zabalduen dauden bost behi-arrazak eraman zituzten lehiaketan parte hartzera: blonde, limousine, piriniar, suitzar eta frisiarra"); blonda arraza: Herria (“Bere lekua atxiki du [...] blonda arrazako hoberena ardietsi du zezenetan”); abelur.net ("Blonda, limusin, pirenaiko eta frisoi arrazako buruen txapelketak”); xxx ("Jose Migel Esnaolak blonda arrazako beste bi atal [irabazi zituen]"); Hitza ("Suitza, Frisoi, Pirenaika, Blonda eta Limousin arrazako behiak epaimahaiaren aurretik pasa ziren"); blonde arraza: abelur.net (“Enkante Ofizialean txaroles, limusin, blonde, pirenaiko, terreño eta montxina arrazetako buruak izango dira salgai”); Bizkaie ("blonde arrazako 50 bat behi, ehun bat txarri eta lumagorri arrazako oiloak dira nagusi"; Blondes d’Aquitaine arraza: Porc Basque ("Hazten ditugu Manex buru beltz arrazako ardiak, Blondes d’Aquitaine arrazako behiak eta euskal xerriak").

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak

Sinonimoa(k)

Akitaniako blonda.

Kategoria

izond. eta iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

blu (eta -ü) 4: Elsb Fram 2 ("Hura ezarri zuten Tabernakle sakratua baino gorago, xuriz bezti, kapa blu arin batekin, zango has eta, motho edo bonet gorri bat buruan...", "Punta puntan ezarri zakoten, arbola baliosari, bandera trikolora, edo hirur koloretakoa, xuri, gorri eta blu"), JEtchep ("Argi gorri, pherde eta blu batzuek argitzen zituzten ostatu, kafe eta zinemetako aintzin ederrak"), Mde Po ("Lotarik zure begi blüa ezagun nizun eni so") // Ik. OEH argitaratuan gainera: Etcheberry ("Zeru urdin edo blu hain eder hori"), Alth Bot ("Mihia blü agertzen zaie").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

blu (eta -ü, bluiblui) 11: Mde (OEHko agerraldi bera), Etxahun Iruri ("Zure itxaso blü ederrian egün oroz mirallstatzen"), A. Arkotxa 8 (adib.: "planeta bluieko gizonari", "Kandinskyren zaldizko bluiean", "Inprimatu zen haren gorputz bluia mihisean"; "... geografi fantastiko bat sortuz. Bluibluia").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

blü : J-L. Davant XibMakia 6: "Arizaleak / 1 Kiristiak: urdiñak, blüiak"; blui : LabGidar 108: ""sulfate de cuivre", edo mitriola bluia deitzen den ur berezia"

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

blu : Lur EF/FE, Lh DBF // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Mailak

Herr.

Forma baten adiera(k)

urdina.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(musika-mota).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Documentado en autores guipuzcoanos y vizcaínos desde finales del s. XIX"; blusa : Sor Gabon; Salav; bruxa : Etxde JJ; BasoM; brusa : BEnb NereA; Uzt EBT; Holmer ApuntV; burrusa : Or Eus; SMitx in Onaind MEOE; bruza : Osk Kurl

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EBn agertutako formak dira: brusa (5 ager., horietan 4 testu berekoak); blusa (4); bruxa (2, testu berekoak)

Euskaltzaindiaren Arauak

'emakumeen atorra mota'.

Formen arteko bereizketa semantikoak

emakumezkoen atorra-mota. Cf. brusa

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

interj.

Adiera mugatzeko zailtasunak

zalantza eta #mdash#errekikatuz: bo-bo(-bo)#mdash# ukapena adierazten du.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: boa suge: Boinae; boa hertsatzaile: Constrictor constrictor; hare boa: Eryx jaculus; ortzadar-boa: Epicrates cenchris.

Euskaltzaindiaren Arauak

Subfam. Boinae.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. ganga.

Erdara batekoa da, baina Iparraldean eta Hegoaldean ezaguna

ezaguna da Ipar.

Euskara batuan hobestekoa

ik. ganga

Jatorrizko forma

elektra bobina, elektra haril

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. haril.

Sinonimoa(k)

ik. haril

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

ezteia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

sotoa.

bodegoi iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, bodegoi-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. natura hil; ardandegi].

bodegoi (‘natura hil’ adierakoa) 21; natura hil 72; bodegoi (‘ardandegi’ adierakoa) 31; ardandegi 60.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bodegoi (‘natura hil’ adierakoa) 9: Berria 3, Xabier Mendiguren Elizegi, Hasier Etxeberria, Txillardegi, Aingeru Epaltza, Bernardo Atxaga, Joxemari Urteaga; natura hil 26; bodegoi (‘ardandegi’ adierakoa) 3, Josu Landa; ardandegi 49.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Mailegu baztertzekoa da, ez baitu baldintza minimoa betetzen

ez du baldintza minimoa betetzen.

Debekua bere horretan uztea proposatu da, badirudi ordezkoak bere bidea egiten ari direla, baina ageri dira oraindik gutxi batzuk.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. natura hil.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

HBLk 3. itzulian bodyboard sarreran: “oraingoz ez da jasoko, eta inolako egokitzapenik ez duenez, erabili nahi duenak jatorrizko forman erabiliko du.”.

LBeh (2016-10-26): body 7: [arropa-mota] Consumer (“Soineko batzuk ezinbestekoak izaten dira, hala nola body motakoak (3 eurotik aurrera), pijama (18 euro) eta kalera ateratzeko arropa (15 eurotik hasita)”), Berria 2 (adib.: “aukeratu daiteke body modeloa ere, jokalari australiarrek eta brasildarrek jantzi izan dutena“), EiTB 4 (“Puskatutako galtzak, bodyak, larruzko arropa... Horrelako arropak aukeratzen ditu musika izarrak bere eguneroko jardunetarako“); body art 4: Consumer, Berria 2, EiTB; body(board) (eta body board) 12: EiTB 11 (adib.: “munduko body zirkuitua Sopelanan”), DiarioVasco; body pump 8: Consumer (“Aerobik eta step ezagunak iraganeko kontuak dira; haiek ariketa plegu berriek ordezkatu dituzte, izen ia ahoska ezinekoek, hala nola body pump, spinning, aerobox edo thai boxing”), Berria, EiTB 2, DiarioVasco 4; body combat 3, Consumer (“Borroka-arteak musika erritmoan Body combat”), Body balance 2, Consumer (“Body balance-ren aldaera batzuk emakume haurdun eta pertsona zaharrentzat aproposak dira”); body jam 3, DiarioVasco (“Body jam eta aerobic ikastaroa asteazken eta ostiraletan eskainiko da arratsaldeko 17:00etatik 17:45ak bitartean”); body training 5: EiTB, DiarioVasco 4 (adib.: “Hauetaz aparte, Step+body training-eko ikastaroa astelehen eta asteazkenetan 18:00etan, eta astearte eta ostegunean 19:00etan jarriko dira”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: body 3: Joxean Agirre 2 (“gabardina distiratsu eta body estu edo barruko arropa koloretsuen dirdaiak”), Jon Muñoz (“kolore bizi eta deigarrietako "body" estuak jantzita”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: body (jantzia, termino normalizatua).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016:bodyboard, bodyboarder. Itsas kirola da, olatu gainean ohol batez ibiltzekoa; kirol hori egiten dutenak. Surfeko ohola baino motzagoa eta malguagoa erabiltzen dute bodyboarderrek.

Mailegu onartzekoa da

mailegu onartzekoa, oso hedatua.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

‘barruko jantzia’.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

boer(s) 5: Berria 3 (“Hegoafrikako koloniar herbeheretarrak Ingalaterraren aurka matxinatu ziren Transvaalen eta Orangen, eta Boers-en gerra hasi zen“, “Apartheid erregimenaren garaian, egun horixe aukeratu zuen gobernu arrazistak boerrek zuluak garaitu zituztela oroitzeko”), Argia 2 (“Gero irakurri nuen ingelesek Hegoafrikan berdin egin zutela boerren kontrako gerlan”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

boer 3: Mirentxu Larrañaga (“Horiek erabiliz baino ez ditugu garaituko Hegoafrikako boer-ak”), Pello Salaburu (“Ondoko urtean, Hegoafrikan boersek hartu zuten agintea, eta apartheid sistemari bidea ireki zioten”), Joxean Sagaztizabal (“Zeukan adinarekin ez Kubakoan, ezta Anglo-boerrean ere ezin ibilia izan”).

boer

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia. Nazioartekoa denez, sartzekoa da.