Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zain.

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

bolatzailea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bolba 5: M. Lorda 2 ("Amaniten karpoforoak neurri erdi edo handikoak dira, hanka luze dutela, lerden eta txapelatik aldengarriak, oinharrian beti bolba bat erakutsiz", "Oinharrian guztiz tinkotasuneko mintzaire bolba bat azaltzen da, zuri kolorekoa eta irregularki urratua"), E. de Miguel 3 ("Txapeleko azala liskatsua da, kolore okre-horikoa, maiz bolbaren kondar zuriz estalia", "Oinaldea oso polimorfoa da, zorrotz eta erraboildun formen tartekoa, eta bolba hauskor eta zuriz edo honen kondarrez estalirik egoten da", "A. junquillea espezieak A. citrina-ren antza du, baina txapelak ez du ertz ildaskatua, patata gordinaren usaina du eta bolba azpaduna").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bolba : HiztEn (Mikol. koskoa, hainbat perretxikoren hankan agertzen den zorro-moduko egitura), Euskalterm 1 (Bot., kosko sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

bolba : ElhHizt (Mikol. volva) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Casve EF, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta beste gabe onartzekoa

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Mikol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

bol-bolka (eta poll-pollka) 3: Bilbao IpuiB 2 ("Su andia eukan-da, ura laster asi zan berotuten da dantzari be beingoan poll-pollka gozoan", "Poll-pollkarena barik, begi-gorri aren gozoa!"), Erkiag BatB ("Bereala kutxillo luze andia sartu eutsan samatik, eta odol gorri baltza asi zan erion bizian urteten, bol-bolka").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bolbolka (eta polpolka) 3, Onaind (adlag. gisa 2: "arri artetik polpolka doan erreka ertzean ez ete zara jarri, bertako giro atsegiñez sorgintzeko asmoz?" ,"Bolbolka asi jatzu barrua, sutan pertza irakiten lez", eta iz. gisa: "sugar baterako gertu zagozalarik be, ez arrazoizko lanerako, bolbolka orretatik ezin zeinke atera poema gori bat, naasiegi zagoz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

borborka.

Gaurko erabilera zainduan nagusitua da hobestekoa

Ipar. eta Heg. hedatua da

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

ubarroia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko bolea .

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bolea 3: A. Gostin ("boleaz soilik defendatzeak nahiko arriskutsua dirudi"), A. Alonso ("Atano XII.aren bolea ikusgarri batek ahozabalik utzi zituen"), GaztEntz/7 ("Hasieran boleaz jokatzen zuten nagusiki eta baita-erremontez ere, hots pilota xisteraren oinaldean jaso eta bertan gelditu gabe mugimendu lasterrez muturretik ateraraziz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

baloi bolea : AB50 1 (balón bolea); bolea : DFrec 2 (Egin: "Dejada, bolea eta bi paretaka jolasean ibili zen"; La Voz de España: "Bolearako duan erreztasuna"), HiztEn (lurrera erori baino lehen zerbaiti airean emandako kolpea, bereziki baloi edo pilota darabilten kiroletan egiten dena #mdash# pilota-jokoan, pilotak lurra jo baino lehen pilotariak besoa jasoz ematen duen kolpea izendatzeko erabiltzen da), LurE (Kirol. pilota airean jotzea, besoa altxata, botea egin aurretik), Euskalterm 12 (hauetan boleaz; boleako dejada; barruko, besagaineko, besapetiko, beso-erdiko, errebeseko, eskuin-, gantxo-bolea); bolea-erdi : Euskalterm 1 (media volea); bolealari : Euskalterm 2 (voleísta); erdi-bolea : HiztEn (AS / pilota edo baloiari errebotea egin ondoren ematen zaion kolpea); sasi-bolea : HiztEn (AS / botibolea) // Ez ditugu aurkitu ap. AB38.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

bolea : ElhHizt (Kir. volea, voleo), HiruMila (iz. volea), EskolaHE (Kirol. pilota airean jotzea, besoa altxata, botea egin aurretik) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zalantzazkoa da mailegua, arrotza baita ahoskeraz-eta

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du; baina, erabilia den arren, erdal kutsu nabarmenegia du batzuentzat, eta bada airetik jotze / emate bezalakoak indartzea nahiago lukeenik.

Txostenaren laburpena

gorago proposatua, balonbolea baztertuz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Sarrerako adibidea (Amets bakarra nuen: boleibolean jokatzea) azpisarrerara eraman denez, sarreran beste adibide bat jaso. Eta azpisarreran boleibolean aritu adibide bat jaso.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. buletin / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Mailegu baztertzekoa da, beste forma bat baitagokio

Ik. buletin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bolivartiar: X. Mendiguren B. ("historialari bolivartiarra").

Euskaltzaindiaren Arauak

bolibartar: EArau38 (2007koa: "Venezuelako Bolibartar Errepublika").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bolivartar: Berria 2004-2006 ("Bloke Zentral Bolivartar", "errepublika bolivartar", "gobernu bolivartar", "herrialde bolivartar", "Iraultza Bolivartar", "mugimendu bolivartar", "txano bolivartar"); P. Aristi ("errepublika bolivartar"; "mezu bolivartar"; "Mugimendu militar Bolivartar"); bolivariano: Berria 2004-2006 ("Alternatiba B.", "diputatu b.", "iraultza b.", "konstituzio b.")

Forma arautuaren azalpenaz oharra

38. arau berrituan ageri den adibidea jasoz hiztegian ere: «izlag. edo izond.: bolibartar errepublika».

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu corpusetan eta OEH argitaratuan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bolido : HiztEn (1 Astron; 2 hed. Oso azkar doan pertsona edo objetua #mdash# automobila bereziki), LurE, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

bolido : ElhHizt, HiruMila, Casve EF. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal bólido/bolide formen ordainak: bolido : ElhHizt (1 Astron; 2 fig. Bólido: Nire bolidoarekin hamar minututan han gara), HiruMila; ortzarri : Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF. Eta gainera: PMuj DCV: (aerolito) ostarri, oltz-arri, zeru-arri. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

fr (DLLF): bolide; it (S. Carbonell): (Meteor) bolide; ca (DCC): bòlid; en (Collins): (Astron) meteorite. (Aut) racing car, hot-rod; car; (Náut) powerboat, speedboat; de (Langenscheidts): Bolid, Meteor(stein), Rennwagen, Bolid(e).

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Astron.

Forma baten adiera(k)

meteoritoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. h. bolaluma.

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

ik. oharra, s.u. bolaluma

Euskaltzaindiaren Arauak

bolikostar (herritarra).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

bolinara.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

(itsasontzietako soka).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ra.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bolina sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

dultzaina.

Euskaltzaindiaren Arauak

boliviar (herritarra).

Jatorrizko forma

sumendi, (bolkan)

Euskaltzaindiaren Arauak

bolkan* e. sumendi.

Erdaretako formak

OfQuLF: montagne pouvant émettre de la lave || Vulcain || dieu du Feu et du Travail des métaux dans la mythologie romaine.

Nazioarteko forma da, euskal baliokidearekin batera onartzekoa

Euskara batuan hobestekoa

Ik. sumendi

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

LBeh (2011-03-03): bolkaniko 5 ager.: Itxaro Borda (“Santorini uhartean, Sartrerekin egin zuen oinezko hauts-bide berdina zapaldu genuen Thiratik Oiara kaldeira bolkanikoaren gainaldetik”), Xabier Martin (“Gidoiari jarraiki, kamerak urrutirago ere eraman zituzten, ordea. Wyomingeko basamortuan, Yellowstongo parke nazionalean eta Mexikon ere filmatu zuten, Yucatan penintsulako heriotzaren krater inguruetan, baita Islandiako glaziarretan eta paisaia bolkanikoetan ere”), Ixiar Zubiaurre (“Samoako uharte bolkanikoetan, izan ere, ezin uka daitezke klima aldaketaren ondorioak badaudela”), Iñigo Astiz (“Txuleta bat jatean, igarri egiten da zaporean ikatz sua edo harri bolkanikozko sua erabili den prestatzeko”), Berria (“Atmosferan eraldatua izan aurretik ehunka urte soilik irauten duen gasaren iturria zein izan zitekeen aztertzerakoan hiru ziren aukerak: meteoritoek eramana izatea, jarduera bolkanikoak eta urak sortu izana edota bizidunek sortua izatea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bolkaniko 14: Berria 5 (“Planeta aktiboa izan da, bai ikuspuntu bolkanikotik eta bai ikuspuntu hidrologikotik ere”, “Iturri bolkanikoa izango ote du edo iturri organikoa?”, “Lehen bizidunen aztarnak aurkitu dituzte arroka bolkanikoetan”, “Hegoafrikan zientzialariek Lur planetan bizi izan ziren lehen izakien arrastoak aurkitu dituzte arroka bolkanikoetan”, “oraingoz ez dute Marten eremu bolkanikorik aurkitu”), Ainara Argoitia (“Izan ere, lau uharte bolkanikok osatzen dute: Henderson, Ducie, Oeno eta Pitcairn”), Aritz Garate (“Urrea material bolkanikoan barreiatuta dago”), Kristina Berasain (“Polinesia, uharte anitzak grezieraz, jatorri bolkanikoa duten bost uhartediz osatuta dago”), Jesus Mari Begoña (“harri bolkaniko horrek sortzen dituen irisazioak entzun genituen instrumentuen muturreko erregistroekin eginda”), Javi Cillero (“Une hartan, zatika ari ziren igarotzen Mono Lake aintziraren ondoko harri bolkanikoak hegazkinaren leihotik”), Aingeru Epaltza (“Fernanek gau bolkaniko bat du amets”), Karlos Zabala (“Ur gezazko putzu izugarri handi horri mendi bolkaniko sorta aparta batek jartzen dio markoa”), Ramuntxo Etxeberri (“Eremua nahiko bolkanikoa da”), Joxe Austin Arrieta (“baliteke behinolako animalien bizkarralde zorrotzen antza izatea, baina nik badakit harkaitzak direla, harriak, bolkanikoak seguru aski”).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

bolkaniko: ElhHizt, Euskalterm 1; Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, EuskHizt.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

bolkan* e. sumendi, bolkanismo

Forma erabilia da, giro batzuetan "ahantzia" izan arren

forma erabilia.

Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

bolkan oinarria saihestekoa izanik, ba al dago onartzerik izenondo erreferentziala? Eta behar al da?

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu bolkan- edo bulkan- formakorik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bolkan- formako eratorriak 16 aldiz jaso dira, eta bulkan- formakoak 4 aldiz (ez dugu volkan- / vulkan- formakorik aurkitu): bolkanezko 1, NZ; bolkaniko 12 (Gasteiz, OinEntz/1, J. Elorza, J.A. Fernandez 2, GaztEntz/1, A. Martinez, Elhuyar, NaturZ 1996, GeolBiol, BiolGeol/DBHO, J. Cillero); bolkanismo 1, J.A. Fernandez 2, BiolGeol/DBHO); bulkaniko 1, J.A. Fernandez; bulkanismo 2, J.A. Fernandez; bulkanizatu 1, TeknolMekan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

HiztEn: bolkaniko, bolkanismo, bolkanologia, bolkanologo; bulkanismo (ik. bolkanismo), bulkanizatu, bulkanizazio; LurE: bulkanizatu, bulkanizatze, bulkanizazio, bulkanizitate, bulkanologia; Euskalterm: bolkaniko, bulkanizatu, bulkanizazio, bulkanizatze.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ZTC: bolkaniko 136; bolkanismo 9; bolkaniklastiko 3; bolkanogeniko 2; bolkanoklastiko 2; bolkanosedimentario 2; bolkanologia 1 // bulkanismo 12; bulkanizatu 2; bulkanismo 3; bulkanizazio 3 // EPG: bolkaniko 14 (Berria 9; J.A. Arrieta, J. Cillero, A. Epaltza, R. Etxeberri, K. Zabala), bulkanologo 1 (A. Urkiza); ez dugu volkan- eta vulkan- formako eratorririk aurkitu.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ElhHizt: bolkaniko; bolkanismo; bolkanologia; bolkanologo; EskolaHE: bolkaniko // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EF/FE eta EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

'volcanismo, volcánico/volcanique, volcanisme' eta abarren ordainak hiztegietan: Zehazki: bolkaniko (eta sumendi-), bolkanismo; bulkanismo (Geol.), bulkanizatu, bulkanizatze, bulkanologia, bulkanologialari, bulkanologo; ElhHizt: bolkaniko; sumendi- (hitz-elkarteetan); bolkanismo; bulkanizazio; bulkanizatu; bolkanologo; bolkanologia; HiruMila: 1 (relativo al volcán) sumendi-, sumendiko; 2 (formado de volcanes) sumendizko; 3 (abundante en volcanes) sumenditsu; Casve FE: sümendi-, sümendiko; (ardent) sühar, sütsü, südün, gartsü; HaizeG FB: sumendiko, garmendiko; PMuj DCV: 1 (relat. al volcán) sumendiko, sumendi-(arri = piedra volcánica) 2 (formado de volcanes) sumendizko (lurrak = tierras volcánicas) 3 (muy fogoso, vehemente) sutsu, sudun, suar, suzko, gartsu, gori // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

Erdaretako formak

fr (DLLF): volcanique; (Le PRobert): volcanique, volcanisme, volcanologie / volcanologique / volcanologue; vulcaniser, vulcanisation; en (Collins): volcanic; it (S. Carbonell): vulcanico, vulcanismo; de (Langenscheidts): vulkanisch, Vulkanismus.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

vol- formakoa da es-fr-en; vul- formakoa de-it.

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

Forma arautua da, eta cf. bulkanizatu eta bulkanizazio proposatuak.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 32 (Aizu 1, Argia 18, Berria 8, Deia 3, Elkar 1, Uztarria 1); ETC 136

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Erdaretako formak

es bollera; fr gouine: Elhuyar: 3 s.f. (col.) (a veces despectivo) lesbiana / Adorez: Ez da jaso ‘lesbiana’ adierakorik / Labayru: 2 s.f. (vulg.) Lesbiana lesbiana, emakume | andra(zko)/andre(zko) homosexual / NolaErran: lesbiana / BerriaEL: bollera, bollo (boilera*, boilo*). Lagunarteko hizkeran, lesbiana. Inoren esanetan bakarrik erabiltzekoak.

lesbiana adj./iz. Emakumeez mintzatuz, homosexuala dena. Emakume lesbiana batek bikotekidearen semea adoptatu du. Lesbianen arteko harremanak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Sartu ‘Lesbiana’ definitzailearekin eta dagozkion markekin.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Lgart.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

bataioaren ondoren aita-ama pontekoek banatzen duten diru xehea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ik. bala-bala, barra-barra.

Kategoria

adlag.

bolondres iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, bolondres-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. boluntario].

bolondres 213; boluntario 2713.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bolondres 102; boluntario 315.

Euskaltzaindiaren Arauak

bolondres* e. boluntario.

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Araua 2000. urtekoa izan arren, oraindik ere dezente erabiltzen da bolondres forma eta, beraz, debekuari eustea komeni da.

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

gaur franko korritzen duen arren adiera berrian, boluntario oinarrituagoa da honetarako

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. 'errota'.

Diakronia

Zah. Ik. errota

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

bolumetriko aztertzean eskatuta. Erabilia da eta, beraz, jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu bolumetriko formarik.

bolumetriko 53: Berria 4, Deia 7, EiTB, Consumer 3, Espainiako Gobernua 2, Laneki 36.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bolumetriko 1, Berria.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, jasotzekoa. Bide batez, bolumetria ere jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu boluntariotza formarik.

boluntariotza 271: Aizu, Argia 8, Berria 16, Deia 4, DiarioVasco 6, Euskal Herriko Agintaritza 9, EiTB 8, Consumer 9, Espainiako Gobernua 204, Jakin, Karmel, Laneki 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu boluntariotza formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es voluntariado / fr volontariat, volontaires: Adorez: 1 [voluntarios] boluntarioak, borondatezko langileak; 2 borondatezko lan, borondate-lan; 3 (Mil.) boluntariotza / Elhuyar: 1 [conjunto de voluntarios] boluntarioak, borondatezko langileak; 2 boluntariotza, borondatezko lan; 3 (Mil.) boluntariotza / 1 (conjunto de voluntarios) boluntarioak, borondatezko langileak; 2 (alistamiento voluntario) boluntariotza / Zehazki: 1 (condición) borondatezkotza, boluntariotza; 2 (conjunto) borondatezko(ak), boluntario(ak); 3 mil (alistamiento) borondatezko izen emate / NolaErran; boluntariogo (BL)– boluntariotza (MD).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, jasotzekoa.

LBeh (2011-03-03): boluntarismo 2 ager.: Iñaki Zabaleta (“bestetik, HP ausartago eta indartsuagoa ezin egiteko mugak aipatzean, «progresiboa» eta neurtua baizik, behin eta berriz diote errealitatea eta gizartea direla muga, boluntarismoak ez duela tokirik”), Joxerra Senar (“koalizioari bide emateko orduan boluntarismo eta eskuzabaltasun asko egon zela”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: boluntarismo 9: Asier Iturriagaetxebarria 2 (“Hori irakasleen boluntarismoarekin estali dugu, baina asper gaitezke”, “gabezia horiek gure boluntarismo lanarekin beti estaliko direlakoan), Imanol Murua (“Trenarena boluntarismo hutsa da”), Luis Karlos Garcia (“esparru guztien gainean, ekimen askoren boluntarismo hutsa gaindituta”), Berria 2 (“Bizitza osoa daramagu boluntarismotik etorriko denaren zain”, “Kontua da borondate ona boluntarismoarekin ezkontzeak ondorio onak emango dituela, akaso”), Alberto Barandiaran (“boluntarismo militantetik egitura egonkorrera pasatzea”), Karlos Zabala (“Gauzak nolakoak ziren oroitzen garela uste dugu, baina ez gara oroitzen, irazkiak daude beti, oroimenaren irazkiak, neurosienak, boluntarismoarenak, mota guztietako irazkiak“), Rafa Egiguren (“ideologia burges txikiaren esanetara zegoen, eta nazionalismoan, aktibismoan eta boluntarismoan hartzen zuen oinarri”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren Arauak

boluntario araua da.

Forma erabilia da, giro batzuetan "ahantzia" izan arren

forma hedatua da.

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

erabilera arruntekoaren adiera honexetan arautu da nahikunde, eta hau aski izan liteke (Filosofia eta Psikologiako adiera teknikoa ez da pasaldi honetan argitzekoa).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 32 (Argia 7, Berria 3, EiTB 2, Elkar 6, Espainiako Gobernua 1, Euskaltzaindia 1, Jakin 4, UEU 8); ETC 105

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: boluntarista iz./izond. voluntarista / Adorez: boluntarista iz. (Fil., Psikol.) voluntarista / Labayru: 0 / NolaErran: boluntarista volontariste // Euskalterm: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Jasotzekoa da lehendik araututako boluntarismo formarekin egin den bezala.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

bon 7: Erlantz Urtasun 2 (“Bon, bazen ilusioa egiten zidan gauzatto bat”, “Bon, lehenik eta behin sendagileen behar handia dago”), Berria (“bon, Berriozarren UPNk hiru zinegitzi zituen”), Pello Zubiria 4 (adib.: “bon, aitatxi zuberotarra gorria zen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bon 127: Herria 19, Berria 15, Menane Oxandabaratz 43, Jon Alonso 11, Ramuntxo Etxeberri 9, Patxi Zubizarreta 7, Matias Mujika 4, Iban Zaldua 3, Daniel Landart 3, Javi Cillero, Eider Rodriguez 3, Rafa Egiguren 2, Pello Lizarralde, Eneko Bidegain, Harkaitz Cano, Josetxo Azkona, Michel Oronoz, Karlos LInazasoro, Joxan Elosegi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. beno / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

hedatua dagoen forma hau onartu da.

Kategoria

interj.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Mailak

Beh.

Euskaltzaindiaren Arauak

ik. erregetiar sarrerako adibidea: euskaldun erregetiar eta bonapartetiarrak.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bonapartetar 3: A. Zavala (“Etzan, bestela, Bonapartetarra izango”), M. Onaindia (“Arestian ere esana dut, Fould ministro bihurtu zenetik, Louis Philipperen gobernuan zatirik inportantena eraman zuen burjes merkatarien taldea, aristokrazia finantzaduna alegia, bonapartetar bihurtu zela”), J. Agirre (“Bonapartetarrak Europa osoa aurrean erabilli ta astindu eben”); bonapartismo 1, E.L. Adan (“Bonapartismoari, Bismarck edo Pariseko Komunari buruzko idazkiak arretaz irakurtzen badira, ordea, noizbehinka badirudi Marxek onartuko zukeela Estatua gizarte osotik aparte jar daitekeela, (...).”); bonapartista 2: J. Intxausti (“II Inperioaldia erortzean, hiru talde ditugu monarkizaleetan: borbondiarrena (legitimistes deituak), orleandiarrak (Orléans-go Louis Philippe I-aren jarraileak) eta bonapartistak.”), J.A. Urbeltz (“Egungo alardeetako kantinerak, folklorista europarrek ejerzito bonapartistetatik aterarazten dute eredua, horrexegatik festa folklore bilakatzean kokatu behar den ekarpen berria dira”); ez dugu bonapartetiar, bonapartezale formarik aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm - Pol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

bonapartetiar Eskualdun erregetiar eta bonapartetiar gehientsuak atsegabetan sartu ziren. Lf ELit 232. enperadoretiar. Partidario del emperador. Duela bi urte enperadoretiar eta erregetiarrekilakoa hautsi zuenean. HU Aurp 55s (se refiere a los bonapartistas). Duvoisin kapitainak ateratu zuen urtekari enperadoretiar bat. Lf ELit 214.

bonapartista 3: Deia (“Gobernamendu berria antolatu zen, liberalismoan oinarriturik baina armada bonapartistaren babespean, porrot egin zuen hegoaldean, hirietako goi mailako merkatarien babesa izan arren”), Argia 2 (adib.: “Bonapartistek orain 200 urte galdutako bataila oroitzen du”); bonapartismo 2: Berria (“Badugu ere bonapartismoaren frantses tendentzia zaharra, buruzagi gidaren aukera”), Jakin (“bonapartismotik hurbil den despotismoa”) ; ez dugu bonapartetar, bonapartetiar, bonapartezale formarik aurkitu.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bonapartista 3: Itxaro Borda (“Eskualduna astekari bonapartistako artikulu herratsuen irakurketa argigarria da karia horretara: zezenak ziren baiki Errepublikan”), Karlos Zabala (“Gavardek gau batean kontatu zien tabernara espiatzera joaten zen "sorgin zahar hura" koadrila bonapartistak nahi ez zituen zikinkeriez elikatzen zela”), Xipri Arbelbide (“Etxeberri bonapartistak zuen irabazi. 1889an berriz haste”); bonapartetar 2: K. Zabala (“Hantxe ziren mugan debekaturiko liburu politiko guztiak, Bruselako panfletoak, Bonapartetarren eskandaluzko istorioak, enperadorearen atzerriko karikatura barregarriak”), Txillardegi (“Eta No siempre prehto erantzuten omen zion granadatarrak Bonapartetarrari”); ez dugu bonapartetiar, bonapartezale formarik aurkitu.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bonapartista 2: J. Intxausti: "II Inperioaldia erortzean, hiru talde ditugu monarkizaleetan: borbondiarrena (legitimistes deituak), orleandiarrak (Orléans-go Louis Philippe I-aren jarraileak) eta bonapartistak"; J.A. Urbeltz: "folklorista europarrek ejerzito bonapartistetatik aterarazten dute [kantineren] eredua".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm - Pol.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bonapartista: X. Arbelbide ("Etxeberri bonapartistak zuen irabazi. 1889an berriz haste"); I. Borda ("Eskualduna astekari bonapartistako artikulu herratsuen irakurketa argigarria da karia horretara: zezenak ziren baiki Errepublikan"); K. Zabala ("Gavardek gau batean kontatu zien tabernara espiatzera joaten zen “sorgin zahar hura” koadrila bonapartistak nahi ez zituen zikinkeriez elikatzen zela").

Nazioarteko forma da, euskal baliokidearekin batera onartzekoa

bonapartetiar arautua bakarrik jaso zen, x-tar osaerakoak aztertzean; baina bonapartista ere onartzekoa dela uste du lantaldeak.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak eta -tar osaerakoak.

Jatorrizko forma

atomo-bonba

Euskaltzaindiaren Arauak

'lehergailua'.

Formen arteko bereizketa semantikoak

lehergailua; cf. ponpa

bonba atomiko 55: Argia 8, Berria 20, EiTB.com 27.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bonba atomiko 78: Berria 37, Herria 5, Fernando Morillo 10, Edorta Jimenez 4, Fernando Rey 4, Iñaki Mendiguren 3, Pello Zabala 3, Joxerra Garzia 2, Koldo Biguri 2, Joan Mari Irigoien 2, Joseba Zulaika, Bego Montorio, Mikel Hernandez, Xabier Mendiguren Elizegi, Juan Garzia, Filosofiako Gida; atomo(-)bonba 10: Pello Salaburu 7, Koro Navarro, Gotzon Garate, Iñaki Mendiguren.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren Arauak

arautua dago jada, adibide gisa.

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa sartzekoa, bonba sarreran.

LBeh (2014-04-03): bonba-pakete 34: Deia (“Urte batzuk geroago, bonba-pakete bat jaso zuen”), EiTB 33 (adib.: “Txeroki ordu erdiz izan da Ismael Moreno epailearen aurrean. Hark 2002ko urtarrilean eta otsailean bi bonba-pakete bidaltzea egotzita auzipetu du”); bonba pakete 6: Berria 2 (adib.: “AEBtako Maryland estatuko gobernu eraikinetan bi bonba pakete lehertu dira”), EiTB 4 (adib.: “Erromako enbaxada guztiak alerta egoeran daude Txile eta Suitzakoan bonba pakete bana lehertu eta bi lagun zauritu ondoren”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu bonba(-)pakete formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa sartzekoa bonba sarreran

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez da jaso bonbaketa, bonbardari formarik; ager. banakoak dira bombardeo (Vill Jaink: "Zer dela ta Apologetika-bombardeo au?, esango duzu menturaz"); bonbardero (Salav: "Urkiolan geundela, etortzen ziran emezortzi aideplano bombarderoak [...]") eta, OEH argitaratuan, bonbardamendu (Lf ELit: "Bonbardamendua hastean Aita Blas bi lagunekin zen eta hirurak otoitzari lotu zitzaizkon bere alde").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira bonbardaketa 1 (UnescoAlb 1990); bonbardamendu 1 (Herria 1969); bonbardari 1 (Gabai/8); bonbardeo 7 (F. Olariaga 5, G. Nazabal, P. Iparragirre); bonbardero 4 (J.L. Aramendi 2, M. Legasse, Ijitoaren "poleoiak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bonbaketa : AB50 1; bonbaketari : HiztEn (hegazkina / soldadua); bonbardaketa : HiztEn, LurE, Euskalterm 4 (hauetan aire bonbardaketa, bonbardaketa elektroniko, elektroi-bonbardaketazko soldadura); bonbardamendu : AB38 1; bonbardatzaile : DFrec 1; bonbardatze : LurE; bonbardeaketa : AB38 1; bonbardeo : DFrec 4, AB38 1, AB50 5 (hauetan bat hitz bonbardeo); bonbardero : AB50 1; bonbazketa : AB38 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegiak: a) bonbardaketa : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF eta PMuj DVC: bonba-eraso (bombardeo), bonbaketa (bombardeo) b) 'bombardero' adierako beste hauek: bonbakari : PMuj DVC (bombardero); bonbaketari : ElhHizt (1 bombardero (soldado); 2 (avión) bombardero), PMuj DVC (bombardero); bonbardari : HiruMila (iz. bombardero) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdaretako formak

Erdal bombardeo, bonbardero / bombardement, bombardier formen ordainak: HiruMila: bonbardaketa / bonbaketari, bonbardari // ElhHizt: 1 bonbardaketa; 2 (fig.) bonbardaketa, eraso / bonbaketari, bonba-jaurtitzaile // Casve FE: bunbardatze / bunbardabiu, bunba-hegazkin // HaizeG FB: bonbardamendu / ø // T-L LBF: bonbardamendu / ø // PMuj DCV: bonba eraso, bonbaketa / ø // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Azkue Aurkibidea.

bonbaketa iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, bonbaketa-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. bonbardaketa; bonbardamendu; bonbardatze].

bonbaketa 26; bonbardaketa 1725.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bonbaketa 12; bonbardaketa 386.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma erregularra edo paradigmaren araberakoa da hobestekoa

bonbardatu arautuaren eratorri erregularrak hobetsi dira.

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Forma gomendatuak nagusi badira ere, oraindik ageri dira batzuen batzuk. Hala ere, bonbardamendu forma hobetsitakoetatik kentzekoa izan liteke, corpusetan agerraldi bakar bat ere ez duenez.

Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina

Ik. bonbardaketa, bonbardamendu, bonbardatze.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-mendu/-tze.

bonbaketa eta bonbardeo formak berrikustean proposatu da forma honi g.er. marka jartzea eta bidalketetatik kentzea.

Forma berria da, eta hobestekoa lehiakideen kaltetan

-ea- formakoak saihesteko

Euskaltzaindiaren Arauak

bonbardatu, bonbarda, bonbardatzen. du ad.