Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. botagura, botalarri.

Sinonimoa(k)

cf. botagura, botalarri

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. botagale, botalarri.

Sinonimoa(k)

cf. botagale, botalarri

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: botaka egin.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

botaka egin

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: botakar: Scomberesox saurus.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Scomberesox saurus.

Forma baten adiera(k)

(akularen antzeko arraina).

Euskaltzaindiaren Arauak

: Sin. botagale, botagura.

Sinonimoa(k)

cf. botagale, botagura

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

Kategoria

iz.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

geroztik ez zuten arrantzaleek sareen botaldirik egin.

LBeh (2014-04-03): botanikari 41: Elhuyar 6 (adib.: “antzinako aztarnategien azterketetan, askotariko diziplinetako ikertzaileek hartzen dute parte genetikariez gain, hala nola paleontologoek, geologoek, botanikariek, eta klimatologoek”), Consumer (“Zer landaretatik zetorren aztertu, eta latineko izena jarri zioten botanikariek: Capsicum Nahum”), Berria 9 (adib.: “Leku horietako arduradunak gero eta gehiago botanikariengana doaz kontseilu eske”), EiTB 3 (adib.: “Bonaetxea itsasgizona, esploratzailea, geografoa eta botanikaria izan zen”), Argia 22 (adib.: “Margarita Moreno botanikariak 1984an proposatu zuen subespezie gisa, Jakako herbarioan 1972az geroztik jasota dauden ale batzuk oinarri, eta ez ditu oraindik bedeinkazio guztiak jaso”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: botanikari 9: Berria 4 (adib.: “Robert Brown botanikari eskoziarrak gauza harrigarria ikusi zuen mikroskopioan 1827an”), Txiliku 2 (adib.: “Quer botanikari ospetsuak dioenez, 1740. urtean Piriniotan egindako belar-bilketa saiotan honako istorio hau entzun omen zuen”), Fernando Rey (“denak entomologoak eta botanikariak zirelako familia hartan”), Jon Muñoz (“Wallace botanikariak aldi berean izan zituen itsasoa eta sua, Atlantikoaren erdian”), Bernardo Atxaga (“Irudikatu ahal nituen bere xehetasunak hala nola botanikari batek landare-hosto arrunt batenak”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es botánico / fr botaniste: Elhuyar: botanikari / Nolaerran: botanikari / Zehazki: botanikari / Labayru: botanikari / Adorez5000: botanikari.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta horren premia dago.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Euskaltzaindiaren Arauak

botarazi, botaraz, botarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

botarazi, botaraz, botarazten

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

errebotean, sakea egozten duena.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

zerrendatik ezabatzekoa da, honen ordez botaharri arautu baitzuen gero Euskaltzaindiak (ik. BAgir 2000-03).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

bota(tu), botatzen.

Erabileremu dialektala

Heg.

Aditz-erregimena

du ad. (nor kasurik gabea).

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

botoa eman.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond. eta iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

botatzen, egozten duena.

Jatorrizko forma

arnasbotatze, hats-botatze

Sistematika zainduz gehitzekoa

LBeh (2016-10-26): botepronto lematizatuak boteprontoan dira denak 30: Elkar 5, Deia, Berria 8, EiTB 4, Jakin 2, Argia 5, DiarioVasco 5.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: boteprontoan 4: Berria 3, Arantxa Iturbe.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu botepronto formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es a bote pronto / fr du tac au tac: Elhuyar: bat-batean, tupustean, itsumustuan; huts ala bete / NolaErran: hitzetik hortzera erantzun dio ...-ela – di-da erantzun dio ...-ela / Zehazki: pentsatu gabe, bat-batean, ziplo / Labayru: - / Adorez5000: bat-batean, tupustean, itsumustuan, ziplo, pentsatu gabe.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, baina hegoaldean soilik da ezaguna.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Forma baten adiera(k)

‘punpa-lasterra’

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da batez ere ahozko erregistroan.

Kategoria

adb.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Lgart

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: boterez .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: 0

LB: 83 “Bada, neurri batean, erreferente moral bat, botere faktiko bat, akaso, Kataluniako gizarte zibilarentzat?” (Argia); EPG: 24 “Eta gure partetik zein Estatuen partetik ukatzen bada, garbi da denak anai faltsuen botere faktiko totalitarioen menpe jartzen garela dituen ondorio latzekin” (Itxaro Borda); ETC: 394 “Infernuko hauspoa deitu izan zaio trikitiari, elizak eta gainerako botere faktikoek asko maite ez zuten seinale.” (Berria)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: botere faktiko (batez ere pl.) poderes fácticos; Adorez: botere faktikoak: poderes fácticos; Labayru: Podere/Botere faktikoak: Poderes fácticos.

faktiko adj. Egitatezkoa, egiteetan oinarritzen dena; egiazkoa, benetakoa. Tortura sistematikoa ez da posible izan estatuaren onarpen faktikorik gabe. Botere faktikoa: Gizartean eta politikan duen garrantzia eta pisuagatik erakundeetan indar handia duen eragilea edo eragile multzoa.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa botere eta faktiko sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu boteregune formarik.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

boteregune (eta poteregune) 2: M. Goihenetxe ("Bi boteregune goren hauen projektu politikoak bata bestearen aurkakoak ziren"), F. Rodriguez ("Potereguneak, gainera, herriarengandik joan dira urruntzen"); botere-gune 1, J. Amezaga ("Botere-gunean dagoen klasearen helburua, beraz, Estatu izatetik Nazio izatera pasatzea izango da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm) ez eta hiztegietan ere (EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC).

boteregune 55: Argia 9, Berria 27, Elkar 8, Jakin 2, Laneki 3, UEU 5, Uztarria.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

boteregune 10, Berria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erregularra eta gardena da, baina beste -gune batzuk ere sarrera dira. Jasotzekoa.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gune.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

ahaltsuki.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

botere sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

minaren boterez.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

elkarrekin, nahasirik.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ura eta ardoa boti.

Jatorrizko forma

boutique, botiga

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabaki gabe utzi da forma

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 denda. 2 nahasmendua. 3* e. botika.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: botigoa / HiztEn: botigo(a) / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-goa dagokio, ez -go, "Zub." marka daramanez.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

elkartea.

Jatorrizko forma

farmazia, botika

Euskaltzaindiaren Arauak

1 'farmazia'. 2 'sendagaia'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz, baldin onartuko balitz: botika-kutxa .

Forma baten adiera(k)

1. farmazia; 2. sendagaia

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da: 1) une batean ahotik sendagaia hartu eta 2) sendagaiak hartu, orokorra. Pluraleko adibideak ere jaso.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko izengilea.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

sendagaia, botika.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

botikario forma 10 aldiz azaldu da (B: 1; G: 2; IE: 5; EB: 2); botikari EBko testuetan agertu da, 7 aldiz

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ari/-ario

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. botikari / LurE: botikari / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. botikari.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ari/-ario.

Jatorrizko forma

botoil, botila

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da, ‘osorik edan’ adiera azaltzeko.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

botila(tu), botilatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

1 Zub. botilako edaria zerbitzatu. 2 Heg. botilan ezarri.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

botin 2, EiTB.com (“Larru barren botinak dira arreta gehien pizten dutenak. Aurrekoak freskoagoak izan arren, botinak modan egongo dira”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: botin 22: Joseba Martin (“botak eta botinak jantzita”), Josu Zabaleta 4 (adib.: “Egiten ikusten dizun guztia antzeratzen du; ez nuen, bada, aurkitu lehengo egunean zure botinak janzten”), Karlos Zabala 3 (adib.: “Harea neskatoaren paparretik sartu, behera isuri, eta galtzerdi eta botinetaraino erortzen zen”), Itziar Otegi 3 (adib.: “Koipe ugarirekin igurtzi ehizako oinetakoak, eta argizari oso gutxirekin botinak”), Monika Etxebarria 3 (adib.: “Handik pixka batera, karraska hots batzuk aditu eta gona baten barrena eta lohi lehorraz zikinduriko bi botin agertzen ikusi nituen”), Lopez de Arana 2 (adib.: “Bere aldemeneko gizonak botinak eta eskularru horiak zituen”), Felipe Juaristi 2 (adib.: “Semea ikusi nuen; hogeita hamar urte zituen, militar botin takoidunak zeramatzan jantzita”), Matias Mujika 2 (adib.: “ezkerreko botin puntadun, hori, izugarri dotorea, eskuinekoa baino nabarmen luzeagoa zuela”), Joan Mari Irigoien (“botinak eta botak noiznahi hausten nituelako”), Bernardo Atxaga (“Botinak ere zuriak ziren”).

Zerrenda osagarriak

Prestas: 50 lek. (B 30 / G 20)

Mailegu baztertzekoa da, ulertezina baita Euskal Herriaren alde batean

Saih.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Baldintza minimoa betetzen du, eta erabilia da.

Kategoria

iz.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

zapatak eta botinak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

boti(tu), botitzen.

Aditz-erregimena

da ad.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

elkartu.

Jatorrizko forma

boto, boz

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: botoa eman, boto egin , boto-emaile .

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

boto sarrerari dagokion azpisarrera.