OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BUKAERA EMAN. Dar término, acabar. Eliza berria da egiten asia milla zazpireun, ber[r]ogei ta irugarren urtean, eta bukaera eman izan zioten milla zazpi eun irurogei ta laugarrenean. Izt C 51. Sukuntzak ontan eman zion bukaera. Or Eus 367. Lan geiegi badegu, / eman bukaera. Lizaso in Uzt Noiz 89. Bere bizitze urrikalgarriaren ezin-besteari bukaera emateko. Berron Kijote 150. Bertso oiekin, festari bukaera eman zioten. Alkain 29. Bukaera're eman deiodan / igaro baida eguna. Insausti 242. (Con adj., etc.). Gai oni dagokan bukaera emateko. AA III. 437. Bere ikasikizunai bukaera ona emateko. Aran SIgn 64. Lanari bukaera ona ematia. Bv AsL 135. Egun artan asi zuten leloari nola bukaera on bat emango zioten. Ag G 38. Obeko degu garaiz / ixiltzen bagera, / eta eman dezadan / onen bukaera. Uzt Sas 312. Alik eta ari-eginkizunari azken-bukaera eman arte. Berron Kijote 225. Bukaera ona eman diote / aurtengo Ligari. Insausti 202.

adib: bukaera iz. Bukatzea; zerbait bukatzen den unea edo modua; zerbaiten azken zatia. Ik. amai; amaiera; akabera; azken. Hasieratik bukaeraraino. Egunaren, astearen bukaera. Bidearen bukaera. Silaba bukaeran. Munduaren bukaeran etorriko dela. Jaialdiaren bukaeran. Liburuaren bukaeran. Bukaera ona, txarra, gaiztoa. Hori da gizon edalearen bukaera. Zerbaiti bukaera eman. Lanari bukaera ona emateko. Ez zizkion bukaerako hitz horiek entzun. Bukaerako oharrak. Bukaerarik ez duen nekea. Mugarik eta bukaerarik gabe.

bukaera eman 233: Aizu, Deia 5, Elhuyar 6, Consumer 4, Berria 77, EiTB 47, Euskaltzaindia 3, Jakin, Karmel 3, Argia 13, Erlea 2, DiarioVasco 71.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bukaera eman 74: Berria, Herria, Bat-bateko bertsolaritza, Anjel Lertxundi, Xabier Olarra, Bernardo Atxaga, Jon Alonso, Pako Aristi, Patziku Perurena, Gotzon Garate, Joan Mari Irigoien…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: bukaezine(z)ko / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, osaera okerrekoa denez

osaera okerrekoa (eta aski dira bukaezin eta ezin bukatuzko).

Atzizkien araberako erabakiak

-zko: -ezinezko.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. bukatugabe.

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe ad.ekin.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-kor.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu bukanero formarik.

bukanero 54: Aizu, Argia, Berria, Deia 3, EiTB 4, ElCorreo, Elkar 42, Erlea; itsaslapur 176.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bukanero 3: Iñaki Mendiguren, Joan Mari Irigoien, Julen Gabiria; itsaslapur 19.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es bucanero / fr pirate mercenaire: Adorez: itsaslapur, pirata, bukanero / Elhuyar: bukanero; itsaslapur, pirata / Labayru: itsaslapur, pirata, itsasohoin, bukanero / Zehazki: bukanero, itsaslapur / NolaErran: (itsasoko) lapur ontzi – ontzi pirata.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, jasotzekoa. Badira itsaslapur eta pirata formak ere, baina honek badu ñabarduraren bat.

Euskaltzaindiaren Arauak

bukarazi, bukaraz, bukarazten. du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

bukarestar (herritarra).

Euskaltzaindiaren Arauak

bukatu, buka, bukatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bukatu, buka, bukatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

bukle (Ht VocGr), bugle (Ht VocGr 335). Bucle. Andreen bilho-bukletan / banabilla ni dostetan. Gy 287.

LB 45 (Aizu 1, Argia 5, Berria 23, EiTB 1, ElCorreo 2, Elkar 4, Erlea 1, Jakin 3, UEU 4, Uztarria 1); ETC 176.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Erdaretako formak

es bucle / fr boucle: Elhuyar: ile-kiribil; (Inform.) begizta / Adorez: 1 kiribil, kizkur; 2 (Inform.) begizta / Labayru: 1 ile kiribil, ilekizkur; 2 (Inform.) begizta / NolaErran: 1 kizkur, kuskuila, karakoil; 2 begizta // Euskalterm: begizta (TN; Industria).

begizta iz. Biribil gisako batekin edo birekin egiten den korapiloa, muturretako bati tiratzean desegiten dena; korapilo horren biribil gisako bakoitza. Ik. txibista. Begizta urdin batez loturiko gutun sorta bat.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

begizta badago ere, hau erabiltzen da, eta gutxieneko baldintza betetzen du. Eta, horrekin batera, buklean azpisarrera egitea komeni da, buklean entzun moduko adibideren batekin.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

bukle aztertzean azpisarrera gisa proposatua. buklean entzun moduko adibideren bat jaso.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

upel txikia.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: bularra eman, bularra hartu, bularra kendu.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: bular-arte , bular-estu , bularreko angina , bularreko (haur) .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

bularra eman, bularra hartu, bularra kendu

OEHko datuak [laburduren azalpena]

BULAR-AHIZPA "Collactanea respectu sororis, bulhar batetako aizpa, hazaizpa, bulhar aizpa, bulharreko aizpa" Urt V 319. "Budar-anai edo aizpak (R-uzt), hermanos de leche" A s.v. bular. Cf. BULAR BATEKO. * Emerenziana au, Santa Inesen bular-aizpa zan. Or MB 839.

LB: 0, EPG: 1, ETC: 1

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: bular-ahizpa hermana de leche [respecto a otra hermana]; Adorez: 0, Labayru: 0.

bular 5 iz. (Bigarren osagaitzat anai, arreba... eta kidekoak hartzen dituzten hitz elkartuetan, odoleko senide izan gabe, bularra emakume berak eman dien pertsonak adierazteko). Emerenziana Santa Inesen bular-ahizpa zen. Jainkoak nahi izan zinan hura hire bular-neba izatea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa mantentzekoa da bular 5 adieran, baina oharra definitzaile bihurtuz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 0; EPG: 2; ETC: 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0.

bular 5 iz. (Bigarren osagaitzat anai, arreba... eta kidekoak hartzen dituzten hitz elkartuetan, odoleko senide izan gabe, bularra emakume berak eman dien pertsonak adierazteko). Emerenziana Santa Inesen bular-ahizpa zen. Jainkoak nahi izan zinan hura hire bular-neba izatea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa mantentzekoa da bular 5 adieran, baina oharra definitzaile bihurtuz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

corpusekoak dira bularrarte 2 (TAg Uzt: "Eskaleak zemaion karta artuta, bularrarteko xokondoan sartu zun arinka, norbaitek ikusi zezakealakoan", "Sua zebilkion buruan, sua zañetan, sua bularrarte gurian pilpilka") eta bularte 7 (denak Or; Eus 1: "Betilleak dar-dar eta bulartea pil-pil"; Mi 6: "Otalur ixilean, saskigileak oiñez bulartea estutzen zion Urri elbarrituari", "Argi-illunean ageri zaiek pilpilka gorbelak zikindutako bulartea", "Atorra zarpildurik, belarra odoldurik, eta bulartea zauriturik", "Bulartean zauri aundia du", "Bulartea sukar, maite-dardaraz, lenbiziko maitemiñ eguna oroituz", "Aren bularte atsandituak, iturri garbian ugin bikia dirudi, ta itsasertzean zuri zuri nabari den akara-aiena"); ik. OEH argitaratuan bulhar-arte 4 (Dv Lev 7,30: "Eskuetan idukiko ditu [bakezko bitimaren] bilgorra eta bulhar-artea"; 8,29: "Jaunaren aitzinean altxatzen zuelarik kontsekrazioneko aharitik bulhar-artea"; Jnn Bihotz: "Hainbertzenarekin heldu zait aitzinera Jesus Jauna, gorphutz guzia, eta bereziki bulhar-artea, distiradurarik handienean"; Prop 1895: "Aita Jozau joaiten zitzaioten bidera [soldaduei]; etzela hura heriotzaren beldur; agertzen ere zioten bulhar-artea: tira zezotela, gogoak laguntzen balin bazituen") eta bularteria 1 (A EY: "erostunean pasa diteke, damea, zure gerria // Erostunean gerria, mardula bularteria, / neure ustean ezta faltako zuretzat merkataria").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bularte : HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

bular-arte : ElhHizt, PMuj DVC (bularr-arte); bularte : EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-arte.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bular sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: AS: bular estu / ElhHizt: - / EskolaHE: AS: bular estu

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-estu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bular sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

marranta.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Gip.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

bulartsua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: 1 Ik. txantxangorri 2 Ik. txoka / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-gorri.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

txantxangorria.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm: bularki 7 (horietan indioilar-bularki 1, oilasko-bularki 2, ahate-bularki 3). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

Banaketa eta kontsumoko hiztegia (Janari-edariak): bularki, ahate-bularki, oilasko-bularki. DenSuk: papar, ahate-papar, oilasko-papar.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

bularki jaso dutenak: HiruMila, ElhHizt, Lh DBF (bulharki: AS), DRA. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal pechuga / blanc formen ordainak: bular : HiruMila, ElhHizt, PMuj DCV; bularki : HiruMila, ElhHizt; papar : HiruMila, Lur EG/CE, PMuj DCV; eta gainera PMuj DCV: papa, ugatz, titi. Ez dugu aurkitu ap. Lur EF/FE, Casve FE, HaizeG FB.

Atzizkien araberako erabakiak

-ki 'okela' (zalantzarik izan den arren, badirudi gorputz-zatiekin ere erabil daitekeela -ki atzizki hau; cf. saiheski; gainera odolki edo esneki bezalakoak).

Kategoria

iz.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ahate-bularkia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-alde.

Elkarketa nahiz eratorpen zalantzazkoak

bular-angina lehiakidea okerra dela esan gabe, forma librea hobetsi da, bide honek tradizioan oinarri hobea duelakoan gaixotasunen izendapenetan (cf. aire-armada sarrera baztertuan egindako oharra).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bular sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bular sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabilera-oharrak

bularreko soila ere erabil daiteke, adiera berarekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

'emakumeek bularrei eusteko erabiltzen duten jazkia'

Forma baten adiera(k)

Emakumeek bularrei eusteko erabiltzen duten jazkia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ko: -etiko.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

hetika.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bularrezta, bularreztatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ztatu.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

bularra eman.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

bulartu, bular(tu), bulartzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

bulartu, bular(tu), bulartzen

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Ik. natura.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Anat.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.