Euskaltzaindiaren Arauak

bustiarazi, bustiaraz, bustiarazten. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

tradizioko oinarri handirik gabea da (Etxba, Or) eta berezi samarra osaeraz; zingira edo istingadien adierazle gisa ageri da gaur, eta onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, hezegune parekoa bezala.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gune.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

gune bustia edo hezea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Artea.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. besaulki.

Euskarazko forma da batasuna egiteko bidea

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. besaulki

Euskaltzaindiaren Arauak

(arrantza-tresna) Sin. pertola.

Forma baten adiera(k)

arrantza-tresna

Txostenaren laburpena

Ik. informazio-oharrak s.u. budget.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Bere euskalkiko forman onartu da

Ik. buxet.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-tx-/-x-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

butxatu 1 'mojar' adierakoa, Lç Ins F 7 v ("Eta kausa haur bera izan da, Iauna, zerengatik zure suiet gaixoen odolean hanbat aldiz borreroék eskuak butxatuak ukhan baitituzté") // Ik. OEH argitaratuan gainera testu-lekukotasunik gabeko 1 buxatu ("essuyer. Ahua buxatze, s'essuyer les lèvres. Sudurra buxatze, se moucher" Lh) eta 2 buxatu ("Boucher [une issue]. Empr. béa. boussá, boucher" Lrq. v. buxuatu); eta buxuatu sarreran, Etch: "Jin ziren muxeruak, buxuatik hekiko, / eni hobe beharrez, aldiz leher onddo" #mdash# cf. la nota del ed.: "buxuatik: forme contracte de buxuatiak de ardu buxunatiak: les vins bouchés".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

butxadura 5: A. Loizate ("Behazun-bideko butxadura onbera zein gaiztoa"), GAO 1991 ("Zakar solido edo liskatsuak: estolderiako jarioan butxadurarik sortu edo hondakin uretarako sistemaren funtzionamendu egokia nahasten duten edo nahas dezaketen zakar solido edo liskatsuak"), K. Busturia 3 ("Horrela, outputak igo ahala, behin eta berriz hainbat "butxadura" gertatuko da, eta egoera hauetan zenbait ondasunen eskaintzak malgua izateari utzi egiten dio eta beren prezioek beharrezko mailara igo behar dute"); barne-butxaketa 1, A. Gabikagogeaskoa ("Barne-butxaketa hau handitu egiten da plazer eta zorionari jarritako tabu kulturalen eraginez"); butxapen 1, J. Jauregi ("Miokardioaren infartoa: Hipoxia iraunkor batek ekoizten duen angor-a ez bezala, infartoa abar koronario baten butxapen oso baten ondorio da"); butxatu 3: UZEI ("Ahoak airearen sarrera eta irteerako bide bezala jokatzen du aire-behar handia dagoen egoeratan, ariketa fisiko gogorren bat egiten denean adib. edo sudur-barrunbeak butxatuta daudenean"), A. Gabikagogeaskoa ("Gizabanako isolatu eta indargeak butxatuta ikusten du bere zentzu-, hunkipen- eta adimen-potentzialtasunen bidea"), I. Mugika ("Akidura eragiten duen uzkurdura isometriko #mdash#belaunaren luzapena#mdash# baten ondoren, ariketan zehar erabilitako PKr-ren birsintesirik ez da ematen gihar-zirkulazioa butxatu egiten denean").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

butxadura : DFrec 1 (Saioka/5: "trafiko butxadura"), AB38 2 (embotellamiento), HiztEn (1 butxatzearen ekintza eta ondorioa; 2 Med. organismoko hodi bat butxatzean datzan anomalia); butxatu : HiztEn (bide edo hodi batean oztopo bat gertatu edo jarri, handik igarotzea eragotzi edo zailtzen duena); butxatzaile : HiztEn (butxatzen duena); buxadura : Euskalterm 9 (a] Med. 8 'obstrucción'; hauetan heste-buxadura 'obstrucción, oclusión intestinal', buxadura-kentze 'desobstrucción'; b] Garr. zirkulazio-buxadura 'embotellamiento'); buxaketa : Euskalterm 4 (Med. 'obstrucción; eta hauetan buxaketazko 'obstructivo', baso-buxaketa 'espasmo vascular'); buxatu : HiztEn (ik. butxatu); buxatzaile : Euskalterm 6 (Med. gaixotasun b., kardiomiopatia b., pneumopatia b., tronbo b. 'obstructivo', 'oclusivo', 'obliterativo'); // Ez ditugu aurkitu ap. AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

butxadura : HiruMila (1 atasco; 2 obturación); butxagailu : HiruMila (obturador #mdash#aparato, elemento); butxagarri : HiruMila (obstructor); butxaketa : HiruMila (obstrucción, taponamiento); butxatu : ElhHizt (ik. buxatu), HiruMila (1 ensuciar; 2 taponar), DRA (ensuciar); butxatzaile : HiruMila (que obstruye, tapona); buxadura : ElhHizt (obstrucción); buxatu : ElhHizt (obstruir, cerrar el paso), Casve EF (-tü: essuyer), Lh DBF (1 boucher; 2 essuyer), DRA (1 enjuagarse; 2 tapar, taponar); buxatzaile : ElhHizt (obstructor) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EF/FE eta EG/CE, HaizeG BF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

Euskaltzaindiak erabakitzekoa: hutsaren hurrengo tradizioa dute aldaera guztiek; butxa- formakoak indartu (berrezarri?) dira orain (eta orainago buxa- formakoak proposatu), aski bide egin dutela esaterik ez badago ere; baina cf. infra buxon. // IdOh (2004-01-09): ik. buxadura, buxatze geroago arautuak, s.u. atasko.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-tx-/-x-.

LBeh (2014-04-03): buxatu 49: Elhuyar 6 (adib.: “galera ekonomikoak ere eragin ditzake, azpiegituretako hodiak, hustubideak eta abarrak buxa baititzake”), Consumer 22 (adib.: “Bular buxatu edo itxiak”, “Harraska buxatu bada eta gomazko libragailurik ez baduzu, estali kainu-zuloa eta bete harraska urez, hereneraino“), Berria 11 (adib.: “Preso emakumeak kokatu zituzten Apaizgaitegiko eraikin haiek ezin okerrago zeuden: sabaiak eroriak zituzten, hormak zikinduak eta pitzatuak, kristalak apurtuak, hodiak buxatuak, eta ez zeukaten inolako altzaririk”), EiTB 5 (adib.: “Kirchner otsailaren 7an ere klinika berean sartu zuten eskuineko arteria karotida buxatuta zuelako, eta astebete eman zuen bertan”), Argia 5 (adib.: “Hauts horrek, gainera, airea iragazteko erabiltzen duten makina buxatzen du”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: buxatu 15: Lopez de Arana 5 (adib.: “Kableak guztiz buxaturik daude eta bertatik albiste bat bera ere ezin da pasa.”), Karlos Zabala 2 (adib.: “Hil baino hilabete bat lehenago, berak eta beste lagun batzuek Zolaren logelako tximinia buxatu zutela eta idazlea kearen eraginez hil zela aitortu zion Buronfossek Hacquini”), Edurne Elizondo 2 (adib.: “Isurbideak buxatu ziren”), Oskar Arana (“hesteak buxatuta”), Juan Kruz Igerabide (“Orratzak denbora luzean eduki behar ziren, mugitu gabe; itxaron egin behar zen, haiek leku buxatuak zulatu arte, odola berriz ibil zedin”), Josu Zabaleta (“Komuna buxatuta zegoen gaur goizean”), Ramon Saizarbitoria (“egunero irensten duen abere-koipearekin, honezkero duela mende erdi beharko bailituzke arteriak buxatuta”), Pablo Sastre (“Tapaxek hitzerdi batzuk marruskatu zituen; bere painueloa atera zuen urduri, harekin buruko zauria buxatu zion lagunari”), Juan Garzia (“Ez nuen lortu, hara, lurrun higuinak, asperdura eta umiliazioa besterik, eta likido beltz eta uher-nahasi bat, zeinak erremediorik gabe irazkiak buxatzen baitzituen“).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es atascar(se) / fr boucher: Elhuyar: 1 buxatu; 2 oztopatu, eragotzi, trabatu; 3 trabatu / Nolaerran: 1 buxona ezarri; 2 tapatu; 3 paretaz hetsi, tapatu, itsutu / Zehazki: 1 buxatu, emokatu; 2 trabatu; 3 ez aurrera ez atzera gelditu / Labayru: 1 itxi, zerratu, butxatu, takatu; 2 oztopoak | trabak | eragozpenak jarri (tb. con ipini), oztopatu, trabatu, eragotzi (impedir), galarazi; 3 trabatu, kateatu, takatu, katigatu / Adorez5000: 1 itxi, zarratu, poxelatu, buxatu; 2 trabatu, basatzan sartu, zoko egin, ikatu; 3 oztopatu.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

buxadura, buxatze araututa daude.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta onartzekoa.

Aditzoinaren erabilerak

buxatu, buxa, buxatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 36 (Argia 3, Berria 3, EiTB 3, Elhuyar 1, Consumer 9, Laneki 6, UEU 11); ETC 45

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: buxatzaile izond. obstructor, -a / Adorez: buxatzaile iz. obstructor/ra, taponador/ra / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. aurrekontu / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

aurrekontua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

poxia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

tapoia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

pertsonari dagozkio buzo G 1 (Anab Poli: "Urpekari edo buzoa igota, guztiek aldegiten zuten lergaiak lertu bear zuaneko"); murgilari B 2 (SM Zirik: "Plaentxiatarrak, aizpietan peskan eiten zaliak dira ta zer esanik pe ez, murgilari onak dirana"; "Bein, alemaniarra, ba ei ebillen panpana joten, Plaentxian ez euala bera lango murgilaririk esaten") eta urpekari G 1 (Anab Poli).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) arropa-motari dagozkio buzo EB 10 (Karraspioren Abenturak: "Buzoa jantzi, eta goizero lanera joaten zen"; F. Juaristi: "Buzo urdinak eta fusilak zituzten bertan iritsitako gizonek, guztiak sasoikoak"; Gand Uda: "Autobus nahiz bagoi beteegitan doa, gorputzez gorputz,/ ofizinara, dendara, etxera,/ kezkati, zabuka, lirain,/ karpetaz, korbataz, buzoz,/ umez, eskotez, plastiko-boltsaz,/ bultzaka, irakurtzen, musuka"; GAO 1989: "Tailerreko pertsonalari, urteko bi buzo"), IMuj ("Buzo urdinarekin Manterola kaleko izkinan dagoen gizonarena"), R. Iraola ("Erregeek, korbata eskatu eta, buzoa ekarri ziotela"), J.M. Azurmendi ("Buzo zikin bat"), J. Urkixo 2 ("Bere buzo zuriaz jantzita", "buzo zuriz jantzitako sasijakintsu harrosko bat"), Elexp EskuB ("bere buzo urdin koipeztatuaz"); b) pertsonari dagozkio buzeatzaile EB 5: J.A. Berriotxoa ("Dudarik gabe, biologo-buzeatzaileak informazio asko aurkeztu dezake mota honetako ikerketetan"), EHAA 1993 4 (adib.: "buzeatzaile profesionala", "Kirol mailako buzeatzailea"); buzo murgilari G 2 (L. Dorronsoro: "Baña, buzo murgilariak, beren begiz ederki ikusi duten bezela, urazpiko loretegi auetan ez dago pakerik"; "Bat batean ixten ditu bere koskoak, eta, an gelditzen da buzo murgilaria katigu"); murgilari EB 6 (Kirola eta Ikuskaria: adb. "Akapulko-ko Murgilariak"; "Berehalaxe murgilariaren burua irten zen uretatik"); urpekari G-EB 2 (A. Albisu: "Urpekaria, berriz, itsas-ondora jeixten da"; M. Aizpurua: "Neuk pertsonalki urpekari bezala egindako paseotan pilo bat gurgila ikusi ditut eskeleto hutsez beterikoak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

buzo : AB38 1 ('buzo'), AB50 1 ('buzo'), LurE (Ik. urpekari), Euskalterm 10 ('arropa-modua' adierakoak guztiak; hauetan neskato-b., emakumezko-b., neska-mutiko b.); murgilari : LurE (urpeko igerilaria), Euskalterm 10 ('porrón / fuligule' hegatiak: m. arre, m. arrunt, m. mottodun, m. handi, m. islandiar, m. urrebegi, m. burugorri, m. lepokodun, m. buruzuri); urpekari : AB38 5 ('submarinista' 4, 'sumergible' 1), HiztEn-LurE ('murgilaria'). Ez ditugu aurkitu ap. DFrec // buzo formaren ordainak: AB38: urpekari 1 // AB50: lohikartzeko 1 // Euskalterm: ø.

Sektore jakin bateko informazioa

Banaketa eta Kontsumoko Hiztegia: buzo ('mono').

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

a) jantziari nahiz gizakiari dagokio buzo : EuskHizt (Ik. murgilari), HiruMila (1 Ik. lohihartzeko; 2 Ik. urpekari), EskolaHE (Ik. urpekari), Lur EG/CE, Lur EF/FB (1 bleu de travail; 2 plongeur, scaphandrier), DRA (Anab Poli); b) gizakiari dagozkio murgilari : EuskHizt (urpeko igerilaria), ElhHizt ("1. Buceador común"), HiruMila (1 submarinista, buceador), EskolaHE (1 urpeko igerilaria), DRA (buceador; SM Zirik, Harriet), PMuj DVC (porrón común), eta urpekari : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila (1 buzo; 2 submarinista), Lur EG/CE, Lur EF/FB, Casve EF (sous-marinier, scaphandrier), PMuj DVC (zambullidor, buzo). Ez ditugu aurkitu ap. HaizeG BF, Lh DBF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal buzo/plongeur; scaphandre, scaphandrier beste hiztegietan: a) jantziari nahiz gizakiari dagokio buzo : Lur EG/CE eta EF/FB; b) jantziari dagozkio eskafandra : Lur EF/FB, HaizeG FB, T-L LFB (eskafandre), eta hurpejauntsi : Casve FE; c) pertsonari dagozkio eskafandrari : Lur EF/FB, HaizeG FB, T-L LFB; itsaspekari : ElhHizt, HiruMila; murgilkari : HaizeG FB; pulunpari : Casve FE (eta pulunpakari), HaizeG FB, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; pulunpatzale : HaizeG FB, eta urpekari : ElhHizt, HiruMila, Lur EF/FB, Casve FE, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): plongeur; scaphandrier (con escafandra); bleu de trabail (mono de trabajo); it (S. Carbonell): palombaro; certa imbarcazione antica; ladro abile e vigile; ca (DCC): bus; en (Collins): 1 diver; 2 tracksuit, jogging suit; jumpsuit; de (Langenscheidts): 1 Taucher, (barco) Taucherschiff; 2 Mäusebussard; 3 Schutzanzug, Rollkragenpullover, Rolli.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. murgilari / HiztEn: - / LurE: Ik. urpekari / ElhHizt: - / EskolaHE: ik. urpekari.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

1 eskafandraria, murgilaria. 2 laneko arropa-mota, lohihartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. postontzi / HiztEn: Ik. gutunontzi / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

postontzia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: 1 Ik. sai 2 Ik. zapelatz / LurE: zapelatza Ik. apobelatx; saia, putrea / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

1 zapelatza. 2 saia.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: buztan-moko .

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: buztanbeltz: Oblada melanura; cf. kuliska buztanbeltz: Limosa limosa; muxar buztanbeltz: Diplodus annularis.

Euskaltzaindiaren Arauak

Oblada melanura.

Landare eta animalien taxonomi izena

Oblada melanura

Euskaltzaindiaren Arauak

buztandu, buztan(du), buztantzen. da ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

buztandu, buztan(du), buztantzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: buztangorri: Phoenicurus sp.; buztangorri argi: Phoenicurus phoenicurus; buztangorri ilun: Phoenicurus ochruros; cf. sugandila buztangorri: Acanthodactylus erythrurus.

Euskaltzaindiaren Arauak

Phoenicurus sp.

Landare eta animalien taxonomi izena

Phoenicurus

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: buztanikara: Motacilla sp.; buztanikara hori: Motacilla cinerea; buztanikara zuri: Motacilla alba alba; larre-buztanikara: Motacilla flava.

Euskaltzaindiaren Arauak

Motacilla sp.

Landare eta animalien taxonomi izena

Motacilla

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: buztanluze: Aegithalos caudatus; cf. ahate buztanluze: Anas acuta; arrabio buztanluze: Chioglossa lusitanica; saguzar buztanluze: Tadarida teniotis.

Euskaltzaindiaren Arauak

Aegithalos caudatus.

Landare eta animalien taxonomi izena

Aegithalos caudatus

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: buztanzuri: Oenanthe sp.; buztanzuri arrunt: Oenanthe oenanthe; buztanzuri beltz: Oenanthe leucura; buztanzuri hori: Oenanthe hispanica; cf. orein buztanzuri; orein virginiar: Odocoileus virginianus.

Euskaltzaindiaren Arauak

Oenanthe sp.

Landare eta animalien taxonomi izena

Oenanthe

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: buztin-lur.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

buztin-mineralak 4, ZTC 12 (Ekaia 4, Geologia HE 8); ik. Geologia HE paperezkoan: buztin-mineralak / en clay minerals / es minerales de la arcilla / fr minérales argileuses // Ez dugu aurkitu ap. EPG.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BUZTINEZKO (V-gip; Lar, Dv; buztiñazko Urt; buztiñezko V-gip; bustiñozko Urt II 294). Ref.: Etxba Eib (bustiñezkua); Elexp Berg (buztiñezko). De arcilla. "Argillaceus" Urt II 293. "Alcancía, vasija de barro que sirve de hucha para guardar dineros, lurkutxa, buztinezko gordairua" Lar. "Qui est en argile" Dv. "Ontzi asko dira bustiñezkuak" Etxba Eib. "Mutikuak buztiñezko figura polittak eitteittue. Ontziez, lurrezko esaten da" Elexp Berg. Eta [harriak] gizamoldea jo zuen burdinazko eta buztinezko oinetan, eta xehakatu zituen. Dv Dan 2, 34. Txorietako bat buztiñezko ontzi bateko ur biziaren gañean odolustu bear da. Ol Lev 14, 5 (Dv lurrezko untzi). Beren moralkeria buztinezko oinak dituena zutik gordetzearren, gudu eginen zieten noski Theresari eta berari. Mde HaurB 47. Gizonaren gorputza buztinezkoa da. Arti Ipuin 38. Han bai egiten zituan iñoren bildurrik gabe eta lasai lasai buztiñezko errekattoak, ura nahi zuan tokira eroan eta ugesi edo presak egiteko. Osk Kurl 93. Zuri Bak orri, ots egiten dizute poema alaiekin eta zure goratzarrez buztiñazko iduriak esegitzen ditute ler-ondoetatik. Ibiñ Virgil 90. Geisoak ikutu dagian buztiñezko edozein ontzi, apurtu egingo dabe. Ker Lev 15, 12. Ondasun hau buztinezko ontzitan darabilgu. IBk 2 Cor 4, 7 (Bibl buztinezko; Lç, He, TB, Dv lurrezko). Etxe haundi batean ez dira izaten urrezko eta zilarrezko ontziak bakarrik, baita zurezkoak eta buztinezkoak ere. IBe 2 Tim 2, 20 (Bibl buztinezko; Lç, He, TB, Dv lurrezko). Buztinazko edozoin untzitarat. Bibl Lev 11, 33. Apezak hegaztinetarik bat buztinezko untzian, ur biziaren gainean hiltzeko manatuko du. Ib. 14, 5.

adib: buztin iz. Batez ere aluminio silikatoz osaturiko lurra, gehienetan zurixka edo gorrixka, uretan bustita oso bigun eta malgu bihurtzen dena eta, horregatik, ontziak, teilak, adreiluak eta kidekoak egiteko erabiltzen dena. Eguzkiak buztina lehortzen du. Jainkoaren eskuan dago gizonaren bihotza, eltzegilearen eskuan buztina bezala. Buztinezko irudia. Buztina egosi, erre. // buztinlari iz. Buztinezko gauzakiak egiten dituen eskulangilea. Ik. eltzegile. Buztinezko ontziak esango ote dio buztinlariari: zergatik egin nauzu honelakoa?

buztinezko 145: Aizu, Deia 2, Elhuyar 4, Elkar 3, Consumer 15, Berria 67, EiTB 6, Jakin 8, Karmel 4, Argia 24, Erlea 5, DiarioVasco 6.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

buztinezko 107: Berria 17, Herria, Elizen arteko Biblia 26, Asisko Frantzizko 9, Joan Mari Irigoien, Anjel Lertxundi, Gotzon Garate, Jon Alonso, Karlos Zabala, Xabier Montoia, Bernardo Atxaga, Iñaki Mendiguren, Koro Navarro, Oskar Arana…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-zko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada. Dena den, beste -zko guztiekin batera berriz aztertzekoa da.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

buztinlaria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

buztinezko gauzakia; buztina gai bezala hartua.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-lari/-gile.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ola.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-zuri.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

buztin-mota zuria.

LBeh (2016-10-26): bypass 7: EiTB 6, Consumer (“arrisku faktore nagusien inguruko aldaketek (kolesterola, hipertentsioa, tabakismoa, ariketa fisikorik eza) % 50eko eragina izan dute, eta beste % 50a terapia mediku-kirurgikoek lortu dute (bypass-ek, angioplastiak, infartuen aurkako hasierako tratamenduek...”), EiTB 7; by pass 3: Consumer, Berria, Argia; by-pass 6: Aizu, Consumer, Berria 2, Argia, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: bypass 2, Berria (adib.: “Bypass-gastriko izeneko ebakuntza egin zioten, eta gutxira biriketako edema hartu zuen”); by(-)pass 6: Berria 4, Patxi Iturritegi, Anjel Lertxundi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: by-pass (aorta-koronarioetako by-pass) (Med.).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: by-pass 1. Batez ere bihotzeko kirurgian egiten den ebakuntza mota. ez dugu aurkitu bypass formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es by-pass / fr by-pass, pontage: Elhuyar: by-pass / NolaErran: (bihotzeko) bypass, (bihotzeko) zain lotura / Zehazki: - / Labayru: bypass / Adorez5000: by-pass.

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. Inform.

Nazioarteko formaren hurbilena da hobestekoa

nazioartekoagoa da okteto baino.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-y-.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.