Zerrenda osagarriak

Prestas: 11. gaia; 13 lek. (B 8 / G 5).

Erdaretako formak

OfQuLF: héritier, successeur prévu ou désigné || Dauphiné || région de France qui appartenait traditionnellement au fils aîné de la famille royale.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Kategoria

iz.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

1 Hist. (Frantzian) erregearen lehen semea, premua, ustezko erregegaia. 2* e. izurde.

Euskaltzaindiaren Arauak

Delfos / delfostar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

'erabakia'.

Forma baten adiera(k)

erabakia

Euskaltzaindiaren Arauak

deliberatu, delibera, deliberatzen. da/du ad. 'erabaki'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

deliberatu, delibera, deliberatzen

Forma baten adiera(k)

erabaki (eta ez eztabaidatu: cf. 53.21 irizpidea)

Euskaltzaindiaren Arauak

deliberatu, delibera, deliberatzen. da/du ad. 'erabaki'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

deliberatu, delibera, deliberatzen

Forma baten adiera(k)

erabaki (eta ez eztabaidatu: cf. 53.21 irizpidea)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki: -tu-ki.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

erabakia.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. 'erabakia'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

delineatu 1 (Azurm in Gand Elorri: "Amaikatxotan egon natxatzu, ume bainintzan, arima potzuaren ondoenean nire sentipen lausoak ezin delineatuaz").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

delineante B bitan (Alzola BAtalak: "Pauliño au delineantea zan, Kirikiñori lagundu eutsona ikasteak egiteko"; "Beste anai bat be euki eban Pauliñok, Kindiñ Lasuen Agirre, delineantea au be"); delineatzaile EB behin (X. Gereño: "Egin itzazu adiskideak, bereziki delineatzaileen artean").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

delineaketa : DFrec 1, AB50 5 (hauetan delineaketa-saioak 1; delineaketa-teknologia 1); delineante : AB38 1, AB50 1, Euskalterm 4 (bat marrazkigile industrial sinonimoarekin; eta proiektu-d., lehen mailako d., bigarren mailako d.); delineatu : HiztEn; delineatzaile : AB50 2 (hauetan maisu delineatzaile behin), HiztEn, Euskalterm 2 (bat marrazkigile industrial sinonimoarekin; eta d.-ikasketak); delineazio : AB50 3 (hauetan bat delineazio-ezagupen), Euskalterm 2 (behin d.-estudioak); eta delineación itzulitako beste hauek: laun-irudiarako aidetikako, lurretikako, egokitzezko eta marrazkigintzazko lanak: AB38 1 (trabajos de vuelo, apoyo, restitución y delineación); marralari: AB38 1; marrazketa: AB50 4 (hauetan bat marrazketa-teknikabide: tecnología de la delineación ); marrazki: AB50 2 (hauetan bat marrazki-teknikabida: tecnología de la delineación).

Sektore jakin bateko informazioa

delineante : AdminEL; delineatzaile : HezkAdmin (eraikuntza eta hirigintzako delineatzaile), BarnErrot; delineazio : HezkAdmin (arte-delineazio), BarnErrot. // Ez ditugu aurkitu ap. AgAld, LurraldeAntol, EurItune, AdmHizt, AdminMila.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

delineatu : HiruMila, ElhHizt; delineatzaile : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal delineador formaren ordainak: marratzaile : PMuj DCV // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE, Azkue Aurkibidea; b) delinear / dessiner formenak: delineatu : HiruMila, ElhHizt; deseinatu : T-L LBF; dezinatu : HaizeG FB; diseinatu : Lur EF/FE; iduria egin : Casve FE (idüria egin), HaizeG FB; marrazkitu : Casve FE (-tü), HaizeG FB; marraztu : Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE (-tü), T-L LBF (marreztu); marreztatu : T-L LBF // PMuj DCV: 1 (trazar las líneas) marrak, lerroak egin. 2 (trazar los contornos) orrazia egin, inguruak atera // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Azkue Aurkibidea; c) delineante / dessinateur (industriel) formenak: delineatzaile : HiruMila, ElhHizt; dezinatzaile : HaizeG FB, T-L LBF (deseinatzaile); irudigile : XarHizt, Casve FE (idüri egile), HaizeG FB (iduri-egile); marralari : PMuj DCV; marratzaile : Lur EG/CE eta EF/FE; marrazkilari : Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB; marrezkari : T-L LBF // Ez dugu aurkitu ap. Azkue Aurkibidea; d) delineación / dessin formenak: delineazio : HiruMila; dezina : HaizeG FB; diseinu : Lur EF/FE, T-L LBF (deseinu); iduri : XarHizt (eta irudi), Casve FE (idüri), HaizeG FB; irudigintza : XarHizt ("art."); marradura : PMuj DCV; marrazki :Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF (marrezki); molde : Casve FE // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

es delineación / delineador / delineamiento / delineante / delinear formen ordainak: fr (DLLF): ø / dessinateur industriel / ø / ø / dessiner des plans, délinéer (p. us.) / ø; it (S. Carbonell): delineazione; delineatura / delineatore / delineamento / delineante; disegnatore, delineatore / delineare; ca (DCC): delineació; delineament / ø / ø / delineant / delinear; en (Collins): delineation / eyeliner / ø / draughtsman / to delineate; to outline; to draw; de (Langenscheidts): Umriss; Entwurf; Sizzieren / Zeichner / ø / technischer Zeichner; Planzeichner / auf, an-reissen; zeichnen; entwerfen; umreissen.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: delineante / BarnErrot: "Delineatzailea: Delineante / EEgunk: "delineatzaile (†  delineante)".

Mailegu baztertzekoa da, ez baita nazioartekoa formaz nahiz adieraz.

frantsesez dessinatuer forma bakarra dagokio gaztelaniazko delineante, dibujante, diseñador hirukoteari; eta delinea- formak baztertzea erabaki da.

Euskarazko forma da batasuna egiteko bidea

ez du mailegu onartzekoen baldintza minimoa betetzen (gaztelaniazkoa da bakarrik), eta onartezina da.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. marrazkilari.

Zerrenda osagarriak

BarnErrot: "Delineazioa: Delineación / HezkAdmin: delineazioko praktikak: prácticas de delineación.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. marrazki.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean eta OEH argitaratuan ez dugu delinkuentzia, delitugile, delitugintza formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

delinkuentzia (eta gazte-delinkuentzia, delinkuentzia indize, delinkuentzia mota ) 16: J. Sarrionandia ("Edo delinkuentzia edo emigrazioa"), A. Pagola ("adin gutxitze horrek zerikusi handia dauka drogak eta delinkuentziak marjinazio soziala elkartzen duten lekuekin batik bat"), LanIntel ("langabezia, delinkuentzia, gazteentzako lokal falta, berdegunean [sic] falta"), P. Saez 7 (adib.: "Hamaika arrazoiengatik gaurko eta hemengo gizartean garrantzi berezia du, delinkuentzia edo / eta gazteen moldagabeziari dagokionez, heziera espezialaren arazoak", "gazte-delinkuentziak beste edozein delinkuentziak baino bolumen handiagoa agertzen du gure artean"), X. Garagorri ("langabezian egoteko eta delinkuentzian sartzeko aukerak ugaritzen ditu"), HIESA 1995 ("droga, infekzioa, delinkuentzia, gartzelan pilatzea, pozoiketak, heriotza, gartzela, poliziak, prozesuak, laguntza- eta errehabilitazio-zentruak kostu izugarriarekin hedatu eta aurreratzea lortu dute"), I. Iñurrieta ("delinkuentzia, krimena edo egokituezin pertsonalak"), Egunk 1990-1996 3 (adib.: "eginbehar nagusia da delinkuentziaren, mafiaren eta terrorismoaren aurkako borroka areagotzea", "Delinkuentzia indizeak gero eta gorago igotzen ari dira Katalunian").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

delinkuente : Euskalterm 1; delinkuentzia : DFrec 1, AB38 1, AB50 6 (hauetan gazte delinkuentzia 1), HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan gazte-d. 1); delitugile : HiztEn, Euskalterm 10; delitugiletza : Euskalterm 2 (hauetan gazte-d. 1). Ez ditugu aurkitu ap. LurE // AB50: gaizkintza 1.

Sektore jakin bateko informazioa

AgAld hitz-bilduma: gaizkiletasun, gaizkintasun, gaizkintza / lege-hausle // AdminEL: gaizkintza / gaizkin, gaizkile.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

delinkuentzia : ElhHizt, HiruMila; delitugile : ElhHizt, HiruMila; delitugintza : HiruMila. Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal delincuencia, delincuente/délinquance, délinquant, e beste hiztegietan: HiztHand: delinkuentzia, gaizkiletasun // ElhHizt: delinkuentzia / delitugile, delinkuente // HiruMila: delitugintza / delitugile // Lur EG/CE: gaizkile // Lur EF/FB: gaizkile, lege hausle // Casve FE: gaizkiegile, legehausle // HaizeG FB: hogendun, lege-hausle // T-L LFB: gaizkin, gaizki-egile // PMuj DCV: erruduntasun, gaizkintasun; gaiztakeriak, lege-austeak / ogendun, errudun, gaizkin, gaizkille, lege-ausle // Azkue Aurkibidea: ø.

Erdaretako formak

fr (DLLF): délinquance, d. juvénile / délinquant, d. juvénile; it (S. Carbonell): delinquenza / delinquente; ca (DCC): delinqüència / delinqüent; en (Collins): delinquency, criminality / delinquent, criminal, guilty; offender; de (Langenscheidts): Verbrechen, Straftat, Verbrechertum, (juvenil) Jugendkriminalität / verbrecherisch.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

nazioartekoa da; baina lantaldeak ez daki jaso beharrekoa den, gaizkiletza, delitugintza bezalakoak badaudenez.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

delirio 4: P. Berasategi ("Begiratu batez, gezurra zirudien oinpuntarik oinpunta erabiltzeko pelotoi jostailu eta putzontzi batek nolatan hala sortu zezakeen inorengan hain deliriozko grina farregarria"), R. Saizarbitoria 2 ("Zoritxarrez, ordea, delirioak #mdash#antzinako eta gertuagoko historiaren eta gaur egungo errealitatearen distortsioak#mdash# jarrera jasanezinei zabaltzen die atea", "delirioan erortzeko erraztasun berezia salatuz"), X. Mendiguren B. ("Aditzera emandako eran eroa presente partikularra, baita askotan iragan partikularrak ere zuzen berrezagutzen ikusten dugun bezala, baina lotura, harremanak kontuan ez hartzen eta horregatik errakuntza eta delirioan erortzen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

delirio : HiztEn, Euskalterm 2 (eldarnio sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

delirio : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal delirio / délire formen ordainak: ElhHizt: 1 eldarnio, delirio, sukar-amets; 2 zorakeria, burugabekeria, itxuragabekeria; HiruMila: eldarnio; Lur EF/FE: zoraldi; Vox es-eu: 1 eldarnio, sukar amets; 2 zorakeria; Casve FE: elenahasi, nahaste; HaizeG FB: erreberi, sukar-amets, ele-nahasi; PMuj DCV: 1 zorabio, txorabio, txakal-aldia, zoralda, burtzoro, lillura, burubira; 2 zoraldi, erokeria, itzero, burzoraldi, ameskeria, amets, sukar-amets, zoramen, buru-nastazio; 3 gargarkeria, zorakeria, ergelkeria, astakeria, kakol // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Erdaretako formak

fr (DLLF): délire; en (Collins): delirium, ravings, wanderings, nonsense, nonsensical talk; frenzy, mania; it (S. Carbonell): delirio, sproposito; de (Langenscheidts): Delirium, Raserei, Tobsucht.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

eldarnioa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

IparKazet (Justizia): délit.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-itu.

Zerrenda osagarriak

PUrib: "delitugile / delinkuente".

Ongi eratua da

forma berri, ongi eratua.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile.

Zerrenda osagarriak

PUrib: "delitugintza / delinkuentzia".

Ongi eratua da

forma berri, ongi eratua.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

delizios (eta -ius 2) 4: Mih ("eztirik deliziosenaren gozotasuna"), Monho ("Edari deliziosez bihotza goritua"), UskLiB ("hori erran nahi beita lekhü delizius bat"), Etch ("Ahaide delizius huntan bi berset gei tit kantatu"), eta OEH argitaratuan, He Phil ("Hura da desirezko arbola deliziosa"); delizioski 2, Lç (1 Tm 5,6: "Baina delizioski bizi dena, bizirik hila duk"; Ap 18,9: "harekin paillardatu dutenek eta delizioski bizi izan diradenek").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

delizios 4: R. Etxezarreta ("Usain delizios bat zerien Alisen ile argiei"), P. Zubizarreta 2 ("heriotza delizios hura dastatu eta gero", "azken une delizios horiek"), J.E. Urrutia ("irudi delizios hura instant batean Bengala-ko tigre bilakatu zen"); delizioso 2: Ere 1980 (""gezurretan eduki behar ahal dugu pekatu egiten jendea?" Eta dena horrela. Deliziosoa"), A. Luku ("Zer haur deliziosua").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

delizios(o) : HiztEn; delizioso : AB50 1 ('delicioso') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

delizios : HiruMila (delicioso, -a), Lur EF/FE (délicieux); delizios(o) : ElhHizt (delicioso, -a); delizioski : HiruMila (deliciosamente, placenteramente) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal delicioso / délicieux formen ordainak: HiztHand: atsegingarri, atsegintsu, gozatsu; (una comida) oso gozo; ElhHizt: 1 atsegingarri, zoragarri; 2 oso gozo, gozo-gozo; HiruMila: delizios; Lur EG/CE: 1 gozo, ezti. 2 gustagarri, gozagarri; Lur EF/FE: atsegingarri, ezti, gozagarri, gozo, gustagarri; Casve FE: eliki, goxo, gozotsü; (voix) ezti; HaizeG FB: goxo, atsegingarri, izigarri goxo; PMuj DCV: 1 zoragarri, laketgarri, atsegintsu, gozagarri, zorakor, pozgarri, atsegin; 2 janaizuko, ezti, gozo, gozagarri.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: delizios(o) / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

baztertuxea zen tradizioko delizios; berriro ageri da oraingo testuetan, -oso amaierakoekin lehian.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-os(o).

Txostenaren laburpena

ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

delko : HiztEn (ing.ezko Dayton Engineering Laboratories Co., Ohioren siglatik #mdash# iz. Autom. Eztanda-motorearen pizte-sistemako gailua), Euskalterm 2 (hauetan delkoaren estalki) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

delko : ElhHizt (Autom. delco), HiruMila (Mek. delco) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

delco formaren ordainak: banatzaile : Vox es-eu; delko : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): delco; en (Collins): distributor; it (L. Ambruzzi): spinterogeno; de (Langenscheidts): (Zünd-)Verteiler.

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "delkoa = delco".

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bbehin: marka-izena da berez, baina ezagun-erabilia da Iparraldean eta Hegoaldean: banatzaile ordain proposatuarekin batera eskain liteke.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

demarri demarri . "(G), piedra que se arrastra en pruebas de bueyes" PMuj. En DFrec hay 5 ejs.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

LB: 10 “Eta orduan zuk, idiaren eraman handiarekin, hamaikagarrenez ekingo diozu dema-harri hori garraiatzeari, azalduz Basque Country, Pays Basque, Baskenland, Paesi Baschi...” (Elkar); EPG: “Beraz, aurrera eta ezkerrera, tuneletik; kostatu egingo zitzaidala, oinez eta dema-harriari tiraka; esan beharrik ez.” (Joxean Sagaztizabal); ETC: 14 “Landareak atsegin baina hauen zaintzan dema-harria baino traketsagoak direnentzako egokia da triku hau: etxe barrenetarako egokia da, eguzkitan, erditzalean... nonahi baina epel, lehortean bizitzera ohitua izaki ontziko lurra erabat sikatzean urez betetako ontzi handiago batean urasetzen eduki eta ondoren ondo xukatzen utzi.” (Jakoba Errekondo), “Erlijioaren zama, dema-harri batena bezain astuna, kendu nahi nuen gainetik” (Anjel Lertxundi)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: demarri iz. piedra utilizada en las pruebas de arrastre; Adorez: demarri: iz. piedra de pruebas de arrastre; Labayru: demarri piedra que se usa en las pruebas de arrastre

dema iz. Abereekin egiten den lehiaketa eta apustua, harri handi bat herrestan eramanez egiten dena. Ik. proba 2. Dema bat jokatu da Igeldoko herrian, lau asto eme aurrean, eta ar bat erdian. Asto dema. Ahari topeka, oilar borroka edo idi dema. Dema-harria: demetan erabiltzen den harria. harri 5 iz. Erabilera bereziren bat duen harri zatia. Ik. hilarri. Esne harria. Dema-harria.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibidea ezabatu dema eta harri sarreretatik.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa dema eta harri sarreretan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: + azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: demanda [Zuz.] Demanda (judicial). Ez Eleisako ez bestelako Juezak admitiu eijeela esposaleen gañeko demandarik. JJMg BasEsc 250.

Ez dago jasota Zuzenbideko adierakoa; demanda 1 iz. Liskarra, eztabaida garratza. Txartela ondo daukat, nagusiak emanda, aguazilak ezetz, hor dugu demanda. Ezer ez den etxean demanda ugari. Beti demandan dabiltza. 2 iz. Errieta, ahakarra. Demanda egin diot: errieta egin diot.

demanda [Zuz.] hainbat eta hainbat: Aizu 3 (“Demanda jarri dute dolarretatik Jaungoikoaren aipamena ken dadin. Sinestun ez diren hainbat estatubatuarrek demanda ipini diote Altxorraren Sailari, herrialdearen goiburu den eta dolarretan ageri den In God we trust (Jaungoikoaz fio gara) esaldia dela eta”), Deustuko Unibertsitatea 67 (“Zalantzarik gabe, zuzenbidean oinarritutako ebazpen bat lortzeko eskubidea zapuztu egin daiteke eskubidea legean ezarritako bide prozesaletatik egikaritu ez delako. Kasu horretan, demanda ez da onartuko”), Elkar 7 (“Are gehiago: bazterkeriagatiko demanda bat jarriko zuela adierazi zuen telebistan”), Deia 2 (“Hala da, 2010ean Stee-Eilasek auzi-eskea aurkeztu zuen diru-laguntza horien kontra, baina Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak, 2012ko urrian, sindikatua gai horretan demanda aurkezteko ez dela nor erabaki zuen. Jarraitzen dugu pentsatzen ikastetxe horiei dirua ematearen babes juridikoa zalantzazkoa dela, baina dirurik ez emateari buruz ez dago zalantzarik”), Consumer 166 (“Erabiltzailearen demanda ontzat eman zuen epaitegiak eta eskatutako kopurua ordaintzera zigortu zuen konpainia”), Berria (“a quo prozesu horri dagokion Espainiako auzitegiak eman ebazpen judizial irmoaren kontra, eta auzitegi horretan demanda jartzaile izan denak hala eskaturik”), EiTB (“Finantza-krisiaren ondorioz Espainian jarritako lehen demanda kolektiboaren alde egin du Carmen Perez epaileak sententzian, Bankinterrek inbertitzaileei abisua eman behar izan ziela uste duelako”), Goiena (“Gure demanda oinarritzen da honako maxima juridiko honetan: kaltea eragin duena da ondorioen erantzule”), Gomylex (“Ezkontide batek bakarrik hori eskatzen badu, ezkontza egin denetik hiru hilabete igaro eta gero. Demanda jartzeko ez da beharrezkoa izango epe hori igarotzea, egiaztatzen bada arriskua dagoela ezkontide demandatzailearen, bi-bion seme-alaben edo ezkontza horretako kideetatik edozeinen bizitza, osotasun fisiko, askatasun, osotasun moral edo sexu-ukigabetasunarentzat”), Jakin (“Bide judizialaren barnean aipatu beharra dago Euskal Erakunde arteko Batzordeak Prestige -ren enpresa sailkatzailearen aurka (American Bureau of Shipping) ardura moduan gutxienez 50 milioi dolarreko eskakizuna zuen demanda zibila aurkeztu zuela Ameriketako Estatu Batuen Auzitegi Federalean 2003ko maiatzean”), Argia (“Demanda judiziala jaso zuten joan den abenduan eta desalojo arrisku pean dira egun”), Laneki (“Andaluziako Juntak tabako-industrien aurka jarritako demanda”), DiarioVasco (“Arozenak Martin Beramendik iazko azaroan demanda tarteratu zuela auzitegian irain eta kalumniengatik ere esan zuen, tartean, korporazio honetako bi kideren kontra”), UEU (“Adibidez, Bosnia-Herzegovina eta Serbia eta Montenegro artean emandakoa, hamalau urtez luzatu zen demanda aurkeztu eta behin betiko sententzia lortu bitartean35, edota egun Kroazia eta Serbia biltzen dituena, non bederatzi urte igaro behar izan dira aurretiazko salbuespenen inguruko erabakia plazaratzeko, oraindik funtsean sartu gabe, eta gauzak horrela, aurreko adibidea gaindituko duela dudarik ez dago”), Zuzenbidearen Euskal Akademia (“Erregearen epaileek xehetasunez erabaki behar zuten alderdiek azaldutako egitateak bat zetozten demandarekin edo ez, eta jarraian, aditua ez zen epaimahai bati eskualdatzen zioten arazoa”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

demanda [Zuz.] 10, Berria (“Altadisek 2003ko ekainean aurkeztu zuen Udalaren kontrako demanda, Odon Elorza alkateak arte garaikideko zentro bat eraikitzeko lurren jabetza eskatu ondoren”, “Isuna 1989 hainbat arrantzale, udaletxe, enpresari eta banakakok ezarritako demanda baten ondorio da”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: eu demanda (Zuz.: Auzi-jartzaileak edo demandatzaileak jurisdikzio-organoen aurrean babes judiziala idazki bidez eskatzeko egintza prozesala) // Iusplaza: es demanda eu demanda: Prozedura Zibila, Merkataritza Zuzenbidea, Kode Zibila, Jabetza horizontala, Hiri-errentamendua, Adingabeen Legea, Hipoteka Legea, Erregistro zibila.

Erdaretako formak

eu demanda: Elhuyar (1 disputa, discusión; 2 riña, reprimenda; 3 (Zuz) demanda); Adorez (1 discusión, disputa; 2 reyerta, riña, contienda), Labayru (1 (Zuz) demanda; 2 disputa, discusión, jaleo). // IATE: [Law] es demanda ("demanda": el acto procesal por el que el actor o demandante solicita del órgano jurisdiccional frente al demandado una determinada tutela jurídica en forma de sentencia favorable, mediante un escrito en el que expone los antecedentes de hecho del caso y sus razonamientos jurídicos, con el que ordinariamente comienza el proceso. Por extensión, se aplica (...) a distintas peticiones que durante la sustanciación del proceso pueden las partes formular, originando un incidente que lo desvía de su curso ordinario.) fr requête (demande adressée à une autorité ayant pouvoir de décision); es demanda judicial fr demande en justice; es demanda, acción judicial fraction, action judiciaire, action en justice ; es demanda fr action de plainte.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 'liskarra'. 2 'errieta, ahakarra'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: demandan .

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia zuzenbideko adiera horretan ere bai, eta horregatik jasotzekoa da lehendik dauden adierekin batera.

Forma baten adiera(k)

1. liskarra; 2. errieta, ahakarra

Jakite-arloak

Zuz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: DEMANDAN (V-gip). "Discutiendo, riñendo. Etxe hortan beti demandan dabiz" Elexp Berg. Beti demandan, auzitan, gatx egiten, ostuten, erriertan, gorrotoan. Añ MisE 161. Nai dituk amar ardi / demandan paratu, / zeñek ederragoko [...]. Bil 118 (falta el último verso). Bakotxak jarraiturik beti bere teman, / jatordu guztietan ebiltzan demandan. AB AmaE 295. Alkarrekin demandan, / ai ori graziya! / [...] ustez izanagatik / kantuz nagusiya, / beti ez dezu egingo / nai dezun guziya. AzpPr 119. Multarik baldin bator / ez asi demandan. BEnb NereA 204. Reprendiendo. "Inamistosamente, airadamente. Zergaittik esan biar destazuna esaten destazu demandan, uste jan biar nozula?" Etxba Eib.

adib: demanda 1 iz. Liskarra, eztabaida garratza. Txartela ondo daukat, nagusiak emanda, aguazilak ezetz, hor dugu demanda. Ezer ez den etxean demanda ugari. Beti demandan dabiltza.

demandan 4: EiTB 3 (“Ez daukat zurekin demandan egun osoa emateko gogoa!”), DiarioVasco (“Añorgarra demandan hasi zitzaion, noski”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

demandan 12: Xabier Mendiguren Elizegi 5 (“Argazki zahar bat zela-eta atso bat azaldu omen zitzaien demandan, gerran ere ez dakit zer istilu izan zutela-eta”), Luis Elberdin 2 (“Nire semea jaio berria zen; niretzat, miraria zen, eta ez nuen inorekin demandan hasteko asmorik”), Andoni Egaña (“Geu izan ginen demandan hasi ginenak”), Koldo Biguri (“Demandan norekin dabilela esango zenuke?”), Bego Montorio (“Munduko gauzarik irrigarriena da pertsonen zaletasunen gainean demandan ibiltzea”), Ramon Saizarbitoria (“Ontzi baten popari jarraitzen zioten garrasika, kargaren hondakinen demandan.”), Josu Zabaleta (“ere senarrarekin demandan ari zenean”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

demanda sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

demandatu 3, Ax ("Bere ama bera, zeiñen sabeletik iltki baitzen, demandatu zuela [Neronek]", "Baiña demandatuz gero, oldartuz gero, bulkhatuz gero [...] peril da [...] demandatua izaite hura, hartakoa dela, eta ederra dela enzute hura eder iduri dakion").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

demandatu a) iz. eta izond. 16: L. Aldoy 2 (adib.: "Eman bekio demandaren trasladoa Ministraritza Fiskalari eta ... J/A demandatuari, kopiak entregatuz"), UZEI 13 (adib.: "Ez demandatuak eta ez Min. Fiskalak ez baitute oposiziorik formulatu"), EHAA 1994 ("Alde demandatuarenak diren eta enbargupean dauden honako ondasun hauek"); b) ad. 4: GAO 1994 2 (adib.: "Katalogoko mendien jabetza bide zibiletik demandatu ahal izateko, aldez aurretik administrazio bidean aurkeztu beharko da erreklamazioa"), UZEI ("Horixe izan da hemen ere emaztea demandatua eta Epaile eskudunaren aurrera agertzera zitatua ere izan zenekoa bera"), Pilota ("Deustuko enpresak frontoiaren ondoko baratzako maizterra demandatu du ez dituelako itzuli nahi bere sorora erortzen diren pilotak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

demandatu : HiztEn (ad. Epaitegian demanda bat jartzea; iz. Judizio batean demanda bat jarri zaiona), Euskalterm 4 (ad. 1, auzia jarri sinonimoarekin; iz. 1; izond. 2 [alderdi d., enpresa d., 'parte, empresa demandada'); demandatukide : Euskalterm 1 (codemandado); ko-demandatu : Euskalterm 1 (codemandar) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

demandatu : ElhHizt (1 ad. Zuz. demandar, 2 iz. Zuz. demandado), HiruMila (demandar), DRA (reñir) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Zuz. demandar, -ado/demander formen ordainak: auzia jarri : ElhHizt; HiruMila, Vox es-eu; auzipeko : PMuj DCV; auzitara eraman : ElhHizt; HiruMila, PMuj DCV; auzitaratu : HiruMila; demandatu : ElhHizt, HiruMila; - jaukitu : PMuj DCV; jujetarat jaukitu : HaizeG FB // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, T-L LFB.

Erdaretako formak

fr (DLLF): poursuivre, demander; en (Collins): to sue, file a suit against, start proceedings against; it (S. Carbonell): citare, querelare, convenire in giudizio; de (Langenscheidts): a) (s-n Anspruch) gerichtlich geltend machen; et. einklagen; b) j-n gerichtlich belangen.

demandatu 507.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

demandatu 2.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

Zuzenbidea lantzen dutenek argitzekoa (demanda izenaren adiera berezia bezala).

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Zuzenbidekoek erabakitzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

demandatu 3, Ax ("Bere ama bera, zeiñen sabeletik iltki baitzen, demandatu zuela [Neronek]", "Baiña demandatuz gero, oldartuz gero, bulkhatuz gero [...] peril da [...] demandatua izaite hura, hartakoa dela, eta ederra dela enzute hura eder iduri dakion").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

demandatu a) iz. eta izond. 16: L. Aldoy 2 (adib.: "Eman bekio demandaren trasladoa Ministraritza Fiskalari eta ... J/A demandatuari, kopiak entregatuz"), UZEI 13 (adib.: "Ez demandatuak eta ez Min. Fiskalak ez baitute oposiziorik formulatu"), EHAA 1994 ("Alde demandatuarenak diren eta enbargupean dauden honako ondasun hauek"); b) ad. 4: GAO 1994 2 (adib.: "Katalogoko mendien jabetza bide zibiletik demandatu ahal izateko, aldez aurretik administrazio bidean aurkeztu beharko da erreklamazioa"), UZEI ("Horixe izan da hemen ere emaztea demandatua eta Epaile eskudunaren aurrera agertzera zitatua ere izan zenekoa bera"), Pilota ("Deustuko enpresak frontoiaren ondoko baratzako maizterra demandatu du ez dituelako itzuli nahi bere sorora erortzen diren pilotak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

demandatu : HiztEn (ad. Epaitegian demanda bat jartzea; iz. Judizio batean demanda bat jarri zaiona), Euskalterm 4 (ad. 1, auzia jarri sinonimoarekin; iz. 1; izond. 2 [alderdi d., enpresa d., 'parte, empresa demandada'); demandatukide : Euskalterm 1 (codemandado); ko-demandatu : Euskalterm 1 (codemandar) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

demandatu : ElhHizt (1 ad. Zuz. demandar, 2 iz. Zuz. demandado), HiruMila (demandar), DRA (reñir) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Zuz. demandar, -ado/demander formen ordainak: auzia jarri : ElhHizt; HiruMila, Vox es-eu; auzipeko : PMuj DCV; auzitara eraman : ElhHizt; HiruMila, PMuj DCV; auzitaratu : HiruMila; demandatu : ElhHizt, HiruMila; - jaukitu : PMuj DCV; jujetarat jaukitu : HaizeG FB // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, T-L LFB.

Erdaretako formak

fr (DLLF): poursuivre, demander; en (Collins): to sue, file a suit against, start proceedings against; it (S. Carbonell): citare, querelare, convenire in giudizio; de (Langenscheidts): a) (s-n Anspruch) gerichtlich geltend machen; et. einklagen; b) j-n gerichtlich belangen.

demandatu 507.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

demandatu 2.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

Zuzenbidea lantzen dutenek argitzekoa (demanda izenaren adiera berezia bezala).

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Zuzenbidekoek erabakitzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu demandatzaile formarik.

demandatzaile 197: Berria, Deustuko Unibertsitatea 104, Europar Batasuna 4, Euskal Herriko Agintaritza 4, EiTB 7, Consumer 10, Espainiako Gobernua 38, Gomylex 6, Zuzenbidearen Euskal Akademia 23.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu demandatzaile formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: demandatzaile (TN, Zuz.).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, baina Zuz. markarekin.

Jakite-arloak

Zuz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan demas : Etxba Eib "Aboziñau demasa aiz i beintzat"; Elexp Berg "Mozkor demasa harrapau giñuan atzo. Tomatiak aurten eztare demas-demasak (onak). Jesus, zelebria da demasa"; EusJok "Egun orretan beroa ere egiña zuan demasa"; demas-demasa : Elexp Berg "Zuk ekarri ziñuzen perretxikuak etzeren demas-demasak. Gaur Felix ikusi dot; gixajua eztago demas-demasa"; demaseko : Elexp Berg "Enorme, grande. Demaseko zartaria hartu zeban arbolatik jausitta. Demasekuak esan zotsan huskerixa bategaittik (...) demasa izenaren atzetik, demaseko aurretik".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

demas 1 (X. Kintana: "28 urtetako emakume gazte honek, Hospitalean ginekologi sailean lan egiten zuenak, edari alkoholdun bat neurri demasetan hartu ondoren, botila hautsiaren kristal batez baliaturik, bere lepoan ebakidura sakon batzuk egin zituen jugular zainak moztuz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

demas : AB50 1, HiztEn (eta demas-demasa), Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

demas : EuskHizt (eta demaseko), HiruMila, ElhHizt (demas-demas), Lur EG/CE eta EF/FE. // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

batez ere Bizk.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

handia, izugarria.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

mozkor demasa harrapatu genian atzo.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: DEMASEKO (V-ger-gip). "Demasekue, exagerado" Ort Voc. "Enorme. Demaseko zartaria artu neban keixatik jausita" Elexp Berg. "Demaseko depositua eindda, baiña guk bete biar aura, e" Ib. Demasekue da, arek neskatuek dabillena! Ort Oroig 40. "Demasekuak esan, entzun, eiñ..., Kristorenak esan, entzun, egin. Demasekuak esan zotsan uskerixa bateaittik" Elexp Berg.

LB: 73 (Elkar 26); ETC: 185.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: demaseko izlag. (B) enorme; demasiado, -a, excesivo, -a, exagerado, -a demasekoa izan zen atzokoa: lo de ayer fue demasiado; Adorez: 0, Labayru: demaseko 1 izlg. enorme, grande, exagerado -da; NolaErran: 0.

demas adj. Batez ere Bizk. Beh. Handia, izugarria. Ik. berebiziko 2. Mozkor demasa harrapatu genian atzo.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa dagokion markarekin.

Erabileremu dialektala

Batez ere Bizk.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa demas sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zale.

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. den mendreneko.

LBeh (2014-04-03): dementzia 74: Deia 5 (adib.: “Honen helburua, dementzia zer den eta gaixotasunaren sintomarik ohikoenak zeintzuk diren jakinaraztea da”), Elhuyar 4 (adib.: “Ebidentzia geroz eta handiagoa omen da pentsatzeko ia oharkabean pasatzen diren garuneko atake baskular txikiek dementziaren bat eragin dezaketela”), Consumer 19 (adib.: “Dementziak jotako pertsona, ordea, ez da lehenagoko bera”), Berria 13 (adib.: “2005ean bertan behera gelditu zen haren kontrako epaiketa, dementzia zuela frogatuta”), EiTB 6 (adib.: “Gurpil-aulkian joateaz gain, adinekoak zahartzaroko dementzia zuten, etaatxilotuak zuen haien ardura, zentrotik etxera eta etxetik zentroraeramateko”), Argia 26 (adib.: “Dementzien %95 adinarekin dago lotuta”), DiarioVasco (“Mendekotasun pertsona nagusien oinarrizko zainketak. Dementziak. Norbere buruaren zaintza besteak ahal izateko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: dementzia : Berria 23 (adib.: “Pinocheten ustezko dementzia zalantzan jartzen dela kasu honekin”), Fernando Morillo 2 (adib.: “Dementziak ez ditu ordenagailuak lapurtzen”), Harkaitz Cano (“Amonak ere dementziak jotzean arboletara igotzen dira, handik gehiago ez jaisteko”), Xabier Arregi (“erakutsi behar dugu non sor daitezkeen ezberdintasun indibidual horiek, ondoren eurak izendatu eta aztertu ahal izateko eta arrazionalizatze mailaren, kode kontzeptualen eta teoria moten arabera eurei atxikitzeko gaixotasunaren estatusa, alienazioarena, anomaliarena, dementziarena, neurosi edo psikosiarena, endekapenarena eta abar.”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es demencia / fr démence: Elhuyar: erotasun, zorotasun; erokeria, zorakeria; Psikiat. dementzia / Nolaerran: erotasun, dementzia, zorotasun / Zehazki: 1 erotasun; 2 Med. zorotasun, dementzia / Labayru: 1 zorotasun, erotasun, zoramen, eromen; 2 dementzia / Adorez5000: zorotasun, erotasun.

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

LBeh (2013-06-10): demo 84: Elhuyar 17 ([proba] “Eta, proiektuaren helburuetako bat izanik ikerketa erabilera praktikora bideratzea, hiru demo ere sortu ditugu: zientzia eta teknologiako bilatzaile semantiko multimedia bat, dokumentalen bikoizketa automatikorako demo bat, eta hizkuntzen irakaskuntzarako tutore pertsonal bat”), Berria 27 ([proba] 6 “Lehena bai, baina entzule guztientzako lehena, ordurako hiru demo eta lan labur bat zuten aterata”, [Demo taldeko kidea] 21 “Bihar Demoek euskal preso guztiak eta haien familiak sostengatzeko bazkari bat antolatuko dute Mugerreko Elizaberri auzoko Ibar trinketean”), EiTB 20 ([proba] 17 “Gaur konfirmatu dute Star Craft II joko berriaren demoa probatzeko aukera emango dutela“, [Demo taldeko kidea] 3 “Antxon Harinordoki Demo mugimenduko kidea elkarrizketatu dute Faktorian”), Jakin ([Demo taldeko kidea] “Iparraldeko Demoek”), Argia 19 ([Demo taldeko kidea] “Hasteko, Demoek preso guztiak sostengatzen ditugula azpimarratu nahi dut”). // demo (soilik letra xehez ageri direnak aztertu dira): 1. [proba] 67: Aizu 2 (“Durangoko Azokako sormen beka irabazi duen Atopiarpg rol jokoaren demoa jokatuko dute estreinakoz”), Argia (“Zuen demoak, inondik inora espero ez zelako, sona handia eman zizueten”), Berria 8 (“Uda honetan lehen demoa atera dute”, “Eta Google Sketch Up Pro bertsioaren demo bat deskargatzeko aukera agertuko da hor, baina hori ordainpeko bertsioa da, eta orduan debalde deskargatzen den bertsioa soilik zortzi orduz erabili ahal izango da mugarik gabe”), Deia 3 (“Cheatham eta Larburu Hernanira etorri ziren ustez demo bat besterik ez grabatzera”), Deustuko Unibertsitatea (“Hala antolatuta, herritarrek lortzen dute bide eragingarriagoak izatea,tzeak berarekin dakar erakunde demo gizartearen arazo desberdinei buruzko iritziak helarazteko erabaki politikoak hartzen dituztenei”), EiTB 19 (“jokoaren demoa eskuragai dago jada Interneten”), Elhuyar 22 (“Azken horren amaieran, zientzia aditu birtual baten demo bat eraiki genuen, AnHitz izenekoa hori ere: ahozko interakzioa zuen 3D avatar bat zen, zientziari buruzko galderei erantzuteko eta bilaketa eleaniztunak egiteko gai zena”), Elkar 10 (“Orduan lehengusuak demo edo delako hori zer den esplikatu zidan serio-serio”), Laneki (“demo bertsio bat deskargatu ahal izango dugu”); 2. [Demo taldeko kidea] 14: Berria 13 (“Arreta erakartzeko umorea nagusi, Euskal Herriko demoen ereduari jarraiki“), EiTB (“Desobedientzia zibil, baketsu eta deigarrian, hiru helburu nagusi aldarrikatu dituzte demoek 90 hamarkadan: euskal departamendua Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoarentzat, euskararen ofizialtasuna eta euskal presoen eskubideen errespetua“).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: demo 527 [Demo taldeko kidea]: Berria 280, Herria 236, Txema Ramirez de la Piscina 11.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: demo. Demo taldeko kidea; Demo taldea. Desobedientzia zibileko taldea. Kideak 'demoak' dira, letra xehez.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu demo sarrerarik.

Laburdura sarrerarik ez dagokiona

Forma laburtua, hiztegi-sarrerarik ez dagokiona. Ez dago hain hedatua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Merezi du informatikakoa jasotzea, asko zabaldu da eta.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki: -iko-ki.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

demokratizatu 5: X. Kintana ("beronek, egiazko frantses argitasun batez, Erreformaren burjes izaera lehen planora ekarri zuen eta Eliza demokratizatu eta errepublikanizatu zuen"), I. Borda ("Baina, funtsean, nork daki haien iritzien berri? Nehork... Euskarak, euskal gizarteak bezala, demokratizatua izatea merezi luke"), Egunk 1991 ("Era berean Armada salvadortarrak eragindako hilketen erantzukizuna ikertzeko eta erakunde hori demokratizatzeko zenbait neurri indarrean jartzea erabaki zuten FMLN eta Gobernuko ordezkariek"), Elhuyar ("Hau egiteak asko lagundu du, dudarik gabe, Hirugarren Munduan giza baliabideak balioztatzen eta, ondorioz, irakaskuntza demokratizatzen"), EuropaBI ("nabarmentzekoa da erakundeen sistema demokratizatu egin zela"); demokratizazio 7: Argia 1983 ("Segurutzat jotzen zen berrikusketa hori hizkuntzen sailean, edozein demokratizazio egiazkoa izango bazen"), G. Piedra 2 ("Kulturaren demokratizazioaren arazoak kezkaturik, oinarrizko demokratizazioaren koadroaren barruan, beharrezkotzat jotzen dugu arreta berezia eskaintzea geure hezkuntzaren defizit kuantitatibo zein kualitatiboei"), HizkLiter 2 ("Irakaskuntzaren demokratizazioarekin, ez da ia inor Euskal Herrian kulturaren ateak itxita dituenik", "1970 urterako, euskaldunen artean %35'5ak soilik dirau baserrian... Hiritartze prozesu honek, eta berarekin batera eman den irakaskuntzaren demokratizazioak, euskal literatura moderno batek behar zuen irakurlego hiritar eta kultura sortzen du"), Egin 1997 ("Bere diskurtsoan bi dira gai nagusiak: deszentralizazioa eta demokratizazioa"), Inguruak 1997 ("Demokratizazioak, gizarte estatuaren garapenak... hezkuntzarako sarbidea ahalbidetu dute, horren ondorio nagusia, okupazio profesional ezberdinetara iritsi ahal izateko prestakuntza egokia duen gazteria izanik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

demokratizatu : DFrec 2, AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1; demokratizazio : DFrec 5, HiztEn, Euskalterm 4 // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

demokratizatu : ElhHizt; demokratizazio : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

demokratiza, demokratizatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 30 (Argia 1, Berria 7, Elkar 2, Consumer 1, Euskaltzaindia 2, Jakin 10, Laneki 1, UEU 6); ETC 57

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "demokristau = kristau-demokrata".

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. kristau-demokrata.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz. eta izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

demonioa baino gaiztoagoa; zer demonio da hau?; nola demonio atera zarete presondegitik?; tiro bat zangoan sakatu zidan aleman demonio batek.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

demonioa baino gaiztoagoa; zer demonio da hau?; nola demonio atera zarete presondegitik?; tiro bat zangoan sakatu zidan aleman demonio batek

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: DEMONIOAK ERAMAN. (Fig.). Llevar los demonios. Demonioak eramango al au: ez al aiz bizirik etxerako. AA II 114. Demonioak naramala, ezpadiot burua autsitzen urliari. Ib. 28. Amar milla demoniñok, amar milla dozena deabruk arren bada eroango al abee. Añ MisE 208. Milla demoninok eruan naijela afaririk emoten beubat. Astar II 63. Demoniñoak naroala! Demoniñoak naroala! Lagundu eistak! Bilbao IpuiB 233.

adib: demonio 2 iz. (Esapideetan). Zein demonio ari da ikatz kozkor tiraka? Zer demonio da hau? Nola demonio atera zarete presondegitik? Mila demoniok eraman dezatela. Demonioak eramango ahal hau! Mila demoniozko bare adarduna, nola tratatu duzu nire babarruna?

Ez dugu aurkitu demonioak eraman formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu demonioak eraman formarik.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

DEMONIOAK ERAMAN (Fig.). Llevar los demonios. * Demonioak eramango al au: ez al aiz bizirik etxerako. AA II 114. Demonioak naramala, ezpadiot burua autsitzen urliari. Ib. 28. Demoniñoak naroala! Demoniñoak naroala! Lagundu eistak! Bilbao IpuiB 233.

LB: 0; EPG: 0; ETC: 0.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: demonioak eraman llevar el diablo, llevar los demonios demonioak eramango ahal hau!: ¡ojalá te lleve el diablo!; Adorez: 0; Labayru: 0

demonio 2 iz. (Esapideetan). Zein demonio ari da ikatz kozkor tiraka? Zer demonio da hau? Nola demonio atera zarete presondegitik? Mila demoniok eraman dezatela. Demonioak eramango ahal hau! Mila demoniozko bare adarduna, nola tratatu duzu nire babarruna?

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Azpisarrera gisa jasotzekoa da deabruak eraman formarekin egin den bezala.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa demonio sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da demonio sarreran.