OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desanpara, desanparatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Mailak

Beh.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desantolaketa 1, P. Urkidi ("II. euskal mundu biltzarra: inguru giroa eta lurraldeko desantolaketa?"); desantolatu 4: Kim/UBI ("Unitate hauek tartean zabaldurak dituen abaraska dirudien sarea osatzen dute. Ur-molekulak eredu honen arabera eratzen direnean, fase likidoan egoera desantolatuan hartzen zuten tokia baino gehiago betetzen dute"), A. Gabikagogeaskoa ("Hezkuntza horrek, bestalde, ez du inolako eragozpenik gertakarien metaketa eta informazio desantolatuak onartzeko, egituratu eta ordenatuko dituen inolako teoriarik gabe"), Euskadi Inf 1998 2 ("Kolektiboa desantolatu / Gogoratu zuenez, presoen sakabanaketari ekin zionean Madrilek "kolektiboa desantolatu eta Konstituzioa eta egungo marko juridikoa mantentzeko sasi negoziazioa derrigortzea" zuen helburu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desantolatu : AB50 1, HiztEn, Euskalterm 1; desantolamendu : Euskalterm 1 (desorganizazio sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desantolaketa : HiruMila; desantolatu : HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desantola, desantolatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabilera-oharrak

izenondo-banaketako desantolatu partizipioa baino egokiagoak dira, normalean, antolatu gabe(a) bezalako esapideak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

eragabea, itxuragabea.

LBeh (2016-10-26): desarautu 20: Berria 11 (adib.: “finantza merkatuak desarautu dituzten politika neoliberalak eta finantzen arloan eta bestelakoetan aplikatutako politika espekulatzaileak”), EiTB (“desarautu zenetik hona”), Jakin 2 (adib.: “lan-merkatua desarautzeko bidea”), Argia 6 (adib.: “gain-garapeneko gizarteen des-hazkundea, zer eta hazkunde erraldoiago eta desarautuagoa bultzatzeko globo osoan, alegia; kapitalismo mundialaren alde, urrats bat atzera bertze bi aurrera egiteko taktika zaharra”). // LB: 108 (Argia 20, Berria 34, EiTB 3, Elkar 3, Jakin 15, Laneki 2, UEU 31); desregulatu 11: desregularizatu 2, deserregularizatu 2 /// ETC: 278

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desarautu 3: Koro Navarro (adib.: “Finantzen berrikuntza kateatu hau ez zen inola ere gertatuko, baldin finantza - merkatuak bata bestearen ondoren desarautu ez balira”).// Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: desarautu – desarautü – araugabetu.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016:ez dugu aurkitu desarautu formarik. // BerriaEL: desarautu, desarautze (deserregulatu*, desregulatu*, desregulazio*).

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

Ez dago hain hedatua, bebil.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Hedatua dago eta jasotzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

desarmatu, desarma, desarmatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desarmatu, desarma, desarmatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

tiroa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

LBeh (2016-10-26): desarrollismo 22: Elkar, Berria 20, DiarioVasco. // LB: 59 (Berria 28, UEU 23); ETC: 162

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desarrollismo 6: Berria 4, Iñaki Segurola, Iban Zaldua. // Elhuyar: desarrollismo iz. (Ekon.) desarrollismo desarrollismoa eta nekazaritzaren arteko talka: choque entre el desarrollismo y la agricultura / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 // Euskalterm: 0.BerriaEL: desarrollismo, desarrollista. Ekonomia hazkundea beste ezeren gainetik defendatzen duen jarrera edo joera; haren aldekoa. AHTaren aurkako taldeek desarrollismoa salatu dute.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

Ez dago hain hedatua, bebil.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez dago beste modurik mugimendu edo joera hori izendatzeko. Jasotzekoa da, baina Heg. markarekin.

Erabileremu dialektala

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 46 (Argia 4, Berri 8, Elkar 2, Erlea 1, Consumer 2, Jakin 1, Laneki 1, UEU 27); ETC 115

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: desarrollista iz./izond. (Ekon.) desarrollista; politika desarrollista: política desarrollista / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 // Euskalterm: 0 / BerriaEL: desarrollismo, desarrollista. Ekonomia hazkundea beste ezeren gainetik defendatzen duen jarrera edo joera; haren aldekoa. AHTaren aurkako taldeek desarrollismoa salatu dute.

(proposatua): desarrollismo iz. Heg. Hazkunde ekonomikoa lehenesten duen teoria ekonomikoa. Frankismoaren garaian, desarrollismoa muturrera eraman zen, hainbesteraino non 2.000 lanordu baino gehiago egiten baitziren urtean.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Aurreko aztergaian proposatutako desarrollismo formarekin batera jasotzekoa da. Definizio generiko bat sartu beharko litzateke edozein arlotan erabiltzeko modukoa dela adierazteko.

Erabileremu dialektala

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

desastre (eta desastra) 2, Tt Onsa ("Malhur eta desastre handia heltzen da gizonari", "desastra handi haren kuitatzeko") // Ik. OEH argitaratuan desastratu (eta -du): Cap ("Libradu dagiala egun atan eriotza desastradurean"), El ("Demonio, ifernu eta kaso desastratu aietarik").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desastre 10: Larrun 1988 ("Zioak instituzionalak badira, berriz, arazoak zerbait gogorragoak dira eta zeharo bestelako neurriak hartu beharko dira desastrea uxatzeko"), E. Etxebarren ("Bilbon berriz, erabateko desastrea alde horretatik"), M.J. Garcia ("Ai, ze desastre den neska hau! Berandu iritsiko da lanera"), Ttipi-ttapa 1994 2 ("Euskaraz bidali eta erdaraz ateri dute, logotipoa eta batere sartu gabe. En fin, desastre bat", "Baztango udalak duela hilabete batzuk egindako desastrearen ondotik orain Kontsortzioak gauza bera egin digu"), X. Diaz ("Itsasontzietan desastre galanta gara"), U. Ruiz ("Testuak orain arte landutako guztiak izan daitezke: "Hau desastrea!", "Abartxoak", "Kattalin Erauso" edota ipuinen batetik zeuek egokitutako besteren bat"), B. Urkizu ("Berandu iristea ez da desastrea"), J. Arretxe ("Izan ere, ostegunetako irteeretan gure helburu nagusietako bat neska ederren batekin etxeratzea izaten zen, baina desastre hutsa ginen zeregin horretan"), A. Barandiaran ("Nafarroako Kultura departamentuak onartu duenez, Iruñeko liburutegi publiko guztiak desastre hutsak dira"); desastroso 1, A.I. Morales ("saioak desastrosoak izan daitezke").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desastre : DFrec 4 (Egin: "desastre nuklear ttikiek"; Deia: "herriarentzat desastre hutsa"; Anait: "desastre urbanistikoak", "hirigintzako desastre itzela"), AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ahozko erabileraren testigantza fidagarria du

aho-mihiz erabilia da Iparraldean ere.

Kategoria

iz.

Mailak

Lgart.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desatsegin 14: UZEI ("ke-kortina bezala erabiltzen direlarik arazo konplexuei eta gardentasun formalez tratatu ezin diren edota inplikazio ideologiko edo politiko desatseginak dituztenei aurre ez emateko"), I. Mendiguren ("Laster, gizon guzti horiek zuen bila harana miatuko dutela pentsatzen duzu desatseginez"), J.M. Irigoien 2 ("Ezta arratoi usain desatseginik balu ere!", "Georgek desatsegin zuen amona, ezinbestean"), Goli ("Tragoskadaka edan behar izan duk bizitza osoko koparik desatsegina"), I. Aldasoro ("Baina bereziki desatseginak zitzaizkion gerrien dotorezia behartua eta mehaka irtenak, zeinen gainera erortzen baitziren txaketa ongi egituratuak txukuntasun emetu batekin"), BAtx Zeru ("Gartzelako pertsona desatseginak ez ziren inoiz bistatik kentzen"), J. Arretxe 4 (adib.: "Nirekin oso serio eta desatsegina izan zen, eta ez zidan ia berba egin, nahiz eta nik itaunak egin eta jatorra izaten ahalegindu", "Horregatik, bere lan desatsegina Brasil osoan zehar emandako parteak egiaztatzen eta iruzurrak deskubritzen ibiltzea zen"), L. Oihartzabal ("Horrelatsuko sentipen kritikoak alde batera utziz gogora datorkion guztia adierazi behar du, baita desegokia iruditzen bazaio ere, edo kontura ez datorrena eta zentzurik gabea dela, eta datorkion ideiaz pentsatzea desatsegin gertatzen zaiola suma dezanean bereziki"), Musikaste ("Horrela esaten diet, ustegabeko gertaerak direlako, desatseginak eta gure ihardueratik kanpokoak zirelako"), J. Urrujulegi ("Zazpietan goizeroko karrakaren hots kalakari eta desatseginak esnatu ninduen, baina oraingoan jaikitzeko"); desatsegintasun 1, J.M. Zalakain ("Bakoitzak daki zenbaterainoko desatsegintasuna sentitzen duen enpresarekiko, bortxaturik ikusten duelako bere burua").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desatsegin : DFrec 1, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desatsegin : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

forma berria da, kalko bidez eratua; baina onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, besteak beste, erosoa delako itzulpenetan (eta definizioetan).

Kategoria

izond.

LBeh (2014-04-03): desazkunde 42: Elhuyar 6 (adib.: “Pascualek argi utzi nahi du desazkundea ez dela teoria bat; "ez dago desazkundearen teoriarik; ikur bat da, mugimendu bat"”), Berria 21 (adib.: “horretarako tresna desazkundea da; helburua ekonomia eta gizarte justuagoak lortzea da”), Argia 14 (adib.: “Trantsizio bat egin beharko litzateke, eta hau nire ikuspuntu pertsonala da, desazkunde material eta energetiko baterantz”), DiarioVasco (“Banka etikoa, kontsumo arduratsua, energia berriztagarriak, bioeraikuntza, birziklapena, elikadura burujabetza eta desazkundea besteak beste”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu desazkunde formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: desazkunde 1 (deshazkunde*). Politika, ekonomia eta gizarte mugimendu bat, produktibismoaren eta neurririk gabeko kontsumoaren kontrakoa eta ingurumena zaintzearen aldekoa. Desazkundearen aldekook iraultza kultural eta ekonomikoa nahi dugu; desazkunde 2* e. atzera egin, txikitu... Italiako ekonomiak %0,3ko desazkundea izan du*[e.] Italiako ekonomiak %0,3 egin du atzera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta premia dago.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Ekon.

Jatorrizko forma

maila desberdineko unitateak; zenbaki desberdinak

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

desberdin(du), desberdintzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desberdinkeria 5: Zabal 1973 ("Orai arte laborariak ez dira biziki ohartu desberdinkeria horri, laborari guziak berdin zauzkatela"), J-L. Davant ("Herri horietan Frantziak eta Espainiak sartu ahal izan dituzten desberdinkeria guztien segurkiago eta lasterrago ezeztatzeko"), P. Apalategi ("Horrelako arazoak aipatu izan dira gure eztabaidetan, baina horiei, lehen mailatik ateratzen direnei emandako garrantzi berdina eman gabe [...] nola esplikatu tratamenduaren desberdinkeria hori?"), Emakunde 1999 2 ("Sexuen arteko desberdintasuna ez da derrigorrez aurkako desberdinkeria", "eremu honetan, gizonen ausentziaz mintza zitekeen eta kontsideratu desberdinkeria lehena dela eremu publikoari eta eremu pribatuari ematen zaizkien balore desberdinak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desberdinkeria : AB38 1 ('desigualdad') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

LB: 72 (Argia 12, Berria 12, Elhuyar 1, Elkar 2, Jakin 26, UEU 19); ETC: 251

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: desberdinkeria iz. [desparekotasun soziala] desigualdad gosea eta desnutrizioa pobrezia eta desberdinkeriaren ondorio ere badira: el hambre y la desnutrición son también consecuencia de la pobreza y la desigualdad / Adorez: desberdinkeria: iz. desigualdad, parcialidad / Labayru: 0 / NolaErran: les dirigeants doivent s'employer à ce que l'homme puisse vivre de façon toujours plus humaine, en éradiquant toutes les misères et les injustices kargudunek bermatu behar dute gizona beti gizonago bizi ahal dadin, errotik ateraz desberdinkeria eta miseria guziak // Euskalterm: emakumeen eta gizonen desberdinkeria (Gizarte-ongizatea, TN da).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

bereizkeria iz. Bereizte gaitzesgarria, diskriminazioa. Jainkoak ez duela inoren bereizkeriarik egiten.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa. Definizio gisa: ‘desberdintasun gaitzesgarria’.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

desberdintasun gaitzesgarria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Jatorrizko forma

zenbakien arteko berdintasun eta desberdintasun

Jatorrizko forma

desberdintza baten atalak

Forma arautuaren azalpenaz oharra

"iz. Mat." markak eransteko eskatuz.

Zerrendako forma osatua(k) baztertuz, osagaietako bat jaso da

desberdintza

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu desberdintzapen , desberdintzatu formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desberdintzapen (eta desberdintzapen-estrategia) 6: BizkBizikl ("Baina XIX. mendearen amaierako eta XX.aren hasierako industrializazio prozesuak ekarriko ditu desberdintzapenak"), Zoologia ("Hauek zelula muskular independenteak dira, zelula mesenkimatikoen desberdintzapenaren ondorioz eratuak"), ELA/STV 1992 ("Gainditu beharra dago sakabanatze-kultura, desberdintzapena eta aurkaketa ere dinamika gailen gisa"), PsikolSoz ("Irudikapen Sozialak eta alboko kontzeptuen [Jarrera, Ideologia, etab.] arteko desberdintzapenak planteiatzen ditugu"), Estratega Game 2 ("Baina enpresa guztiek berdin pentsatuko balute eta desberdintzapen-estrategia jarraitzea erabakiko balute, zer gertatuko litzateke? Bai I+Gn baita publizitatean ere, guztiek gehiago, hau da, lehiakideen gainetik inbertitzea itxaron daiteke, produktuaren desberdintzapena lortzeko asmoz"); desberdintzatu 5: Elhuyar ("Horietaz gainera, zeregin berezietarako espezializaturik [...] zelulak desberdintzatu egin daitezke plurizelularitatearen muga iritsi eta gero"), Zoologia 4 (adib.: "Zenbat eta txikiagoa izan argiaren uhin-luzera edo handiagoa objektiboaren irekidura, orduan eta txikiagoa izango da irudi desberdintzatuak edukiko dituzten bi puntuen arteko distantzia", "Goi-mailako egiturarik desberdintzatu ez duen nerbio-sistema difusoa dela esan dezakegu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desberdintzapen : AB38 1 (diferenciación) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aldeko arrazoi handirik ez dago

hori da erabili den forma, esku arteko informazioetan, eta horregatik proposatzen da.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pen/-tzapen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desbideraketa 10: N. Balluerka ("Desbideraketak aberrazio gisa kontsideraturik egongo lirateke ezen, onetsiak izan arren, ustegabekoak edo eustazpi idiosinkrasikodunak zirela"), A. Aldezabal ("Zonalde honetara Oñatitik Arantzazura doan errepide berberetik iris daiteke, Araotz herrira daraman desbideraketa hartuz"), J.M. Barandiaran ("Sinkrotroi-erradiazioa magnetoen bidez elektroi edo positroi oso arinen desbideraketak sorturikoa da"), Kalkulua 2 ("Balezta batean karga baten oszilazioak aztertuz, oreka-posizioarekiko y desbideraketaren formula denboraren funtzio bezala lortzen dugu", "Honekin desbideraketa gehitzen duten t-ren balioak zeintzuk diren etab. ikus dezakegu"), BAO 1992 ("Gernikatik Lekeitiorako 6.212. eskualde errepidea, Santimamiñeko Kobetaraino, Baselizaraino, doan desbideraketa, San Migel Gailurreko maldak, artadiaren aldera, aurreko errepideko, 6.212, bidegurutzearekin lotzen den Berrenerrotako larreekin gurutzatzean zehazten duen marrari jarraituz, harek Laidako hondartzara doalarik, eta beroni jarraituz, hondartzaraino bertoraino"), J.K. Igerabide ("Desbideraketa horrek sortzen duen zuloa zenbat eta handiagoa izan, orduan eta ezuste eta zorabio handiagoa sortzen da haurrarengan, orduan eta zorrozkiago akuilatzen da irudimena"), P. Aristi ("Frantziskaren helburuetan azarearen esku dirudien desbideraketa honen ondoren, ezer gutxi dakigu beraz ia berrogeita lau urtez"), J.A. Urbeltz ("kantineren 'desbideraketa' bat majoretteak izan daitezke"), A. Irigoien ("Arte burgesaren adierazpen gainbeherakoa iruditzen zait, jendeak artistarengandik hartzea espero duen artearen desbideraketa... idatzi zion 1952an Antonio Rodriguez adiskideari"); desbiderapen 4: UZEI ("Atmosferako mugimenduen ekuazioentzat ebazpen hurbildu bat lortzeko, egoera geldikor bati desbiderapen #mdash#perturbazio#mdash# txiki bat gainezartzen dion metodoa"), M. Navarro ("Merkataritzaren sorrera orduan ere gertatuko litzateke, eta ez luke, ostera, merkataritzaren desbiderapenik sorteraziko"), Goli ("Hazkurea eta mina nabaritzen hasi aurretik ere nolabaiteko desbiderapena somatzen hasia hintzen, gorotz-zeppelinak zuzen eta artez erori beharrean, beste zulo berriren bila ahalegintzen ari balira bezala"), Rol sexualak ("Oro har, desbiderapena gizarteak orokorrean zilegiztatzen ez dituen ereduetara jotzen duten pertsonak dira, talde marginal batek eratu ohi dituen ereduetara zuzenduta daudenak"); desbideratze 7: J. Apalategi ("Beren desbideratze politikoa berehala kastigatuko litzateke auzoko "arrazoizkoren" batek inbasioz menperatuaz"), DBLexik ("LEF batzordeak erator-atzizkien inguruko zalantza eta desbideratzeak aztertzen ditu"), J. Otaegi ("Beraz, zeharka, zeru zola, adjetiboaren desbideratzea gauzatuz bi izariak jasotzen dituela, anbiguotasuna jasoz"), J. Etxeberria 3 ("Hemendik bi urte barru beste bat egitea espero da, non urte hauetako desbideratze txikiak zuzenduta azalduko diren", "Kasu honetan, adibideko datuekin: batezbestekoa 72 eta desbideratze tipikoa 9", "Noski!, talde bien desbideratze tipikoak oso antzekoak dira"), Estratega Game ("Baina orain badauzkazu datu erreal eta zehatzak, eta hauek aztertzea eta aurreikusi zenituenekin konparatzea komeni zaizu desbideratzearen zergatiak aurkitu ahal izateko"); desbiderazio 1, K. Busturia ("hauxe da urre-meagintza duten herrialdeetan gertatzen dena, ildo honetan, munduarentzat, oro har, gehienezko desbiderazioa ia hutsaren hurrengoa izan arren").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desbideraketa : HiztEn, LurE; desbiderapen : Euskalterm 33; desbideratze : DFrec 1 ("honela desbideratze burokratiko hierarkhizagarri edo erdirakoi guztiak kontrolatzeko"); desbideratze : LurE, Euskalterm 9; desbiderazio : AB50 2 // Ez dugu aukitu ap. AB38.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desbideraketa : HiruMila, EskolaHE; desbideratze : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

desbiderapen eta desbideratze aski direlakoan, nahiz ez diren erabilienak.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen/-tze.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: desviación

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pen/-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: desviar.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desbidera, desbideratzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

BideSein: "Desbideratzea: Desvío provisional".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-pen.

Euskaltzaindiaren Arauak

desbistatu, desbista, desbistatzen. Ipar. da/du ad. 'desitxuratu, itsustu'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. desitxuratu, itsusitu

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desbistatu, desbista, desbistatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desblokeatu (eta desblokeatze 1) 5: Egin 1987 ("Wilbert Keon, Otawa hiriko Institutu Kardiologikoko doktoreak sistema berriarekin gaiso baten zain koronariak desblokeatu zituen"), M.A. Unanua ("defentsarako sistema hau desblokea dezake"), Egunk 1991 2 ("Ikasturte honen hasieratik AEKk harturiko elkarrizketarako iniziatiba testuinguru honetan kokatu beharra dago, eta ikasturtean zehar gauzaturiko harremanak, ekitaldiak eta Korrika bera egoera desblokeatu eta aurrerabide izango den elkarrizketa prozesu bat zabaltzeko deia izan dira", "Nafarroako Gobernurako lehen zerrendagaia, Ramon Arozarena, EAErekiko harremanak desblokeatzearen alde agertu zen, bi elkarteen arteko koordinaketa organuak sortzen"), A. Agirre ("Okendok Ensenada ministroarengana jo zuen eta ordainketak desblokeatzea lortu gainera"); desblokeo 1, I. Aranbarri ("EAEko Kultura sailari eginiko markajea, Arregik azken urteetan AEK edo Euskaldunon Egunkaria-rekiko zeraman politikaren desblokeoa planteatzen...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desblokeatu : AB38 1 ('desbloquear'), HiztEn, Euskalterm 1 (prezioak desblokeatu); desblokeatzaile : Euskalterm 1 (desblokeatzailea / sarkorra 'desbloqueante-penetrante'); desblokeo : HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 alokairuen d.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ElhHizt, HiruMila: desblokeatu (desbloquear), desblokeo (desbloqueo) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desblokea, desblokeatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

1 'zoritxarra'. 2 'zarata'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

dohakabea.

LBeh (2016-10-26): desdramatizatu 23: Consumer 5, Berria 10, EiTB, Karmel, Argia 2, DiarioVasco 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desdramatizatu 6: Berria 2, Joxemari Iturralde 2, Joan Mari Irigoien, Joxe Azurmendi.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu desdramatizatu formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desdramatizar / fr dédramatiser: Elhuyar: - / NolaErran: laztasuna/larritasuna kendu, desdramatizatu / Zehazki: dramatismoa kendu, larritasuna kendu / Labayru: desdramatizatu, -ri garrantzia kendu / Adorez5000: zorigaitz-itxura kendu, drama-izaera kendu.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Maileguen gutxienekoa betetzen du eta erabilia da.

Aditzoinaren erabilerak

desdramatizatu, desdramatiza, desdramatizatzen

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Propio de la tradición meridional (...) La forma deseatu (...) es general hasta el s. XIX, y desde la 2ª mitad desiatu desplaza casi totalmente a desea- en textos guipuzcoanos"

Euskaltzaindiaren Arauak

deseatu, desea, deseatzen. Heg. du ad. h. desiratu.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Heg. Ik. desiratu

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

desegin, desegiten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desegin, desegin, desegiten

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 40 (Argia 1, Berria 6, EiTB 3, Elhuyar 1, Elkar 2, Consumer 1, Karmel 1, Laneki 3, UEU 22); desegituratze 12; ETC 136, desegituratze 41.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: desegituraketa iz. desestructuración / Adorez: desegituraketa iz. desvertebración / Labayru: 0 / NolaErran: 0

desegituratu da/du ad. Zerbaiti egitura kendu edo galarazi; zerbaitek egitura galdu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desegituratu 4: A. Eizagirre ("Euskara, diglosia zokoratzailearen egoeran egonik, suspertze-prozesua hasten ari den gertakari sozial, oraindik orain, zatikatu eta desegituratu honetan..."), Barojatarrak ("bizitako mundua egituratzen eta desegituratzen duela"), L. Erriondo ("kontrola-ezinezko berbalizazioa, desegituratutako sintaxia, etab"), Euskararen Unibertsoa ("gune sortzaile hori biziki ahulduz eta desegituratuz joan da"); desegituraketa 1, O. Ibarra ("Industriaren eta zerbitzu guneen faltak, eremu honen desegituraketa ekonomikoa ekarri du eta honek eragin zuen emigrazioa hirira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desegituraketa : HiztEn, Euskalterm 1 (familiaren desegituraketa, famili desestrukturazio eta familia-desestrukturazio sinonimoekin); desegituratu : HiztEn, Euskalterm 1 (familia desegituratu); desegituratze : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desegituraketa : ElhHizt (desestructuración), HiruMila (desvertebración); desegituratu : ElhHizt (desestructurar), HiruMila (desvertebrar) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desegitura, desegituratzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

: horrelako desegokikeriek ez naute gehiegi nahigabetzen.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Horrelako desegokikeriek ez naute gehiegi nahigabetzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ro.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

desegoki, era desegokian.

Euskaltzaindiaren Arauak

egokitasunaren aldamenean ez dira desegokitasunak eskas.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Egokitasunaren aldamenean ez dira desegokitasunak eskas

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

marrazkia.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. Zah. h. asmo, xede.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. asmo, xede

Erabileremua(k) zehazteko

Ipar., Zah.

Euskaltzaindiaren Arauak

EH2016: “fokuratu, fokura/fokuratu, fokuratzen du ad. Tresna optiko bat zerbaitetara edo norbaitengana zuzendu. Ik. enfokatu. Kamerek Txinako presidentea fokuratu zuten. || Niregana fokuratu zuen makina.”; “enfokatu, enfoka, enfokatzen du ad. Heg. Tresna optiko baten osagaiak bere ardatzean zehar bata bestearekiko mugitu, irudia puntu jakin batean zehatz sor dadin. Seigarren argazkia, besteak ez bezala, ez zegoen ongi enfokatua. Burua zapi beltzaren azpian sartuta dauka morroiak, eta, kamera enfokatu ondoren, argazkia atera du.” || fokatu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, fokatu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. fokuratu].

LBeh (2016-10-26): desenfokatu 20: Elkar 2, Elhuyar, Berria 13, Jakin 2, Argia 2; desfokatu 1: Consumer; ez dugu desfokuratu formarik aurkitu.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desenfokatu 3: Berria, Fernando Rey, Sonia Gonzalez; desfokatu 9: Harkaitz Cano 6, Lander Garro 3; ez dugu desfokuratu formarik aurkitu.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu desenfokatu formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desenfocar / fr perdre la mise au point: Elhuyar: 1 [un asunto, tema] gaizki bideratu, behar ez bezala bideratu; 2 [una imagen] desfokuratu, gaizki fokuratu / NolaErran: - / Zehazki: 1 fokutik atera; 2 ikuspuntu okerretik tratatu / Labayru: 1 gaizki fokatu; 2 txarto | gaizki | deungaro bideratu, behar ez bezala bideratu / Adorez5000: 1 gaizki fokatu; 2 gaizki bideratu, behar ez bezala bideratu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilgarria da, baina ez du gutxienekoa betetzen. Heg. markarekin jasoko da.

Erabileremu dialektala

Heg.

Aditzoinaren erabilerak

desenfokatu, desenfoka, desenfokatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

desengainatu, desengaina, desengainatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desengainatu, desengaina, desengainatzen

Euskaltzaindiaren Arauak

desenkusatu, desenkusa, desenkusatzen. 1 du ad. '(hutsegitea) zuritu'. 2 da ad. 'aitzakia jarri'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

aditzoina desenkusa(tu) forman emanez.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desenkusatu, desenkusa, desenkusatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

deseraiki 4: MarrazTekn ("Deseraikitzeko aukera izanik, estuera finkoa eta zehaztasun handiko doikuntza behar direnean erabiltzen dira"), F. Mendizabal ("Ba giza arrazoia hain da eraiki-zalea, ze hainbat aldiz egin baitu dorre bat eraiki eta berriro deseraiki, haren fundamentua nola egina ote dagoen ikusteko"), J. Garzia ("O! Pablito zaharra Las Meninas deseraikitzen"), L. Oihartzabal ("Ahalguztiduntasunaren lilura suntsitu egiten du, deseraiki egiten du subjektu zahar idealdua eta bere ziurgabezia eta bere porrota aitortzen dituen subjektu berri bat jaioarazten du"); deseraikigarri 4, TeknolMekan (adib.: "Lotura deseraikigarriak, lotura osatzen duten elementuak behar direnean eta hondatu gabe, aska daitezkeenak dira", "Txabetak izaten dira, bi piezen artean esfortzu handia transmititu behar denean, lotura deseraikigarri egokienak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

deseraiki : AB38 1 ('desmontar'), Euskalterm 2 (desmuntatu sinonimoarekin bat eta bestea bota, errautsi eta eraitsi sinonimoekin); deseraikigarri : AB38 2 ('desmontable'), Euskalterm 3 ('desmontable'; hauetako 2 desmuntagarri sinonimoarekin); deseraikitzaile : Euskalterm 1 ('destructor') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

deseraiki, deseraikitzen.

Zerrendako euskal forma onartuaren pareko mailegua

Sin. desmuntatu.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

deseraiki daitekeena.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -