50535 emaitza bilaketarentzat - [12551 - 12600] bistaratzen.

deskonposatze
iz. fis., kim., mat. Deskonposizioa. Egurraren deskonposatze faseetan.

Aztergaia: deskonposatze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-09-08 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Bidalketa: ik. oh. s.u. deskonposatu.

deskonposizio
1 iz. fis., kim. Osagaietan banatzea. Ik. deskonposaketa; deskonposatze. Bikarbonatoaren deskonposizioa. Uretako landaretzak konposatu organikoen deskonposizioan duen eragina aztertu dute zientzialari estatubatuarrek.
2 iz. mat. Gaietan banatzea.

Aztergaia: deskonposizio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:36 1998-09-08 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Bidalketa: ik. oh. s.u. deskonposatu.

deskonpresio
iz. Konpresioa murriztea edo desagertzea. Deskonpresio horren ondorioz, likidoaren tenperatura jaitsi egingo da. Gasen konpresioa eta deskonpresioa.

Aztergaia: deskonpresio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh39 2023-10-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 38 (Argia 2, Berria 5, EiTB 4, Elhuyar 4, Consumer 2, Laneki 7, UEU 14); ETC 133

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: deskonpresio iz. descompresión / Adorez: deskonpresio iz. descompresión / Labayru: / NolaErran: deskonpresio – deskonpresione décompression // Euskalterm: deskonpresio (Fisika), deskonpresio-gaitz (Med.).

Bestelakoak

deskonpresio 1 iz. Konprimatzea. 2 iz. Geol. Harri masa baten erdialdera zuzenduriko tentsio multzoa.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Gutxienekoa betetzen du, eta jasotzekoa da.

deskontatu, deskonta, deskontatzen
du ad. ekon. Deskontua egin. Eusko Jaurlaritzak 32,5 milioi euro deskontatu zituen Espainiako Gobernuari ordaindu beharreko Kupotik.

Aztergaia: deskontatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2002-11-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko deskontatu : "Descontar" Lcc, Lar.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

deskontatu 9: Elhuyar ("Bankuek, horregatik, efektuak deskontatzerakoan aurreratu zuten dirua berreskuratzeko ziurtasun osoa daukatenean bakarrik erabili ohi dute"), A. Sarriegi ("Pieza bakarreko habeentzat ezarri diren formulak erabiltzen dira, baina sekzioari, errematxe, torlojo, berno eta abarrek behar dituzten zuloen hutsuneak deskontatuz"), G. Aulestia (hiztegian: "deduct v t deskontatu, kendu"), Ingurunea/5 ("jokalari bakoitzari helmugarako zenbat lauki falta zaizkion, hainbat perretxiko deskontatu"), UZEI ("Zordunak, deskontatutako merkatal efektuak"), KontabPlanOrokorra 3 (adib.: "Bankuan 2 milioi pezetako nominala deskontatu da"), BAO 1997 ("Parking tokiak: gune publikoan aurrikusten direnak deskontaturik, eraikitako 100 m2 bakoitzeko toki 1eko estandarra betetzeko beharrezkoak direnak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

deskontagailu : AB38 3 ('descontador'; hauetan kontagailu-deskontagailu 'contador-descontador', d. bitar 'descontador binario'); deskontaketa : AB38 2 (d.-eroakizun 'llevada de descontaje', pultsuen d. 'descontaje de los impulsos'); deskontatu : DFrec 2 ("argi dago ez dela deskontatu ez ikuiluko elektrika...", "kopuru honetatik geroago deskontatuko dira orain ezagutzen ez ditugun kontzeptuak"), AB38 6, AB50 1, HiztEn (deskontua egin), Euskalterm 9 (hauetan efektu d., jenero d.) // Ez ditugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

deskontagarri : HiruMila (descontable); deskontatu : ElhHizt (descontar), HiruMila (descontar), Lur EF/FE (déduire, rabattre, retenir) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: descontar.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

deskonta, deskontatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Ekon.

Forma baten adiera(k)

deskontua egin.

deskontu
iz. Kopuru batetik kentzen den zatia; bereziki, saltzaileak zerbaiten prezioan egiten duen merkatzea. Testuliburuak erostean zenbait lekutan deskontuak egiten dira. Prezioa eskura ordaintzen da, deskonturik gabe. Deskontu bereziak. Beti izango dira zailtasunak deskontu-tasa egokia finkatzeko.

Aztergaia: deskontu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:18 1998-09-08 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: descuento / BEZ: "Deskontuak: Descuentos".

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E103]: "zer da? "décompte" ala escompte"?"

 - [E116]: "esan didatenez, frantsesez egiten den bereizketa hori ez da egiten gaztelaniaz (eta ingelesez oraindik korapilatuagoa omen da kontzeptuen banaketa); hobe dugu, nire ustez, adieren kontua geroko uztea".

 - Erabakia: Erabakia (2006-02-24): "jaso forma bere soilean eta inolako azalpenik eman gabe".

deskribaezin
adj. Ezin deskribatuzkoa. Keinu deskribaezin batek desitxuratzen zuen haren aurpegia.

Aztergaia: deskribaezin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2002-11-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ongi eratua da

forma berri, ongi eratua.

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ezin.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

deskribapen
iz. Deskribatzea. Gertakizunen deskribapen ahalik eta osatuena egiten saiatu naiz.

Aztergaia: deskribapen

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau61
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05 1994-02-04 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E124]: "berau onarturik ere, deskribaketa ere badabil, eskubide berberarekin (cf. alimenticio/alimentario). Biak jarri, sinonimo gisa" (1995-01-25)

deskribatu, deskriba, deskribatzen
du ad. Zerbaiten ezaugarriak azaldu. Ez dugu hau guztia beharrezkoa den zehaztasunez deskribatu.

Aztergaia: deskribatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03 1994-02-04 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

deskribatu, deskriba, deskribatzen. du ad.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

deskribatu, deskriba, deskribatzen

deskribatzaile
adj. Deskribatzen duena. Agian gertuago leudeke sofista batzuk estilo deskribatzailetik arauemailetik baino. Hizkuntzalaritza deskribatzailea.

Aztergaia: deskribatzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:18 1998-09-08 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

deskriptibo
1 adj. Deskripzioarena, deskripzioari dagokiona. Ikuspegi deskriptiboa.
2 adj. Deskribatzailea. Iraganeko pasarteak narratiboagoak eta deskriptiboagoak dira.

Aztergaia: deskriptibo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:24 1998-09-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh86 2020-12-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

deskriptibo 1: Lek SClar ("Kopla guztiak ikuskai-antzekoak dirana: ikuskai-antzekoak, deskriptivoak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

deskriptibo EB 8: I. Sarasola 2 ("Hiztegi arauemaile baten betebeharra ez da, hiztegi deskriptiboetan gertatzen den bezala, hitz bakoitzaren bariante eta erabilmolde guztien berri ahalik zehatzen ematea"; "A-ean gazeta-erako saiakera eta artikulu laburrez osatutako liburuak eta literatur-balio berezirik ez duten liburu deskriptiboak sartu ditugu"); UZEI 4 (adib. "Nahiz eta ardura deskriptibotik abiatu, gradualki kontzeptuak finkatuz joan ziren, informazio estatistikoa analisi teorikorako baliagarri izatera helduaz"; "Beste ikuspegi batetik, bana daiteke: alde deskriptiboa, alde kausala eta alde aplikatua"); B. Urkizu 1 ("ikaskaietako elkarrizketetan edo hizkera deskriptiboan oinarritutako mimoak"); Osabide Hezkuntza 1989 ("Fitxa deskriptiboak eratzea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

deskriptibo : DFrec 7, Euskalterm 6 (hauetan musika d., bibliografia d., anatomia d., biokimika d.). Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn-LurE; cf. deskribatzaile: AB38: ø; AB50 1; Euskalterm 19 (hauetan geometria d., estatistika d., ekologia d., fase d., zientzia d., metafisika d., moral d., perpaus d., psikologia d., perpaus d., definizio d., gramatika d., linguistika d.).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

deskriptibo : HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko descriptivo/descriptif, ive beste hiztegietan: ElhHizt: deskribatzaile // HiruMila: deskripzio-, deskribatzaile, deskriptibo; deskripzio-lana; geometria deskribatzailea // Casve FE: argitzeko, erakusteko, xehatzeko; (poésie d.) kanpoko eresi // HaizeG FB: nolakoa den errankor // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, T-L LFB, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

deskriptibo 86: Argia 14, Berria 9, Deia 4, Deustuko Unibertsitatea, DiarioVasco 4, EiTB 2, Elhuyar 3, Elkar, Erlea 2, Consumer 3, Espainiako Gobernua 2, Euskaltzaindia 6, Jakin 7, UEU 19; deskribatzaile 63.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

deskriptibo 37: Berria 9, Herria, Xabier Arregi 7, Filosofiako gida 5, Iban Zaldua 2, Ana Urkiza 2, Lourdes Oñederra 2, Luis Elberdin 2, Oskar Arana, Martin Anso, Xabier Mendiguren Elizegi, Ramuntxo Etxeberri, Xabier Olarra, Patziku Perurena; deskribatzaile 29.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago horren beharrik, deskribatzaile bezalakoak eskura egonik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez dirudi deskribatzaile testuinguru guztietarako ordezko baliagarria denik. Gainera, aski nazioartekoa da.

Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak

-ibo izond. erref.

deskripzio
iz. Azalpena, deskribatzea. Oraingo hizkuntzaren deskripzioa. Deskripzio hutserako joera.

Aztergaia: deskripzio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau61
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1994-02-04 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "deskribapen [proposatzen dut, ordez]" (1994-11-02)

 - [I102]: eta unibertsitate-diziplinetan arrunt bihurtu dugun deskribaketa? Nik bigarrenaren alde eginen nuke, lehenengo beti dagoelako aukeran hizkuntzaren erregelen arauera" (1995-01-10)

deskubrimendu
iz. Aurkikuntza. Gauza jakina da nerabezaroan egindako deskubrimenduak barrurago sartzen zaizkigula beste edozein garaitan egiten ditugunak baino.

Aztergaia: deskubrimendu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:24 1998-09-08 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh131 2020-05-19 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan deskubritu (Ber Doc, INav, OA, He Gudu, AstLas, Hual Mt, EZ Man, Iraz, UskLiB, AzpPr, Balad, Ud, Gy, CatLan, CatLav, CatCeg, CatAe, CatSal, CatR) eta testu-lekukotasunik gabeko deskubritzaile eta deskubritze .

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira deskubrimendu 6 (Azurm, J. Kalzada 2, G. Nazabal, P. Urkizu, Egin 1977); deskubrimentu 2 (L. Alkain, Azurm); deskubritu 28 (J. Zulaika, Azurm 3, Elhuyar 2, I. Iñurrieta, UZEI, Gasteiz, SM Landuz 2, A. Lasarte, G. Nazabal 3, I. Aldabe, J. Casenave, X. Gereño 4, A. Urretabizkaia, P. Lizarralde, Amatiño, Egin 1986, UnescoAlb 1989 eta 1990 3); deskubriarazi 1 (HezkSaila 1985).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

deskubridore : DFrec 1; deskubrimendu : DFrec 2 (eta -mentu 1), AB38 1, AB50 3; deskubritu : DFrec 3, AB38 5, AB50 8, HiztEn (Ik. aurkitu); deskubritze : AB38 1. Ez dugu aurkitu ap. LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

deskubrimendu : HiruMila (ik. aurkikuntza); deskubritu : HiruMila (ik. aurkitu), Lur EF/FE. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal descubrimiento, descubrir / découverte, découvrir formen ordainak: HiruMila: aurkikuntza, aurkikunde, deskubrimendu ; aurkitu, eriden, kausitu, deskubritu , agertu, azaldu, manifestatu, agertarazi, asmatu // ElhHizt: aurkikunde, aurkikuntza; estalgabetu, desestali, aurkitu, ediren, ikusi, begiztatu, asmatu, aurkitu, ohartu, konturatu, jabetu, azaldu, aditzera eman, txapela erantzi, buru hutsik gelditu // Lur EG/CE: aurkikuntza; asmatu, aurkitu, ediren, idoro // Lur EF/FE: asmatze, aurkikuntza; desestali, estalkia kendu, asmatu, aurkitu, ediren, idoro // Casve FE: edireite, asmatze, agerrarazte, agerrazte; agertarazi, agerrarazi, agertü, aurkitü, ediren, nabaritü, bürastü // HaizeG FB: aurkitze, asmatze, pentsatze, argitaratze, aurki-berri hatxemaite; aurkitu, hatxeman, agertu, estalia kendu // PMuj DCV: agerketa, agertze, argitaratze, arkimen, arkitze, asmakunde, asmaketa, asmakari, aurkiberri; agertu, azaldu, argitan jarri, argiratu, erakutsi, bere barrua zabaldu (iriki, ezagut-arazi, adirazi), arkitu, ediren, idoro, asmatu.

deskubrimendu iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, deskubrimendu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. aurkikuntza].

deskubrimendu 131 (Aizu 1, Argia 24, Berria 39, Deia 7, DiarioVasco 11, EiTB 2, Elkar 31, Erlea 6, HABE 2, Jakin 5, Karmel 1, UEU 2); aurkikuntza 2408.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

deskubrimendu 62; aurkikuntza 715.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak

Baztertutako forma onartzea proposatu da. Asko erabiltzen da, eta badirudi kasu guztietan ez dela aski aurkikuntza ordaina.

Informazio osagarria
Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. aurkikuntza.

deskubritu, deskubri, deskubritzen
du ad. Ezagutzen ez zena aurkitu. Batek deskubritzen zuena besteari jakinarazten zion.

Aztergaia: deskubritu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:12 1998-09-08 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh1307 2020-05-19 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

deskubritu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, deskubritu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. aurkitu].

deskubritu 1589.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

deskubritu 380.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. aurkitu / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak

Baztertutako forma onartzea proposatu da. Asko erabiltzen da eta gutxieneko baldintza betetzen du.

Informazio osagarria
Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. aurkitu.

deskuidatu, deskuida, deskuidatzen
1 da ad. herr. Arreta galdu, oharkabetu. Edozertan deskuidatzen zena galduta zegoen.
2 da ad. herr. Norbait nahasi. Hau nire irudipena da, baliteke ni deskuidatuta egotea.

Aztergaia: deskuidatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-02-04 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

deskuidatu, deskuida, deskuidatzen. da ad. Herr.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

deskuidatu, deskuida, deskuidatzen

Informazio lexikografikoa
Mailak

Herr.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E124]: "[cf. deskuiduan / oharkabean] zein hitz proposatzen da deskuidatu-rako, oharkabetu? Hori argitu beharra dago" (1995-01-25)

 - [I102]: beharrezkoa al da? Ezezkoan nago" (1995-01-10)

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]: "deskuidatu: forma jaso hobea erantsi: oharkabetu edo"

 - [E116]: "ados, baina zein da "forma jaso hobea"? oharkabetu, adibidez, distraitu-ren ordain gisa proposatu zaigu (zerrenda honetan bertan daukagu aztergai). Euskara-euskara hiztegia lantzean erabakitzeko uztea proposatzen dut".

 - Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "ok, nirea".

deskuidu
iz. Heg. beh. Arreta falta; nahastea.
Azpisarrerak

Aztergaia: deskuidu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:21 1998-09-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

corpusekoak dira: -o 19 eta -otxo 1, -oan 15, -oz 1 / -uan 2, -uz 1; ik. OEH argitaratuan: deskuido OA, Urqz, fB (-ido utseko, -idoren bat, -idoko baten; cf. -iduan), Astar (-ua; -ido moduan), Echve Ongi, LE Urt, PE, Ud, AzpPr, Xe, EusJok, Noe, Etxde AlosT, Osk Kurl; deskuidotxu Astar; deskuidoan Bilbao IpuiB; deskuidos El; deskuidoz Tx B; deskuidu Cap; deskuiduan JJMg BasEsc, fB, AzpPr, Salav; deskuiduz ; Cap, AB AmaE; deskuidatu 31 ager.koa da corpusean (argitaratuan aipatuak: LE Prog, Gco, fB, Echve Imit, Xe, Apaol, Tx B, SM Zirik, Uzt, Osk Kurl, A. Zavala in Goñi; corpusean, gainera: JJMg BasEsc, Arrantz, JanEd, AzpPr, PE, Ud, EusJok, Basarri, And AUzta); deskuiratu G 2 (Tx B).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

deskuido 6: B 1 (F. Zubiaga), EB 5 (Euskara lantzen/1, F. Mendizabal, X. Amuriza, X. Mendiguren E., A. Arozena); deskuidoan 2, B-EB (F. Zubiaga; P. Berasategi); deskuidoz 2, B-EB (Gure Erria 1972; I. Garmendia); deskuidatu 13, G-EB (And Ardi, M. Ostolaiz; Azurm, Elhuyar, OrdenadoreP, IMuj AzBel, X. Amuriza 2, D. Urbistondo, J. Basterra, Egunk 1990, M. Manterola, P. Zabala).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

deskuido : AB38 2, AB50 1; deskuidu : AB38 2, AB50 2, HiztEn; deskuiduan : HiztEn (AS); deskuidatu : DFrec 2, AB50 5, HiztEn, Euskalterm 1 ('equivocarse' itzulia). Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

deskuidu , deskuiduan (AS), deskuidatu : EuskHizt, ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal descuidar; descuido / négliger; négligence formen ordainak: HiruMila: deslaitu, laga, utzi, ardurarik ez izan, huts egin, erratu, tronpatu, axolagabetu, arduragabetu, ezaxolatu, zabartu, arreta galdu, arreta gabe egon; arduragabekeria, axolagabekeria, utzikeria, nagikeria, oharkabetasun, hutsegite, oker, errakuntza, makur, akats // ElhHizt: jaramonik ez egin, kontu ez egin, ez arduratu, ez zaindu, zabartu, oharkabetu, deskuidatu ; axolagabekeria, arduragabekeria, axolagabetasun, arduragabetasun, laxokeria, laxotasun, baldankeria, oharkabetasun, hutsegite, huts, hanka sartze // Lur EG/CE: zabartu; zabarkeria, hutsegite, huts // Lur EF/FE: arduragabetu, ardurarik ez hartu, jaramonik ez egin, baldartu, zabartu; ezaxolakeria, nagikeria, axolakabekeria, utzikeria, zabarkeria // Casve FE: ezaxoltü, bazterrützi, baztertü, zirzil izan, zalatrako izan, lazü izan; ezaxolkeria, herabe, lazükeria, ützikeria, pilta arrunta, zirziltarzün // HaizeG FB: bazterrerat utzi, ez arta hartu, ez jarraiki, ezausiatu, ez-axoldu, lazatu; laxokeri, ezaxolkeri, artagabekeri, ezausi // PMuj DCV: axolak (kezkak, antsiak) kendu, bestetaratu, barreiatu, zabartu, oarkabetu, laga, utzi, baztertu, bazter utzi, ardura-gabetu, ajola-gabetu, ardura-bakotu, ez axolatu, nagitu, alde batera utzi; lazokeria, zabarkeria, erabekeria, ajola-gabekeria, ardura-gabekeria, baldankeria, uts, utsegin, utsegite, utsaldi makur, zapuzkeria.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

deskuiduan [arautua hemen jasoz, AS gisa].

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Beh.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: "ala deskuido? Deskuido santuz... "Deskuidoren bat izan zulako jabeak" (M. Lasarte)" (2004-05-25)

 - [K104]: "deskuido/u hitza sartu beharko litzateke, deskuiduan sartu denez gero (esate baterako, deskuidoa izan du). Izan ere, hitz hau zailagoa baita ordezkatzen, oharkabe eta halakoek ez dutelako balio sustantiboa egiteko" (1994-11-04)

deskuiduan
adb. Heg. beh. Oharkabean; menturaz. Deskuiduan inork ikusi bazaitu, jende artean ikusiko zintuen.
Loturak

Aztergaia: deskuiduan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau61
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-02-04 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Herr. h. oharkabean; menturaz.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

deskuidu sarreraren azpisarrera gisa emanez, eta "adlag." marka gehituz.

Informazio osagarria
Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. oharkabean; menturaz

Informazio lexikografikoa
Mailak

Herr.

deslai
adb. Lotu edo elkartu gabe; alde batera utzita. Liburutxo batean batzeko liburu askotan zabaldurik eta deslai legez dauden adibideak. Ardi galdu bat deslai zebilena. Hor-hemen zabaldurik, nonahi deslai dabiltzalako zure zentzuak.
Azpisarrerak

Aztergaia: deslai

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau61
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-02-04 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: deslai utzi .

deslai utzi
du ad.-lok. Babesik gabe utzi. Ik. deslaitu. Gu hemen deslai utzirik, umezurtz gisan.

Aztergaia: deslai utzi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-09-08 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: adib. / LurE: AS / ElhHizt: adib. / EskolaHE: AS

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

utzi.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

deslai sarrerari dagokion azpisarrera.

deslaitu, deslai/deslaitu, deslaitzen
du ad. bizk. g. er. Deslai utzi; askatu. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Zure taldeko ardi galdu deslaitu hau.

Aztergaia: deslaitu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-09-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

deslai(tu), deslaitzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

deslai utzi, askatu.

desleial
adj. Leialtasunik gabea, leialtasunik ez duena. Guraso desleial eskergabeen umeak garela. Zerbitzari desleial gaiztoa. Emakume desleiala izan zara zeure bizilagunarentzat. Jainkoaren aldera osoki desleiala izan dena. Desleial agertzen zen erregeren manuetara. Edozeinek ikusiko du honelako desleiala zein beldur izatekoa den.

Aztergaia: desleial

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau61
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-02-04 Lantaldeak besterik gabe onartua
desleialkeria
iz. g. er. Desleialtasunezko egite gaitzesgarria. Babiloniara eramango dut eta han zigor epaia emango nire aurka egindako desleialkeriagatik.

Aztergaia: desleialkeria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-09-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E103]: "Kendu"

 - [E116]: "tradizio zaharrean, Duhalde, Lardizabal eta G. Arruek erabili zuten; berriagoan, J. Muñoz, A. Olano, J. Urteaga, P. Xarriton eta Elizen arteko Biblia-k. Ez dut ikusten kentzeko arrazoirik, eta bere horretan utziko nuke lantaldearen proposamena".

 - Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "OK".

desleialtasun
iz. Leialtasunik eza. Lagunen aldetik bekaizgoa, adiskideen aldetik desleialtasuna. Mendekoen desleialtasuna.

Aztergaia: desleialtasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau61
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-02-04 Lantaldeak besterik gabe onartua
deslokalizatu, deslokaliza, deslokalizatzen
1 du ad. ekon. Enpresez edo industria-ekoizpenez mintzatuz, eskualdez edo herrialdez aldatu, bereziki enpresa-kostuak murrizteko asmoz. Ekoizpena deslokalizatzeaz gain, langileek diote enpresak lantokiarekin espekulatzeko nahia ere baduela. Helburua ez da enpresak deslokalizatzea.
2 fis. Elektroiez mintzatuz, molekula batean bi atomok baino gehiagok partekatzen dutena. (Partizipio burutua izenondo gisa). Elektroi deslokalizatuak.

Aztergaia: deslokalizatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2016-11-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2016-10-26): deslokalizatu 27: Elhuyar, Berria 11, EiTB, Jakin 2, Argia 12.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: deslokalizatu 6: Berria 4, Herria, Edorta Agirre.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: deslokalizatu, deslokalizazio. h. alde egin, lekutu, lekuz aldatu, eraman. Deslokalizazioa da Hernandoren kezka nagusia*[e.] Enpresek alde egitea da Hernandoren kezka nagusia.// Gero eta industria gehiago deslokalizatzen ari dira Euskal Herrian*[e.] Gero eta industria gehiago eramaten ari dira Euskal Herritik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es deslocalizar / fr délocaliser: Elhuyar: - / NolaErran: (nonbaitetik) lekutu - deslokalizatu / Zehazki: deskokatu / Labayru: - / Adorez5000: deslekutu, deskokatu.

Lantaldearen irizpideak
Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Nazioarteko forma da, eta erabilia.

Informazio lexikografikoa
Aditzoinaren erabilerak

deslokalizatu, deslokaliza, deslokalizatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Ekon., Fis.

deslokalizazio
1 iz. ekon. Enpresa baten industria-ekoizpena eskualdez edo herrialdez aldatzea, bereziki enpresa-kostuak murrizteko asmoz egiten dena. Deslokalizazioak ia bi mila lanpostu deuseztatu ditu azken hilabeteotan Euskal Herrian.
2 iz. fis. Molekula batean elektroiak atomo baten nukleotik beste atomo batenera mugitu ahal izatea. Lewisen egiturak erabiliz, egonkortasun hori erraz azal daiteke elektroien deslokalizazioaren bidez.

Aztergaia: deslokalizazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-07-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2014-04-03): deslokalizazio 62: Deia (“Herrialde aberatsetatik enpresen-eta deslokalizazioa gertatzen ari da”), Elhuyar (“Etengabeko hazkuntza, globalizazioa eta deslokalizazioa, baita azpiegituren eraikuntza ere”), Berria 27 (adib.: “Berehala neurriak hartzea zerbitzu publikoaren suntsiketa gelditzeko, deslokalizazioak gelditzeko, mahai baten inguruan biltzeko, gogoetatzeko...”), EiTB 4 (adib.: “produkzioaren murrizketa eta Bulgaria eta Txinako deslokalizazioa estu lotuta daudelako”), Jakin 6 (adib.: “ingurumenarekiko kalteak direla, industrien deslokalizazioa”), Argia 22 (adib.: “Balizko deslokalizazioak edo egoitza soziala aldatzeak, maila fiskalean, milioi euro horien galera suposatuko du foru diru-kutxentzat”), DiarioVasco (“Itxiera horren arrazoiak «deslokalizazioa, automobila sektoreak jasan duen gainbehera eta azken hamabi urteetako inbertsio eza» laburbildu dute Catelsako langile komiteko kideek”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: deslokalizazio 61: Berria 54 (adib.: “Deslokalizazioa arazo serioa da Araba, Bizkai eta Gipuzkoako ekonomiarentzat”), Herria (“Duela gutti, Xipri Arbelbidek bazterrak harrotu ditu, Hegoaldeko hedabide batean idatzi duelarik“ deslokalizazioen alde” zela”), Edorta Agirre 3 (adib.: “elikagaiaren eta naturaren arteko lokarria eten egiten du mundializazioaren ondoriozko deslokalizazioak eta kontsumitzailea bere unibertso biokulturaletik hein batez bereizten, urruntzen du”), Iñaki Heras 2 (adib.: “René Passet-ek dioen bezala, enpresei jartzen zaizkien gutxieneko baldintzak izan arren, ez litzateke ez lorpen handia baldintza horiek ezartzearen lehenengo ondorioa jardueren deslokalizazioa eta desagertzea izatea”), Iñigo Aranbarri (“Izuak deslokalizazioen eta Txinatik datozen mozkinen jitea duen garaiotan, ondoko orduetan jarraipenik izan ez duen azken orduko albiste”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: deslokalizatu, deslokalizazio. h. alde egin, lekutu, lekuz aldatu, eraman. Deslokalizazioa da Hernandoren kezka nagusia*[e.] Enpresek alde egitea da Hernandoren kezka nagusia // Gero eta industria gehiago deslokalizatzen ari dira Euskal Herrian*[e.] Gero eta industria gehiago eramaten ari dira Euskal Herritik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es deslocalización / fr délocalisation: Elhuyar: - / Nolaerran: lekutze, deslokalizazio* / Zehazki: deskokatze: por la deslocalización de algunas mutinacionales, multinazional batzuen deskokatzeagatik / Labayru: - / Adorez5000: -

Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Ekon. eta Fis.

deslotu, deslot, deslotzen
da/du ad. Loturik dagoena askatu. Adats horia, gauerako deslotua, erortzen zitzaion sorbaldara. Deslotzen zaizkit hezur guztiak, urtzen ari zait gorputza.

Aztergaia: deslotu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:22 1998-09-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

ik. "des-x" txostena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

deslot(u), deslotzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

da/du ad.

Maiztasuna

g.er.

desmaiatu, desmaia, desmaiatzen
da ad. Heg. g. er. Zorabiatu.

Aztergaia: desmaiatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-09-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desmaia, desmaiatzen.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

da ad.

Erabileremu dialektala

Heg.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zorabiatu.

desmarkatu, desmarka, desmarkatzen
da ad. kirol. Futbolean eta kideko beste zenbait kiroletan, jokalaria aurkariaren markaketatik libratu, jokalariak aurkaria saihestu. Futbolari gazteak ondo jokatu zuen aurrean, baloiari eutsiz eta desmarkatuz, baina errematean ez zen trebe ibili. Aurrelari bortitza da, azkarra, ondo desmarkatzen dena, eta erremate onekoa.

Aztergaia: desmarkatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2016-11-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2016-10-26): desmarkatu 28: Elkar, Berria 16, EiTB 3, Argia 5, DiarioVasco 3 (“Gu horretatik desmarkatzen saiatzen gara, baina badirudi etiketak kentzea zaila dela”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desmarkatu 1, Berria (“PSE-EEko eledunak Batasunari eskatu zion halako gertaeretatik «argi» desmarkatzeko”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: desmarkatu (Kirol, termino normalizatua).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu desmarkatu formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desmarcar / fr démarquer: Elhuyar: 1 marka kendu; 2 (Dep.) desmarkatu; 3 fig. bereizi, aldendu / NolaErran: 1 marka kendu; 2 desmarkatu, bereizi, aldendu / Zehazki: 1 marka kendu; 2 aldendu, desmarkatu; 3 Kirol. desmarkatu, saihestu / Labayru: 1 (Dep.) desmarkatu; 2 aldendu, bereizi, asagotu, urrundu, urruti(ra)tu / Adorez5000: 1 (Dep.) saihestu, desmarkatu; 2 fig. bereizi, aldendu, banandu.

Lantaldearen irizpideak
Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Nazioarteko forma da, baina kirolerako soilik behar da. Erabilera arrunterako badira ordain egokiak, aldendu, bereizi modukoak.

Informazio lexikografikoa
Aditzoinaren erabilerak

desmarkatu, desmarka, desmarkatzen.

Aditz-erregimena

da ad.

Jakite-arloak

Kirol.

desmartxa
1 iz. Ipar. Zuzemena. Kontseilu Jeneralaren burua hor izanen nuela desmartxa eta behar-ordu guztietarako.
2 iz. Ipar. Ekintza. Gizarte zibilak egin behar zuena egin zuela, eta desmartxa sostengatzen nuela.

Aztergaia: desmartxa

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh55 2022-06-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: desmartxa desmarxa. Acción, comportamiento. Bordan ikusi zuzten / Desmartxa itsusiak. (1915). LuzKant 60. Diligencia, gestión. Konpaniak berak egin ditik horientzat, behar ziren desmarxa guziak. Larz Iru 38. Kontseilu jeneralaren burua hor izanen nuela desmartxa eta behar-ordu guzietako. Larre ArtzainE 229. Airekoen konpainiarekin berriz desmartxak egin nituen. Ib. 326.

LB: 55 (Argia 26 (Sustrai Colina), Berria 17 (Ipar.)), ETC: 433 (Ipar.; Herria 205)

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: desmartxa iz. (Ipar.) gestión, trámite, paso; Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: intervention urrats – ürrats (ZU) – desmartxa (BL) – urraspide – zankaka (ZU) – zuzemen (MD) (g.er.); je savais que je pourrais recourir au président du conseil général pour tous les démarches et cas de nécessité banekien kontseilu nagusiaren burua hor izanen nuela desmartxa eta behar ordu guzietako.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, dagokion euskalki-markarekin.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

desmasia
iz. Ipar. Hondamendia, kaltea. Hogeita bost mila eta ehun gizon hil ziren, eta haien hiriak errauts eginak izan ziren; bakarrik seiehun benjamindar itzuri ziren desmasia hartarik. Gaitz izugarri hark egin zituen desmasiak ikusirik. Ikusi dituzue egun hauetako desmasia izugarriak: Frantziako apaizgaitegi oro hustuak, herrietako erretoreak oro beren etxeetarik kanpo emanak.

Aztergaia: desmasia

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau61
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-02-04 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

desmilitarizatu, desmilitariza, desmilitarizatzen
1 du ad. Izaera militarra kendu. Olabarriak torturaren aurkako itun handi bat egitea eta Guardia Zibila desmilitarizatzea ere galdegin zuen.
2 du ad. Leku batetik indar militar guztiak kendu. Pakistanek proposatu du Kaxmir desmilitarizatu eta autonomo bilakatzea. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Gune desmilitarizatu bat ezartzeko eskatu du.

Aztergaia: desmilitarizatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:003 2002-11-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desmilitarizatu 3: Egunk 1991 eta 1992 2 ("El Salvador bezalako herrialde batean, desmilitarizatzea [...] bete betean iraultzailea da", "Gerra hasi zenetik errepubliketako zenbait herri lurralde desmilitarizatu deklaratu dira, eta desobeditze zibila populazio sektore handien ohizko praktika da"), J. Arruti ("Aurreko urtean Hitlerrek Rhineko gune desmilitarizatua bereganatu zuenetik...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desmilitarizatu : Euskalterm 1 (zona d.); desmilitarizazio : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desmilitarizatu : ElhHizt (desmilitarizar #mdash# eta desmilitarizazio desmilitarización) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desmilitariza, desmilitarizatzen.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

des-/de-.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

desmilitarizazio
1 iz. Zerbaiti duen izaera militarra kentzea. Albait arinen ekin behar diogu erakunde armatuaren desmilitarizazioari.
2 iz. Leku batetik indar militar guztiak kentzea. Zisjordaniaren desmilitarizazioa ere onartuko dutela jakinarazi dute.

Aztergaia: desmilitarizazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh56 2022-06-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 56, ETC: 540

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: desmilitarizazio iz. desmilitarización; Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0; Euskalterm: desmilitarizazio (Pol.).

Bestelakoak

militarizazio iz. Militarizatzea. Kievek eta Mendebaldeak militarizazioa areagotu dute Ukrainan, su-eten betean.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

desmitifikatu, desmitifika, desmitifikatzen
du ad. Zerbaiti edo norbaiti mito izaera kendu. Horrela, mito berri handiago batekin, desmitifikaturik geratzen da mito zahar guztietatik gure historia. Heroiak desmitifikatzen ditu idazle katalanak.

Aztergaia: desmitifikatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2002-11-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desmitifikatu 4: P. Iztueta ("Salakuntzarako joera desmitifikatu egiten da, salakuntza horien gibeletik beste intentziorik ere ikusten hasia baitzen jende zuhurra"), P. Larrion ("Iparraldea zer den desmitifikatu egin behar da"), H. Cano ("Desagertutako egunkari-orrialde horiek dira, Crusoeren egunkari ezkutua osatuko luketenak, eta, ziur aski, ez zen hainbeste heroia ez desmitifikatu nahia izan, baizik eta akaso auzolotsa, Daniel Defoe idazlea Robinson Crusoeren egunkariko orrialde haiek [...] Tamesis ibaira barreiatzera eraman zuena"), LMuj ("Umbral saiatzen da pertsonaia horien historian dagoen transzendentzia desmitifikatzen"); desmitifikazio (eta -zino 1) 4: E. Osa ("Kontzientziatzearen desmitifikazioaz liburu bat idazten ari naiz orain"), E.L. Adan ("Ideologia nazionalistaren desmitifikazioa"), J. Artaraz ("ohituraren desmitifikazinoa ere ez zan txikiagoa izan"), U. Apalategi ("Lenguaiaren desmitifikazioa ideia mugimendu orokor batean kokatzen da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desmitifikatu : AB50 1, Euskalterm 1; desmitifikazio : Euskalterm 1; desmitifikatzaile : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

desmitifikatu : J. Arregi NazarJes 30: "Interpretazio mitikoa (D.F. Strauss, 1808-1874) [...] Ebanjelioak desmitifikatu ez, baizik eta egiarik sakonenen ilustrazio mitiko bezala irakurri behar dira"; desmitifikazio : Vill Jes 109: "Desmitifikazioaren eskola edo teoria deritzaio Bultmann-en bideari" (eta gai-aurkibidean: "Desmitizazioa, Bultmann-en eskola, 109");.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desmitifikatu : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal desmitificar / démythifier formen ordaina: ElhHizt: desmitifikatu // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Vox es-eu, Casve FE, HaizeG FB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): démythifier; en (Collins): demythologize; de (Langenscheidts): entmythologisieren // Ez dugu aurkitu ap. it (S. Carbonell).

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desmitifika, desmitifikatzen.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

des-/de-

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E103]: "kendu, edo bestenaz desmistifikatu. desmistifikazio sartu"

 - [E116]: "forma hori erabili da euskaraz (lantaldearen txostenekoez gain, gaurko prosan erabili dutenak: JA. Agirre, J. Azurmendi, F. Morillo, P. Xarriton, M. Zapiain, eta Berria-ko bost testu); PXk proposaturiko desmisti- formakorik, berriz, ez dut inongo testutan aurkitu (ezta demisti- formakorik ere); frantsesez bakarrik egiten ote da démystifier / démythifier bereizketa? Nolanahi ere, erabili ez direnak ez nituzke sartuko, argibide hoberik ez dugun artean".

 - Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "OK".

desmitifikazio
iz. Desmitifikatzea. Emakumearen gorputzaren desmitifikazioa.

Aztergaia: desmitifikazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2002-11-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E103]: "kendu, edo bestenaz desmistifikatu. desmistifikazio sartu"

 - [E116]: "forma hori erabili da euskaraz (lantaldearen txostenekoez gain, gaurko prosan erabili dutenak: JA. Agirre, J. Azurmendi, F. Morillo, P. Xarriton, M. Zapiain, eta Berria-ko bost testu); PXk proposaturiko desmisti- formakorik, berriz, ez dut inongo testutan aurkitu (ezta demisti- formakorik ere); frantsesez bakarrik egiten ote da démystifier / démythifier bereizketa? Nolanahi ere, erabili ez direnak ez nituzke sartuko, argibide hoberik ez dugun artean".

 - Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "OK".

desmobilizatu
1 da/du ad. (Helburu baten alde ari den pertsona talde bat) jarduera horretatik gelditu edo geldiarazi. Torturaz baliatu ziren informazioa lortzeko eta, bide batez, beldurra zabaltzeko, herri osoa desmobilizatu nahian.
2 da/du ad. mil. (Mobilizaturiko pertsonak eta armadako kideak) bizitza zibilera itzuli edo itzularazi. Armak uzteko eta desmobilizatzeko erabateko konpromisoarekin joan ziren elkarrizketara. L.C. Restrepok paramilitarrak desmobilizatzea lortu zuen; Askapen Nazionalerako Armadako kideekin akordiorik ez, ordea.

Aztergaia: desmobilizatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2016-11-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: “mobilizatu, mobiliza, mobilizatzen 1 da/du ad. Helburu baten alde jarduera batean parte hartu edo harrarazi. Egiaren alde eta gerraren kontra mobilizatu zen jendetza hura. Utopiak beti mobilizatuko gaitu. 2 du ad. Armadako kideak gerrara joateko eran jarri.“

LBeh (2016-10-26): desmobilizatu 48: Elkar 2, Berria 31, EiTB 4, Jakin 2, Argia 9.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desmobilizatu 15: Berria 9, Edurne Elizondo 2, Jokin Muñoz, Josu Zabaleta, Edorta Jimenez, Juan Garzia.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu desmobilizatu formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desmovilizar / fr démobiliser: Elhuyar: desmobilizatu / NolaErran: desmobilizatu, gogoa galarazi/kendu / Zehazki: desmobilizatu / Labayru: desmobilizatu / Adorez5000: desmobilizatu.

Lantaldearen irizpideak
Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Gutxienekoa baldintza betetzen du, erabilia da eta hiztegiek ere jaso dute.

Informazio lexikografikoa
Aditzoinaren erabilerak

desmobilizatu, desmobiliza, desmobilizatzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

desmobilizazio
1 iz. (Helburu baten alde jarduera batean ari den pertsona-talde batek) mobilizazioan parte hartzeari uztea; horren ondorioa. Azken hamarkadotan desmobilizazio handia egon da gizartean; krisiak jendea berriz kalean jarriko du?
2 iz. mil. (Mobilizaturiko pertsonak eta armadako kideak) bizitza zibilera itzultzea. Bakea ez da gerrillarien desmobilizazioarekin iritsiko bakarrik.

Aztergaia: desmobilizazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2016-11-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: “mobilizazio iz. Mobilizatzea. Langileen aldeko mobilizazioak egin. AHTaren aurkako mobilizazioak antolatuz. Mobilizazioetan parte hartzeko. Mobilizazio jendetsu eta zabala”.

LBeh (2016-10-26): desmobilizazio 29: Berria 19 (“Baina ostrazismoa da askoz ere mingarriagoa desmobilizazioa baino”), EiTB 4, Jakin, Argia 5.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desmobilizazio 12: Berria 10, Edorta Jimenez, Juan Garzia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: desmobilizazio (Pol.).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu desmobilizazio formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desmovilización / fr démobilisation: Elhuyar: desmobilizazio / NolaErran: desmobilizazio (Mil.) / Zehazki: desmobilizazio / Labayru: - / Adorez5000: -.

Lantaldearen irizpideak
Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Gutxieneko baldintza betetzen du, erabilia da eta erosoa.

desmuntagarri
adj. Desmunta daitekeena. Pantaila horiek finkoak edo desmuntagarriak izan daitezke.

Aztergaia: desmuntagarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2016-11-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: “desmuntatu, desmunta, desmuntatzen du ad. Tresnez, eraikinez eta kidekoez mintzatuz, muntaturik edo eraikirik dagoena desegin. Ik. deseraiki. Balkoian DKW motozikleta baten zatiak zeuden, Emiliok desmuntaturik erosi baitzuen. Txosnak desmuntatu eta joan egin ziren.”

LBeh (2016-10-26): desmuntagarri 30: Elkar, Elhuyar 3, Consumer 26 (“Estalki desmuntagarria eta plastikozko heldulekuak, pizgailua eta 4 posizioko termostatoa“).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu desmuntagarri formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu desmuntagarri, desmontagarri formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desmontable / fr démontable: Elhuyar: desmuntagarri; deseraikigarri / NolaErran: desmunta daitekeen, desmuntagarri / Zehazki: desmunta daitekeen, desmuntagarri / Labayru: desmuntagarri, desarmagarri, desmuntatzeko | desarmatzeko moduko, desmunta daitekeen(a) / Adorez5000: desmunta daitekeen, desmuntagarri.

Lantaldearen irizpideak
Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Gutxienekoa baldintza betetzen du, erabilia da eta hiztegiek ere jaso dute.

desmuntatu, desmunta, desmuntatzen
du ad. Tresnez, eraikinez eta kidekoez mintzatuz, muntaturik edo eraikirik dagoena desegin. Ik. deseraiki. Balkoian DKW motozikleta baten zatiak zeuden, Emiliok desmuntaturik erosi baitzuen. Txosnak desmuntatu eta joan egin ziren.

Aztergaia: desmuntatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1998-09-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko hau ageri da: Urt II 75 "Analysis, materiaren desplegátzea, agértzea, desmuntátzea".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desmontatu EB 2 (J.M. Beltran: "Zer egin zuten? "Paso nivel"-ean zegoen kaseta desmontatu eta material horrekin txalaparta osatu eta jo eta ke iardun omen ziren jotzen"; G. Nazabal: "Krutxof-ek Kubako base militar sovietarrak desmontatzeko agindua ematen du"); desmuntagarri EB 1 (Arrantzaria: "Azpi zapalak eta tosta desmuntagarriak zirela eta, goleta gainean batzu beste batzuren barruan pilaturik garraiatzea bazeukaten, ahalik eta gune txikiena okupatuz"); desmuntaia EB 1 (MarrazTekn: "Desmuntaiarik gabeko tinkaketa gogorra eta zehaztasun handiko doikuntza finkoa duten piezetan erabiltzen da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desmuntatu : AB38 3, HiztEn, Euskalterm 1; desmontatu : AB38 1, AB50 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE // 'desmontar' itzulitako besteak: deseraiki: AB38 1, Euskalterm 1; desantolatu: AB50 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desmuntatu : ElhHizt, HiruMila; desmontatu : Lur EG/CE eta EF/FB. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal desmontar/démonter beste hiztegietan: ElhHizt: 1 desmuntatu , desarmatu, deslotu. 2 desegin, eraitsi, errautsi (eraikin bat). 3 (Mil) desmuntatu . 4 jaitsi, eraitsi, jaitsiarazi (zaldi batetik) // HiruMila: 1 desmuntatu , deseraiki, desarmatu. 2 luerauzi // Lur EG/CE: 1 desmontatu , banatu, desantolatu. 2 berdindu. 3 zalditik jaitsi // Lur EF/FB: 1 desantolatu, desegin, desmontatu . 2 jaitsi // Casve FE: barreatü, desegin, irauri; (déconcerter) harritü; (cheval) zalditik urtuki // HaizeG FB: (renverser de sa monture) zalditik erori; (désassembler des pièces) desegin, desmuntatu ; (être déconcerté) harritu, balditu // T-L LFB: irautsi, desegin, barreatu // PMuj DCV: 1 (talar) basoa ebaki, oianak iñaurdasi, soildu, larrutu, iñausi, txarotu. 2 (allanar) zabaldu, zelaitu, lautu, berdindu, berdinkatu, zelai egin, ordokitu. 3 (desarmar) autsi, barreatu, aldaratu, estrokatu. 4 (descuajar) larreak lurtu, aitzurtu, labakitu, luberritu, xuritu, larre-aitzurtu. 5 (desazonar) zalditik eratxi, ttatto eragin. 6 (descabalgar) zalditik jetsi, oin-gaiñetu, ttatto egin // Azkue Aurkibidea: ø.

Erdaretako formak

es desmontar beste erdaretan: fr (DLLF): démonter; (arma de fuego) désarmer; (cortar árboles) déboiser; (un campo) défricher; (quitar tierra) déblayer; (rebajar) niveler; it (S. Carbonell): diboscare, sboscare; disfare un mucchio di terra, letame, ecc.; spianare (un terreno); smontare; disarmare; disfare, demolire un edificio; (Mil) smontare, scavalcare; ca (DCC): desmuntar, desfer, desparar; desforestar; en (Collins): 1 (Mec) to dismantle, strip down; to take apart, take to pieces; (Arquit) to knock down, to ish; (escopeta) to uncock; (tienda) to take down; (artillería enemiga) to silence, knock out; (vela) to take down; de (Langenscheidts): 1 Berg, Wald abholzen; Wald, Acker roden; Gelände ebnen, planieren. 2 Gebäude ab-, ein-reissen; Gerüst abbrechen. 3 demontieren; ausea.-nehmen; abmontieren; ab-, aus-bauen. 4 Geschütz ausser Gefecht setzen. 5 absitzen lassen; Reiter abwerfen.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desmunta, desmuntatzen.

Zerrendako mailegu onartuaren pareko euskal osaerazkoa

Sin. deseraiki.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

desmuntatze
iz. Tresnez, eraikinez eta kidekoez mintzatuz, muntaturik edo eraikirik dagoena desegitea. Egunero muntatze eta desmuntatze lan astunak egin beharrean, dekoratuak bere horretan utzi dituzte.

Aztergaia: desmuntatze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh130 2020-07-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu desmuntatze formarik.

desmuntatze 21: Aizu (“muntatze eta desmuntatze lanak ez ditugu geuk egiten, lantaldea osatu dugulako horretarako”), Argia 3 (“Frantzian, eta energia nuklearrak pisu handia duen Europako beste estatu batzuetan, hainbat zentral ixteko asmoa iragartzearekin batera desmuntatzeari buruzko zalantzak azaleratu ziren, baita ez ezagutza ere; orain arte ez baita zentral nuklearrik desmuntatu osorik”), Berria 6 (“Desmuntatze prozesua begien bistakoa izango da datorren urteko martxo edo apiriletik aurrera”), EiTB 2 (“7 minutuko 7 atalez osatzen da eta ETBren artxiboaren desmuntatzea beste ikusentzunezko materialekin uztartzean datza”), Consumer 2 (“Hauen muntatze eta desmuntatze sistema azterketa osoko konplexuena da”), Goiena 2 (“plazaren desmuntatze herrikoia”), Laneki 5 (“Lortzen diren prezioetan, ez daude sartuta muntatzea eta desmuntatzea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

desmuntatze 2, Berria (“Gas negargarriak eta gomazko pilotak bota zituzten eta desmuntatze lanetan ziharduen Iraun Zabaleta atxilotu zuten”, “Amaia Fernandez Barakaldoko Arau Urbanistikoen zinegotziak atzo adierazi zuenez, eraiste lanak bi epetan egingo dute: desmuntatzea eta eraisketa”).

Bestelakoak

desmuntatu du ad. Tresnez, eraikinez eta kidekoez mintzatuz, muntaturik edo eraikirik dagoena desegin. Ik. deseraiki. Balkoian DKW motozikleta baten zatiak zeuden, Emiliok desmuntaturik erosi baitzuen. Txosnak desmuntatu eta joan egin ziren.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

desnaturalizatu, desnaturaliza, desnaturalizatzen
1 da/du ad. Zerbaiten berezko egoera edo propietateak aldatu. Denbora tarte hori pasatutakoan, elikagaiek bitaminak galdu eta, horrela, osagai batzuk (hala nola proteinak) desnaturalizatu egiten dira. Ez dugu A eredua desnaturalizatu nahi.
2 du ad. Gai bat, bereziki olioa edo alkohola, berez dituen erabileretarako egokia ez izateko eran aldatu. (Batez ere partizipio burutuan erabiltzen da, izenondo gisa). Ardoa izenekoa edaten duzu, tinta eta alkohol desnaturalizatu nahaste bat, hain txarra ezen autopsia egin eta erraiak ateratzen dizkizutenean barruko organoak purpuraz tindatuta baitaude. 1980ko hamarkadan, Espainian, koltza-olio desnaturalizatuak jende asko pozoitu zuen.

Aztergaia: desnaturalizatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10:EHL 2020-10-27 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

naturalizatu forma aztertzean proposatua. Egokia eta erabilia, baina hainbat adiera ditu eta kontuan hartzekoak izango dira.

desneke
iz. g. er. Atsedena.

Aztergaia: desneke

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-09-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

atsedena.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E103]: "Kendu"

 - [E116]: "dirudienez, ez da erabiltzen, eta lehen ere ez zen asko erabili (OEHk hiru idazlerenak jaso ditu: Ubillos, K. Beobide eta Tx. Agirre; eta ez dut beste inon aurkitu). Ez dugu asko galduko zerrendatik kentzen badugu, PXk nahi duen bezala".

 - Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "desneke iz. g.er. 'atsedena'".

desnibel
1 iz. geogr. Bi punturen artean dagoen altitude aldea. Hemendik harako desnibelak askotan ekartzen baitu neguan han elurra egotea eta hemen ez.
2 iz. (Mendi kiroletan eta kidekoetan). Sierra Nevadako mendateak 22,9 kilometroko luzera du, 1.290 metroko desnibela, eta 5,6ko batez besteko pendiza.

Aztergaia: desnibel

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:30 1998-09-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu corpusean eta OEH argitaratuan aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desnibel EB 5: I. Aldabe 1 ("lurraren desnibela salbatzeko"); I. Tapia 4 (adib. "txango zaila, 3 or., desnib. 400 m, 6km").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desnibel : AB38 5, HiztEn, Euskalterm 3; desnibelatu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE // 'desnivel' itzuliak: desmaila: AB38 1, AB50 1; Euskalterm: nibel ezberdin, maila ezberdin, desgalgatu bana.

Sektore jakin bateko informazioa

Hirigintza Hiztegia: (desnivel) desnibel.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desnibel : ElhHizt, HiruMila; desnibelatu : ElhHizt, HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko desnivel, desnivelar/déniveler, dénivellation beste hiztegietan: ElhHizt: desnibel, desberdintasun, alde // HiruMila: desnibel, beherakada, koska, goibehe // Lur EG/CE: 1 alde. 2 gainbehera // Lur EF/FB: desberdintasun, gainbehera / desberdindu, maldakatu // Casve FE: bardindüra elki; apaltü // HaizeG FB: maldakatu, talangatu // T-L LFB: maldakatu, talangatu // PMuj DCV: 1 (falta de n.) koska, aldeyo, tanga, makurgune. 2 (diferencia de alturas) goibe, goibera, gainbera. 3 (d. en el vestido) aldejo / talangatu, aldarotu, galgatik atera, desberdindu // Azkue Aurkibidea: (d. de un vestido) aldejo.

Erdaretako formak

fr (DLLF): dénivellement, dénivellation; (fig) déséquilibre; it (S. Carbonell): dislivello; ca (DCC): desnivell; en (Collins): unevenness; (tierra alta) high ground; (tierra baja) low ground; (fig) inequality, difference, gap, lack of adjustment; de (Langenscheidts): 1 Abweichung f von der Waagerechten; Höhenunterschied, a. fig. Gefälle; (del terreno) Bodensenke. 2 fig. Ungleichheit; Unterschied(e).

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Geogr. (eta mendi-kirola).

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

desnuklearizazio
iz. Lurralde batean instalazio eta arma nuklearrak desagerraraztea. Elkarrizketen eta negoziazioen bidez, Koreako penintsularen desnuklearizazioa lortzea espero dugu.

Aztergaia: desnuklearizazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh44 2023-10-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB (Berria 34 (Ipar Koreari lotua beti), EiTB 9, Jakin 1); ETC 122

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: desnuklearizazio iz. desnuclearización / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez dago beste modurik esateko. Sartu.

desnutrizio
iz. Gutxi edo gaizki elikatzearen ondorioz ahultzea. Munduan 842 milioi lagun daude egun desnutrizioak jota. Desnutrizioa duten umeen kopurua erdira jaistea da helburua. Artatzen ditugun gaixo gehienek desnutrizio arazo larriak dituzte.

Aztergaia: desnutrizio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:40 1998-09-09 Lantaldeak erabaki gabe utzia
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z6:LBeh 2011-07-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu corpusean eta argitaratuan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desnutrizio 3 aldiz jaso da: K. Bizkarra ("Gaur egun desnutrizioaren beldurrez gehiegizko elikadura dago; nork daki ez ote den hau izango guda zibil eta honen osteko ondorioa; eta ez gara konturatzen benetazko desnutrizioa "desnutrizio psikikoa"n edo maitasun faltan dagoela").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desnutrizio : DFrec 1, HiztEn, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desnutrizio : HiruMila, ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal desnutrición / dénutrition formen ordainak: ElhHizt: desnutrizio / Casve FE: esmeriatze, esmeriadüra, hazneke / XarHizt: hazigabe, esmeriatze / HaizeG FB: jan eskasaren ondorio / PMuj DCV: az-urri, az-gabe, az-azte, azkuntza urri / Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE.

desnutrizio 9: Juan Mari Arregi, Edorta Agirre, Cristina Perez 4, EiTB.com 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desnutrizio 23, Berria.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Sistematikak erabakitzekoa da

nutrizio oinarria aztertzean berrikustekoa (Oharra: orduan, elikadura, elikatze bezalakoak aski direla erabaki zuen lantaldeak).

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa (cf. nutrizio arautu berria).

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E123]: "Agian hobe nutrizio sarrerarekin batera aztertzea. Dena den, Medikuntzan, esaterako, zenbateraino molda gaitezke elikatze-ren bidetik?"

 - [E208]: "desnutrizio: Ene ustez elikatu eta nutritu ez dira sinonimoak. Elikadura batzuek ez baitute nutritzen. Biak sartu"

 - [E103]: "kendu"

 - [E116]: "egia da antzekoak direla nutrizio-ren parekoak gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez (eta gure gizartean baduela halako pisu bat kontu hauen inguruko ardurak); baina nik ez nuke deus aipatuko, oinarri eta informazio sendoagoak lortu gabe. Proposamena: lerroa kendu".

 - Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "ez sartu".

desobediente
adj. Esanekoa ez dena. Ik. desobeditzaile. Ikasleengan jarrera kritiko eta desobedienteak sustatzeko.

Aztergaia: desobediente

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:006 2002-11-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

desobedient 23: Lç 20 (adib., "Aita-ametara desobedient diradenak"), Lg I ("Profeta desobedienta"), Jaur ("Zeina errebela baita eta desobedienta haren Semearen alderat"), CatS ("Zertan gure lehen Aitak Jinkuari desobedient izan ziren?"), eta OEH argitaratuan, El ("Aren borondate eta legeari desobedienteak"), Cap ("Aen majestaden desobediente danak"), He 2 Tm 3,2 ("Burasoen desobedientak"), AR ("Zer, Jauna, ni zuri beti desobedient, eta zu beti enetako hun!"), TB Tt 1,6 ("Zoinen haurrak fidelak baitiazteke, bizi laxoz ez akusatuak, ez desobedientak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desobediente (eta desobedient 1) 6: Herr 1961 ("Galde egin du nehork ez dezoten obedi aintzindari desobedienteri"), J.M. Irigoien ("Har txiki alfer desobedientea, eta azkarregi hazten ari haiz"), Egin 1995 ("Auzi-epaimahaiaren Legearen aurrean desobedienteak izan beharra dago espainola jakitera beharturik gaudelako"), M. Zubiaga 3 ("Herri Mugimendu guztiek eratutako elementu desobedienteen metaketak sortuko du goraka joanen den Sistemaren ereduaren kontrako mugimendua", "A-8 doanik-ek alternatiba desobedientea proposatzen badu Herri-mugimendu osoak bere gain hartu eta hedatuko du bere adiera", "imaginazio desobedienterako dei horrek Sistemari bere oinarritik erasotuko dion kultura politika berri bat eskatzen du").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desobedient : EuskHizt (desobeditzaile formaren aldaera bezala), HaizeG BF (désobéissant), Lh DBF (désobéissant) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

desobedientzia
iz. Ez obeditzea. Saulen bigarren desobedientzia. Ekintzak, gainera, desobedientzia zibilaren eta ekintza zuzen eta baketsuen inguruko eztabaida piztu zuen.

Aztergaia: desobedientzia

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:40 1998-09-09 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: desobediencia.

desobeditu, desobedi, desobeditzen
du/dio ad. Ez obeditu. (dio ad. denean nor osagarririk gabea da). Desobeditu duzu, eta horrelako bekatuari zigor gogorra dagokio. Gurasoei desobeditzen dien haurra. Manua desobeditu zuelako.

Aztergaia: desobeditu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1994-02-04 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

desobeditu, desobedi, desobeditzen. du ad.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desobeditu, desobedi, desobeditzen

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: "du ad. Eta dio ere badela adieraztea komeni, agian" (2004-05-25)

desobeditzaile
adj. zah. Desobeditzen duena, esanekoa ez dena.

Aztergaia: desobeditzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-09-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Diakronia

Zah.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E103]: "Kendu"

 - [E116]: "gutxitan erabili da, egia esan (Haraneder aipatzen du OEHk; EEBSn ez dut aurkitu, eta Berria-ko bi testuingurutan ikusi dut); hala ere, onartzeko modukoa iruditzen zait, -tzaile osaerako normala denez".

 - Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "sartu".

desodorante
iz. Usain txarra kentzen duen gaia edo produktua, bereziki giza gorputzean erabiltzen dena. Gorputzeko usain berezi hura zela-eta, desodorantea erabiltzen hasi zen. Desodoranteek eta bestelako kosmetikoek bularreko minbizia eragin dezakete.

Aztergaia: desodorante

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:IrEm
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-07-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2014-04-03): desodorante 60: Consumer 42 (adib.: “Sprayko desodorantea nahiago duenarentzat, aukera hoberena Rexona da”), Berria 7 (adib.: “desodorante antitranspiranteek osagai toxikoak omen dituzte”), EiTB 9 (adib.: “Aktorea astean bitan dutxatzen da ura aurrezteko eta desodorantea naturaren kontrakoa dela uste du”), Argia 2 (adib.: “Maleta betetzen ari zara gonaz, galtzaz, alkandoraz, desodorantez, kamisetaz, kuleroz, galtzontziloz, hortzetako pastaz, sandaliaz, zapatilaz, galtzerdiz...”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desodorante 10: Berria 6 (adib.: “Desodoranteek bularreko minbizia eragin dezakete, adituen esanetan”), Irene Aldasoro (“aurre egiten die oraingo eraso kimiko gehienei, bai atmosferako kutsadurak eraginei, eta bai xaboi, garbigarri, desodorante, hauts eta bestelako gaiek eraginei”), Koro Navarro (“Haraxe joan ziren bizarra egiteko labana eta krema, talko hautsak, desodorantea eta hortzetako eskuila”), Joxean Sagaztizabal (“Hiru aldiz xaboitu, sikatu eta Body cream, Eau de Cologne, After Shave,desodorantea eta hidratantea eman eta gero, sukaldera”), Joxan Elosegi (“Kiratsa dariela ikusaraziko bagenie, merkatu ikusgarria genuke Mendebaldean azkenean eraginkor bilakatuko genituzkeen desodoranteekin!”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desodorante / fr déodorant: Elhuyar: 1 adj. usaina kentzen duen(a), usaina kentzekoa den(a), desodorante; 2 iz. usain-kengarri desodorante / Nolaerran: (gai) desodorante, usaina kentzeko (gai) / Zehazki: desodorante / Labayru: 1 adj. usain-kengarri, usaina kentzen duen(a), desodorante; 2 iz./adj. desodorante, usaina kentzeko(a) (produktu) / Adorez5000: desodorante, usain-kengarri, usain-kentzaile.

Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "sartzea proposatzen dut" (2004-06-02)

desohoragarri
adj. Desohoratzen duena, desohorea dakarrena. Huts desohoragarria. Gauza desohorezkoa eta desohoragarria da horditzea.

Aztergaia: desohoragarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-09-09 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

desohoratu, desohora, desohoratzen
du ad. Desohore egin, ohorea kendu. Gurasoak desohoratzen dituzten seme-alabak. Bere burua eta senide guztiak desohoratuz.

Aztergaia: desohoratu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:30 1998-09-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desohora, desohoratzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Orrialde guztiak:
 

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper