Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da. Gutxi erabilia da, baina aditza jasotzeko beste aukerarik ez dago.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: adib. / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

destaina sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguaren aldean hobestekoa

Ik. abespeluan (eta bere lekuan aztertu beharko diren piezakoan, somakoan, piezako honenbestean bezalakoak).

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira destakagarri 1 (I. Lamarca: "Zuzenbide konstituzionalean ez dugu elementu destakagarririk aurkitzen"); destakamendu 2 (X. Mendiguren B.: "Destakamendua pauso bizkorrean abiatu zen", "enparantza zabal batera iritsi zen destakamendua"); destakamentu 3 (Munduan zehar: "Hiru destakamentuak elkarrenganako errezelotan ziren"; Egin 1989: "AFP Karabaj-era destakamentu paramilitarrak bidaltzeko asmotan da bertan diren herritar azerbaitarrei babesa emateko"; X. Mendiguren B.: "Harmaturiko giza destakamentu hura ikustean, dena lurrera bota zuten hobeki ihes egiteko"); destakatu 5 (A. Urretavizcaya: "ta Euskal Herriko gizarte maila gorenak ez dira euskaltzaletasunaz destakatu"; Azurm 2: "Kritikoek, halare, gaurko poesiaren ezaugarritzat, beste zenbaitzuen artean nota hau destakatzen dute", "Gure garaiarekin zuzen-zuzen loturik dagoen puntu pare bat destakatuko dut"; HezkSaila 1985: "Azkenik, bi taldeek frase artikulatua errezitatzen dute, bi bertsoen arteko batasun puntua destakatuz"; J. Arregi: "nork bere burua destakatu nahia").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

destakamendu : AB38 2, HiztEn, Euskalterm 1; destakatu : Euskalterm 1 (nabarmendu eta gailendu sinonimoekin) // Eta 'destacable' itzulitako adierazgarri: AB50 2; aipagarri: AB50 11 (hauetan bi ospakizun a.); azpimarragarri: AB50 2; nabarmen: AB38 2, AB50 1; nabarmengarri: Euskalterm 1 (nortasunaren alderdi nabarmengarriak) // 'destacar' itzulitako azpimarkatu: AB50 1; azpimarratu: AB50 2; burua atera: AB38 1; garaiatu: AB50 1; nabarierazi: AB38 1; nabaritu: AB50 8; nabarmendu: AB38 10, AB50 8 // 'destacado' itzulitako aipagarri: AB50 1; ateratako: Euskalterm 1 (estalki-azaletik gora ateratako elementu); berezi: AB50 1; gailen: AB50 1; nabari: AB50 1, Euskalterm 1 (subppupolazio n.); nabarmen: AB50 5; nabarmendu: AB50 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

destakamendu : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal destacamento / détachement formen ordainak: destakamendu : HiruMila, ElhHizt; gudari-talde: HaizeG FB: (mil.); güdülari saldo, gudalsaldo: Casve FE // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Lur EF/FE, XarHizt, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; b) Erdal destacar / détacher formen ordainak: HiruMila: 1 (separar) bereizi, bereiz jarri; 2 (subrayar, acentuar), markatu, azpimarratu; 3 (sobresalir) gailen du, nabarmendu; 4 (distinguirse) bereiztu // ElhHizt: 1 azpimarratu; 2 (mil.) bereizi; 3 nabarmendu, gailendu // Lur EG/CE: gailendu, nabermendu, nagusitu // Lur EF/FE: 4 nabarmendu; 5 gailendu // Casve FE: berezi // PMuj DCV: 1 (separar una parte) berezi, bereztu, bakandu; 2 (hacer resaltar) nabari-arazi, nabari-azi, ager-arazi; 3 (-se, sobresalir, descollar) gailurtu, nabari izan, nabar-mendu, gailendu, aurrendu, bere burua aiparazi, leendu, bakartu; (particularizar, especificar, singularizar) bat-bederazkatu, bateztu, berezitu, berez jarri // Ez dugu aurkitu ap. XarHizt, HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea; c) es destacable formen ordainak: HiruMila: esateko, adierazgarri // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; d) Erdal destacado / remarquable formen ordainak: bikain: XarHizt, HaizeG FB (pikain); gailen: ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE; nabari: ElhHizt, PMuj DCV; nabarigarri: Casve FE; nabarmen: HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt; ohargarri: Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF // PMuj DCV: agiri, agirien, berexi, larri; tropas destacadas: gudari bereziak, sail bakan // Ez dugu aurkitu ap. Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

a) es destacamento formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): détachement; it (S. Carbonell): (Mil) distaccamento; ca (DCC): (mil) destacament; en (Collins): (Mil) detachment; (d. de desembarco) (Naút) landing party; de (Slaby/Grossmann): (Mil) angesonderte Truppenabteilung, Detachement; (Mil) Kommando, Abkommandierung; (Mil) Verband; b) es destacar formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): v tr détacher; faire ressortir, souligner, etab.; v intr. y pr. briller, se faire remarquer, se distinguer; v pr se détacher, ressortir; it (S. Carbonell): (Mil.) distaccare; (Pitt.) dar rilievo, fare spiccare, far risaltare; (destacarse) (Mil.) staccarsi; (Pitt.) distaccare, staccare, spiccare, risaltare (colori, figure); ca (DCC): (mil) destacar; (fig.; subrayar) destacar; (v intr; sobresalir) destacar(o destacar-se); en (Collins): a) (arte, etc) to make stand out; (fig.) to emphasize, show up, point up, bring out; to trow into relief; b) (Mil) to detach, detail, assign; c) (Inform) to highlight; de (Slaby/Grossmann): (e-e Abteilung) absondern; abstellen, -kommandieren; (fig.) betonen, unterstreichen; (Mal) & fig. hervorheben; (destacarse) (Mil) sich con dem Hauptheer trennen, etab.; (fig.) sich auszeichnen, etab.; c) es destacable formaren ordainak beste erdaretan: Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF), it (S. Carbonell), ca (DCC), en (Collins), de (Slaby/Grossmann); d) es destacado formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): remarquable (notable); saillant, e; de choix; it (S. Carbonell): ø; ca (DCC): destacat, -ada; en (Collins): notable, outstanding, distinguished; important; de (Slaby/Grossmann): hervorragend; führend; (Mil) (ab)kommandiert; (Mus) Stakkato; e) es destacadamente formaren ordainak beste erdaretan: en (Collins): notably, outstandingly // Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF), it (S. Carbonell), ca (DCC), de (Slaby/Grossmann).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-mendu/-mentu.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Mil.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desta, destatzen.

Aditz-erregimena

da eta du ad.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

desterratu, desterra, desterratzen. du ad. h. erbesteratu.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desterratu, desterra, desterratzen

Euskaltzaindiaren Arauak

h. erbeste.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. erbeste

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik OEH argitaratuan: diztillatu 'brillar': Zab Gabon ("Aur eder bat, zillarrezko egoak sorbaldan eguzkiak bezela diztillatzen zutela"); distilatu 'destilar': JE Med ("Alkool distilatzen ari zirenak"); distilatze 'distilación' ("distilaite": Lcc).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira (eta L. Dorronsoro) desti- 9 eta disti- 6: destilaketa 1 (E. Garmendia: "Horietatik birfindegietara eramaten dute, non atalbanatzen bait da dorreetako destilaketa dela medio"); destilatu 4 (L. Dorronsoro 2: "Kokikatza, arri-ikatza destilatzetik sortzen da"; M. Zabaleta: "Zenbat dekagramo pisatzen ditu dezimetro kubiko bat ur destilatuk?"; I. Iñurrieta: "4°C-tako tenperaturan dezimetro kubiko bat ur destilaturen (litro baten) masaren berdina da"); distilatu 5 (Saioka/7: "Petrolioa distilatzen"; eta ur distilatu: Elhuyar 2, Natura/OHO 2); destilatze 1 (L. Dorronsoro: "Kok-ikatzgintzako gasen destilatzeak millaka etekin sortarazi ditu"); destilazio 3 (P. Alkain: "Uraren destilazioa"; NZ: "Soluketaz, eskrezioz, zurgapenez, dialisiz, destilazioz, lurrin-erazpenez, etab."; M. Murua: "destilazio teknika"); distilazio 1 (Elhuyar: "Beste matrazeak, hondo-launak zein hondo-biribilak, aho bakarrekoak zein aho-anizdunak, erreakzio-erreaktore, distilazio-ontzi eta abar legez erabiltzen dira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

destilagailu : LurE; destilaketa : AB38 2; destilatu : AB38 3, HiztEn ("Ik. distilatu"), LurE; destilatze : LurE; destilazio : AB38 2, LurE (AS: egurraren d., petrolioaren d.); distilagailu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1; distilakin : Euskalterm 1; distilategi : HiztEn; distilatu : AB38 4, HiztEn, Euskalterm 8 (hauetan ur d. 2, gin d. 1, edari d. 1, ardo-d. 1, alkohol d. 1, distilatzeko ardo 1); distilazio : AB38 7, HiztEn (AS: d. lehor, d. zatikatu), Euskalterm 17 (hauetan d.-buru 1, d. bakun 1, d.-zutabe 1, d.-hodi 1, d.-matraze 1, d. lehor 1, d. suntsikor 1, d.-aparatu 1). Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50 // Erdal destila- formaren ordainak: AB38: errategi 1. AB50: edaribizi 1. Euskalterm: (destilador) tantaleontailu 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

destilagailu : EuskHizt, EskolaHE; destilaketa : Lur EF/FB; destilategi : EskolaHE; destilatoki : Lur EG/CE eta EF/FB; destilatu : EuskHizt, HiruMila ("ik. distilatu"), EskolaHE, Lur EF/FB; destilatze : EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FB; destilazio : EuskHizt, EskolaHE; distiladore : HiruMila; distilagailu : ElhHizt, HiruMila; distilagarri : HiruMila; distilategi : ElhHizt, HiruMila; distilatu : ElhHizt, HiruMila (AS: ur d.); distilazio : ElhHizt, HiruMila (AS: d. frakzionatu). Ez ditugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal destil-/distill- formen hiztegietako ordainak: ElhHizt: (destilación) distilazio; (destilador) distilagailu; (destilar) 1 distilatu. 2 isuri, jario. 3 (fig) adierazi, azaldu; (destilería) distilategi // HiruMila: (destilable) distilakor; (destilación) distilazio; (destilado) distilatu; (destilador) Quím. distiladore / destilagailu; (destilar) 1 Quím. distilatu. 2 (filtrar) irazi. 3 (segregar) jariatu. 4 (gotear) xortatu, jario; (destilería) distilategi // Lur EG/CE: (destilación) destilatze; (destilería) destilatoki // Lur EF/FB: (distillation) destilatze; (distiller) destilatu; (distillerie) destilatoki // Casve FE: (distillateur) errezale; (distillation) erretze; (distiller) erre, (fig) txortaka ixuri, iratzi; (distillerie) erragia // HaizeG FB: (distillateur) erretzale, arno-erretzale; (distillation) xortakatze, jario; (distiller) iraizi, xortaka ixuri, jario; (distillerie) errategi // T-L LFB: (distiller) xortaka, ixuri jarion; arnoa erre; (distillateur) erretzale; (distillerie) errategi // PMuj DCV: (destilable) 1 lurringarri. 2 iragazgarri. 3 eriongarri, jariogarri, ixurigarri; (destilación) jarion, erion, lurrun-urtze; (destiladera) 1 lurrun-urtzeko. 2 iratzi, irazki, irazkai, iraztoki, iratz-ontzi; (destilador) 1 erretzale, lurrintzaile. 2 lurringailu, jario-ontzi; (destilar) 1 gurindu, lurrindu, ardoa erre. 2 irazi, irazki, iragazi. 3 erion, jario, xortaka ixuri; (destilería) lurrindegi, lurrin-toki // Azkue Aurkibidea: (destilar) erion.

Erdaretako formak

es destilable, destilación, destiladera, destilador, destilar, destilatorio, destilería beste erdaretan: fr (DLLF): (destilable) distillable; (destilación) distillation, distillat; écoulement, flux; (destiladera) alambic; filtre; armoire, placard; (destilador) distillateur; filtre; alambic; (destilar) distiller; filtrer; exsuder, laisser suinter; couler goutte à goutte, dégoutter; suinter; (destilería) distillerie; it (S. Carbonell): (destilable) distillabile; (destilación) distillazione; (destiladera) distillatoio; (fig) mezzo sottile e ingegnoso; filtro; (destilador) distillatore, -trice; lambicco; sorgente d'acqua dolce; (destilar) distillare, filtrare, stillare; (destilatorio) distillatorio, a, distilleria, lambicco; (destilería) distilleria; ca (DCC): (destilación) destillació; (destilar) destillar; (destilería) destilleria; en (Collins): (destilación) distillation; (destiladera) still, distilling vessel, filter; (destilado) distillation; (destilador) still, distiller; (destilar) to distil, to exude, ooze; (fig) to exude, ooze, to reveal; (gotear) to drip, fall, to ooze, to filter through; (destilatorio) still, distillery; (destilería) distillery; oil refinery; de (Langenscheidts): (destilación) Destillieren, Destillation, Destillierung, Brennen; Destillierkolben; (destiladera) Destillierapparat; (destilado) destilliert, Destillat; (destilador) 1 Destillier; 2 Destillateur, Brenner; 3 Destillator; (destilar) 1 destillieren, brennen; 2 durch-, ab-tropfen lassen; (destilatorio) Destillieranlage, Brennerei, Destillation.

Euskaltzaindiaren Arauak

ik. "alanbike iz. 'destilagailua'".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

alkohola-eta destilatzeko tresna.

Euskaltzaindiaren Arauak

destilatu, destila, destilatzen. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-zio.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zio/-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

destinatibo 2: J.M. Irazola (“Destinatiboa - (r)entzat; (r)endako; (r)entzako [nominalizatzaileagaz]”), Eutsi/1 (“Destinatiboa”).

Sektore jakin bateko informazioa

EGLU-I, 297 (eta tauletan): destinatibo.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

destinatibo: ElhHizt, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, LurE.

Erdaretako formak

Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF), en (Collins), it (S. Carbonell), de (Langenscheidts), ez eta Wikipedian ere.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Kasuen izenak.

Kategoria

izond. eta iz.

Jakite-arloak

Hizkl.

Txostenaren laburpena

Ik. beherago destino formari dagokion informazioa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

destinatu (eta -tü) 18 aldiz ageri da corpusean: G 3 (Ud, Etxde JJ 2), IE 8 (Lç Ins, Monho, Dh, CatLuz 3, Jaur, Arb Igand), ZuAm 7 (Mercy, CatLan, Xarlem 4, Etch) eta OEH argitaratuan beste 7 ager. (CatLav, AR, TB, Hual Mt, Samper, CatLuz, ETZ); destinetu behin, IE (CatUlz); predestinatu 16 aldiz, IE (Lç 4, Ch 2, LE Prog, Dh 2, MarIl 3, Jaur 4); predestinazione 12 aldiz, IE (Lç 7, Dh, MarIl 2, Jaur 2).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira (eta G 1) destinatibo 1 (J.M. Irazola); destinatu 30 (S. Aranbarri; UZEI 2, KontuEKon 1983, P. Alkain, S. Goñi, J. Berruezori omenaldia, I. Aldabe, EHHistoriaz, I. Bernaola, GAO 1990 15, BEO 1990 3, Hemen 1987, Herria 2000 Eliza 1988); predestinatu 1 (UZEI); predestinazio 2 (J. Arregi, UZEI).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

destinatario : Euskalterm 2 (hartzaile eta helburuko sinonimoekin); destinatibo : DFrec 1, AB38 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 2; destinatu : DFrec 3, AB38 3, AB50 5, Euskalterm 6 (hauetan kentzera d. 1; salmentara destinatu gabeko ondasunen produkzio 1; norbait x zerbitzura destinatu, norbait x zerbitzuan kokatu 1; salmentara destinaturiko ondasun eta zerbitzuen produkzio 1; salmentara ez destinaturiko zerbitzu 1); predestinatu : AB38 2, HiztEn; predestinazio : HiztEn // Eta ordainetan ik. a) 'destinado' itzulitako -tarako: AB50 1 (sukaldetarako tegi bat eraikitzearen eske), Euskalterm 6 (hauetan adib. arrautzatarako oilanda 1, parke publikotarako espazio libre 1); -ko: Euskalterm 2 (kultu(ko) gauza 1, zerbitzu publikoko ibilgailu 1); -t(z)eko: Euskalterm 3 (hartzitu gabe kontserbatzeko muztio, etxebizitzak eraikitzeko lurren urbanizaziorako laguntzak; etxebizitza erosteko mailegu); izendatutako: AB50 2 (hauetan bat i. diru-zenbateko) // b) 'destinador' itzulitako bidaltzaile: Euskalterm 1 // c) 'destinar' itzulitako -ra(ko) jarri: Euskalterm 1; bereizi: Euskalterm 1; bidali: AB50 2; eman: AB50 1 (lantokiak eman), Euskalterm 1 (norbaiti postu ofiziala eman); erabil: AB50 2; esleitu: Euskalterm 2 (hauetan bat gizarte-ekintzara fondoak esleitu); helburua eman: Euskalterm 1; helburutu: Euskalterm 1; izendatu: AB50 1; lekuratu: Euskalterm 1; noratu: Euskalterm 1; sartu: AB50 1; xedatu: Euskalterm 1; xedea jarri: Euskalterm 1 // d) 'destinatario' itzulitako hartzaile: AB50 1; jasotzaile: AB38 1, Euskalterm 1; helburuko: Euskalterm 4 (destinatario sinonimoekin; eta helburuko bankuarentzako abonu, helburuko banku atzerritar, helburuko banku atzerritar, helburuko banku, helburuko banku delegatu); norentzako: AB38 1 // e) 'destinativo' itzulitako destinatibo: AB38 1 // f) 'destino' itzulitako adu: AB50 1; asturu: Euskalterm 1; baliapide: AB50 3 (giza-baliapide; giza-baliapidetarako ur-zuzkiketa; giza-baliapdietarako ur-zuzkiketaren osasunketaren aldetikako s eguratzanbide); bidaia: Euskalterm 1 (bidaia izarrak); egiteko: AB50 2 (hauetan 1 egiteko zuzendu); halabehar: Euskalterm 1; helburu: AB50 1, Euskalterm 19 (hauetan 1 jatorri-h., bidai h., aurreikusitako h., h.-leku, h.ko lurralde, h.kako irteerak, h.ko herri, h.ko kutxa, h.-kutxa, h.ko kutxa eta bulego, h.-zentro, h.ko bulego, fondoen jatorri eta h., azken h., h-komuntasun); helduleku: AB38 1 ("destino; lugar de llegada"); lanpostu: Euskalterm 1 (lanpostu-abondonu; postu-abandonatze sinonimoarekin); lantoki: AB50 11 (hauetan nahitaezko l., l. berriratze, behin-behingo l.-emate 2, ezkontideen eta borondatezko txandetan lortutako behin-behingo l.-emate, l.-emate, l.-zain); lantoki-izendapen: AB50 3 (hauetan bat lantoki-izendapenezko herri-lanari); lan-toki: AB50 2 (hauetan 1 lan-toki zain egon); noragune: Euskalterm 1; norako: AB50 2 (hauetan bat ekonomiazko n.), Euskalterm 5 (hauetan 1 materialare norakoa; 1 nora(ko)); norentzako: AB38 1 ("fitxa sail honen norentzakoa: destino de este grupo de fichas"); patu: AB38 2 ("destino, hado"), AB50 1, Euskalterm 3 (hauetan 1 patuaren analisi); toki-izendapen: AB50 2 (hauetan bat behin-behingo toki-izendapen); toki-maila: AB50 1 (toki-mailako lehiaketa); xede: AB50 1, Euskalterm 3 (hauetan bat azken xede); xedez(ko) higiezin: Euskalterm 1; zertarako: AB50 1, Euskalterm 1; zori: Euskalterm 1; zorikidetasun: Euskalterm 1 // g) 'con destino' itzulitako -rako: AB50 1 (foru-irargurako linotipia -makina: máquina de linotipia con destino a la imprenta foral); -tzeko: AB50 1 (... sustatzeko, eraikitzeko, gaurkotzeko eta egokitzeko dirulaguntzak: ayudar con destino a la promoción, construcción, modernización y adecuación de...).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

destinatari : HiruMila; destinatibo : ElhHizt, EskolaHE; destinatu : HiruMila; predestinatu : HiruMila, ElhHizt; predestinazio : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal destinación / destination formen ordainak: PMuj DCV: izendapen, izendatze // Lur EF/FE: 1 helburu, 2 norako, 3 xede // Casve FE: helbürü, züzenbide, helbide; (objet) baliatze, egarte // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea; b) Erdal destinado / destiné formen ordainak: ElhHizt: zuzendu, -entzat den(a), -i bidali/igorri // PMuj DCV: -gai, -rako, -tzeko, -tzako: d. a casarse: ezkon-gai; para ser sacerdote: apaiz-gai; para ser rey: errege-gai; d. para la casa: etxerako; para la iglesia: elizarako; para el pueblo: errirako; para mí: neretzako; para aquéllos: aintzako; para ser leído: irakurtzeko; órdenes para ser leídas al pueblo: erriari irakurtzeko aginduak // Azkue Aurkibidea: d. a casa: etxerako; d. para: -ntzako; estar d. para alguien: otzatu; destinado para arriba: gaiñerako // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF; c) Erdal destinar / destiner; envouer; affecter formen ordainak: HiruMila: destinatu // ElhHizt: 1 zuzendu, -rako/-tzat gorde, bereizi; 2 bidali, igorri; lanpostu/lantokia halako tokian eman // Lur EG/CE: xedatu // Lur EF/FE: 1 esleitu, 2 xedatu, 3 begiratu; bidali, igorri; 1 izendatu, xedatu, 2 xedatu, 3 itxura hartu // Casve FE: begiratü, deitü (à quelqu'un) norbaitentako izan (üken, otzatü) // HaizeG FB: xedatu, begiratu; bidali, bialdu, igorri // T-L LBF: destingatu, begiratu; igorri, bidali; destingatu // PMuj DCV: 1 berezi, izendatu, aukeratu, -rakotu: d. para el pueblo: errirakotu; para la casa: etxerakotu; para la iglesia: elizarakotu; 2 begiratu, berezi, 'rako utzi, 'rako gorde // Ez dugu aurkitu ap. XarHizt, Azkue Aurkibidea; d) Erdal destinatario / destinataire formen ordainak: hartzaile: HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE (hartzale); hartzedun: XarHizt, Casve FE (hartzedün), HaizeG FB, PMuj DCV (artzedun); jabegai, jabetzeko, jabe-bear: PMuj DCV; jasotzaile: HiruMila, ElhHizt, XarHizt // Ez dugu aurkitu ap. T-L LBF, Azkue Aurkibidea; e) Erdal destino / destinée formen ordainak: HiruMila: 1 patu, adu, halabehar; 2 zori, zorte; 3 etorkizun, gero; 4 helbide; 5 helburu, xede; 6 (término de mercancias, de pasajeros) destino, norako; 7 lanbide, ogibide // ElhHizt: 1 patu, halabehar; 2 helburu, helmuga; 3 helburu, xede; 4 lantoki, lanpostu, destino // Lur EG/CE: 1 adur, patu; 2 helburu, xede, norako // Lur EF/FE: adur, halabehar, patu, zorte // XarHizt: zorte, etorkizun // Casve FE: jinbehar, ürrentbürü, zorte, halabehar // HaizeG FB: zorte; etorkizun // T-L LBF: zorte, desteinu, destingu; jomuga, hel-buru; ethorkizun // PMuj DCV: 1 alabear, alanbear, galdu-bear, patu, ezin-beste, abe, gertabear; 2 xede, asmo, elburu, jo-muga, txede, itu; 3 zori, adu, patu; 4 etorkizun, izango, izanena, gero, geroko; 5 zuzenbide, norabide; 6 ogibide, lanbide, bizibide, irabazbide // Azkue Aurkibidea: ala-bearra, dohain, galdubear, hala-beharra, patu, sino, sirat; no poder escapar al destino: alabearrari ezin alde egin; f) Erdal predestinación / prédestination formen ordainak: HiruMila: 1 aurre-hautaketa; 2 (rel.) predestinatu // ElhHizt: predestinazio, aurretik aukeratze/hautatze // XarHizt: aitzin-hautu // Casve FE: Jinkoaren erabaki, Jinkoaren haütü // HaizeG FB: Jainkoaren erabaki, Jainkoaren hautu // T-L LBF: Jainkoaren hautu // PMuj DCV: len-aukera, autatze, autaldi, aurretiko deia, Jainkoaren autua, Jainkoaren erabakia // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Azkue Aurkibidea; g) Erdal predestinado / prédestiné formen ordainak: aukeratu: ElhHizt; hautatu: ElhHizt, Casve FE, PMuj DCV (autua, autatua); hautetsi: XarHizt, HaizeG FB, Casve FE (haütetsi), T-L LBF, PMuj DCV (autetsia); zerura-bearra: PMuj DCV; zerurako: PMuj DCV (zerurako (jaioa)), Azkue Aurkibidea // HiruMila: 1 aurre-hautatu; 2 (rel.) predestinatu // ElhHizt: predestinatu // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta Lur EF/FE; h) Erdal predestinar / prédestiner formen ordainak: berezi: PMuj DCV; destingatu: T-L LBF; hautatu: T-L LBF, PMuj DCV (autatu); hautetsi: HaizeG FB, Azkue Aurkibidea; zerurakotu: PMuj DCV; HiruMila: 1 aurre-hautatu; 2 (rel.) predeterminatu // ElhHizt: predestinatu, aurretik aukeratu / hautatu // Casve FE: aitzinetik haütetsi (haütatü, berezi, deitü) // PMuj DCV: aurretik autetsi // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt.

Erdaretako formak

a) es destinación formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): destination; it (S. Carbonell): destinazione; ca (DCC): ø; en (Collins): ø; de (Langenscheidts): Bestimmung; b) es destinar formarenak: fr (DLLF): destiner; envoyer; affecter, destiner; it (S. Carbonell): tr. destinare (assegnare, adibire, determinare, stabilire); tr. prv. disorientarsi, smarrirsi in qualche luogo; ca (DCC): destinar; en (Collins): a) to destine, to assign, to design, to intend, etab.; b) to appoint, assign; to post, to station; de (Langenscheidts): 1 bestimmen, ausersehen, j-m et. zuweisen; c) es destinatario formarenak: fr (DLLF): destinataire; it (S. Carbonell): destinatario; ca (DCC): destinatari; en (Collins): addressee; de (Langenscheidts): Empfanger, Adressat, Empfangsberechtigte(r); d) es destino formarenak: fr (DLLF): destinée, destin; affectation; place, emploi, situation; it (S. Carbonell): destino (fato, fortuna, sorte, evento, vicendañ destinazione); impiego, posto; ufficio, luogo; ca (DCC): destí; destinació; en (Collins): a) destiny, fate; b) destination; c) job, post, position; d) use, utility; de (Langenscheidts): 1 Schicksal, Los; Geschick; 2 Bestimmung(sort), Ziel; 3 Amt, Anstellung, etab.; 4 Verwendung(sweck); e) es predestinación formarenak: fr (DLLF): prédestination; it (S. Carbonell): destinazione prestabilita; (teol.) predestinazione; ca (DCC): predestinació; en (Collins): predestination; de (Langenscheidts): Vorherbestimmung; (theol) Prädestination; f) es predestinado formarenak: fr (DLLF): prédestinée; it (S. Carbonell): p.p. predestinato, prestabilito, adj y s. predestinato (eletto da Dio); fig. cornuto; ca (DCC): predestinat, -ada; en (Collins): predestined; de (Langenscheidts): ø; g) es predestinante formarenak: fr (DLLF): ø; it (S. Carbonell): predestinante; ca (DCC): ø; en (Collins): ø; de (Langenscheidts): ø; h) es predestinar formarenak: fr (DLLF): prédestiner; it (S. Carbonell): prestabilire; predestinare (designare, destinare innanzi; teol. eleggere a aeterno); ca (DCC): predestinar; en (Collins): to predestine; de (Langenscheidts): vorherbestimmen; (theol u. fig.) prädestinieren.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: destinar.

Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

nahasia da adieraren aldetik, eta normalean ordain egokirik izan dezake (cf. bereizi, izendatu, bidali eta beste #mdash# onartuko balitz, baita destinoa eman bera ere).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

destino 1 (Azurm HitzB); destiñu 3 (Vill Jaink); destino/u 1 (Uzt Sas); destingu 1 (Lf in Zait Plat).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

destino 25 (A.M. Garate 3; E. Lopez Adan, Gipuzkoako Ekonomia, ArauErab 1988, Eustat, P. Iztueta, Bitez, R. Saizarbitoria 2, A. Urretavizcaya, P. Aristi 2, X. Amuriza, X. Mendiguren B., BerTxapel 1980, Egunk 1990, EHAA 1988/89 3, Herria 2000 Eliza 1988 4); destinu 4 (G. Ansola 2: "Destinua bein betiko besarkatzen dutenek bakarrik salba lezakete erria"; "Gure destinua auxen da, bada"; I. Borda, GAO 1990).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

destino : DFrec 6, AB50 5 (hauetan 1 destino unibertsal), Euskalterm 9 (hauetan 2 behar-leku eta bizileku sinonimoekin; eta d.-leku 1, eraikinaren d. 1, d.an frankeatzeko 1, d.an frankeatze, kapital-eragiketarako d.arekiko transferentzia eta subentzioak 1, d.ko sektore 1, destinoz(ko) higiezin 1); destinu : DFrec 1, AB50 2 (erabetako d.); ordainak cf. supra (f, g). Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE-HiztEn.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

destingu : PMuj DVC; destino : HiruMila, ElhHizt; ordainak cf. supra (e). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: destino: destino / destino zain: en expectativa de destino / destino-eskabide: solicitud de destino.

Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

gehienetan ordezka liteke; zailxeagoa dirudi, hala ere, pertsonei dagokiena adierazi behar denean.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

destoki, destokitzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

bere tokitik atera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

destolestu 1. (Lar). "Arbolar bandera" , "desdoblar", "desplegar", "tender", "descoger" Lar. "(A) banderas desplegadas, bandera destolestuaz" Ib. 2. Descubrir, aclarar. (Cf. lat. explico). Destolesteko edo ikusiarazteko guziei an klaro Jaungoikoaren probidenziaren juizio sekretoak. LE Urt 2 (ms. 1r desplegatzekó [...] juizio sekrétoen téla miragárria).

LB 34 (Berria 4, Elhuyar 4, Elkar 16,, Erlea 1, Laneki 5, UEU 4); ETC 202

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: destolestu da/du ad. desplegar; desdoblar, extender bandera destolestuaz: desplegando la bandera / Adorez: destolestu 1 desplegar. 2 desdoblar(se), etender / Labayru: destolestu 1 ad. da, ad. dau desplegar(se), desdoblar(se); tender. 2 ad. da, ad. dau descubrir, aclarar. Ezkutuko guztiak destolestu zituen: Descubrió todos los secretos / NolaErran: 0 // Euskalterm: 0.

tolestu 1 du ad. Gauzaki malgu baten zati bat beste zati baten gainean gertarazi, behin edo gehiagotan. Egunkaria tolestu. Izarak tolesten. Praka barrenak belaunetaraino tolesturik. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Oinetarainoko kapa luze lodi tolestua sorbalda gainean jasoz. Zurdazko ehun tolestu batean bildua. 2 du ad. (Gorputz adarrez mintzatuz). Belaunak tolestuz, Mattinen bekokia muinkatzeko makurtu zen. || Hik deitu behar inori alferra, hik, egun guztian besoak tolestuta hagoen horrek! 3 du ad. Behar bezala antolaturik jarri.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Hiztegi orokorrek ere jaso dute. Sartu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

destorba, destorbatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Naf. eta Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

eragotzi, trabatu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Naf. eta Ipar.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu corpusetan, ezta OEH argitaratuan ere.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dextrogiro : AB38 1, LurE. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dextrogiro : HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal dextrogiro / dextrogyre formen ordainak: ElhHizt: destrogiro , eskuinbirakari; HiruMila: dextrogiro. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, HaizeG FB, Casve FE, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): ø; it (S. Carbonell): destrogiro, sostanza destrogira; en (Collins): ø; de (Langenscheidts): rechtsläufig (Schrift); rechtsdrehend.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-xt-.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Kim.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desugerketa : HiztEn (Teknol. metalen gainazalari, beraiekin lan egin baino lehenago, herdoila eta estaldura-hondakinak kentzeko eragiketa; eta AS gisa: desugerketa kimiko, desugerketa mekaniko), Euskalterm 16 (hauetan azidozko desugerketa-bainu, desugerketa anodiko, desugerketa katodiko...); desugertu : HiztEn (desurgerketa burutu), LurE (Teknol. metalezko edozein objektu estaltzen duen herdoila, pintura, edo beste edozein estalki, bitarteko fisiko-kimikoen bidez kendu), Euskalterm 2 (hauetan 1 azal metaliko desugertu); desugertzaile : HiztEn (desugertzeko erabiltzen den substantzia), Euskalterm 1 ('decapante'); desugertze : LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desugerketa : ElhHizt (Teknol. decapado; eta desugerketa-bainu: Metal. AS, baño de decapado); desugertu : ElhHizt (Teknol. decapar), EskolaHE (Teknol. metalezko edozein objektu estaltzen duen herdoila, pintura, edo beste edozein estalki, bitarteko fisiko-kimikoen bidez kendu); desugertzaile : ElhHizt (Teknol. decapante) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desuger, desugertzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Teknol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean eta OEH argitaratuan ez dugu deszentra- formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

-sz- 17, -z- 4; deszentralismo EB 1 (Egin 1979: "Plan honek, bere bolumen haundia kontuan harturik, bi gestio sistema zituen: zentralismoa eta deszentralismoa"); deszentralizapen B 1 (Karmel 1979: "Eta, gaur, deszentzalizapen bidea, auzo, herri eta eskualde mailan berbaloratzen doazen une honetan, Amuritzak azartatu dauala esango neuke, tokian bertako arazoetan murgiltzean"); deszentralizatu EB 7 (A. Artiñano: "Baina osasun zerbitzuak ministro ezberdinen eskutan daude eta herri bakoitzean deszentralizatua dago sanitatea sailez eta distritoz"; XedBilduma 1989: "Aurrekontuzko Kudeaketa Sistema deszentralizatua"; Egin 1979: "Sistema deszentralizatuaren arabera Ministeritzako Delegazioen obra berriak egiteari ekiten diote"; P. Unzueta: "Hasiko da orain eztabaidan, ea zer den egokiago, euskarazko produzio gehiena urtean behin argitaratzea, abenduko azokan, edota denboran deszentralizatzea nahiz eta udaberriko azoka testuliburuen arauera antolatua izan"; Punto y Hora 1985: "Hori da nahi ez dutena, deszentralizatzea!"; Euskadi Obrera 1977: "Lehenbizikoa Autonomi Estatutua da, Estatu mailako irakaskintza deszentralizatuz, hemengoa kontrolatu eta planifikatuko lukeena"); dezentralizatu G 1 (A.M. Garate: "Aginte-joskera osoa dezentralizatuta dago, talde bakoitzak bere karakter berezia, bere maite-asmoak bete ditzan"); deszentralizazio EB 4 (A. Artiñano: "H.S.I.k deszentralizazio haundia du eta bertako partaideek autonomoki dihardute administrazioan"; E.L. Adan: "Zentralismoa Frantziako monarkiak hasi eta hedatu zuen; Iraultzan, berriz, herri-iniziatiba asko deszentralizazio eta federalismoaren aldekoa zen"; P. Sastre: "Zentralismoak frantses batasunaren alde egin duen guztia, batasun hori apurtu dadin galerazteagatik egingo du deszentralizazioak orain"; hauetan K. Aulestia: "Deszentralizazio prozesu batek herrialde bakoitzak unidade ekonomiko berezi batzu osatzera behartzen ditu"); dezentralizazio EB 3 (LMuj 2: adib. "enperadoreak ez zuen begi onez ikusten ekonomiaren dezentralizazio hura"; Egin 1977: "Autogestioa botere guzien dezentralizazioa da eta ez bakarrik botere ekonomikoarena"); deszentramendu EB 1 (Elhuyar: "Piezaren ardatzarekiko deszentramenduaz gainera, fresaren ardatza zertxobait okertu egin behar da"); deszentratu EB 3 (Elhuyar: "Fresaren ardatza piezaren erdi ardatzetik diametroaren 1 /20 deszentratua egon dadila, kontranorantzako fresaketa egokiagotzeko"; J.A. Mujika: "Gaur egun kontserbatzen den tumulu zatian, Iparralderantz deszentratua dago"; M. Orbe: "Lehenbiziko erronketatik erabat deszentratua; bide horretatik jarraitzekotan auskalo zernolako esperpentora iritsi litekeen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

deszentraldu : AB50 1; deszentralpen : AB50 2; deszentralizatu : DFrec 5, AB50 4, HiztEn, Euskalterm 4; deszentralizapen : DFrec 1, AB50 2; deszentralizatzaile : Euskalterm 1; deszentralizazio : DFrec 9, AB38 1, AB50 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 7; dezentralizatu : DFrec 2, AB50 1; dezentralizazio : DFrec 2, AB50 1; deszentratu : Euskalterm 3; deszentraketa : AB38 1; deszentramendu : AB38 3, Euskalterm 1 // 'descentra-' itzulitako besteak: deserdirapen 1 (AB38); erdikoikeriarik eza 2 (AB50); deserdiratu 1 (AB50); Euskalterm: ø.

Sektore jakin bateko informazioa

AgAld hitz-bilduma: (descentralización) ertzerakuntza, erdirakoikeriarik eza / (descentralizado) ertzeratu, nagusiez bestetako, erdirakaitz / (descentralizador) aitzi-erdirakoizale / (descentralizar) erdikoikeriagabetu // AdminEL: (descentralización) erdiragabetze, deszentralizazio / (descentralizar) erdiragabetu // HezkAdmin: (descentralización) deszentralizazio / (descentralizar) deszentralizatu // LurraldeAntol: (descentralización funcional) ihardun-banaketa / (descentralizar) banatu // Ez ditugu aurkitu ap. AdmHizt, EurItune, AdminMila.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

deszentralizatu : ElhHizt, HiruMila; deszentralizatzaile : HiruMila; deszentralizazio : EuskHizt ("Ik. dezentralizazio"), ElhHizt, HiruMila, EskolaHE; dezentralizazio : EuskHizt. // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko descentralización, descentralizador, descentralizar/décentralisation, décentralisateur, décentraliser beste hiztegietan: ElhHizt: deszentralizazio / ø / deszentralizatu // HiruMila: deszentralizazio, deserdirapen / deszentralizatzaile, deserdiratzaile / deszentralizatu, deserdiratu // Casve FE: barreiatze, bazterkatze, bazterrealatze / barreiatze, bazterkatze, bazterrealatze / barreiatü, bazterkatü, bazterrealatü // HaizeG FB: barreatze, bazterkatze, eskualderi esku emate / barreatu, bazterkatu // T-L LFB: eskualderi esku gehiago eman // PMuj DCV: bazterreratu, ertzeratu, banatu // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

es descentralización, descentralizador, descentralizar beste erdaretan: fr (DLLF): décentralisation, décentralisateur, décentraliser; it (S. Carbonell): decentramento, dicentramento / che decentra / decentrare, dicentrare; ca (DCC): descentralitzar; en (Collins): decentralization / to decentralize; de (Langenscheidts): Dezentralisierung / Massnahmen zur Dezentralisierung / dezentralisieren.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: descentralizar / PUrib: "deszentralizatu / deserdiratu" / EEgunk.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-s+z- morfema-junturakoaren auzi orokorra konpondu gabe dago, tradiziokoak ez direnentzat. Eta ez da lantalde honi dagokion egitekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. dezentralizazio / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: descentralización / EEgunk.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-s+z-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu de(s)zifratu formarik aurkitu corpusean eta OEH argitaratuan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

deszifratu EB 2 (I. Zubeldia: "klabean dauden mezuak deszifratu"; J.A. Lakarra: "Lekukotasun batera mugatzen da, hura deszifratuaz eta eskuragarri bilakatuaz, bere bereizgarri eta xehetasunak gordeaz"); dexifratu EB 1 (X. Mendiguren B.: "Baina benetako asmoa misterioa dexifratzea zen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

deszifratu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 3; deszifraezin : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE // Ez dugu 'descifrar' itzulitako besterik aurkitu.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

deszifratu : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko descifrable, desciframiento, descifrar/déchiffrable, déchiffrement, déchiffrer beste hiztegietan: deszifratu : ElhHizt, HiruMila; argitu : ElhHizt, HiruMila, Casve FE (-tü), HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV; irakurri : HiruMila, Lur EF/FB, Casve FE, T-L LFB // Eta gainera: Lur EG/CE: asmatu // Lur EF/FB: zentzua eman // Casve FE: irakurgarri / argitze, irakurte / argidüra // HaizeG FB: irakurtze / irakurtu // PMuj DCV: igarle, igerle / igarri, igerri, somatu, adierazi, azaldu.

Erdaretako formak

es descifrable, descifrador, desciframiento, descifrar beste erdaretan: fr (DLLF): déchiffrable / déchiffreur / déchiffrement (de una escritura); décryptement (sin clave) / décodage (con clave) / déchiffrer; décrypter; décoder; it (S. Carbonell): decifrabile / decifratore / decifrare; (fig) interpretare, mettere in chiaro, spiegare; ca (DCC): desxifrar; en (Collins): decipherable / decipherer, decoder / to decipher, read, to decode, to puzzle out, figure out, to solve, crack; de (Langenscheidts): leserlich, zu entschlüsseln / Entzifferer / Entzifferer / Entzifferung, Entschlüsselung / entziffern, entschlüsseln, dechiffrieren, enträtseln, aufklären.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-s+z-.

detaile 67: Argia 20, Berria 34, EiTB 13.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: detaile 135: Berria 53, Xabier Etxabe 4, Harkaitz Cano 4, Koldo Izagirre 8, Alberto Barandiaran 3, Sonia Gonzalez 3, Anjel Lertxundi 6, Patxi Iturritegi 2, Unai Elorriaga 4, Xabier Mendiguren Elizegi 3, Iñigo Aranbarri 3, Patziku Perurena 2, Joxemari Iturralde 2, Edorta Jimenez 3, Lutxo Egia 2, Eider Rodriguez 2, Jokin Urain 2, Joxemari Urteaga 2, Urtzi Urrutikoetxea 2, Lopez de Arana, Ana Urkiza, Fernando Rey 2, Patxi Zubizarreta, Monika Etxebarria, Unai Iturriaga, Anton Garikano, Arantxa Iturbe, Joxean Agirre, Jon Alonso, Lourdes Oñederra, Pablo Sastre, Iban Zaldua, Bernardo Atxaga 2, Joxerra Garzia, Agurtzane Juanena, Pako Aristi, Xabier Paya, Pello Zabala, Andoni Egaña, J.M. Olaizola, Jose Landa, Joxe Azurmendi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago maileguaren premiarik (cf. xehetasun bezalakoak).

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1: Oso detaile polita izan zen afaltzera gonbidatzea. 2 h. xehetasun.

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "detektagailua = detector (de metales)".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu corpusean ezta argitaratuan ere.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

detektatu 24 aldiz jaso da: B 1 (J.M. Iraolagoitia), EB 23 (J.A. Abrisketa, A. Loizate 3, J. Agirre, A. Biteri, NaturZ/OHO 2, Zinetika 2, MerkatalEZ 1987, Garraioa 2, J. Butron, Elhuyar 3, NaturOrienta 1984 2, Argia 1989 2, Hemen 1988, Elhuyar 1990); eta EB ager. banarekin detektaezin (Argia 1989); detektagarri (A. Loizate); detektatzaile (Natur/8); arrantza detektagailu (X. Saizar); metal detektagailu (X. Gereño).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

detektagailu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 3 (gezur-detektagailu 1); detektagarri : AB38 1, HiztEn; detektatu : AB38 4, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 2; detektore : AB38 1, AB50 2 (gezur-detektore 1), HiztEn, Euskalterm 3 (fase-detektore 1, hezetasun-detektore 1); detektatzaile : HiztEn, Euskalterm 2 (partikula-detektatzaile, errore-detektatzaile); detekzio : cf. infra). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

detektagailu , detektatu , detektatzaile : HiruMila, ElhHizt; detektore : HiruMila; detektagarri : ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal detección, detectar, detector / détection, détecter, détecteur formen ordainak: HiruMila: ø; detektatu; detektagailu, detektore // ElhHizt: ø; detektatu, antzeman, igarri; detektagailu // Lur EG/CE: detekzio; detektatu; detektagailu // Lur EF/FE: detekzio; bilatu, ikertu; detektagailu // Casve FE: ø; bilatü, ediren, ikertü; ikergailü, edireigailü // HaizeG FB: ikertze, miatze, bilatze, (de mensonge) gezur-bilari; ikertu, miatu, bilatu; ikertzale, miatzale, bilatzale. Ez dugu aurkitu ap. PMuj DCV.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

detekta, detektatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: detektibe pribatu.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako forma osatua(k) baztertuz, osagaietako bat jaso da

detektibe

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

detekzio (eta d. maila 1) 5: J.M. Rodriguez Ibabe ("Hutsegiteen urrundiko detekzioa linea luzeetan"), HIESA 1995 2 ("Hau arazo etiko eta sozial sakona da, derrigorrezko detekzioen aldeko edo aurkako jarreren azpian alderdi ideologiko asko egoten direlako", "Derrigorrezko detekzioa bai ala ez"), Ararteko ("bertan kokatzen delarik larrialdietarako zerbitzu bat, ezbairik gabe detekzio maila hobetzen lagundu duena"), Genetika eta Osasuna ("Gene guzti hauek ezagutzeak gaixotasunak sorrarazten dituzten gene akastunen detekzioa asko erraztuko duela uste da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

detekzio : AB50 1, Euskalterm 14 (hauetan talka-detekzio, detekzio goiztiar, arrainen detekzio...) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

detekzio : ElhHizt (detección), Lur EF/FE (détection) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

nazioartekoa da, eta beharrezkoa, dirudienez.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu detergente sarrerarik. Ik. OEH argitaratuan garbigarri sarrera: 1a) (lo) que limpia (sentidos prop. y fig.) "Chose de quoi nettoyer, torchon, essuyer" SP. "Expurgatorio, liburu garbigarria" Lar y Añ. "Tout ce qui sert à nettoyer, rendre propre, essuie-mains, balai, brosse, etc. Syn. ikhuzgarria, xahugarria" H. // Arr Orac (ap. DRA: "Bizitza garbigarritik [...] humiltasunezko [...] gogoak [ateratzen dira]"), Itz Berb ("Garbigarri neketsu atan [purgatorijoan]"), Erkiag Arran ("Miesa ta eunak ta beste edozer oial garbigarri eskuetan arturik, euren txukunketa lanean ziarduenak"); 1b) (Lar, Añ, H) "Lavativa" Lar y Añ. "Purgante, purgativo" Lar. "Purga" Añ. "Purgar al enfermo: purgatu, purga emon, garbigarria artuerazo"; EE 1885a ("Garbigarri edo labatiba erdiyak, bai ta ere kamamillen ura"); 2) "Facile à laver" Lh. // Ik. beste sarrera hauetakoak: garbigailu (Prop 1893), garbikai (Lar, H), garbikari (He Jn 2,6), garbitzaile ([+ perts] azpikategoriako izenekin: Mat, EZ Noel, EgutTo 1918, Osk Kurl, Gand Elorri; [- perts] azpikategoriakoekin: Mg PAb, Izt C, Enb, Or Mi).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

detergente 12, denak izen-banaketan: M.J. Larunbe 5 ( "Konposatu organiko batzuk [detergenteak, hidrokarburoak...] ur naturalei botata, gainazal-tentsioa jaisterazteko eragin nabarmena dute", "Txingurri errekan ezik, detergenteen batezbesteko balioak kontzentrazio zilegirik altuena baino txikiagoak dira", "Normala denez, gainazal-tentsioan gehienbat eragiten duen parametroa detergenteen kontzentrazioa da", "Gainazal-tentsioaren eragina kontsideratzerakoan, materia oxidagarriak detergenteen atzetik datoz, beren korrelazioak detergenteenak baino txikiagoak direlarik"), Saioka/7 3 ("konpara ezazue prezio hori xaboi komertzialen prezioarekin / Txinbo xaboia / xaboi usaintsuak / xaboi-ezkatak / xaboi-hautsak / detergentea / detergente biodegradagarriak / detergente bereziak"), UZEI ("legearen arabera, garbiketan erabiltzen diren detergenteak biodegradagarriak izan behar dute"), GAO 1990 ("Detergenteak, 30 mg/l. baino beheragoko esekiduran... Lagin diskretuan"), FisKim/DBH ("material interesgarriak dira [...] petroliotik eratorritako erregaiak [gasolinak], detergenteak, intsektizidak, alkoholak, eta bereziki farmazia produktuak"), Bapatean/98 ("Pena pixka bat ere ematen dit / nere anaiak uneka [...] Detergentea erabiltzen du / fregaua egiteko eta!"); garbigarri 2, izenondoak: Txill ("oihal puskak [kretona, popelina eta nylonaren antzekoak hobe]: lepo-zapi, lanpara, zorro, eta beti ere garbigarri eta iraunkor direnak; nylonezkoak, diot, xanpion"), P. Urkizu ("1611. urtean [...] iritsi zen Lapurdira Pierre de l'Ancre Bordeleko parlamentuko epailea, eta bere ekintza sarraskitzaile eta garbigarriaren berri liburu bitxi batean eman zigun").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

detergente : AB38 3, HiztEn (Kim. Uraren gainazal-tentsioa txikiagotuz, olio eta koipeak uretan disolbatzen laguntzen duen substantzia eta ondorioz, garbitzeko erabiltzen dena. Molekula olio-molekulak erakartzen dituen katea hidrokarbonatu luze batez eta uretan disolbagarri den talde ioniko batez osatua dago), LurE (iz. Kim. Zikinkeriak kentzeko erabiltzen den gaia, azalera eraginkorrekoa, azalera zikinetatik zikinkeriak harrotu eta gai horiek suspentsioan edukitzeko eragin berezia duena; detergenteak jantziak garbitzeko erabiltzen dira gehienbat, uretan nahasirik. Beste hainbat helburutarako ere erabiltzen dira detergenteak: uraz bestelako gaietan nahasirik, autoetako olio labaingarrietan, multzoak era ez daitezen; gasolinatan nahasirik, karburagailuan zikinkeriarik pila ez dadin, etab.), Euskalterm 9 (detergente biodegradagarri, detergente likido, detergente kontzentratu, detergente-ezkata, baxera- detergente, arropa-garbigailuentzako detergente, eskuz garbitzeko detergente); garbigarri : AB50 2 (altzari garbigarri, garbigarri), HiztEn (iz. eta izond. garbitzen duena), LurE (adj. eta iz. garbitzen duena ik. garbitzaile), Euskalterm 1 (iz.: garbigarri deskoipetzaile).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ik. Ereduzko prosa gaur corpusean (2006-04-05): detergente 2 (B. Atxaga; P. Sastre); garbigai 1, iz. (X. Mendiguren E.); garbigarri 16 (14 iz. eta 2 izond. - Berria 6; J. Arretxe, A. Garikano 2, I. Mendiguren 2, J. Muñoz 2, R. Saizarbitoria; O. Arana, I. Segurola); garbikari 14, iz. (Herria 1; A. Aintziburu, K. Biguri, H. Cano, A. Epaltza 3, I. Mendiguren, X. Mendiguren E., P. Salaburu, "Txiliku" 2, I. Zabaleta, P. Zubizarreta).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

detergente : ElhHizt (iz.), HiruMila (iz.); deterjente : EuskHizt (iz. Kim. Zikinkeriak kentzeko erabiltzen den gaia, gai gotorretatik zikinkeriak harrotu eta suspentsioan jartzeko gaitasuna duena. Ik. garbigarri 2), EskolaHE (iz.); garbigarri : EuskHizt: (izond. eta iz. 1 Garbitzen duena. ik. garbitzaile, garbigailu; 2 iz. Garbiketan erabiltzen den gaia eta berezk. produktua; ik. deterjente), ElhHizt (izond. 1 limpiador, que limpia o lava; 2 iz. producto de limpieza, detergente), HiruMila (1 izond. eta iz. limpiador, detergente; 2 izond. limpiable, lavable), EskolaHE (izond. eta iz. Garbitzen duena ik. garbitzaile), Casve EF (1 lavable, 2 purge, 3 que l'on peut éliminer, liquider), XarHizt (izond. 1 dépuratif, purge; 2 facile à laver; 3 qui peut laver), DRA (limpiador), Lh DBF (1 qui peut servir à laver; 2 facile à laver; 3 purge; 4 lavement), PMuj DVC (1 lavable, purgable; 2 purgativo, purificante, detergente, detersivo, detersorio, esméctico, depurativo, depuratorio; 3 ayuda, lavativa, jeringa, enema, clíster; 4 purgante, laxante, purga; 5 justificable; 6 justificativo; 7 abstersivo; 8 liquidable, eliminable) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal detergente / détergent, détersif formen ordainak: HiztHand - Zehazki - ElhHizt - HiruMila (lauretan): detergente, garbigarri // Lur EG/CE eta EF/FE: garbikari // XarHizt: garbikari, xahugarri // HaizeG FB: garbigailu // Casve FB: xahagailü // PMuj DCV: garbitzeko, garbigarri, garbigailu // T-L FB: garbigailu.

Erdaretako formak

fr (DLLF): adj. & s. m. détergent, détersif; en (Collins): detergent; it (S. Carbonell): detergente; adj. y m. detersivo; de (Langenscheidts): Reinigungs-, Wasch-, Spülmittel.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: deterjente / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: deterjente

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

garbigarria.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu determinante, determinatzaile edota determinatze formarik aurkitu corpusean eta OEH argitaratuan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira determinante 6 (Elhuyar 4, V. Cortes, Azurm); determinatzaile 8 (M. Pagola, A. Azkona, Azurm, Amatiño, Elhuyar 1985, UZEI, EuskEgoeraIpar, Mintzamena); determinatze 1 (M. Gartzia).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

determinante : DFrec 1, HiztEn, Euskalterm 1; determinatzaile : DFrec 3, HiztEn, LurE, Euskalterm 15; determinatze : LurE, Euskalterm 2. Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

determinante : HiruMila, ElhHizt; determinatzaile : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal determinante / déterminant formen ordainak: HiruMila: determinatzaile, mugatzaile, zehaztaile, determinante // ElhHizt: determinatzaile, determinante // Casve FE: ekarle, erakarle, mügazale // PMuj DCV: zirt-zarteko, erabateko, bein-betiko, akabailla, azken, eragille, mugarazle, mugatzeko, xedatzeko. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB.

determinante 1 iz. Mat. Matrize karratu bati esleitzen zaion zenbakizko balioa. 2 adj./iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, determinante-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori matematikako adieratik kanpo ez erabiltzea gomendatzen du; ik. determinatzaile].

determinante 46: Argia 3 (“Determinantea izan zen lortzea izenik eman gabe ekarpenak egin ahal izatea”), Berria (“Prozesuan osagai armatua lehen mailako elementu determinantea izatetik, bigarren mailakora pasatzeko bilakaera natural bat zegoen”), DiarioVasco 2 (“Ezker Abertzalearen jarrera determinantea izan da”), Elkar 6 (“Nik despreziatu nion liburu hau astrologoari, baina hasi naiz tonto-tonto irakurtzen, eta hau oso determinantea izango da nire bizitzan”), Consumer (“argazki bat osa dezaketen puntu kopurua: hau determinantea da, berez”), Jakin 19 (“Natura ezberdineko osasun determinanteen artean bereizteko, egokia dirudi faktore sozio-kultural, ekonomiko, ekologiko eta instituzionalen arteko ohizko ezberdintasuna azpimarratzea”), UEU 3 (“ekoizpen kostuak murrizteko eta egitasmo partekatuak abian jartzeko ez du gertutasunak funtzio determinanterik jokatzen”); determinatzaile 46: Argia 2 (“Eta subjektu determinatzaile hori nola egiten da? Herria eginez”), Berria 2 (“Orain zentratzen da dena irakurlean, irakurleak du boterea, berak jartzen ditu arauak, blogetan, Interneten, edonon, irakurlea bilakatu da faktore determinatzailea”), Euskal Herriko Agintaritza (“Esparru horretan, ezinbestekoa da adikzioen prebentzio eta arretarako politika diseinatzea, osasunaren determinatzaileak aintzat hartuz eta bizi estiloan eragiteko xedez”), EiTB (“Legez kanpoko immigrazioaren eta harekin batera datozen gaitzen aurka egiteko bihozberak ez ezik txarrak izan behar gara, determinatzaileak izan eta legearen zorroztasuna baieztatu behar dugu”), Elhuyar 2 (“Jakina denez, osasun sisteman eta osasun teknologietan egiten diren inbertsioak osasunaren determinatzaileetariko bi baino ez dira, eta gehienetan ez inportanteenak”), Elkar 3 (“Zalantzarik gabe, euskara euskal nazioaren sinbolo nagusia da gaur egun, eta askotan baita ezaugarri determinatzailea ere, halako moldez non, oso arrunta izaten baita entzutea euskara barik euskal naziorik ez dagoela”), Euskaltzaindia 5 (“determinatzaile zehaztugabea (bat, batzuk, zenbait..!”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

determinatzaile 23: Ibon Uribarri 16 (“Esperientzia - baita Humek Metafisikaren aurka erabili zuen esperientzia ere - baldintza horien arabera soilik da ahalgarria, hau da, enpirikoak ez diren legeen arabera, eta beraz, esperientzia orotan oinarri determinatzaile gisa barnebilduak dauden legeen arabera”), Isabel Arrigain 3 (“hitz flexionatua, zehaztapen guztiak berarekin daramatzana, autonomoa da esaldian, eta horrenbestez, askatasun handia dago determinatzaileak edo erlazionatzaileak diren hitz gramatikalak (aditzaurrekoak, preposizioak eta abar) eratzean, eta askotan oso eraketa ez ohikoak gertatzen dira”), Itziar Laka 2 (“Determinatzaileek, Adizkiek eta abarrek ez bezala”)…; Ez dugu aurkitu determinante formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Debekua parte batean mantentzea proposatu da. Orain onartua dagoen Matematika arloko determinante mantentzekoa da. Baina debekua bitan ematea komeni da: batetik, Hizkuntzalaritzan determinatzaile iz./adj. hobesten dela zehaztu behar da; bestetik, adjektibo kategoriako erabilera orokorrerako erabakigarri forma hobesten dela aipatzea komeni da.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. determinatzaile.

Euskaltzaindiaren Arauak

determinatu, determina, determinatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

determinatu, determina, determinatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

LBeh (2013-06-10): detonagailu 68: Elhuyar (“plutonio-bonbaren detonagailua asmatu zuen Los Alamos laborategian”), Berria 8 (adib.: “Detonagailu batera lotuta likido sukoia zuten bi botila ere topatu zituzten. Baina ez zela bonba autoa esan zuten polizia iturriek”), EiTB 59 (adib.: “Lehergaia zuten bidoi batzuek kableak zituzten, baina ez zuten eztanda egiteko beharrezkoak diren detonagailurik ezta korronte elektrikorik”); detonatzaile 16: Berria 1 (“materiala atzeman du Ertzaintzak, tartean «ETA markako detonatzaileak».”), EiTB 15 (“Besteak beste, bi errebolber, pistola bat, lehergaia, detonatzaileak, material elektronikoa eta kanpin-dendak atzeman dituzte“); ez dugu aurkitu detonadore formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: detonagailu : Berria 25 (adib.: “Furgoneta aztertu zuten zakurrek detonagailuak ez zituztela antzeman esan zuen”), Itxaro Borda 2 (adib.: “Detonagailuari lotu eta Munhon berak iragarri denbora igurikatu”), Luis Elberdin 2 (adib.: “Horiek direla eta, klitoriaren mokoa makina lehergarri bateko detonagailua bezala da”), Txema Ramirez de la Piscina (“ETAren gezurtatze-agiria, erabilitako lehergai mota, aurkitutako detonagailuen ezaugarriak”), Edorta Jimenez (“Europan ere gerraren espoletak detonagailuan jo du-eta, itxurazko bakea lehertu egin da Alemania Polonian sartu eta Ingalaterrak eta Frantziak hari gerra aldarrikatu diotenean”), Joseba Sarrionandia (“Lehergailua biziki lanjerosa denez, badakizue, detonagailua kargarekin ez batu azken momentua arte”), Harkaitz Cano (“Epe labur eta luzerako begiradak eta laztanak uzten ari dira etengabe, atzerapenez eztanda egingo dute gero haiek detonagailuari berriro sakatzen diotenean, urte asko geroago izanagatik eta beste eszenatoki batean, beste obra bat izanik ere orain jokatzea tokatzen dena”); detonatzaile 3: Berria 1 (“detonatzaileak eta tenporizadoreak”), Itxaro Borda, Migel Angel Mintegi; detonadore 2, Berria (“Nazio Batuen Erakundeko beste aditu batek Kollerren tesiarekin bat etorri eta detonadoreen baitan dagoen presioa aintzat hartuz tritio-ihesa eragoztea ezinezkotzat jo du”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es detonador / fr détonateur: Elhuyar: detonagailu, lehergarri / Nolaerran: detonagailu / Zehazki: lehergarri, detonagailu / Labayru: detonagailu / Adorez5000: lehergarri, detonatzaile; lehergarri, lehergai, detonagailu.

Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa

Adierazle egokia da eta, detonatu oinarria falta bada ere, badago horren premia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

detritiko 4: I. Antiguedad 2 ("Fazie honen gainetik konplexu urgoniarra dago [Aptientsea - behe-Albientsea], jatorriz arrezifala den kareharri-multzo batez eraturik, berau formazio detritiko baten barruan dagoelarik", "Formazio detritikoan hareharri karetsuak eta kareharri tupatsuak ugari dira"), Hautaprobak 1994-96 2 ("Aurrekanbriarrean hasi zen serie honetako erregistro geologikoa [...] 1 unitateko eskistoak emango zituzten material detritikoen metaketarekin arro sedimentario batean", "Hauen eraketaren eta seguraski beste material sedimentarioen metaketaren ondoren eskualdean prozesu orogeniko bat jazo zen, eskualdeko metamorfismoa eta deformazio tektoniko konpresiboa emanik, arroka detritikoak eskistotara eraldatuz eta hauek tolestuz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

detritiko : AB38 6 (hauetan 2 harri d., 1 harri sedimentario d.), HiztEn (Geol. aurretik zeuden harrien haustura mekanikoaren ondorioz sortu diren sedimentuez osatuta dagoena), LurE (Geol. detrituz edo harrien hondakinez osatuta dagoen harri sedimentarioaz esaten da), Euskalterm 1 (material d.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

detritiko : ElhHizt (Geol. detrítico, -a), EskolaHE (Geol. sedimentuetan, detrituez osatua dagoena) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Geol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

h. hamarren.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ik. hamarren

Euskaltzaindiaren Arauak

h. donge.

Forma berriagoa, bere euskalkian berritu-nagusitua

Ik. donge: forma hau da gaur nagusi

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: deus ere, deus gutxi, deusik.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

deus ere, deus gutxi, deusik

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS