Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Kroazia.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinar kroaziar: HiztEn; dinar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

kuna: Estilo Liburua.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Diru zaharrak (historiakoa; kuna da oraingoa).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dinar sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Kuwait.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinar kuwaitar: HiztEn; dinar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dinar kuwaitar: Estilo Liburua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dinar sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Libia.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinar libiar: HiztEn; Libiako dinar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dinar libiar: Estilo Liburua.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dinar sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Mazedonia.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinar mazedoniar: HiztEn; ez dugu aurkitu ap. LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dinar mazedoniar: Estilo Liburua.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dinar sarrerari dagokion azpisarrera.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dinar sarrerari dagokion azpisarrera

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Sudan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

libra sudandar: HiztEn; Sudango libra: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dinar sudandar: Estilo Liburua.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dinar sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Tunisia.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinar tunisiar: HiztEn; dinar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dinar tunisiar: Estilo Liburua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dinar sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Yemen.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinar jemendar: HiztEn; Jemengo rial: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

rial yemendar: Estilo Liburua.

historiakoa; rial yemendar da oraingoa.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dinar sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dinastiko 4: Islam-a ("Profetaren lehengusu eta suhi zen Alik zuzentzen zuen xia edo alderdiak, oinordetza legez Profetaren ondorengoei zegokiela defendatzen zuen dinastikoa eta dibinoa bait zen"), Historia eta Artea/DBH (izenburu batean, "Arazo dinastikoa"), E. Antxustegi 2 ("eskubide dinastikoaz gain eskubide nazionala dago", "Onartu beharra dago, beraz, nazio bat existi daitekeela oinarri dinastikorik gabe").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinastiko : HiztEn (dinastiari dagokiona, dinastia baten aldekoa), Euskalterm 2 (hauetan 1 talde d.; 1 monarkia d.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dinastiko : ElhHizt (dinástico, -a), HiruMila (dinástico, -a) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentziala eta konposizioa parean ematekoak dira

nazioartekoa da (cf. es, fr, en, de), eta onartzekoa, dinastia-x osaerakoen ondoan.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

eskubide dinastikoak (edo "dinastia-eskubideak").

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

ablaut-taldeak.

Euskaltzaindiaren Arauak

EArauak 25 (II.2.d): "Marrarekin idaztekoak [dira (...)] barra-barra, plisti-plasta eta zehatz-mehatz modukoak (...) dinbili-danbala (...) Ikus, salbuespenetarako bereziki, AAAren 16. atala".

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

ablaut-taldeak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

dindil G 4 (ap. SMitx Aranz 2: "Arri landuaz egiña dago zeru altura bidea, arri landuaz bidea, baña zillar-dindillaz atea, zillar-dindillaz atea eta urregorrizko giltzea"; Or Eus 2: "Mortxil-dindil gorriak arratz-apaingarri; ume-sailla ala atzetik aren alaigarri; otaamena artzekoan begiak nabari, gazta arroak ez ainbat zulorik ageri" #mdash# eta hiztegian: "mortxil = morla, borla"; "An Zaldibiko Okerra, agoten belarri, dindil aundiak, eta sudurra ere larri: apustu guzietan au dute epailari; auziak onek ditu ebakitzen garbi".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dindil B 1 (Onaind: "Bekoki aratzen, Ames urdin goria izarretan dindil"); G 5 (Gazt 2: adib. "Bi begi beltzez dindil ziñan, ibilli, amets-egille, lillura"; J.J. Bergaretxe 3: "Bere senide "pratensis" bezela, eztarriko dindillak sendatze ortan oso ona da"; eta dindil ebakitze: "Garaiz erabilli ezkero, nork daki zenbat dindil ebakitze galeraziko lituzken").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dindil : AB38 2 ('péndulo'). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegiaren hustuketan: a) ginga (Prunus cerasus; es guinda, fr griotte) fitxan: dindil : Bouda-Baum; eta beste adierazleok: ginga, ginga anpulu, zuri ginga, beltza ginga, ginda, kinda, gilla, gindoil, dinda, gerezi beltza; b) din-dil (Briza media; es cedacillo, fr amourette) fitxan: din-dil : X. Irigarai; JIr OnomBot; eta beste adierazleok: tximitxa, dindiles, gindiles, korazonikos.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dindil : Lur EF/FB (balancier), Casve EF (lobe de l'oreille), HaizeG BF (pendule), Lh DBF (1 pendule. 2 lobe de l'oreille. 3 luette du voile du palais. 4 les caroncules du coq), DRA (1 bombeado. 2 colgajo, péndulo), PMuj DVC (1 amígdala. 2 carúncula del gallo. 3 campanilla. 4 péndulo del reloj. 5 faldillas. 6 guilindujes. 7 pelindajo. 8 piltrafa. 9 suspendido, colgado). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

onartzekoa izan liteke, formaren aldetik; adierari dagokionez, berriz, nahasia da eta nahasgarria ('zintzilik bezala dagoen' hainbat gauza adierazten baititu), eta lantaldeak ez daki horietako zein izendatzeko den egokia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

B dira denak (eta Ag G 2 eta Zait 3), -d-dunak 16 eta -g-dunak 23: dindilika 3 (Añ); dindilizka 13 (Añ EL1, Ag 7, Otx 2, Erkiag 3); dingilizka 20 (Zav Fab, Añ EL2, AB AmaE, A BeinB-BGuzur 7, Enb, Otx 2, Bilbao IpuiB 3, Erkiag BatB; Zait 3); erdi-dingilizka 2 (A BGuzur, Kk Ab II); dingilizke 1 (Kk Ab I).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dindilizka 5: B-G 3 (J. Artaraz; T. Garmendia, JKort Erl I); EB 2 (J. Galtzada, G. Barandiaran); dingilizka 7: B 6 (Azkue, S. Onaindia, J.M. Kortazar, B. Larrakoetxea, KarmArgia 1934; eta "erdi-dingilizka" 1: Azkue); EB 1 (K. Errotaetxe).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dindilizka : DFrec 1, HiztEn-LurE; dingilizka : DFrec 2.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: dingilizka / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. dingilizka.

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"(...) Dingilizka es en general más frecuente que dindilizka desde los primeros ejs. En DFrec hay un ej. de dindilizka y dos de dingilizka" dingilizka

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Corpusean eta OEH argitaratuan ez ditugu dinoflagelatu, dinozigordun formak aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dinoflagelado EB 1 (I. Aldabe: "Delako mareak, alga mikroskopiko bati esker [Dinoflagelado] sortzen dira, normalean Gonyaulax izenekoa"); dinoflagelatu EB 3 (J. Madariaga 2: adib. "Ezaguna denez, ozeano-uretan nanoplanktona [kokolitoforidoak, dinoflagelatu biluziak, monadoak, eta abar] nagusia da"; UZEI: "Beste knidario batzuen antzera, Zooxantelak [dinoflagelatuak] dituzte"); dinozigordun IE 3 (Lantziri: adib. "Dinozigordun tipikoa maskor batean hetsirik dago eta bi zigor ditu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinoflagelido : Euskalterm 1 (dinofizeo sinonimoarekin). // Ez dugu horrelakorik aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE; ezta erdal dinoflagelado formaren beste ordainik ere.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu.

Hiztegietako informazioa

Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF eta FE, HaizeG BF eta FB, Lh DBF, DRA, T-L LFB, PMuj DVC eta DCV.

Erdaretako formak

es dinoflagelado, dinoflagélido; fr (DLLF): ø; (Petit Robert) dinoflagellés; it (S. Carbonell): ø; ca (DCC): ø; en (Collins): ø; de (Langenscheidts): ø.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dinosaurio 3: OinEntz/3 ("Sugetzar handiak ziren nagusi, erraldoiak batzu, dinosaurioak"); J.A. Arrieta ("gure hizkuntzazko izkribuetan ageri ohi direnak,"iratxo" ez ezik,"dinosaurioak" ere badirela esan beharko dugu deblauki"); Urte h. Fiebrea ("Dinosaurioak izan ohi dira / urte honetako fiebrea"); dinosauritzar 1, L. Dorronsoro ("Pluriosaurio igelaria, Dinosauritzar aundia eta Tiranosaurio odolzalea"); dinosauro 5: LurE/3 ("Dinosauroen ordenako narrasti mota"); Irudi-hiztegia 3 (adib.: "dinosauroak duela milioika urte bizi izan ziren animaliak ziren eta musker handien itxura zuten"); Aretxagazeta 1996 ("dinosauroen garaian bizi ziren zenbait animaliak gure artean dirau oraindik"); dinosauru 33: BiziJator 2 (adib.: "dinosauruen lehen asabak agertu ziren"); A. Martinez 20 (adib.: "Urdail horiek dinosaurua hil baino lehenago jan zuenaz oso informazio garrantzitsua eman digute", "Dinosauruek, Lur osoan zehar zabaldu dute beren eragina"); Balea eta euskaldunak 5 (adib.: "Paleontologoen ustez, nonbait, dinosauruen arraultzeak ere jango zituzketen"); A. Prego 3 (adib.: "aintzinateko aztarna ugari gordetzen dituen eskualde bat dago, non dinosauruen oinatzak, landare fosilizatuak, eta beste hainbat testigantza aurki daitezkeen"); Gizakia ("Bapateko ezkutatze misteriotsua izan zen; neurri batean dinosauruenaren antzekoa"); Garuna 2 ("Honela esplika daiteke nolabaiteko animalia txiki eta defentsagabeek bizirik irautea dinosauruen nagusialdi luzean. Ugaztunak dinosauruen garaian bertan bizi izan ziren, baina ordu ezberdinetan"); dinosoro 1, J. Ahamendaburu ("Ez zango baloia ala xokoletezko oñoña, are gutiago plastikazko dinosoroak burasoer komeniago litzaieken bezelatsu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dinosauru : HiztEn, Euskalterm 1 (eta LurE irudi-oinean: "Tiranosauroa... dinosauruen..."); dinosauro : LurE; dinosaurio : AB38 2, Euskalterm 1 (sauriskio sinonimoarekin) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

EEgunk: dinosauru († dinosaurio) // Ik. Izendegiko dinosauru (Saurischia; es dinosaurio, fr dinosaure) fitxaren hustuketa: narrazti-ikaragarri : M. Ariztia Abereen mundua; dinosaurio : Aramendi Animali mundua; Zendoia-Sakana Animali Mundua; LMuj DGT; dinosauro : X. Kintana Hizt80; dinosaur : PMuj DCV.

Inguruko formen erabilerak

cf. brontosaurio (LurE) / brontosauru (HiztEn, Izendegia); estegosauru (HiztEn); hadrosauru (LurE s.u. tiranosauro); iktiosaurio (LurE) / iktiosauro (EuskHizt) / iktiosauru (HiztEn); pelikosauru (); plesiosauro (LurE) / plesiosauru (); tiranosauro (LurE) / tiranosauru (HiztEn).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dinosaurio : HiruMila; dinosauro : EuskHizt, EskolaHE; dinosauru : ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FB. Ez dugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

es dinosaurio; fr (DLLF): dinosaure, dinosaurien; it (S. Carbonell): dinosauri; ca (DCC): dinosaure; en (Collins): 1 dinosaur. 2 dinosaurian; de (Langenscheidts): Dinosaurier.

Euskaltzaindiaren Arauak

Elek.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Bot.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dioptria: LurE-HiztEn.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

dios B 1 (AB AmaE: "Dalako goiko Jauna, deutsagu Jaungoikoa emen deituten, Beste izenek baño geiago Berak gu gaitu poztuten; Berak Dios-ek baño geiago Biotza deusku samurtzen, Samurtasunez euskera bestek Eztabelako bardintzen"); G 1 (Lasa Poem: "Dios, zer da zoriona zorionttoa atsegina?").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB 5 ager. ditu dios interjekzio gisa erabiliak (Azurm 2: "Dios, ez da desgrazia makala adiskide lerdo bat! [...] Dios, adiskide lerdo bat ez da desgrazia makala!"; IMuj AzBel: "Sekulan enak gauza batekin hain seuru izan. Dios. Agedi garbittuit"; A. Lertxundi 2: "Dios, ederretik libratu nauk"; "Dios, noiz kristo hasiko ote da elurra!").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ohiko iturriotan: DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm. Ez eta hauetan ere: EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

interj.

Erabileremu dialektala

Heg.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: diosala egin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

diosal(-)egin 3: Lard ("elkarri diosal-egiñik"), Arr May ("Guziaz ere gaitza aurrera zijoan, eta usiñ edo ao zabalka egitean person asko hiltzen ziran, eta, uste danez, usiñ egiten dutenai diosal egiteko eta ao-zabalka dagoenean gurutzearen señalea egiteko usadioa onetatik etorri zan"), Lab SuEm ("Azken biok burua makurtuaz diosal egiñez"); diosala egin 8: AA 3 ("Geroztik diosala ere etzion gogotik egiten", "Begira, len diosala egiten diezunai, ukatu diezun gorrotoan zauden ezkero?", "edo aek diosala eginda, eranzun bage utzi dituzun?"), Lard 2 ("diosala egin bezain laster", "Rakel'i diosala egin zion"), Ir YKBiz 2 ("Etxera sartzean, diosala egizue, esanez: Pakea dela etxe onetan", "yoan ziran lasterka arengana ta diosala egin zioten"), Etxde JJ ("Bi emakumeak alkarri diosala egin ondoren"); diosaldu 1, Lard ("Eta zuek senideai bakarrik diosaltzen badiezute, zer Bestek baño geiago egiten dezute?"). Eta OEH argitaratuan gainera: Arzac EE 1884a ("Arizkungo eliza alderonz, nongo ezkillak, beren birunka ariñarekin, badiruri diosaltzen dituztela").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

diosal egin 4: Lab TOE ("Gizonezkoak kutsuturik elkarren artean esku-estutzea, bizkarreko ta diosal egiten diote Pantxo'ri"), J.M. Mendizabal 2 ("Elkarri diosal egin eta mahaian jarri ziren", "Gabon Jainkoak deizuela! #mdash#egiten zien diosal Santxok, gaurgero lasai eta ederbegira"), LurE/3 ("Diosal egin, agurtu"); diosala egin 5: Oihanaren deia ("Baina bat baino gehiago ikusi zituen, isatsa mugituaz gizonari diosala egiten"), A. Urcelay ("inguruko guztiek maitekiro agurtzen dute, diosala eginez"), E. Berazubi ("Kaixo, lagun #mdash# diosala egin zion kortesiaz"), LurE/3 ("Ez dutela gorrotorik diote, baina ukatzen edo muzinka egiten dute diosala"), F. Juaristi ("Aurretik pasa eta ez dinate diosalik egiten"); diosaldu 4: J.I. Uranga ("Andre Terexak, saritu zuben andre Inaxi bere eginde onagatik, eta ezkerrak elkarri emanaz diosaldu ziran berriro elkar ikusi arte"), LurE/3 2 (hiztegi-sarreran: "diosaldu, diosal, diosaltzen"), H. Etxeberria ("Rekarte doktoreak, eskua emanez diosaldu ondoren, ate hartan barrura laguntzeko erregutu zion").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

diosaldu : HiztEn, LurE; diosal egin : HiztEn (adib. gisa), LurE (adib. gisa: diosala egin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

diosaldu : EuskHizt, EskolaHE, DRA; diosal egin : EuskHizt (adib. gisa), ElhHizt (AS), HiruMila, EskolaHE (adib. gisa) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: adib. gisa / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Tradizioko erabilerek bermatzen dute

lantaldearen informazioetan, diosal egin baino erabilixeagoa da -a-duna, alde txikiarekin bada ere.

Esapideei dagokien sistematika

egin: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

diosal sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

diosal(du), diosaltzen.

Kategoria

dio ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

diosala egin, agurtu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dioskuro 5, E. Jimenez ("Sugeak, hots, ibaiak, ardatzarena egiten du, esan daitekelarik, hobeto begiratuz gero eta beste konparazio batean sartzearren, dioskuroa dela [Bilbo] huriaren irudia. Dioskuro asimetrikoa, bestalde, ezen huri zaharra berria baino askoz ere txikiagoa bait da [...] Arte Ederretako Museoan dago poeta, hau da, dioskuroko alde berrian [...] Dioskuroa berdin dikotomia [...] Bilboko planoa ikusten duenak burmuin antzeko bi ikusiko ditu, dioskuroko alde banatan jezarrita").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dioskuroak : HiztEn (mitologia grekoan, Kastor eta Polux bikiei emandako izena. "Zeusen semeak" esan nahi du) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

mitologia grekoan, Kastor eta Polux bikiei emandako izena.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kim.

LBeh (2014-04-03): dioxina 136: Elhuyar 3 (adib.: “Dioxinak beste hainbat lekutan ere agertzen dira”), Consumer 33 (adib.: “KOI ugarietako batzuk nabarmentzearren, aipa ditzagun gutxienez aldrina, klordanoa, DDT (pestizida), dieldrina, endrina, dioxina, furanoa, heptakloroa, hexaklorobentzenoa, mirex-a, PCB-a eta toxafenoa”), Berria 30 (adib.: “Dioxina gorputzean sartu ziotenen errua”), EiTB 7 (adib.: “Animalien pentsuaren bitartez sortzen den dioxinak eragindako kutsadurak Alemanian 4.700 baserri ixtea eragin du”), Jakin (“Behi eroen edo dioxinaz kutsatutako hegaztien auziak ez ditugu urrun”), Argia 61 (adib.: “Dioxunen ikertzaileak sakonera bateraino iristen dira”), DiarioVasco (“isurtzen dituen dioxina eta metal astunak kontuan hartuta, halako azpiegitura bat gutxienez hirigunetik bi kilometrora eraiki beharko litzateke”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: dioxina 135: Berria 132 (adib.: “Dioxina ez da erraz lortzen, eta, ziurrenik, ahotik sartu zen gorputzean”), Herria 3 (adib.: “Lehena, labe horretatik aterako den keak dioxina eta osagarri irrisku larriak hedatuko dituela”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es dioxina / fr dioxine: Elhuyar: - / Nolaerran: dioxina* / Zehazki: dioxina / Labayru: dioxina / Adorez5000: -.

Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kim.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

elizbarrutia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Forma baten adiera(k)

elizbarrutia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

diplodoko 3, LurE/3 ("diplodoko. iz. Zool. Dinosauroen ordenako narrasti mota. Diplodokoak landarejaleak ziren [...] Coloradon eta Wyoming-en [Estatu Batuetan] aurkitu dira diplodokoen fosilak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

diplodoko : HiztEn (Paleont. sauriskioen ordenako dinosauru handia), LurE (cf. supra), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegian diplodoko fitxaren hustuketa: diplodocus : X. Kintana Hizt80; diplodoku : PMuj DCV.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

diplodocus : HiruMila (diplodocus); diplodoko : ElhHizt (Paleont. diplococo: Diplodocus sp.), EskolaHE (Zool. Dinosauro landarejalea) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Paleont[ologia].

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu diploide formarik.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

diploide 4, X. Kintana ("Sorrera-txandaketa: Landareetan fase haploide bat eta beste fase diploide bat egoteak, hau da, kromosoma hornizio bakarra edo bikoitza, ondorioz ziklo bat dakar, epe biak elkarri darraizkiolarik"), J.A. Abrisketa ("Teknika funtsean, zelula diploide baten hun bizia, huna atera zaion arrautz bati txertatzean datza, gainerako enbrioi-garapena bide normaletatik jarraituz"), LurE/3 2 (hiztegi-sarrera eta definizioan: "diploide: adj. Biol. Bere motan arruntak diren 2n kromosoma kopuru dituen [zenbaki diploidea] zelulaz esaten da"); diploidia 1, LurE/3 (hiztegi-sarrera gisa: "diploidia. iz. Genet. Kromosoma pare berdinez osatutako geneen zelulek duten ezaugarria").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

diploide : AB38 2 (hauetan zenbaki d.), HiztEn (izond. Biol. zenbaki haploidearen [gametoek duten kromosoma-kopuruaren] bikoitza den kromosoma-kopurua duten nukleo, zelula edo izakiez esaten da), LurE (adj. Biol. bere motan arruntak diren 2n kromosoma kopuru dituen [zenbaki diploidea] zelulaz esaten da. 2n kromosoma kopuru izateko baldintza hau ez da betetzen ugalketa zeluletan, haietan kopurua n baita [zenbaki haploidea]), Euskalterm 1 (diploide); diploidia : LurE (cf. supra) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

diploide : ElhHizt-HiruMila (izond. Biol. diploide), EskolaHE (izond. Biol. zeluletan, bere motan arruntak diren bi edo 2n kromosoma kopuru dituena) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Biol.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

zelula diploidea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

diplomatiku B 1 (Alzola Atalak); diplomazia EB 1 (MEIG), eta OEH argitaratuan beste ager. bat (Belaus LEItz).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

diplomatu EB 2 (V. Huici, EHAA 1985); diplomatura EB 2 (A. Erkoreka); diplomatzale IE 4 (Herr 1985/87); diplomatiko IE-EB 20 (Azurm, M. Goihenetxe, J.A. Lakarra 3, EuskEgoeraIpar, A. Urrutia, X. Gereño, X. Mendiguren B., J.M. Azurmendi, Egin 1979/83 4, Herr 1985/89 3, UnescoAlb 1989/90 3); diplomazia 13, G-IE-EB (J. Arostegi, B. Latiegi; Herr 1969/89; R. Idiart, J.L. Davant, M. Onaindia, Azurm, P. Sastre, J. Intxausti, X. Gereño, Oihenart Taldea, Tom Saawyer/1) eta diplomazi B 1 (Abeletxe GaziG).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

diplomadun : DFrec 1, HiztEn, LurE; diplomatu : AB50 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 12; diplomatugai : Euskalterm 1; diplomatura : HiztEn, Euskalterm 1; diplomatika : HiztEn, Euskalterm 1; diplomatikari : AB38 1; diplomatiko : DFrec 10 (HMkoak), AB50 18 (hauetan presio d., iturri d., harreman d., hizketaldi d.), HiztEn, Euskalterm 17; diplomazia : DFrec 18, AB38 1 (eta diplomazi harreman, diplomazi joku), AB50 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 3 (eta diplomazi harreman, diplomazi karrera, diplomazi ordezkaritza, diplomazi balixa); diplomazialari : HiztEn.

Sektore jakin bateko informazioa

diplomadun : AgAld hitz-bilduma, AdminMila; diplomatu : AdminMila // AdminEL: diplomazia // EurItune: diplomatiko // Ez ditugu aurkitu ap. AdmHizt, HezkAdmin, LurraldeAntol.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

diplomadun : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, PMuj DVC; diplomatu : ElhHizt, HiruMila; diplomatura : ElhHizt, HiruMila; diplomata : Lur EF/FB; diplomatika : ElhHizt; diplomatiko : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Casve EF, PMuj DVC (diplomatiku); diplomazia : EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, PMuj DVC; diplomazialari : ElhHizt, HiruMila; diplomaziz : PMuj DVC (eta diplomazizko artu-eman). Ez ditugu aurkitu ap. HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-dun/-tu.

Zerrenda osagarriak

Katal: Diplomatika: Diplomática.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

diplomak eta agiri historikoak ikertzen dituen zientzia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erdaretako batetikoa onartu da, bakarra aski delakoan

nazioartekoa da izond. kategoriakoa; ez, ordea, iz. kategoriakoa (cf. fr diplomate, en diplomat, de Diplomat); forma bakarra proposatzen da, hala ere, bigarrenari diplomata bezalako bat legokiokeela ohartaraziz.

Kategoria

izond.

diplomatu 9: Joxemari Ostolaza (“prestatzaile diplomatuek”), Mikel Asurmendi (“Geografia eta Historian diplomatua”), EiTB.com 7 (adib.: “Euskal Filologian diplomatua”, “praktika juridikoetan diplomatu”, "AEBetako diplomatuak"). // LB: 75 (aditza eta adjektiboa); ETC: 395 (aditza eta adjektiboa);

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: diplomatu 23: Herria 5, Berria 9, Juan Kruz Igerabide 2, Daniel Landart, Bernardo Atxaga, Juan Ignacio Perez, Joxan Elosegi, Filosofiako gida, Patziku Perurena, Xipri Arbelbide. // Elhuyar: diplomatu 1 da/du ad. diplomar; 2 iz./izond. diplomado, -a / Adorez: diplomatu: adj. diplomado/da; diplomatu, diploma(tu), diplomatzen: da ad. diplomarse / Labayru: diplomatu 1 iz., adj. diplomado -da; diplomatu 1 ad. da, ad. dau diplomar(se) / NolaErran: adj diplomadun – diplomadün (ZU) – diplomatu (BL) – tituludun – titülüdün.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: diplomado.

diplomadun adj./iz. Titulu bati dagokion diploma lortu duena. Goi mailako batxilergoa eskatu behar zaie suhiltzaile arruntei, eta diplomaduna izatea buruei.

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago horren premiarik, aski izan baitaiteke diplomadun arautua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

lizentziatu formarekin jokatu zen bezala, hau ere jasotzekoa da adj./iz. gisa soilik eta ‘diplomaduna’ definizioarekin.

Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina

Ik. diplomadun.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-dun.

Kategoria

adj./iz.

LBeh (2014-04-03): diplomaziaburu 31, Berria (adib.: “Herbehereetako diplomaziaburuak berak dio, hala ere, gatazkak baduela irtenbiderik, nahiz eta epe motzerakoa izan ez”); diplomazia buru 17: Berria 13 (adib.: “Sergei Lavrov Errusiako diplomazia buruak zehaztu du beraien esku dagoen guztia egiteko prest direla elkarrizketak aurki has daitezen”), EiTB 4 (adib.: “Catherine Ashton Europako Diplomazia buruak Siriako agintariei beste behin ere manifestarien aurkako indarkeria amaitzeko eta preso politiko guztiak aske uzteko eskatu die”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: diplomaziaburu 48: Berria (adib.: “Alemania, Erresuma Batua eta Frantziako diplomaziaburuez gain, Berlinen atzo egin zen bileran parte hartu zuen EBko Atzerri Politika eta Segurtasun Komunerako goi arduradun Javier Solanak ere”); diplomazia buru 8 (adib.: “Henry Kissinger AEBetako diplomazia buruak, baina, terminoa aldatzeko eskatu zuen eta eskaera hark ekonomilarien babesa jaso zuen”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta erabilia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dipolar 4: Kolorea 2 ("Inguruan momentu dipolar bat kreatzen dugu; momentu dipolarra, bolumen unitateko, P deitzen da eta inguru dielektrikoan P eta E proportzionalak dira"), J. Iturbe 2 ("Loturaren bikote elektronikoaren desplazamendu honen ondorioa zera da, loturaren baitan polaritate bat agertzen dela, loturaren momentu dipolar baten agerpenaz emanikoa datorrena", "Molekula batek polaritatea izan dezan, beharrezko izango du lotura polar[rak] izatea, baina halaber, geometria molekular berezia izan beharko du, hain eratan ezen loturen momentu dipolarren batura bektorialak ez dezala zero erresultantea eman").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dipolar : AB38 2 (hauetan momentu d.), HiztEn (izond. dipoloari dagokiona; dipolo bat duena), Euskalterm 3 (hauetan momentu d.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dipolar : ElhHizt (izond. dipolar), HiruMila (izond. Fis. dipolar #mdash# momentu dipolarra: momento dipolar), EskolaHE (izond. Fis. bi polo dituena) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-ar izond. erref.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Fis.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 38 (Argia 2, Elhuyar 3, Elkar 4, Laneki 6, UEU 23); ETC 82

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: diptero iz./izond. (Zool.) díptero, -a / Adorez: diptero iz. eta izond. (Zool.) díptero/ra / Labayru: diptero 1 iz., adj. Zool. díptero -ra. 2 iz. (pl.) Zool. dípteros. Ref. al taxón / NolaErran: 0 // Euskalterm: dipteroak (Biol.).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Teknikoa, baina jaso liteke markarekin. Hiztegiek ere jaso dute.

Jakite-arloak

Zool.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu diptiko formarik.

diptiko 91: Aizu 2, Argia, Berria 7, Deia 3, DiarioVasco 39, EiTB 3, Elkar, Jakin, Karmel, Laneki 33.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

diptiko 4: Berria 2, Iñaki Mendiguren, Jon Muñoz.

triptiko 1 iz. Ohol gaineko margolana edo artelana, hiru orri edo zatiz osaturikoa. 2 iz. Bi lekutatik tolesten den orria, hiru zati dituena eta zerbaiti buruzko argibideak edo azalpenak jasotzen dituena. Sarrerako txartelarekin batera, triptiko bat jasoko du bisitariak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, arautua dagoen triptiko bezala.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: diputatu nagusi .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gai.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tza.

Jatorrizko forma

probintziako diputazio