Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa diru eta jokatu sarreretan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da. Orain arte zuritu sarrerako 6. adieran jaso zegoen. Azpisarrera eginez gero, adiera hori kentzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bide.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

irabazpidea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. 2 irudi / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Gramatikak argitu beharrekoa

Gramatikari dagokiona.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-keta.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

dirutza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-koi.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

diruzalea.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: dirutan: Onena da lur horiek errentan ipintzea, baina ez dirutan, baizik aletan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu/-dun.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

diruduna.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

diru(tu), dirutzen.

Forma baten adiera(k)

1 du ad. salduz, diru bihurtu. 2 da/du ad. aberastu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS: DIRUZ. Con dinero, por medio de dinero. Muy frecuente en expresiones del tipo diruz ez da pagatzen (erosten, etc.). Cf. supra (1), ejs. en los que diruz es complemento de un vb.: diruz bete (ase, etc.), o bien de un adj. o adv.: diruz gaizki ibilli, diruz aberats, etc. Fakea ezta diruz erosia. RIs 35. Alkatea diruz itsutzen da, lausenguz eta faborez gobernatzen da. Ax 438 (V 285). Diruz korrunpitu zuten / haren espensaria . EZ Noel 95. Joia balios bat diruz erosten ez dena. ES 106. [Ez duala] artoa izateko modurik ez diruz, ez bestela. AA II 210. v. tbn. Gy 153. Gozaldi oso beteak ez dirala pagatzen diruz. Izt C 130. Diruz desafiyoka / asi zaizkit fuerte. Xe 291. Diruz egiten gera / gauz askoren jabe. Urruz Urz 62. Leku egin zion gogoz, baita diruz lagundu ere. Or SCruz 38. Yakitez ez baiño diruz abade egin zirala. "Con dineros". Or Tormes 105. Zuzendari Nagusiak diruz nekaldu ditzake Arkibidelariak. EAEg 31-12-1936, 690. Berak bere diruz eginarazi kapera batean. Zerb Azk 45. Diruz etzazu saldu / zuk garbitasuna! Auspoa 39, 88. An egoten zan Gobernuko gizon bat zeetasunak eruateko, eta emen diruz eukan ordaiña. Gerrika 123. v. tbn. ForuAB 89. Ayesta 44. MEIG I 117.

adib: diru 1 iz. (Multzokari gisa). Salgai trukean edo salgaien balioa gauzatzeko, berariaz erabiltzen den gauzakia, bereziki metalezko pieza edo papera. Diru gutxi, asko, ugari izan. Bi euro, gaur egun, diru gutxi da. Dirua eta ondasunak. Dirurik eza. Dirua irabazi, galdu, bota, xahutu, eralgi, ebatsi. Dirua gorde, aurreratu, aurreztu. Dirua eman, eskatu, batu, bildu. Dirua ezarri, ipini (irabazpide batean). Haren beraren dirutik pagatu dut. Dirua itzuli. Diruz erosten ez dena. Diruagatik egiten diren ezkontzak. Bide txarreko diru honek ez zion bakerik ematen. || Esr. zah.: Diruak diru balio du. Kartari karta, eta burdinari dirua.

diruz 1030: Aizu 17, ElCorreo 4, Deia 28, Elhuyar 5, Consumer 41, HABE, Berria 526, EiTB 106, Euskaltzaindia 3, Gipuzkoako batzar nagusiak 2, Jakin 33, Karmel 5, Argia 127, Laneki 12, Erlea 6, DiarioVasco 114.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

diruz 474: Berria, Herria, Elizen arteko Biblia, Asisko Frantzizko, Lopez de Arana, Fernando Rey, Oskar Arana, Gotzon Garate, Koro Navarro, Felipe Juaristi, Pello Lizarralde…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-z librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

diruz erosi aztertzean proposatu da diruz azpisarrera egitea.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa diru sarreran.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: subvencionar

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

Jatorrizko forma

diruzantza, diruzaingoa

Euskaltzaindiaren Arauak

diruzaletu, diruzale(tu), diruzaletzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

diruzaletu, diruzale(tu), diruzaletzen

LBeh (2016-10-26): diruztatu 30: Berria 26, Jakin 2, Argia 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: diruztatu : Berria 14, Herria 5, Itxaro Borda.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu diruztatu formarik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ondo eratua eta hedatua; jasotzekoa.

Aditzoinaren erabilerak

diruztatu, diruzta, diruztatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 40 (Berria 1, Consumer 10, Laneki 16, UEU 13); ETC 149

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: disakarido iz. (Kim.) disacárido / Labayru: 0 / NolaErran: 0 // Euskalterm: disakarido (4).

sakarido iz. Kim. Gluzidoa. monosakarido iz. Kim. Karbohidratorik sinpleena, hidrolisi bidez deskonposa ez daitekeena. polisakarido iz. Kim. Monosakarido kate luzez osaturiko karbohidratoa, oso pisu molekular handia izaten duena.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Jasotzekoa, sakarido, monosakarido eta polisakarido arruntagoak sartuta daude eta.

Erabileremu dialektala

Kim.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

desin : ECocin ("Emazu konpota erdian eta emazu gainean pastazko dessin ttikiak kurutzian"); desinu : JE Ber ("Ildo hek etzituzten bizkitartean itsura egin; urrea han dute lekuko, antzez erabili zuela ofizialeak bere eskua, desinu pollit zerbaiten atheratzeko lehiarekin"); diseño : Kk Ab II ("Injiñeruak emon eutsen marrezki edo diseño bat, eta onen arauz argiñak arriya lantzen asi ziran").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

des- 5, dis- 120: deseinatu 2: NaturOrienta 1984; J. Elorza; deseinu 3: P. Alkain 2; Hiriart-U; diseinu eta konposatuak 80: J. Zulaika; J. Sierra; J.M. Lasagabaster; Egin 1982; J.M. Rodriguez Ibabe 2; HezkSaila 1984 5; Elhuyar 1985 2; I. Fernandez 3; J. Bergara; Zientzia eta teknika 1986; F. Azorin 2; UZEI 5; K. Zalbide; Elhuyar 13; A. Biteri; E. Garmendia; Arrantzaria; J.M. Torrealdai 3; KontsumHeziketa 1986 2; DV Zabalik 1986; Hemen 1987 2; Biztanleria 1987 3; I. Iñurrieta; I. Aldabe; Informatika Atlasa 4; EHAA 1988 4; Habe 1988 2; Osabide Hezkuntza 1989; Lankide 1989; EMBOroi; Gabai/8; GAO 1990 3; Tantak 1990; P. Agirrebaltzategi 2; T. Madinabeitia 4; UnescoAlb 1990; diseinatu 34: Bizkaiko herri iturriak 2; G. Larrañaga; J.M. Rodriguez Ibabe; HezkSaila 1984 2; HezkSaila 1985; Industri kontuak 1985; Elhuyar 1985; E. Kortadi; M. Murua; Elhuyar 7; Osabide Hezkuntza 1989 2; Argia 1989; UnescoAlb 1990; Fisika 1990; Kimika 1990; UZEI; JAMuj; J.M. Torrealdai; OrdenadoreP; JMB; Informatika Atlasa 3; EMBOroi; A. Pontesta; diseinatzaile 3: Elhuyar 1985; Informatika Atlasa; A. Lertxundi; diseinugile 3: UZEI.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

deseinatu : DFrec 1; AB38 2; AB50 2; deseinatzaile : AB38 1; deseinu : AB38 2; diseinaketa : AB38 1; diseinari : Euskalterm 3; diseinatu : AB38 6; AB50 3; HiztEn; LurE; Euskalterm 3; diseinatze : LurE; diseinu : DFrec 3; AB38 3; AB50 6; HiztEn (eta AS barne-diseinu); LurE; Euskalterm 64; diseinugile : HiztEn; Euskalterm 2.; diseñu : AB50 5 // 'diseño, -ar, -ador' itzulitako besteak: laun-irudi 1 (AB50); modagile 1 (AB38); montio 1 (AB50); taiu 2 (AB50); taiuketa 2 (AB50); taiutu 1 (AB38); taiutze 1 (AB50); tajutze 2 (AB50).

Sektore jakin bateko informazioa

EEgunk: diseinu, diseinugile, diseinatzaile, diseinatu ("hitz hauek moda eta honen ingurukoari dagokionean erabil daitezke. Bestela, saiatu beste sinonimo batzuk erabiltzen, adibidez, taxutu eta taxutzea") // Admin. eremukoak: HezkAdmin: diseinugile ; diseinu (eta diseño curricular base: oinarrizko ikasketa-plan; oinarrizko curriculum-diseinu; diseño de interiores: barne-diseinu; diseño de muebles: altzari-diseinu; diseño de orfebrería y joyería: bitxigintzako diseinu; diseño gráfico: diseinu grafiko; diseño industrial: industri diseinu; diseño textil: ehun-diseinu; diseño y modelista en bisutería: bisuteriako diseinu eta modelogile) // LurraldeAntol: diseñar: zehaztu; diseño: taiuketa; itxura; diseño arquitectónico: arkitektura-taiukera; diseño de las fachadas: etxaurre-taiua; diseño urbano: hiri-taiua // AgAld hitz-bilduma: diseñar: taiutu; gauzatuarazi; marraztu; taiuketa egin; montiatu; diseño: taula; egitura; taiutze; montio; zirriborro; taiuketa; oinarrizko egitamu; taiugintza; diseño arquitectónico: arkitektura-taiuketa; diseño urbano: hiri-taiuketa // AdminEL: diseño: montio // Ez dugu aurkitu ap. AdmHizt; AdmMila; EurItune.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desein : EuskHizt (marrazkia; marraztea); deseinu : PMuj DVC; diseinatu : ElhHizt; HiruMila; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; diseinatzaile : EskolaHE; diseinu : EuskHizt [esp; nart. design: ik. desein] (industrian, forma berriak eta beren funtzioetara egokituak bilatzen saiatzen den estetikaren alorra); ElhHizt; HiruMila; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; XarHizt (v. marrazki); diseinu egin : HiruMila; diseinugile : ElhHizt; HiruMila // Ez ditugu aurkitu ap. HaizeG BF; Casve EF; Lh DBF; DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) 'diseño/dessin': deseinu (T-L LFB); dezina (HaizeG FB); diseinu (ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE); iduri (XarHizt, Casve FE: idüri); irudi (XarHizt, HaizeG FB); irudigintza (XarHizt: Art); kente (Casve FE: tissu); marrazki (Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB); marrazki bizi (Casve FE: animé); marrezki (T-L LFB, PMuj DCV); molde (Casve FE); eta PMuj DCV gainera: montio, itzal, zirriborro; xede, asmo, eredu; b) 'diseñador/dessinateur': deseinatzale (T-L LFB); dezinatzale (HaizeG FB); diseinatzaile (ElhHizt); diseinugile (ElhHizt, HiruMila); iduri-egile (HaizeG FB, Casve FE: idüri egile ); irudigile (XarHizt); marratzaile (Lur EF/FE); marrazkilari (Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, PMuj DCV: marrezkilari); marrezkari (T-L LFB, PMuj DCV); c) 'diseñar/dessiner': deseinatu (T-L LFB); dezinatu (HaizeG FB); diseinatu (ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE); - ren diseinu egin (HiruMila); gaia asi (PMuj DCV); iduria egin (HaizeG FB, Casve FE: idüria egin); itzalak atera (PMuj DCV); marrazkitu (HaizeG FB, Casve FE: marrazkitü); marraztu (Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE: marraztü); marreztatu (T-L LFB, PMuj DCV); marreztu (T-L LFB, PMuj DCV); zirriborratu (PMuj DCV).

Erdaretako formak

fr (DLLF): dessinateur; dessiner; dessin; it (S. Carbonell): disegnatore; disegnare; disegno, descrizione; ca (DCC): dissenyador; dissenyar; disseny; en (Collins): (Téc, TV etc) designer; (gráfico) commercial artist; (de moda) fashion-designer, dress-designer; (Téc etc) to design; (Arte) to draw, sketch; to outline; (Téc etc) design; (Arte) drawing, sketch; (Cos etc) pattern, design; (con palabras) sketch, outline; (gráfico) graphic design; (industrial) industrial design; (asistido por ordenador) computer-assisted design; (camisa de) designer shirt; de (Langenscheidts): Zeichner; Designer, Stylist; Konstrukteur; zeichnen; skizzieren; entwerfen; konturieren, umreiben; Entwurf, Skizze; Zeichnung; Muster, Dessin; Design; (industrial) Planzeichnen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

EEgunk.

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

ez du mailegu onertzekoen minimoa betetzen; baina erabilia da (cf. EEBSko 125 ager.), eta lantaldeak onarpen eske aurkezten du, nahiz kontrakorik baduela jakin, ez baitu uste askok onartuko duenik horren ordain gisa proposatutako desein- formakoa.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

diseina, diseinatzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

EEgunk.

Iritzi-emaileen oharrak ezagutu behar dira

diseinatzaile eta diseinugile, biak eskaintzen dira, bat hobesteko modurik ezean, oraingoz bederen.

Zerrendakoaren pareko forma(k)

Sin. diseinugile.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tzaile/-gile.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: diseño / diseinu grafiko: diseño gráfico / BarnErrot: "Curriculum diseinurako unitate teknikoa: Unidad técnica de diseño curricular" / EEgunk.

Zer erabiltzen den aztertuko da

ez du baldintza minimoa betetzen, eta ez dakigu zer erabiltzen den gaur Iparraldean

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

onarpen eske aukeztua (ik. oh. s.u. diseinatu).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: diseñador / EEgunk.

Zerrendakoaren pareko forma(k)

Sin. diseinatzaile.

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

diseka, disekatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

Anat.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

disekzionatu aztertzean, disekzio sarrerako adibidearekin disekzioa egin azpisarrera sortzea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa disekzio sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

disertazio 3: J. Sudupe ("Historian, Servius Tullius eta Constantinoplaren konkistari buruzko galderei erantzun; Aleman disertazioan, "Ogibide aukerapenaren aurrean gazte baten burutapenak" izeneko gaia landu behar izan zuen"), Hizkuntza/OHO ("Disertazioa #mdash# Gai bati buruz lan bat egin eta besteen aurrean aurkeztu eta hauen galderak erantzuteko gai izan"), X. Mendiguren B. ("Radegundis Stolzek bere "Grundlagen der Textübersetzung" obran, 1982an Heidelbergeko Neuphilologische Fakultäte-n disertazio gisa aurkeztu zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

disertazio ">DFrec 1 (R. Saizarbitoria: "amaren disertazio leloa") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm // 'disertación' itzuliak: ihardunaldi : AB50 1, jardun : AB50 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

disertación/dissertation formen ordainak: berbaldi : ElhHizt, HiruMila; hitzaldi : ElhHizt, HiruMila, PMuj DCV (itzaldi); idatz-aldi : HaizeG FB; idazlan : XarHizt; jardun : PMuj DCV; jardunaldi : HiruMila, XarHizt(ihardunaldi), PMuj DCV (jardun-aldi); mintzaldi : ElhHizt, HiruMila, Vox es-eu // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, T-L LFB.

Erdaretako formak

fr (DLLF): dissertation; en (Collins): dissertation, disquisition, discourse; it (S. Carbonell): dissertazione; de (Langenscheidts): Abhandlung, Vortrag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du (cf. es, fr, en, it), eta onartzekoa da, lantaldearen ustez.

LBeh (2014-04-03): disfonia 31: Elhuyar 9 (adib.: “Disfonia organikoen oinarrian, ordea, fonazio-organoetako lesioak daude, gehienetan noduluak eta polipoak”), Consumer 5 (adib.: “Sortzetikoa izan daiteke disfonia, edo une jakin batean ager daiteke, ahotsa gaizki erabiltzeagatik edo lesio anatomiko edo organiko bat gertatu delako”), Berria 17 (adib.: “Afonia bat izan daiteke ondo tratatu ez den edo garaiz diagnostikatu ez den disfonia baten azken fasea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu disfonia formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es disfonía / fr dysphonie: Elhuyar: disfonia / Nolaerran: - / Zehazki: disfonia / Labayru: - / Adorez5000: disfonia.

Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da, eta onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

disfrutatu 96: Argia 17, Berria 57, EiTB 22.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: disfrutatu 222: Berria 38, Luis Elberdin 112, Unai Elorriaga 8, Arantxa Iturbe 8, Sonia Gonzalez 5, Unai Iturriaga 4, Ana Urkiza 3, Jasone Osoro 3, Julen Gabiria 3, Joxe Azurmendi 3, Anton Garikano 4, Lourdes Oñederra 3, Joseba Urteaga 5, Pako Aristi 3, Iban Zaldua 2, Joxemari Iturralde 2, Xabier Etxabe 2, Iñaki Mendiguren 2, Patxi Iturritegi, Pako Aristi 2, Joxean Sagastizabal, Pedro Alberdi, Mikel Hernandez, Harkaitz Cano, Fernando Rey, Koro Navarro 2, Lander Garro, Josu Landa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Saih.

Onartzekoa da, Heg. edo Ipar. markarekin

Onartzekoa da Heg. markarekin.

Aditzoinaren erabilerak

disfrutatu, disfruta, disfrutatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Heg.

Forma baten adiera(k)

‘gozatu’.

LBeh (2014-04-03): disfuntzio 83: Elhuyar 5 (adib.: “Haurren kasuan zein helduetan, laringearen arazo anatomiko batek edo fonazio-organo baten disfuntzioren batek eragin dezake disfonia”), Consumer 27 (adib.: “Izan ere, zutitzearen disfuntzioak konponbiderik ez duela uste izatea ere uste okerra da”), Berria 17 (adib.: “Hala eta guztiz ere, informazioaren gizarteak disfuntzio ugari ere sortzen dizkigu”), EiTB 12 (adib.: “Gizonen % 19ri eragiten dien patologia da, baina zutitzearen disfuntzioren bat jasaten duten gizonen % 90ek ez diote medikuari laguntza eskatzen”), Argia 20 (adib.: “Emakumeen sexu disfuntzioak eta eiakulatze goiztiarra 1994tik gaixotasun psikiatrikotzat klasifikatuta dauzka buruko eritasunen bibliatzat jotzen den DSM eskuliburuan”), DiarioVasco 2 (adib.: “Horrek disfuntzio ugari sor lezake”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: disfuntzio 35: Berria 23 (adib.: “Oso zabaldua dagoen gaixotasuna da, beraz, erekzioaren disfuntzioa”), Luis Elberdin 5 (adib.: “Emakumeak koitoarekin orgasmorik ez lortzea disfuntzio sexuala al da?”), Bat-bateko bertsolaritza 3 (adib.: “Saiatu ere saiatu gara portaera horren araberako disfuntzioak zertan diren azaltzen”), Pello Salaburu 2 (adib.: “Izan ere, erantzukizunarena, kontzeptu lausotua izatea da unibertsitate publikoek gaur duten arazorik handienetako bat, eta hori, disfuntzio larrien iturria da”), Koro Navarro (“XX. mendearen bigarren erdiko nazioarteko harreman ekonomikoen disfuntzioek eragin dizkiote”), Josu Zabaleta (“emozioa subjektuaren emaitzen beheraldiekin batera gertatu ohi den disfuntzioaren erakusgarri bezala“).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es disfunción / fr dysfonctionnement: Elhuyar: disfuntzio / Nolaerran: disfuntzio, arazo / Zehazki: disfuntzio / Labayru: disfuntzio / Adorez5000: disfuntzio.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta erabilia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 58: Aizu, Argia 3, Berria 8, DiarioVasco, EiTB 4, Elkar, Consumer 3, Euskaltzaindia 2, Jakin, Laneki 5, UEU 29; ETC: 146.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0, Adorez: disfuntzional: adj. disfuncional; Labayru: 0, NolaErran: 0; Euskalterm: familia disfuntzional (Psikol.).

disfuntzio iz. Zerbaiten funtzionamenduan gertatzen den nahasmendua. Haur hiperaktibo gehienek garuneko disfuntzioak izaten dituzte. Arriolaren esanetan, etxebizitzaren eta lurzoruaren merkatuan disfuntzioak sortu dira.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Psikol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

disidenzia IE 1 (Lç Ins: "Zeren baitakusagu gure adimendua, fedeaz rebelatzen zaikun Iainkoaren sapienzia spirituala konprehendi ahal dezakeen baino flakuago dela: eta gure bihotzak disidenziatara, edo gure buruetaratko edo kreaturetaratko konfidanza gaixtotara emanak diradela").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira disidente 5: Aizu! 1987 4 (adib.: "Aire berriak daude Sobietar Batasunean, eta disidenteak askatzen hasi dira"), R. Egiguren ("Arratoi disidenteren bat aurkitzen omen zuten ahalegin guztietan"), eta disidentzia 1: J. Zulaika ("Herrialde totalitarioetako disidentziaren metafora, Time aldizkarian publikatua").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

disidente : DFrec 3, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan bat baztertiar eta bereiztiar sinonimoekin); disidentzia : HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan bat baztertiartze, bereiztiartze eta ados ez egote sinonimoekin) // Ez dugu aurkitu ap. AB38 eta LurE // Eta disidencia / disidente itzulitako beste hauek, Euskaltermen: saihespen 2 (hauetan bat s. erlijioso: "disidencia religiosa"); ezakortasun 1 (ezadostasun eta bestela pentsatze sinonimoekin); adosez(a) 1 / saihestu 4 (hauetan 3 bereiztiar sinonimoarekin; talde saihestu, eliza saihestu; talde sozial saihestu / talde sozial baztertu).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

disidente , disidentzia : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) erdal disidencia / dissidence formen ordainak: HiruMila: liskar, kalapita, disidentzia; ElhHizt: disidentzia; XarHizt: berezgoa; Casve FE: bereztiargo; HaizeG FB: berextiar, kontrako; PMuj DCV: 1 acc. de disidir: saieskeria, alderdikeria, bereizkeria, targo, bereizketa; 2 disensión, desacuerdo: kalapita, adi-ezin, eztabaida, eskatima, mokokaldi, zezio, makurraldi, liskar, lipizta // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, T-L LBF, Azkue Aurkibidea; b) erdal disidente / dissident formenak: HiruMila: iritzi berriko, saihestu, disidente; ElhHizt: disidente; XarHizt: bereztiar; Casve FE: bereztiar; T-L LBF: baztertiar; PMuj DCV: saiestu, iritzi berriko; d., vagabundo, rezagado: ardi galdua // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB, Azkue Aurkibidea.

Zerrenda osagarriak

fr (DLLF): dissident / dissidence; it (S. Carbonell): che si separa; dissidente / dissidenza, dissidio; contrasto (di opinioni); separazione, allontanamento; en (Collins): dissident, dissenting; dissident person (o element etc), (ecl) dissenter, nonconformist / dissidence, diagreement; (ecl) dissent; de (Langenscheidts): abtrünnig; Abtrünniger; Dissident / Abfall; Abtrünnigkeit; Spaltung; Zwist.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

disimula, disimulatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ulu

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

disjuntiba 3: Euskadi Obrera 1977 ("Disjuntiba imajinario honi azpikeriaren usaina dario"), Zutabe 1985 ("#mdash#Ez zait asko gustatzen gauzak disjuntibaz planteiatzea"), J.M. Irazola ("Sujetu bi, hiru edo gehiago esaldi disjuntibaren [sic] "ala", "edo" batez elkartzen direnean, aditza singularrean nahiz pluralean jarri daiteke"); cf. hautakari 1, A. Alberdi: "Hautakariak: bestela, osterantzean, gainerakoan, gainerantzean, bertzenaz, ezpabere. Aurreko perpaus edo testu pasartearen kontra bestelako aukera bat aurkezten dute".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

disjuntibo : HiztEn (izond. Hizkl. eta Log. disjuntzioa adierazten duen elementua), LurE (adj. Hizkl. konjuntzioetan, bereizkuntza, desberdintasuna edo aukera egin beharra adierazten duena. Euskaraz edo eta ala dira, besteak beste, konjuntzio disjuntiboak), Euskalterm 11 (hauetan arrazoiketa d., aurkakotasun d., forma d., kodeketa d., koordenazio d., perpaus d., proposizio d., silogismo d.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. EGLU-IV 119: " Juntagailu hautakariak / Edo, edota, ala, nahi(z), eta zein dira euskaraz juntagailu hautakariak [...] Gramatiketan, ordea, bi sail desberdinetan banatu izan dituzte juntagailuok: 'disjuntibo' sailean sartuaz batzuk, eta 'distributibo' izenpean besteak"; 139: "hautakaritzako juntaduran gertatzen diren ezabaketez".

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

disjuntibo : ElhHizt (izond. Hizkl./Log. disyuntivo), HiruMila (izond.disyuntivo), EskolaHE (izond. Hizkl. juntagailuetan, bereizkuntza, desberdintasuna edo aukera egin beharra adierazten duena. Euskaraz edo eta ala dira, besteak beste, juntagailu disjuntiboak // Log. perpaus disjuntiboa: terminoak hitz disjuntibo batez banatuak dituena); hautakari : ElhHizt (disyuntivo; juntagailu hautakariak) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

izena mailegatu beharrik ez dago (cf. dilema arautua, eta aukera bezalakoak); Hizkl. eta Log. arloetako disjuntibo izenondoa, berriz, nazioartekoa da, eta onartzekoa izan liteke, EGLU-n eta darabilten hautakari euskal osaerakoaren ondoan.

Euskaltzaindiaren Arauak

diska* e. disko.

Euskaltzaindiaren Arauak

ik. EArauak 80: kasete.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: disket / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: disket(e) / EskolaHE: disket

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "disketeak = disquetes" / EEgunk: "diskette e. disket".

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ete/-eta.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

diskagintza 1: G. Knörr; diskogintza 9: ArauErab 1988 7; Elhuyar; EHAA 1988; disko denda 1: J.M. Suraso; diskodenda 2: DV Zabalik 1986; A. Iturbe; diska etxe 1: VozEusk 1984; diskaetxe 1: Egunk 1990; disketxe 6: VozEusk 1984 2; Egunk 1990 4; diskoetxe 5: Egin 1985; P. Unzueta; Habe 1981; DV Zabalik 1986; I. Zarata.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

diska-etxe : DFrec 1; AB50 1, diskaetxe : AB50 2, disketxe : Euskalterm 1, disko-etxe : AB38 1, diskoetxe : DFrec 3; HiztEn; AB50 1; diskadenda : AB50 1, disko-denda : AB38 1, diskodenda : Euskalterm 1; diskagintza : AB50 1, diskogintza : DFrec 1 // Ez ditugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

diskodenda : HiruMila; PMuj DVC; diskoetxe : ElhHizt; HiruMila; XarHizt; PMuj DVC; diskogintza : HiruMila // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: diskoetxe / LurE: - / ElhHizt: diskoetxe / EskolaHE: -

Hitz-elkarketari dagokion grafia

Ik. diskoetxe.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o+e-: berria izanik, -oe- dagokio, loturik idaztekotan.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: disko-jogailu ; eta adibide gisa: disko gogorra.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-o/-a alternantziak