Euskaltzaindiaren Arauak

Liter.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Jakite-arloak

Tekn.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

diztira egin 1, Enb ("Zure lorratzai jarraitu naiak / Jarri nau goirantz begira; / Zuk jarri dozun Jel-bide ziar / Argijak dagi diztira"). Ik. OEH argitaratuan gainera: Carta de JMB ("Distira egiten duten gauzen izenak badira ausarki"); diztiragarri 1, Etxde JJ ("Nun-naitik bazitun metalezko botoi diztiragarriak, zernai koloretako zintak eta gudari-txanoan luma luzedun kukur bikaiña"); diztikor 7 eta distirakor (eta diztira- 1) 3: cf. infra; distirant (eta dixtirant 1, diztiant 5) 37: Ch 3 (adib.: "Izar diztiant hek erori dire zerutik, eta nik herrautsa baizen ez naizenak zer burupe duket?", "Hargatik, ene Jainkoa, fabore handi batentzat dagozat ez izatea dohaiñ diztiantik gizonen laudorioak, eta ohoreak ene ganat erakhar dezakenik"), He Gudu ("Zeruko Argizagi guziak elkharrekiñ baiño, are ederragoa eta diztiantagoa dela"), Dh 3 (adib.: "Bigarren kalitatea da klartasuna, zeinak egiten baitu Jainkoaren Semearen gorphutza iruzkia bera beino distirantago", "Sekulan ezin eroriko dire beraz jarriak dauden tronu lorios hetarik; sekulan eztire histuko buruan dauzkatziten khoro diztiantak"), JesBih ("denbora berean ikusi nuen ene Jesus adoragarriaren bihotz maitagarria, iruzkia baino distirantago"), MarIl ("tronu distirant baten gainean"), Laph ("heien erdian Diego Hozezekoa, bertze guziak baino distirantago"), Zby 2 (adib.: "izar distiranta"), Jnn SBi 7 (adib.: "Dabit erregeak ikusi ditu eta kondatu, diteken ederkiena, Salbatzaile Jaunaren umiliazioneak eta loria distiranta", "populu guziek ikusiko dute haren bandera distiranta", "orduan eder eta distirant zen"), Etcham ("Bizi gireno iraunen du ba / Maite horien orroitzapenak, / Zeruan berriz ikusi arte / Distirant heien arimak"), Zub 5 (adib.: "Etxez-etxe ibili ondoan, Zimun Kauterrak ekartzen zituen bizpahiru pertza edo untzi distirant, kobrezkoak", "karrikari goiti eta behiti badoa harro harroa, bere eriak eraztunez betiak, harri bizi distirantekin", "dena harrabots eta argi distirant"), JE Bur 2 ("Nun nahi burua goiti zindezan, erdiz erdi aurkitzen zinuen iguzkia, zabal, xuri, dixtirantarekin llilluragarri, xipiltzeko sapa zariola", "Zuhamu eder bat da hau, ostoa musker, legun, dixtirant, lilia gorri, mulkoka"), Lf Murtuts ("zer ari den hor apezpiku distirant hori bere eliza arropetan"), Erkiag Arran ("begiak distirant"), Mde Pr 2 ("Gorputz guztia lohi-kolore, mihia beltz eta begiak hits, uher eta ezin-erranezko basakeriaz distirant", "begi hits uherrak basaki eta lorioski distirant"), Zerb Azk ("Ez da harritzeko mila aldiz haurrean Azkaineko karriketan ikusi balin baditugu Espainiako Salazar eta Altamira famatuak, ereztun distirantenak eskuan!"), Ardoy SFran 3 (adib.: "Hoiek dira izar distirantak, gure begiez zeru zabalean begista ditzazkegunak", "goiztiri distirant bat iduri zitzaiolakotz ordutik ageri barkamenduaren argia"), Xa Odol 2 ("Orai ikusten dugu distirant, arina, Kurutxarri Leonek berri bat egina", "Hain da distirant eta hain berogarria, ufarik bortitzenak ezin itzalia, zuk etxeari egin diozun argia").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

distira egin 3: J.M. Iturralde ("Orube hartako bitxikeria 1940ko Buick bat zen, zeinek lorioski distira egiten zuen kaleondoko taulatu txiki baten gainean"), BAtx Gizona ("bai herriko argiek eta bai ingurukoek #mdash#karreterako autoenak, urbanizaziokoak, hotelekoak#mdash# distira egiten zuten, norbaitek igurtzi egin izan balitu bezala"), J.K. Igerabide ("Lady Liberty, Askatasunaren Estatua, zen bereziki distira egiten zuena bere zuziarekin"); distiragarri (eta disdira-, diztira- bana) 10: Saioka/5 ("lan trebe eta distiragarriak"), J. Elorza ("Akuaridas izar multzo distiragarri"), J.A. Agirre ("Zapo beltz bat, ordurarte gordeta egon zen bat, agertu zen nere begien aurrean, bizkarrean izar distiragarri bat zuela, eta ziztu goibel eta gozoa iaurti zuen gauean"), X. Gereño 2 ("Fidelek, garaia eta arteza, uniforme distiragarriarekin, neska ederraren maila bera mantentzen zuen", "Oso dotore jantzita, distiragarria agertzen zen italiar zine artista"), Euskal Margolariak 2 ("uretan isladatutako egunsentiko eguzkiaren argi distiragarriaren bidea harrapatzeko aukera ematen dio", "ahulduta geratzen dira jantziaren argitasun disdiragarriaren aldean"), G. Markuleta ("Emilieren leihoaren bestaldean urdin argi-argiko zeru distiragarria ikusten zen"), J. Osoro ("aurpegi distiragarria"), K. Biguri ("Buztan muturrean bolatxo beltz diztiragarri bana daukate tapukek"); diztikor (eta disti- 2) 6 eta distirakor (eta disdira- 2, dizdira- 1, diztira- 1) 8: cf. infra; distirant (eta -ante 4; dixtira- 1, dizdira- 1, diztira- 2) 21: Eskual 1904 ("eta zoin argi, distirant, eta garbi!"), Lander ("behiñere baino distirantago denak"), Herr 1962 ("Lore eta izar dixtirantenek esker guti izanen dute zure aldean"), Bihotz batez ("Oi pazko argi / dizdiranta, / Jainkoa-gana / gu bilduta, / mundu guzian: / Alleluia! / denok dezagun / elkar maita"), SoEg ("Ego aldeko eremuak bezain distirant, iguzkiaren zilhar argiaz, gain gainetik aphaindua"), Haurren arthatzeaz ("Biziki gorri; eta begiak? dixtirant"), SGarm Heriotza ("... goiz distiranta izan zela"), P. Sastre ("zapata distirantak"), Aburu 1982 ("iguzkiaren argi distirant eta garbia"), M. Dupac ("Sabeleko eremu eztia distirant zitzaion xoko doi-doi itzaltsuraino, izter gainean argiak arku arina marratzen zion..."), Hiriart-U 2 ("apez eta teologo distirant batzuek", "bere elurrezko jauntzi distirantaren gatik"), X. Mendiguren E. ("barrutik urrezko soinekoz jantzitako emakume eder distiranta"), Eutsi/2 ("hain buru disdiranta zeukan..."), A. Arkotxa 2 ("Zuen arropa distiranteetarik harandikan", "Hondarribiko argidorre distirantak"), H. Etxeberria ("ez etorri nigana diztiranta eta antzeko pitokeria errazekin"), A. Urretavizcaya ("harresi diztirante eta leialez inguratutako zerua"), XArb ("Jaun Goikoak apostolua argi distirant batez joz"), E. Agirre ("Moia ere lehen iladan zen, begiak distirante"), X. Montoia ("larruzko bota beltz zein gerriko eta uhal distirantez denak, ibilera harroaz batetik bestera").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

distiragarri : HiztEn; diztikor eta distirakor : cf. infra; distirant : HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

distira egin : PMuj DVC (1 fosforecer, fosforescer; 2 distira lainotu percudir, empañar el lustre); distiragarri : ElhHizt (brillante), HiruMila (destellante, abrillantador), DRA (resplandeciente); distikor eta distirakor : cf. infra; distirant : EuskHizt (distiratsua), ElhHizt (brillante), EskolaHE (distiratsua), Lur EF/FE (lumineux, resplendissant), Casve EF (brillant, étincelant), HaizeG BF (étincelant, lumineux), Lh DBF (étincelant), DRA (resplandeciente), PMuj DVC (luminoso, refulgente) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.

Jatorrizko forma

fluor distira

Berrestekoa da, erabat nagusitu ez den arren

lehendiko proposamena mantenduko da, forma lehiakideei nagusitzeko zailtasunak dituen arren

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: distira egin .

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. distira.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

distira sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-dura.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

distira.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

-garri osaerako forma berria, atzizkiaren balio zaharrarekin ageri dena; galdetzekoa da, bestalde, ez ote diren aski distiratsu eta distiratzaile arautuak.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-garri/-kor/-tsu/-tzaile.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

distirakor 2: ES ("[Ezpata] hau zorrotzago, eta distirakorrago lizate"); MEIG ("Tximist antzera, poesiaren argi distirakorra sumatzen da esaera batean, orrialde batean, baina orrialdeak asko dira eta esaerak are gehiago"); diztirakor 1: Etxde JJ ("Aitzondo baten kerizpe ozkirrian exerita eguzki diztirakorrari gibel emanaz"); diztikor 7: Otx 2 ("Ni, jauregi onetan, ixar txikijen artian eguzkija baxen diztikorra naiatzu"; "Itz baten: emakumia, gixonaren albuan, urrerik garbijenetan josiriko arribitxi diztikorra dala esan letteke"); Zait Sof 3 ("Orrela iraun genun, eguzki biribil-diztikorra ortzi-erdian yarri ta bero-gingak erre oi dun garaia arte"; "Aldiak ere aguretzen ez zaitun orrek, argi diztikorra darion Olinpo yaurtzen duzu"; "Garaille baituk, neskatx zoragarriaren betazalak ixuri oi duten lillura diztikorra, Yainkoekiko lege gurenen erkide izaki"); Gand Elorri ("Txoriak ari dira, diztikor ta garden, ots urrezko albaiñuz eguratsa josten"); Basarri ("Dagonillaren irugarrena, egun alai, diztikorra, Auspez jarri da gaur Itziar'en gure Gipuzku jatorra"); argitaratuan gainera dizdikor : Ol (Sal 76,5: "Argiz dizdikor Zu [dizditsu Zu], altsu, / antziñeko menditik etorri zera").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

distirakor 3: Heraklito ("Arima distirakor lehorra, jakintsuena eta hoberena; hobeto esan: arima lehorra, jakintsuena eta hoberena"); Peillen ("Hirugarren aldian, ezpainetan diamante distirakor bat ekartzen du"); K. Santisteban ("Begiak itxi nituen eta apurtxo baten Artizarren urrezko soingaineko distirakorrean nengoen alai haren izar lagunen txirula miragarrien soinuaren arabera dantzaka eta jauzika, lehertu beharrez jauzika"); disdirakor 2: Etxde ("Hizketan hasi aurretik bere begi disdirakorrak salatzen zuten mehatxu egiteko prest zegoela"; "harrieder garestienez eta diamanterik disdirakorrenez apaindurik"); dizdirakor 1: Uxola ("Igazitako negu luze artan eroritako euri ta edurrak, ba-zirudian garbitu zituztela mendi ta zelaietako orlegi mota guztiak, ederturik eta dizdirakorrago utziaz milla orlegi margozko zapiak"); diztirakor 1: Akes ("alako burutapen diztirakor bat etorri zitzaion burura emakumeari"); diztikor (eta disti- 2) 6: D. Esnal 2 ("Orduntxe bai euskal erriya etorkizun aintzatuz eta ondoren distikorraz jabetuko litzakela!", "Gure ezpañak Luis Gonzaga'ren izena esaten dutenian, biyotzak gazte on-ona, egokiya begien aurrian jartzen digu, argi diztikorra inguruetan zabaltzen duan pitxi ederra arpegiyan daramala, bakan, oso bakan, ikusi oi dan garbitasunaren arri dizdiratsua"), A. Arozena ("Bañan... gaurko edertasun / distikor ori, noiz arte / luzetuko da?"); Otx (OEHko testuinguruetako batean), Onaind ("Ondo gazte zan ondiño; baña Goiko Jaun onak, umotua idoro, antza, ta betiko atseden diztikorrera aldatu auskun, gitxien uste genduanean"), J.A. Goiria ("Oartuko dot illargi eder gau-erregiña / izar diztikor-tartian").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: distirakor 1; diztikor 1 (M. Zarate: "begi diztikorren tristura") // AB38: diztikor 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

DRA: dizdikor (brillante, Ol Sal 76); diztikor (brillante, Otx, Basarri) // PMuj DVC: distikor (1 refulgente, resplandeciente, brillante, reluciente, esplendoroso; 2 rutilante, coruscante; 3 radiante, radioso); distirakor (refulgente, resplandeciente, brillante, rutilante, esplendoroso); diztirakor (1 brillante, resplandeciente, fulgente, luciente; 2 coruscante, flamante) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-kor atzizkia du ad. nor gabearekin: Miren Azkaratek argituko du zuzena den osaeraz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: DISTIRAN. Brillando. [Salbatorea] Pazkoz jauntzi loriaz gorputza distiran. Ox 83. Udaminean, uztailarekin, distiran ogiak zorhi. Ib. 75 (tbn. disdiran en Ox 137). Gauaz izarrak ageri dira / ainitz disdiran zeruan. Mattin 96. v. tbn. Zendoia 90.

distiran 10: Deia 2, Berria 5, EiTB, Jakin, Argia.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

distiran 19: Herria, Berria, Aingeru Epaltza 2, Iñaki Segurola, Iñaki Mendiguren, Karlos Zabala, Koldo Izagirre, Elizen arteko Biblia, Joan Mari Lekuona, Xabier Mendiguren Elizegi, Asisko Frantzizko, Pako Aristi, Xabier Amuriza, Bat-bateko bertsolaritza, Jean Baptiste Etxarren, Matias Mugica..

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa dirdiran bezala.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa distira sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

distiratsua.

Euskaltzaindiaren Arauak

distirarazi, distiraraz, distirarazten. dio ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: distirazi / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: distirazi / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

distiraraz, distirarazten.

Euskaltzaindiaren Arauak

distiratu, distira(tu), distiratzen. du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

distiratu, distira(tu), distiratzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

LBeh (2016-10-26): distopia 25: Elkar, Berria 6, Jakin, Argia 15, DiarioVasco 2. // LB: 121; ETC: 284

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: distopia 2, Filosofiako gida. // Elhuyar: distopia distopía / Adorez: 0 / Labayru: distopia distopía / NolaErran: 0.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu distopia formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es distopía / fr dystopie: Elhuyar: - / NolaErran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Teknizismoa, eta ez dago hain hedatua ere.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Hedatua eta sartzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 44 (Aizu 3, Argia 13, Berria 7, Deia 1, Elhuyar 2, Elkar 8, Jakin 4, UEU 6); ETC 132

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0

(proposatua): distopia iz. Etorkizun ilun eta ezkorra irudikatzen duen fikziozko kontaketa

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Jasotzekoa, distopia arautuarekin batera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-r(t)s-.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Elektr., Optika.

LBeh (2014-04-03): distortsionatu 90: Elhuyar 11 (adib.: “Eta bada, baina gauza askotarako ez da egokia, formak asko distortsionatzen dituelako”), Consumer 16 (adib.: “Adimen "intelektual" horri esker pentsaera arrazional eta distortsionatuaren artean aukera egin ahal izango dugu”), Berria 35 (adib.: “ez du, batzuek diotenez, bizitza publikoa eta politikoa distortsionatzen”), EiTB 10 (adib.: “abesten edota Amerikako Estatu Batuetako historiaren himno bilakatu den Jimi Hendrix gitarra solo distortsionatua jotzen”), Jakin (“Beste batzuek diote informazio distortsionatua dela bahetik pasatzen duguna eta, ondorioz, benetako lagunen arteko harreman estu eta jatorragoa ahalbidetzen dela”), Argia 13 (adib.: “Hori posible egin duten baloreak distortsionatzen dituenak soilik ikusiko du eskalada lehiaren espektrotik”), DiarioVasco 4 (adib.: “Gitarra zorrotz eta distortsionatuak, ahots jokoak eta xuxurlak, mezu landuak, giro iluna...”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: distortsionatu 27: Berria 7 (“Gure kultura mundutik oso distortsionatuta dagoen erakusle izan zen hori”), Joseba Zulaika (“haren ordez obra ireki, deszentratu, plano desberdinetara zabaldua egin zutenean, hautsi eta distortsionatu egin zuten betiko espazio hura,”), Iban Zaldua (“mendebaldarroi heldu zitzaizkigun kontuari buruzko oihartzunak, beti bezala nahikoa distortsionatuak”), Xabier Olarra (“Hire inbidiak okerbideraturik baizik ezin huen izan nitaz horrelako irudi distortsionaturik”), Ana Urkiza (“Euskal klasikoak eta haien ahots ezberdinak ez dira literarioki ontsa usmatzen, oso guti ezagutzen dira gainera haien lurralde imaginarioak, anitzetan distortsionaturik”), Patxi Iturritegi (“Handik berehala, ordea, kontrol-mahaiaren aldetik txistu-hots distortsionatu bat entzun zen”), Xabier Mendiguren Elizegi (“hurbil-urrunak ere distortsionaturik nituela ohartu naiz”), Koldo Izagirre (“bere indibidualismoaren azpian kontzeptu etiko distortsionatuak omen dituelako”), Eider Rodriguez (“hirurok elkarrekin igaro ditugun uneak patetikoki distortsionatuz eta, nire kalterako, gu bion arteko konparazio morbosoak eginez”), Aingeru Epaltza (“Teklak zanpatuta, ez nion deus ere aterarazi ohiko soinu distortsionatuaz aparte”), Juan Garzia (“Ikerketen emaitzak desitxuratzea eta haien zentzua distortsionatzea, horra zertaz egon behar genukeen kezkaturik”), Irene Aldasoro (“Hara zer ondorio harrigarria atera den lan horretatik: estimulua soluzio forman emateak ez du usaimena hobetzen; aitzitik, gutxitu, distortsionatu eta ezabatu egiten du”), Iñigo Aranbarri (“Eta kezkatzen gaitu nola kontatzen zaigun hori guztia, judas begiak, ahur edo ganbil, beti distortsionatzen baitu bestaldean dagoena”); Xabier Paya (“Polkaren bertsio distortsionatu bat entzuten da oihaneko oihu eta zaratez lagunduta”), Unai Iturriaga (“Jonek, aurpegia atzamarrak baino gehiago mugituz, akordea ia desagertzerainoko kolpe distortsionatuak ematen zituen”), Anjle Lertxundi (“Aurrez aurre genuen leiho zabaleko kristalak erdi lurrunduta zeuden, eta aurreko teilatu eta eraikinen formak distortsionatuta ikusten ziren”), Koro Navarro (“konponbide publiko baten itxaropenak arrisku errealei antzemateko modua distortsionatzen badu - baldin galera masiboak gertatuko balira -, kanpoko birfinantzaketa-posibilitateek bakarrik mugatzen dute kredituaren eskaintza”), Iñaki Arranz (“Muturrera jota, komunikazioa bera ere eten daiteke, edo sarritan distortsionatu egiten da eta, ondorioz, mezua ez da behar bezala heltzen”), Joseba Sarrionandia (“Bista lainotu zait eta, 'besteari galdetu dio eta! ' entzun dut distortsionaturik, luzaturik, bigunki amiltzen naizen artean”), Iñaki Heras (“Betiko moduan, interesen arabera distortsionatutakoa, noski”), Filipe Bidart (“Bada zerbait, baina, bakartasun sentsazio hori baldintzatzen eta distortsionatzen duena”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es distorsionar / fr dénaturer: Elhuyar: distortsionatu; desitxuratu, itxuraldatu, deformatu, eraldatu, aldatu / Nolaerran: desitxuratu; desnaturatu / Zehazki: distortsioa eragin / Labayru: distortsionatu; (itxur)aldatu, desitxuratu, eraldatu, deformatu / Adorez5000: distortsionatu, distortsioa egin; desitxuratu, eraldatu, itxuraldatu, aldatu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta onartzekoa.

Aditzoinaren erabilerak

distortsionatu, distortsiona, distortsionatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Fis. Mus.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. oharkabetu, adigabetu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

distraitu (eta distraidu) 6: Or Poem (oin-oharrean: "Xortzeke, distraitu gabe"), Bilbao IpuiB 5 (adib., "Arrezkero, ez dot entzun Tomas Kirru geiagotan distraidu zanik", "Distraidua zalako galanta"); distrazio (eta distrakzione 1, distraziño 2) 5: Gco I ("borondatezko distrazioarekin barruko, edo biotzeko atenzio bage"), MarIl ("Barkha ditzadazut hobendun jarri naizen distrakzioneak"), Bilbao IpuiB 2 (adib., "[Izan eban] eskarmenturik naiko. Distraziño batetik etorritakoa"), And AUzta ("distrazioak otoitzean"), eta OEH argitaratuan, CatLav ("Distrakzione gutiagorekin othoitz egiteko").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

distraitu (eta distraidu 2) 8: Euzkadi 1936 ("Beti distraiduta bixi dan bidazti batek ottura on bat dauko"), Bilbao IpuiB (OEHko testuinguruetako batean), Karraspio ("Distraituta ibiliko zinen?"), M. Haranburu (azalpen gisa: "Amak bide guztiak erabili ditu haurrari jan erazteko: haurra lekoratu [distraitu], seduzitu, behartu, lo dagoela jan erazi"), X. Gereño ("Distraituta zihoan manifestari madarikatu haietan pentsatzen"), Azurm ("Konigsbergeko Hamann irakasle errigortsuak erasiatzen ei zuen, beraz, Kant hori, beti denborapasa sozial haietan distraituta, sekula ez zela iritsiko lan intelektual seriorik egitera"), A. Bengoetxea ("denbora luzean distraitzen nauen karta-joko bakarra"), R. Saizarbitoria ("beren benetako lanetik distraitzen dituztenak"); distraituki 1, A. Arkotxa ("Gatu bat miauka. Distraituki karesatzen du"); distrazio (eta distraziño 1, distrakzio 1) 3: Bilbao IpuiB (OEHko testuinguruetako batean), EIMA 1995 ("ez zaio puntuaziorik emango ikasleari, distrakzio edo motibazio okerra ekiditeko"), Musika/6 ("Ez zitzaion gaizki etorri distrazio hura!").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

distraigarri : Euskalterm 1 ('distractor'); distraitu : Euskalterm 1 ('distraido'); distraktore : Euskalterm 1 ('distractor'); distrazio : AB50 1 (distrakzio: 'distracción'), Euskalterm 1 ('distracción') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

distraitu : ElhHizt (distraerse), HiruMila (1 distraído, -a; 2 distraerse); distrazio : ElhHizt (distracción), HiruMila (distrakzio: distracción) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal distracción / distraction formen ordainak: HiruMila: 1 distrakzio, oharkabetasun; 2 olgeta, jostaketa; 3 hutsegite // ElhHizt: 1 deskuidu, distrazio, oharkabetasun; 2 dibertimendu, entretenigarri, entretenimendu // Lur EG/CE: aisia, olgeta; eta EF/FE: dosteta, jolas, jostagarri, libertimendu, olgeta // Vox es-eu: 1 divertimiento josteta, denbora-pasa; 2 despiste: oharkabealdi; 3 error: hutsegite // XarHizt: josteta, jolas, libertimendu, abusagailu (NL), olgeta (B) // Casve FE: amusement txostaka, txostakaldi; inapplication ohargabe, ustegabe, xorokeria, barraiadüra, gogobarreiadüra // HaizeG FB: ohargabe, (amusement) josteta, jostaldi // T-L LBF: josteta, libertimendu, par distraction: ohar-gabetarik // PMuj DCV: 1 inadvertencia: xorraldi, barreialdi, oarkabe, zabarkeria, zabartasun; 2 diversión, entretenimiento: jostaketa, jolas, jostaldi, jolasaldi; 3 libertinaje, desenfreno: lasaikeria, lazokeria, zirtzilkeria, esku-geikeria, nabarmenkeria.

Erdaretako formak

fr (DLLF): distraction; dissipation, dérèglement (en las costumbres); it (S. Carbonell): distrazione; scostumatezza, licenziosità; en (Collins): 1 recreo distraction, amusement, relaxation, pasatiempo hobby, pastime; 2 despiste absence of mind, etc; 3 error, olvido slip, blunder, oversight; 4 moral loose living, dissipation; de (Langenscheidts): 1 Unachtsamkeit, Geistesabwesenheit, Zerstreutheit; 2 Ablenkung, Zerstreuung, Vergnügen.

LBeh (2011-03-03): distrakzio 2 ager.: Juan Kruz Lakasta (“Baina distrakzio maniobrak funtzionatzen segi dezan, hedabideak elikatu behar”), Oskar Zapata (“Euskarabidearen sorrerarekin Nafarroako Gobernuak egin zuen distrakzio maniobra berez erori egin dela”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: distrakzio 9: Edu Lartzanguren (“Distrakzio ekintza da”), Berria 2006 (“derrepentean sukaldetik hozkailuaren marmarra datorkigu, txarto botatako komuneko ura zein beste mila distrakzio, afaltzeko zer jarriko dugun pentsamenduak garun osoa kolonizatzen digun bitartean”), Jon Muñoz 3 (“Munduaren distrakzioek zugandik urrun ninderamatelarik ere, ez nintzen haatik zugandik bereiz“, “Ausentziak, distrakzioek nik benetako grina gisa baino haurtzaroko hutsegite gisa ikusten nuen amodio hura suntsituko zutelakoan nengoen”, “Aitor dut abentura horrek ez dukeela zailtasunaren merezimendua; baina distrakzio bat izanen da bederen, asper-asper eginik bainago”), Asisko Frantzisko, Asisko Klara 2 (“Atsekabeturik distrakzio hark Jainkoagana zuzenduriko bere bihotzeko ahotsa eten egin zuelako”, “garizuma hau hemen egiteko asmoa baitut, espirituaren inolako distrakziorik gabe”), Anton Garikano (“Bizkarrez zegoen, eta Paul D-k nahi hainbat ile ikusten ahal zion, aurpegiaren distrakziorik gabe”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

oharkabetze, adigabetze (eta arreta galtze) bezalakoak izan litezke horren euskal ordainak.

Euskaltzaindiaren Arauak

distraitu, distrai, distraitzen. da/du ad. Beh. h. arreta galdu; arreta galarazi; oharkabetu; adigabetu.

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

oharkabetze, adigabetze (eta arreta galtze) bezalakoak izan litezke horren euskal ordainak.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

aski nazioartekoa da; baldintza minimoa betetzen du (es, en, fr).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

distribuitu (eta distribuatu) 17: Lç 12 (adib.: "Bera baino borthitzago batek akometaturik garait badeza, haren harmadura guzia, zeinetan fida baitzen, edekiten du eta haren ostillamendua distribuitzen", "Eta baldin distribui baditzat neure on guziak paubren hatzeko, eta baldin eman badezat neure gorputza erre izateko, eta xaritaterik eztudan, etzait deus probetxatzen"), Tt Arima 6 (adib.: "Bere honak behar ordian beharrer distribua ditzen", "Bortxatu da haien akisizalia, haien emaitera, eta distribuitzera paubrer, eta bertze obra piosetan"); ik. OEH argitaratuan gainera destrü(b)itu StJul ("Bere hunen ororen / prauber destrüitzen"; "Untsa destrübitzen"); distribuzione 1, Lç ("Testimoniaje rendatzen zerauelarik Iainkoak signoz eta mirakuluz, eta berthute dibersez, eta Spiritu sainduaren distribuzionez").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

distribuzio 11: a) Kolorea ("Uhin elektromagnetiko bat, inguru dielektriko bati aplikatzen badiogu, inguru honen kargen distribuzioa aldatu egingo da"), Elhuyar 1995 2 ("Zailtasunaren balioen sakabanaketa aurresateko eredu estatistiko desberdinak erabili dira, eta hauetariko gehienek Weibull-en distribuzioak erabiltzen dituzte", "Hausturarekiko zailtasunaren sakabanatze-bandak Weibull-en distribuzioa jarraitzen du"), J. Iturbe ("Elektroien parekatze-prozedura honek, elektroiak espazioan elkarren hurbil egotea suposatzen du [zehazkiago, distribuzio elektronikoko funtzioak], eta horrek sistemaren energiaren gehikuntza bat darakar"); b) J.M. Larrarte 4 (adib.: "Sintagma horiek osatzen dituzten elemenduei eta elemendu horien banaketa edo diztribuzioari begira egin dut sintagmen sailkapena", "Sintagma mugagabeak distribuzio beretan erabiltzen badituzte, arrazoi haundiagoa izango dugu firma horiek eredutzat hartzeko"), Zinetika ("Abiaduraren distribuzioaren legea"), J.M. Irazola ("-"Gaitik" eta "(a)rren" distribuzio konplementarioz erabiltzen dira"), R.M. Pagola ("Isoglosen distribuzioaren arauera, honako datuok ageri dira"); distribuitzaile 2, Egunk 1990 ("Elkar argitaldariak eta IZ disketxeak izango dute stand kopururik handiena, Zabaltzen distribuitzailearekin batera", "Elkar liburu argitaldari eta diskaetxea, IZ disketxea eta Zabaltzen distribuitzailea dira aurten ere standik gehien ipiniko dituztenak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

distribuitu : HiztEn (ik. banatu); distributibo : DFrec 1 ("atzizki distributiboa"), AB50 1, HiztEn (Hizkl. 1 distribuzioari dagokiona; 2 koordinazio distributiboa ahalbidetzen duten juntagailuez [bai... bai...; nahiz... nahiz] eta honela elkartutako perpausez esaten da; AS: koordinazio distributibo: koordinazio kopulatibo eta parataktikotik hurbil dagoen prozedura, ideia berdintsuak adierazten dituzten esaldiak elkartzen dituena); Euskalterm 3 (a] Mat. banakor sinonimoarekin, eta lege d. 'ley/propiedad distributiva' banatze- sinonimoarekin; b] Hizkl. juntadura/koordinazio d. 'coordinación distributiva', banakari sinonimoarekin); distribuzio : AB38 1, AB50 1, HiztEn (1 banaketa; 2 Hizkl. elementu linguistiko batek beste elementuekiko izan ditzakeen posizio guztien batura, hau da, elementu linguistiko bat ager daitekeen testuinguru guztien batura); distribuzional : HiztEn (distribuzioari dagokiona; AS: analisi edo linguistika distribuzional: Hizkl. distribuzionalismoa); distribuzionalismo : HiztEn (Hizkl. hizkuntzaren deskripzioa elementu linguistikoen arteko distribuzioaren azterketan oinarritzen den metodoa...), Euskalterm 1 (Hizkl. distribucionalismo); distribuzionalista : HiztEn (distribuzionalismoari dagokiona) // Ez ditugu aurkitu ap. LurE // Hizkl. 'distributivo, distribución' itzulitako besteak: banaketa : Euskalterm 7 (hauetan b. baliokide 'distribución equivalente', b. defektibo 'distribución defectiva'; besarkadurazko b. 'distribución inclusiva', ebaketazko b. 'distribución intersectiva'); banatzaile : Euskalterm 1.

Sektore jakin bateko informazioa

distributibo : Ik. 18. araua: "Ordinalen eta banatzaileen idazkera [...] Distributiboak, -na baliatuz osatzen direnean, honela idazten dira: bana, bosna, ehuna, mila bana, zenbana, e.a."; eta ap. Euskal Gramatika Laburra: Perpaus Bakuna (Zenbatzaileen atalaren barruan, 103-104 orr.: "Distributiboak -na atzizkia erantsiz sortzen dira: bana, bedera, bina, bira, hiruna", "Distributiboak edozein zenbakirekin sortzen dira: hamarna, hogeitabina...").

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

distributibo : ElhHizt (Hizkl. distributivo; koordinazio distributiboa: coordinación distributiva), HiruMila (1 distributivo #mdash# oración; 2 distributivo #mdash# numeral); distribuzio : ElhHizt (Hizkl. distributivo; koordinazio distributiboa: coordinación distributiva), EskolaHE (ik. banaketa); distribuzionalismo : EskolaHE (Hizkl. hizkuntzaren deskribapena hizkuntza elementuen banaketaren azterketan oinarriturik egiten duen hizkuntzalaritza joera) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Hizkl. distributivo, distribución/distributif, distribution formen ordainak: banakari : ElhHizt, HiruMila; banatzaile : XarHizt; distributibo : ElhHizt; HiruMila; distribuzio : ElhHizt // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, Vox es-eu, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (Le Petit Robert): distributif, distribution; en (Oxford): distributive; it (S. Carbonell): distributivo; de (Langenscheidts): distributiv.

Euskaltzaindiaren Arauak

EArauak 18: "Distributiboak, -na baliatuz osatzen direnean, honela idazten dira: bana, bosna, ehuna, mila bana, zenbana, e.a.".

Zerrendako mailegu onartuaren pareko euskal osaerazkoa

Sin. banatzaile.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Hizkl.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrendako mailegu onartuaren pareko euskal osaerazkoa

Sin. banaketa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Hizkl.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. barruti / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

IparKazet (Politika): région: erregio baztertzen da eta bereizi behar dira Akitaniako lurraldea eta Akitania eskualdea. Kantonamendu, departamendu, distritu, barruti (eliz-barruti: diocèse eta hautes-barruti: circonscription électorale).

Erdara batekoa da, baina Iparraldean eta Hegoaldean ezaguna

forma bat behar denez, eta Iparraldean hori proposatu dutenez (eta ez "beren" distrika), hori da onartzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 24 (Argia 5, Berria 2, EiTB 1, Elhuyar 8, Consumer 1, Laneki 2, UEU 5); ETC 176

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: distrofia iz. (Med.) distrofia / Adorez: 0 / Labayru: distrofia 1 iz. Med. distrofia. Duchenne-ren muskulu-distrofia progresiboa: Distrofia muscular progresiva de Duchenne / NolaErran: 0. // Euskalterm: Med. korneako distrofia, distrofia adiposo-genital (4), distrofia erreflexu sinpatiko (TN), distrofia miotoniko (4), Duchenne-ren muskulu-distrofia progresibo, koroideko distrofia hederitario…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Teknikoa da, baina ezaguna. Sartu dagozkion markekin.

Jakite-arloak

Med.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

disuasio (eta -zio 1) 3: Punto y Hora 1982 ("Argi dago europar harmadekin, euromisil erreaktore eta karga hiltzailedun tablero elektroniko homologatzea, urruneko etsai ori edo eslabiarraren disuasiorako arma baino zerbait gehiago dela"), J.R. Bengoetxea ("Zigorraren atzetik disuasioa edo uxapena dago"), Egunk 1996 ("Militarki omen, Frantziak bere disuazio nuklearra segurtatu du"); disuasorio 1, Egin 1992 ("Guardias de la porra deitzen zieten haiek, pipaz bestalde kendo makila disuasorioa ere bazuketen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

disuasio : AB50 2, Euskalterm 3 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

disuasio : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal disuasión / dissuasion formen ordainak: ElhHizt: 1 asmoa kentze, burutik kentze, konbentzitze; 2 disuasio; HiruMila: asmoa kentze; Casve FE: gibelerazte, hürrüntze, ützerazte; PMuj DCV: utz-arazte, atzerapide, asmo-kentze // Ez dugu aurkitu ap. Vox es-eu, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG FB.

Erdaretako formak

fr (DLLF): dissuasion; en (Collins): dissuasion, deterrent force, deterrent action; it (S. Carbonell): dissuasione; de (Langenscheidts): Abraten, Ausreden, Abschreckung.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

onartzekoa da, lantaldearen ustez, Pol. arlokoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Pol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ager. guztiak EB dira: disziplinarteko 3 (P. Urkidi 2, Egin 1979); diziplinarteko 1 (P. Esnal); disziplina arteko 1 (K. Navarro: "Besteak beste, disziplina arteko lana bultzatzea zuen helburu"); diziplina arteko 1 (P. Esnal: "Helburu horrekin egiten ari diren diziplina arteko azterketa baten berri ematen digute"); disziplinartekotasun 3 (HezkSaila 1984 eta 1985); interdisziplinar 2 (LanIntel, G. Nazabal); interdiziplinario 1 (Azurm).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

disziplinarteko : AB50 2 (d. lan), HiztEn; diziplinarteko : Euskalterm 5 (hauetan bat zientziarteko sinonimoarekin; eta d. ikuspuntu, d. taldea 'equipo multidisciplinar'; talde d. 'grupo interdisciplinario'; d. programak 'programas interdisciplinares'); interdisziplinar : AB50 2 (batzorde i., giro i.); diziplinartekotasun : Euskalterm 1; // 'interdisciplinar' itzulitako profesio-aniztun : AB50 1 (profesio-aniztun talde tekniko bat: 'equipo técnico interdisciplinar'); cf. disziplinario : HiztEn; disziplinazko : AB50 2 (hauetan bat disziplinazko expediente: 'expediente disciplinario'), HiztEn.

Sektore jakin bateko informazioa

disziplinarteko : HezkAdmin; disziplinartekotasun : HezkAdmin // Ez dugu aurkitu ap. AdminHizt, AdminMila, AdminEL, AgAld, EurItune, LurraldeAntol.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

disziplinarteko : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

a) Erdal interdisciplinar(io) / interdisciplinaire formen ordainak: HiruMila: jakintzagaiarteko, diziplinarteko // ElhHizt: disziplinarteko // Casve FE: erkaspenarteko // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; b) Erdal interdisciplinariedad / interdisciplinarieté formena: diziplinartekotasun : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: interdisciplinariedad.

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. diziplinartekotasun.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Liter.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah. (eta gaur Beh.)

Forma baten adiera(k)

zoriona.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. dohakabe.

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe.

Kategoria

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

esaldi errimaduna, barre eragitekoa edo ziria sartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Erabileremu dialektala

Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Diakronia

Zah.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Kategoria

izlag.

Erabileremu dialektala

Gip.

Mailak

Beh.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 41 (Consumer 11, Laneki 22, UEU 8); ETC 41

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: diuresi iz. (Med.) diuresis / Adorez: 0 / Labayru: diuresi 1 iz. Med. diuresis / NolaErran: 0 // Euskalterm: diuresi (4, Med.).

diuretiko adj./iz. Med. Gernu-eragilea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Teknikoa da, baina ezaguna. Sartu dagozkion markekin.

Jakite-arloak

Med.

Euskaltzaindiaren Arauak

Med.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Jakite-arloak

Tekn. (Med.)

LBeh (2016-10-26): diva 19: Consumer 3 (adib.: “Mundu honetan dagoeneko ez dago divarik”), HABE (“diva bizarduna”), Berria 10 (adib.: “Sarah Bernhardt XIX. eta XX. mendeetako divaren bizitzaren inguruko umorezko lana da, eta mezu guztiz modernoa du”), EiTB 5 (adib.: “Keys diva bat da eta, diva guztiek bezala, berandu egin zuen agerraldia taula gainean”); diba 2: EiTB 1 (“Soularen diba baten heldutasuna du ahotsean”), Berria 1 (“Bera dibaz jantzia”); divo 7: Elkar 1 (“aktore divo samarra”), Berria 3 (“divo handien garaia”, “musika klasikoko jendea ez dela horren divo-a”, “hurbilak eta zorrotzak, divo puntu batekin”), EiTB 1 (“lehen divo maiteak”), Argia 2 (“divo samarra da”, “gaur egungo artistak oso divoak dira”); dibo 1: Deia (“Bertsolariak ez dira diboak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: diva 6: Berria 5 (adib.: “Bigarren Mundu Gerra amaituta, Milango Scalan abestu zuen Toscaniniren aginduetara, eta orduz geroztik, opera diva handia bihurtu zen”), Oskar Arana (“Tira, gogora ezazu, gazte - esango zuen Harryk, esku gainarekin bekokia estutuz diva baten alditxartzearen gezurrezko imintzioa eginez”); diba 3: Harkaitz Cano (adib: “Zakurtxoa da Ainhoa Artetak duen diba detaile bakarra”), Sonia Gonzalez (“filmetako diba zaharrak”); divo 2: Berria, Lopez de Arana; dibo 1: Harkaitz Cano (“kamerino bakoitzaren sarreran diboak errezibitu nahi dituenen zerrenda”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: diva, divismo, divo.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es diva; divo / fr diva: Elhuyar: diva (Mus.); divo / NolaErran: - / Zehazki: prima donna, diva; izar, divo / Labayru: - / Adorez5000: 1 jainkosa; 2 (Mus.) prima donna, diva; 1 (Mus.) izar, divo; 2 jainkozko, jainko-.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Nazioarteko forma da, eta musikarako espezializatua. Onartzekoa. divo adjektiboa, aldiz, orokorra da eta, beraz, sartzekotan, dibo beharko luke. Oraingoz ez da jasoko.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Mus.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

dixida, dixidatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

mehatxatu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Ipar.

Diakronia

Zah.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: diz-diz egin .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin: hots-errepikak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

diz-diz sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. diz-diz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: diziplinazko , edo adibide gisa: diziplinazko dosierra.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-sz-/-z-

OEHko datuak [laburduren azalpena]

diziplinario disziplinario. Disciplinario. Bera be batalloi disziplinarioan egonda egoan. Gerrika 122.

LB: 77 (Elkar 45, UEU 19), diziplinazko 109 / ETC: 146, diziplinazko 243.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: diziplina-, diziplinako, diziplinazko; Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0.

Erdaretako formak

es disciplinario; fr disciplinaire: Elhuyar: adj. diziplina- (hitz-elkarteetan); diziplinako, diziplinazko; procedimiento disciplinario: diziplinazko prozedura / Adorez: 1 diziplinazko, diziplinako, diziplina-; expediente disciplinario: diziplinazko espedientea, diziplina-espedientea; régimen disciplinario: diziplina-araubidea. 2 zigor-, diziplinario; código disciplinario: zigor-kodea / Labayru: 1 adj. diziplinario, diziplina(z)ko, araubidezko. Despido disciplinario: Diziplinazko kaleratzea / NolaErran: diziplinako mesure disciplinaire diziplina neurri – gaztigu neurri.

diziplina 1 iz. Ordena atxikitzeko arauen multzoa. Nahi izan zuelako diziplina bere soldaduei begirarazi. Eskolan oso diziplina gogorra ezarri dute. Langileei indarrean dagoen lan-araudian eta dagokien hitzarmen kolektiboan aurreikusitako diziplina-araubidea aplikatuko zaie. 2 iz. Jakintza-alorra. Askotan, nahasi egin ohi dira filosofia diziplina gisa eta filosofiaren historia. diziplinazko adj. Diziplinazko prozedura. Diziplinazko akats larria.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

diziplina-, diziplinazko formak badaude ere, gutxienekoa betetzen du eta erabilgarria izan liteke zenbait testuingurutan. Aipa litezke kaleratze diziplinario, batailoi diziplinario bezalako adibideak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: disziplinarteko / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: disziplinarteko: interdisciplinar.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-arteko: lantaldeak ez du argi, osaera honetako zein forma diren loturik idaztekoak (hau, adibidez, ezaguna zaigu guri; besteri besteak izango zaizkion bezala...)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: disziplinartekotasun: interdisciplinariedad.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-arteko-tasun.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

disziplinatu 2: Ax ("... ezen barurtuagatik, disziplinatuagatik, eta bertze anhitz enseiu eginagatik, ezin iraungi baitzezakeien su hura"); diziplinatu 1, ChantP ("Gaztetto direlarik untsa diziplina: / Handitü direnian, / Berant date ordian").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

diziplinatu 3: Hemen 1986 ("jokabide diziplinatu batetan parte hartzeko beharra sentitzen dute"), E.L. Adan ("erakunde gogor, zentralizatu eta ongi diziplinatuen egitea izan da jarrera nagusia"), BAtx Gizona ("Oso militante bizkorra eta diziplinatua, esan zion Sabinok"); disziplinatuki 1, E. Gerrikagoitia ("Kulturalki euskaldun jantziagoek ba dakite ere problema politikoa ukan dutela askatasun politiko estatala erdiesteko; disziplinatuki urteen iragaitean pazienteki egin lanaz, diplomaziaz, zuhurtziaz eta biolentziaren medioz eskuratua").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

disziplinatu : DFrec 1 (Elhuyar: 'diziplina ezarri'), AB50 2, HiztEn; diziplinatu : DFrec 4 ('diziplina ezarri': ZArg, Anai 2, Sindikatuak), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

diziplinatu : ElhHizt (disciplinar, azotar con disciplinas), HiruMila (disciplinar[se]) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

diziplinatu 12: Miel Anjel Elustondo 2, Gorka Bereziartua, Argia 2, Eneritz Zabaleta, Irune Berro, Igor Susaeta, Mikel Rodriguez, Ekaitz Agirre, Imanol Magro, Anakoz Amenabar.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: diziplinatu 32: Berria 10, Iñaki Mendiguren 4, Xabier Olarra 4, Xabier Mendiguren Elizegi 2, Joxe Azurmendi 2, Xabier Montoia, Anjel Lertxundi, Karlos Linazasoro, Txillardegi, Bego Montorio, Aingeru Epaltza, Pedro Alberdi, Unai Elorriaga, Patziku Perurena, Juan Kruz Igerabide.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zalantzazkoa da maileguzko izenondo edo eratorria

hezi, diziplina ezarri (eta diziplinaz zigortu) bezalakoak aski izan litezkeela aipatu da.

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

hedatua da.

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ikasle diziplinatua.